Þjóðviljinn - 29.08.1946, Qupperneq 5

Fimmtudagur 29. ágúst 1946.
ÞJÖÐVILJINN
Friðarráðstefnan
smáþjóðirnar
Á FRIÐABRÁÐSTEFNUNNI í
París hefur Ástralía reynt að
slá sig til ri-ddara á því að
verja smáþjóðirnar gegn yfir-
gangi og órétti, sem hún segir
þær beittar af stórveldunum.
Ewatt utanríkisráðherra Ást-
ralíu hélt þrumandi rseður um
það, að smáþjóðirnar ættu
ekki að láta sér það lynda,
að vera kallaðar saman á
friðarráðstefnu til þess eins
að fá að samþykkja fyrir fram
gerðar ákvarðanir stórveld-
anna.
HALVARD LANGE utanríkis-
ráðherra Noregs, sem er enn
meira smáríki en Ástralía,
ibenti á, að það hlyti að vera
helzta áhugamal smáríkjanna
á ráðstefnunni, að samvinna
héldist með stórveldunum.
Striðið hefði unnizt vegna
þess, að stórveldm gátu komið
sér saman, og friðinn yrði
að tryggja á sama hátt.
EN ATBURÐIR seinustu daga
á friðarráðstefnunni sýna, að
afstaða Ástralíu stafaði ekki
af skilningsskorti á alþjóða-
málum heldur á þjónustulund
við brezka og bandaríska auð-
valdið. Fátt hefur ergt brezka
og bandar.íska auðvaldssinna
meira, en að missa þau tök,
sem þeir höfðu á atvinnulífi
Austur-Evrópu. Itök sín þar
notuðu þeir til að styðja fas-
istastjórnir til valda í hverju
landinu af öðru. En í styrj-
öldinni snerust þessar fasista-
stjórnir á sveif með Þjóðverj-
um og þegar alþýða Austur-
Evrópu með hjálp rauða hers
• ins losaði sig við þessar fas-1
istastjórnir tóku þær um leið
í eigin hendur auðlindir land-
anna, en til þessa hafði arð- j
urinn af þeim runnið í vasa
útlendinga.
EN Á FRIÐARRÁÐSTEFNUNNI
varð Ástralía til þess að
reyna að hjálpgi auðvaldi
Vesturveldanna til að ná á
ný tökum á atvinnulífi þess-
ara ríkja. Fulltrúi hennar bar
nefnilega fram tíllögu um að
ógilda þau ákvæði vopnahlés-
skilmálanna við Rúmeníu,
Buigaríu, Ungverjaland og
Finnland, að þau mættu borga
skaðabætur í vörum. í þess
stað skyldu skað'a'hæiturnar
borgaðar í frjálsum gjald-
eyri, þ. e. sterlingspundum
eða dollurum. Ef þessi tillaga
næði fram að ganga yrðu
áðurnefnd lönd að afla sér
gjaldeyris með lánum frá
Bretlandi og Bandaríkjunum
og hið vestræna auðvald þar
með ná tökum á þeim á ný.
Engan þarf því að furða, þótt
þessi lönd hafi frábeðið sér
umhyggju Ástralíu, sem í gervi
verndara smælingjanna geng-
ur erinda harðsviraðra heims
valdasinna. ■
Víðsjá Þjóðviljans 29. 8. ’46.
FRIÐUR OG STRÍÐ
Woodröw Wilson vildi sýna
Rússum sanngirni. Þessum
Bandaríkjaforseta skildist
hvílík fásinna það væri að
ræða um heimsfriðinn og úti-
loka sjöttung jarðar frá þeim
viðræðum. Wilson lagði að
fulltrúunum á friðarráðstefn-
unni, að Sovétríkjunum yrði
boðið að senda þangað mál-
svara og reynt að komast að
friðsamlegu samkomulagT.
Hvað eftir annað veik hann
að þessari hugmynd sinni og
reyndi að hrekja bolsjevisma-
grýluna úr hugum fulltrú-
anna.
„Um allan heim er fólk nú
í uppreisnarhug gegn ‘auð-
jöfrum þeim, sem mest áhrif
hafa í pólitískum og hagræn-
um efnum. Eg tel að eina
leiðin til að hrinda drottin-
valdi þeirra sé sívakandi
gagnrýni og hægfara umbæt-
ur. En allur almenningur er
orðinn langþreyttur á biðinni
bg óþolinmóður. Það eru til
margir ágætismenn í Banda-
ríkunum, sem hafa samúð
■með bolsjevismanum. Þetta
eru mestu geðprýðismenn,
hvort sem dómbærni þeirra
stendur á jafn háu stigi. En
þeim virðist sem bolsjevism-
inn veiti einstaklingnum þau
tækifæri og vaxtarskilyrði,
sem þeir kjósa helzt á-“ Slík
voru varnaðarorð Wilsons til
tíumannaráðsins á einum
leynifundi friðarráðstefnunn-
ar.
En samstarfsmenn hans
voru ráðnir í því að viðhalda
sama ástandi, hvað sem það
kynni að kosta. Þeir voru
bundnir af leynilegum her-
mála- og verzlunarsamning-
um og höfðu samstarf um að
afrækja og ónýta allar til-
raunír Wilsons í þessa átt.
Stundum kom til harðra á-
rekstra, Wilson gerði upp-
reisn og hótaði að leggja
þessi mál undir úrskurð
fólksins og taka þau úr hönd-
um stjórnmálamannanna og
hernaðarsinnanna.
Wilson hafði ráðgert að
halda áhrifamikla ræðu af
svölum Feneyjahallarinnar í
Róm, en þær vita út að torgi
því hinu mikla, þar sem
’Mussolini fylkti svartstökk-
um sínum tveim árum síðar..
Italskir konungssinnar óttuð-
ust áhrif þau, er ræðan
kynni að hafa á Rómarbúa.
Þeir hindruðu, að fólk gæti
safnazt saman á torginu og
sundruðu kröfugöngum lýðs-
ins með því fororði, að þær
væru runnar af rótum bolsje-
vikka. Sama átti sér stað í
París. Þar beið Wilson við
hótelgluggann sinn allan
morguninn til að halda ræðu
þá/ serri' hánn hafði-lofað að
flvtja fyirir verkamönnum
Síðari grein
Parísar. Hitt vissi hann
ekki, að lögregia og herlið
höfðu verið kvödd á vett-
vang til að koma í veg fyrir
að verkamenn kæmust til hó-
telsins.
Hvar sem Wilson fór um
Evrópu var hann umkringdur
af spæjurum og áróðurs-
J mönnum- Og á bak við hann
fór fram sífellt leynimakk og
refjar.
Hvert og eitt af ríkjum
bandamanna hafði skipulagt
sérstakt njósnakerfi til af-
nota á ráðstefnunni. Leyni
þjónusta Bandarlkjahersins
hafði sérstaka dulmálsstofu í
nr. 4 á Place de Concorde í
París. Þaulæfðir liðsforingjar
og vandlega valdir skrifarar
CHURCHILL tók við forust-
unni fyrir brézku nefndinni
af LLOYD GEORGE á frið-
arráðstefnunni eftir fyrri
heimsstyrj ö l dina.
störfuðu þarna allan sólar-
hringinn við að lesa úr dul-
skeytum annarra ríkja og
gera sínar ráðstafanir. Dul-
málsstoía þessi var undir
stjórn Herberis O. Yardly
majors, og hefur ha-nn síðar
ritað bók um þecta, sem hann
kallar ,,The black American
Chamber“. Þar lýsir hann
því, hvernig kornið var í veg
fyrir það af ráðnum hug, að
Wilson bærust í hendur
skýrslur amerískra leynilög-
reglumanna. sem lýstu á-
standinu í Evrópu af eigin
reynd. Hins vegnr umdi hinn
fáránlegasti andbolsjevikaá-
róður sífellt í eyrum forset-
ans.
Oft tók Yardlev majór við
og las úr leynilegum dulmáls-
skeytum, er fjölluðu um
hversu hnekkja skyldi pólit-
ískri viðleitni Wilsons. Eitt
sinn las hann jafnvel úr dul-
skeyti, sem var ennþá furðu-
legra og alvarlegra eðlis-
Yardley farast svo orð:
,,...Lesandinn getur víst
skilið, hversu höggdofa ég
v.arð, er.ég.las úr skeyti, þar
sem sagt var frá samsær':
raunum í Rússland. — Hann
hafði þó áður enn þá veiga-
meirí ástæðu til að rísa gegn
ráðagerðum Focks mar-
skálks. Brezki héraðsforing-
inn Sir Henry Wilson, hafði
kveðið svo að orði í trúnaðar
skjali þá fyrir skömmu, að
bandamanna um að ráða Wil- j stefna Bretlands hlyti að
son af dögum'og skyldi hon-.verða sú ,,að ltveðja herafla
um annað hvort gefið eitur í okkar frá Rússlandi og öðr-
smáskömmtum eða inflúenzu- j um Evrópulöndum og ein-
bakteríum laumað í ísinn beita honum þar, sem næst
hans. Heimildarmaður okkar, I mun sjóða upp úr sem sé í
sem við bárum fyllsta traust, Englandi, írlandi, Egypta-
til, bað okkur í guðs bænum • landi og Indlandi“. Lloyd
að gera forsetanum viðvart. j George óttaðist, að Foch og
Eg get alls ekki vitað, hvort' Clemensean myndu reyna að
þetta samsæri hefur átt sér^koma Rússlandi undir yfir-
stað, eða hafi svo verið, hvort ráð Frakka, meðan Bretap
ráðagerðin hafi tekizt. En hitt hefðu öðru að sinna.
eru óvéfengjanlegar stað-j Hinn glúrni forsætisráð-
reyndir: Wilson kenndi sér herra Breta leit því svo á, að
fyrst meins í Parísardvöl1 gæti hann komið sínu fram,
s nn.i °S tæiðist síðan upp og xaeð því að láta Rússland af-
dó eftir skamma hríð. ' skiptalaust í bili — og því
studdi hann viðleitni Banda-
ríkjaforseta í þá átt að sýna
bolsévikkum nokkra sann-
Á friðarráðstefnunni
A fyrstu fundum friðarráð-
um gegn Sovétrikjunum.
stefnunnar hlotnaðizt Wilson &irm-
óvæntur bandamaður, er | Hann vai ekkert að skera
hann barðist fyrir réttlæti (U^an a leynifundum
Rússlandi til handa. Það var j friðarráðstefnunnar. Bænd-
forsætisráðherra Stóra-Bret-, urnir hafa tekið við
lands Lloyd George. Hann j bolsjevismanum af sömu á-
studdi Wilson með því að ráð- j stæ<5u og þeir studdu frönsku
ast harkalega á ýmsar þær byltinguna“, sagði hann. —•
ráðagerð'r, sem þeir Foch og >>Sem sé vegna þess, að þeir
Clemenceau höfðu á prjónun- hufu f^ngið jarðnæði. Bolsje
vikarnir hafa í reyndinni
stjórnartaumana í sínum
„Þjóðverjar neyddust til höndum. Við viðurkenndum
að hafa milljón manna setu- fyrr meir stjórn keisarans,
lið í fáeinum héruðum Rúss- j enda þótt við vissum þá að
lands og var það þó í þann hún væri gjörspillt og rotin.
mund, er þeir þurftu á öll- j Ástæðan var sú, að það var
um mannafla sínum að halda þó raunveruleg stjórn ....
til að styrkja sókn sína á úins vegar neitum við að við
vesturvígstöðvunum. -— Þó, urkenha bolsjevikastjórnma.
eru þessi héruð aðeins smá Áð halda hinu fram, að við
útskikar hins víðlenda Rússa eigum sjálfir að ákveða full-
veldis — og bolsjevikar voru trúa eða umboðsmenn fjöl-
þá veikir fyrir og illa skipu-j mennrar þjóðar, er í fullkom
lagðir. Nú hafa þeir festst í inni mótsögn við allar þær
sessi og eiga miklum her á ; hugsjónir, sem við höfum
að skipa. Er nokkurt vestur- barizt fyrir“.
veldanna við því búið ao Wilson forseti kvaðst eigi
senda milljóna her til Rúss- sjá, að málaflutningi Lloyd
lands. Ef ég styngi upp á George yrði mótmælt með
þvi að senda þúsund manna neinum rökum. Lagði hann
lið í viðbót í þessu skyni, til að haldin yrði sérstök ráð
i myndu hermennirnir gera stefna á Prinkipoeyju eða
j uppreist. j annars staðar þar sem hag-
Sama máli gegnir um lið- anlegt væri, til að rannsaka
sveitir Bandaríkjanna í Sí- mögulcikana á því að koma
beríu, og Frakka og Kanada- a friði í Rússlandi. Til þess
menn. Sú hugmynd að koll- að tryggja óhlutdrægni
varpa bolsjevismanum með skyldi boðið þangað fulltrú-
herveldi, er í sjálfu sér full- um bæði frá Sovétstjórninni
komin fjarstæða. Og þó við °g Hvítliðum til að fylgjast
gerðum nú ráð fyrir, að þetta rneú umræðum.
væri gert, hver á þá að Franski „tigrísinn“ —•
leggja undir sig Rússland ? —, Clemenseau reis nú til and-
Þannig fórust Lloyd George svara, af hálfu forsvarsmanna
orð. | innrásarstríðsins. Var hann
Hann lét ekki stjórnast af r senrr fulltrúi herráðsins og
neinum hugsjóna ástæðum, Þeirra franskra auðkýfinga
svipað og Wilson. — Brezki er attu skuldakröfur á Rúss-
forsætisráðherrann var land fra keisaratímanum. —
hræddur við byltingu bæði í Clemenceau vissi, að þessi
Evrópu og Asíu. En velski kænskulega pólitík Lloyd
„Refurinn“ var gamalreynd- George myndi ekki eiga
ur stjórnmálamaður og mjög fy1!?1 a<i) fagna í innsta valda-
giöggur á almenningsálitið í hringnum í Bretlandi, þar
Bretlandi, en það var mjög sem bæðr hernaðarsinnar og’
andvígt frekari innráSartiI-1 Framh. á 7. r íðtu
' 11 O' 'Uy . f! . t