Þjóðviljinn - 01.09.1946, Blaðsíða 4

ÞJÖÐViLJINN
ounnudagur 1. sept. Ið46.
þJÓÐVILJINN
Útgslandi: Samemingarflokkur alþýöu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Siguröur Guðmimdsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðustig 19. Símar' 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskrifcarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint
Prentsmiðja ÞióðvUjans h. f.
bæjarpoctIrinn:
.m—rj's:

Svik Landsbankans við nýsköpunina
- Svik íhaldsins við þjóðina
Það er nú komið í ljós sem flestir raunsæir nýsköpunar-
sinnar óttuðust: að Landsbankastjórarnir svíkja nýsköp-
unina, sem þjóðin svo eindregið fylkti sér um í kosning-
unum.
Það er nú komið í ljós að allur bægslagangur Landsbank-
ans í vetur til að fá stofnlánin undir sig var gerður af slíku
undirferli og fláttskap að fádæma er, þar sem verkin nú
sanna að tilgangurinn með þessu af hendi Landsbanka-
stjórnarinnar hefur verið sá einn að ná þessu valdi, til þess
að hindra nýsköpun atvinnulífsins að svo miklu leyti sem
Landsbankinn gæti. Allar yfirlýsingar, sem fluttar voru á
Alþingi, um að Landsbankastjórnin vildi vinna að áhuga-
máli þjóðarinnar, nýsköpuninni, sýna sig nú að vera blekk-
FLEIRI SÝNINGAR AF
ATVINNUVEGUNUM
Bæjarpóturinn hefur fiengið
þetta bréf frá „dalakarli“:
„Eftir að hafa ‘éð hina merku
um, að þær væru haldnar sem
víðast og á hentugum tíma. Ein
sýning., t. d í nágrenni Reykjavík
ur eða á Akureyri, myndi gera
mikið gagn, en pó engan veginn
sjávarútvegssýningu, sem haldin t koma að jafn miklum notum og
t. d. fjórar sýningar, sín í hvor-
um landsfjórðungi. Þá fyrst ættu
þær að geta komið að tilætluð-
um notum fyrir þá landsmenn
er láta sig málefni landbúnaðar-
ins sérstaklega varða.“
er þessa dagana í Listamanna-
skálanum, finnst mér rétt að
varpa fram þeirri spumingu
hvort ekki sé tímabært að efna
til fleiri sýninga af svipuðu tagi,
s. s. landbúnaðar- og iðnaðar-
sýninga, þar sem þeim atvinnu-
vegum yrði ekki gert lægra und-
undir höfði en sjávarútveginum".
IÐNSÝNINGAR
„Byggingaiðnaðinum hafa að
vísu verið gerð nokkuð rækileg
skil áður. Á ég þar við bygg-
ingasýninguna, sem haldin var
í Sjómannaskólanum, á síðastl.
vori. Er þess að vænta að fleiri
sýningar frá þeirti iðngrein verði
haldnar á næstu árum, ef bygg-
ingatæknin hér, tekur eðlilegum
framförum. En ekki finnst mér
fjarri lagi, að fleiri iðngreinar
tækju sig til og hefðu sýningar
á framleiðsluvörum sinum. Vafa-
færa, sem nú eru í notkun, efi*
reynzt hafa nothæfur hér á
landi. Má þá ekki igleyma þeim
tækjum er haglevksmenn í bænda
stétt hafa stundum fundið upp, eu:
ekki náð útbreiðslu sem skyldi.
Má þar nefna heylyftitæki, ýms-
ar gerðir af heyskúffum á sláttu
vélar, tæki til að hreinsa afrak
á túnum, o. fl.
Eitt af því sem á heima á
slíkri sýningu eru líkön og teikn-
ingar af byggingam sveitanna,
íbúðar- og penings’núsum af ýms
um stærðum og gerðum og af-
stöðu þeirrra hvers til annars.
Þá er sjálfsagt að ein deil
sýriingarinnar sé helguð búfé
landsmanna, og séu þar einungis
hafðir úrvalsgripir til sýnis.“
LANÐBUNAÐURINN SA
ATVINNUVEGUR EU
FLESTIR ÞEKKJA
AF EIGIN RAUN
„Einhver kann nú að segja, að
ekki væri vanþörf á að auka ^araa ýmsa gamla muni’ þó Úr'
VÍSIR AÐ BYGGÐASOFN-
UM
„Til samanburðar ætti að hafa
mgar einar.
Útvegsmenn og aðrir áhugamenn um nýsköpun sjávar-J laust hefðu þær áhrif á vöxt og
útvegsins rýja sig inn að skyrtunni til þess að leggja fram| viðgang okkar unga iðnaðar, auk
fé, til þess að koma upp nýtízku fiskiðnaði, til þess að' ^ess sem ^ær mundu stuðla að
vinna úr vaxandi afla landsins, — en svo níðist Lands-j
bankastjórnin á þessum mönnum og er nú að.stöðva upp-!
komu þessara lífsnauðsynlegu fyrirtækja með því að veita
ekki þau stofnlán, sem þau eiga kröfu á. Þegar útvegsmenn
og aðrir áhugamenn nýsköpunarinnar koma í Landsbank-
ann til þess að vinna að þessu nauðsynjastarfi sem þjóðin
hefur í kosningum krafizt að framfylgt væri svikalaust,
þá mæta þeir þar tregðu og töfum, ef ekki beinlínis neit-
un og f jandskap, enda máski varla við öðru að búast, þar
sem svo svæsnir fjandmenn nýsköpunarinnar eins og Jón
ÁTnason drottna. — Slíkir menn — skammsýnir, miður
velviljaðir embættismenn, sem halda að þeir séu herrar
þjóðarinnar, — eru sjávarútveginum þyngri í skauti en
veiðibrestur og kreppur. Og það þolir engin þjóð slík óhöpp,
cf hún getur losnað við þau.
almennari þekkinyu á iðngrein-
unum, og þá væri mikið unnið.“
LANDBÚNAÐAR-
SÝNINGAR
„Áreiðanlega væri ekki van-
þörf á því, að koma hér á fót
landt)únaðar.^ýninguim, og það
svo fjölbreyttum og víðtækum,
sem kostur væri. Slíkar sýningar
eru algengar erlendis og gera
mikið að verkum til að útbreiða
þekkingu á högum landbúnaðar-
ins og kynna ný.iungar í þeirri
atvinnugrein."
ÞÖRFIN OVIÐA
kynni kaupstaðabúans af land-
búnaðinum á þennan hátt. Það
getur vel verið rétt, enda þótt
telja megi víst að stærri hundr-
aðshluti þjóðarinnar hafi einhver
persónuleg kynni af landbúnað-
inum, en nokkurri annarri at-
vinnugrein, sem hér er stunduð.
Það væri því hremasta fásinna, a
að ætla sér að hai'a slíkar sýning
ar, fyrir allt lanriið, í Reykja-
vík.“
AÐILAR SEM UM ÞETTA
MÁL EIGA AÐ FJALLA
„Að sjálísögðu ættu landbún-
aðarráðuneytið og Búnaðarfélag
fslands, að hafa forgöngu um
þetta mál, í samvinnu við bún-
aðarsambönd landsfjórðunganna.
Ættu þessir aðilar, sem væntan-
lega hafa mikiim áhuga fyrir
að koma þessu í framkvæmd, að
hefja undirbúning, svo úr fram-
kvæmdum gæti orðið þegar á
næsta ári.“
elltir væru, s. s. tóvinnuáhöld o.
fl., sem oflangt yrð: upp að telja
Ætti hvert hérað að koma upp
vísi að byggðasafni, þar sem
saman væru fæ:ð ýmis gömul
áhöld og sjaldgædr munir, og
eftirlíkingar smíðaðar af þeim
sem hvergi eru iengur til nema
söfnum. Mætti nota ýmislegt
af þeim gripum á væntanlegum
landbúnaðarsýningum, til að
fylla út í þá mynd, sem þær ættu
að gefa af búnaðar'náttum okkar
fyrr og nú. Gætu sýningar e. t. v.
orðið til að mynda vísi að
byggðasöfnum.
TILHOGUN SYNING-
ANNA
„Hér skal ekki nema að litlu
MEIRIleyti á það bent, hvernig bezt
FRÆÐSLA UM AFKOMU
LANDBÚNAÐARINS
„Hagfræðilegar töflur og línu-
rit, ættu að geta veitt sýningar-
gestum íróðlegar upplýsingar um
þróun landbúnaðarins og núver-
andi afkomu hans.
Mun ég láta þessa upptalningu
j nægia, þó að margt sé enn ótalið
1 af því, sem sýningarnar verða
að taka yfir. En ef línur þessar
mættu verða til þess að vekja
einhverja til umhugsunar um
þetta málefni, og þær hugleiðing-
Nýsköpunin í fiskiðnaði íslands er efnahagsleg sjálfstæð-
isbarátta íslenzku þjóðarinnar, — baráttan fyrir því að
hefja þjóðina af því nýlendustigi að framleiða hráefni
handa erlendum einokunarhringum og upp á það iðnaðar-
stig að hún framleiði fullunna vöru handa erlendum neyt-
endum. Á því, að þessi iðnaðarbylting nýsköpunarinnar
takist, byggjast allar vonir þjóðarinnar um góða lífsafkomu.
Landsbankastjórnin vinnur með fjandskap sínum gegn
því að komið sé nú þegar upp fiskiðnaði sem geti á næstu
vertíð unnið úr fiskinum, vinnur þannig beinlínis gegn
í'ramförum og betri lífsafkomu íslendinga og í þágu þeirra
einokunarhringa, sem vilja læsa klóm sínum áfram um at-
vinnulíf vort sem ýmissa annara þjóða, er fyrst og fremst
hafa framleitt hráefni hingað til handa erlendri stóriðju
tii úrvinnslu. Hvort þessir menn gera hið síðarnefnda vís-
vitandi, verður reynslan að sýna, en hatramt er atferli
slíkra herra, er þeir hvað eftir annað vinna að því að halda
niðri verði á íslenzkum framleiðsluvörum. Auðvitað getur
slíkt verið bara heimska eða þekkingarskortur og þarf ekki
&ö vera illvilji. En hefur þjóðin efni á að fá slíkuni mönnum
lyklavöldin í f jármálalífi þjóðarinnai ?
„Ef til vill er bó hvergi meiri
þörf fyrir slíkar sýningar en ein-
mitt hér. Bættar vinnuaðferðir
og nýjungar í búnaði eru undar-
lega lengi að ná útbreiðslu hér
á landi, enda þótt nokkuð sé
gert, en þó allt of lítið, til að
kynna þær fyr.r bændastétt
landsins."
í HVERJUM LANDS-
FJÓRÐUNGl
„Því aðeins myndu landbún-
myndi henta að haga þessum ar yrðu síðan undanfari fram-
sýningum. Það er aðeins á færi I kvæmdanna, þá hafa þær náð
sérfróðra manna að ákveða það,
hvað beri að velja og hverju
beri að hafna, í þeim efnum. En
að sjálfsögðu kemur það fyrst í
ljós þegar undirbúningur er haf-
inn, hvað hægt er að hafa sýn-
ingarnar vandaðar."
HVAÐ Á AÐ SÝNA
„Sennilega yrði lögð á það
höfuðáherzla, að sýna helztu teg-
tilgangi sínum.
Dalakarl."
aðarsýningar ná hér tilgangi sín- undir landbúnaðarvéla* og . verk-
Eiifnnn sovéther í
Tékkoslovakíu
Varci-forsœtisráðherra Tékk
ósloveikíu, FieHinger, lýsti
því yfir á blaðamannafundi í
París í gcer, að enginn sovét-
hermaður væri eftir í Tékko-
slokvakíu.
Þessi yfirlýsing Fierlingers
Þjóðm fæfur t kosmHgunxim lýst eindregnu og afdmtt-
arlausu fylgi sínu við nýsköpun atvinnulífsins. Þjóðin þolir
cngin svik við þá stefnu.
Það er Sjálfstæðisflokkurinn, sem ber ábyrgð á því að!var SVar við spurningu blaða
j Jón Árnason, einn svæsnasti f jandmaður nýsköpunarinnar, j manns eins, um hvað hæft
i.dtur nú í Landsbankastjórn sem Þrándur í Götu þeirrar væri í bandarískr: fregn um.
stefnu, sem þjóðin ann. Það er Sjálfstæðisflokkurinn, sem
ber ábyrgð á því að stofnlán sjávarútvegsins voru fengin
Landsbankanum í hendur.
Það er Sjálfstæðisflokkurinn, sem ber ábyrgð á því að
bankastjórn Landsbankans helzt uppi að vinna sitt skemmd
arstarf gagnvart nýsköpuninni. Og það eru svik við þjóð-
ina, ef sá fjandskapur gagnvart nýsköpuninni er látinn
þolast lengur í þjóðbanka íslands.
að sovéthersveitir. væru enn
á fjórum stöðum í Tékkoslo-
vakíu. Fierlinger, sem er for-
ingi tékkneskra sósíaldemo-
krata, skoraði á sósíaldemo-
krata um allan heim að berj
ast af öllum mætti gegn
þeirri albjóðlcgu herferð, er
hafin væri til að granda frið-
inum í heiminum.