Þjóðviljinn - 12.02.1947, Blaðsíða 4

4
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 12. febr. 1947
þ!ÓÐVIIJ!NN
Útgefandi: Samelnfngarflokkur alþýðu — SósíaHstaflokrurlrm
Bitstjórar: Kristiim E. Andrésson, Slgurður Guðmundsson, 6b.
rréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjómarskrifstofur: Skólavörðust. 19. Simar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, síml 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustí* 19 simi 0399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriítarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 auraz
eiat
Prentsmiðja Þjóðviljans h. jt.
BÍJAlKsTIRINN
mmaaBmamm
lljansl foorgarsíféri og
HJarssi ráélserra
Heildsalastjórnin hefur ákveðið að „halda dýrtíðinni í
skef jum“ og aðferðin er sú að borga hana niður sem kallað
er, þ. e. a. s. ef vísitalan hækkar um eitt stig þá á að borga
úr ríkissjóði, svo sem eina milljón, til þess að lækka verð
á einhverri vöru, sem hefur áhrif á vísitöluna, en það þýð-
ir að hækkun vísitölunnar kemur ekki fram.
Þjóðviljinn hefur áður sýnt fram á hvað niðurborgunar-
aðferðin þýðir raunverulega fyrir launþegana, hann hefur
gert það í sambandi við þær niðurgreiðslur sem fram hafa
íarið á landbúnaðarafurðum, og sízt hafa verið til fyrir-
myndar, en nú á ekki að láta við það eitt sitja, að halda þeim
áfram, heldur á að mæta sérhverri hækkun á vísitölunni
með nýrri greiðslu úr ríkissjóði til lækkunar á vöruverði.
Það er ástæða til að rifja upp hvað þetta þýðir fyrir
launa-manninn. í raun og veru er hægt að svara því með
tveimur orðum — versnandi afkomu. — Ef verðlag hækk-
ar á vöru, sem tekin er með í vísitöluútreikning, á laun-
þeginn að fá það uppborið í kauphækkun. Sé hlutdéild vör-
unnar rétt reiknuð í vísitölunni, á þetta engin áhrif að
hafa á afkomu hans. Sé hins vegar farin sú leiðin að
greiða verðið niður með framlagi úr ríkissjóði, leiðir það
til aukinna útgjalda launþegans, og þar með verri afkornu,
því ríkissjóður tekur féð til niðurgreiðslunnar með einum
eða öðrum hætti beint úr vösum launþeganna. Með því að
borga aukna skatta er launþeginn þannig að kaupa af sér
Jaunahækkun. Slíkur er dýrtíðar-skrípaleikur heildsala-
stjórnarinnar.
Eftirtektarverðasti þátturinn í þessum skrípaleik er þó
þáttur Bjarna Benediktssonar og nánustu samherja hans
í Sjálfstæðisflokknum. Sömu dagana sem hann var að semja
við Stefán heildsala niður í Alþingishúsi um að borga nið-
ur dýrtíðina, var hann að ákveða niður á bæjarskrifstofum
að láta Reykvíkinga borga á þriðju milijón meira fyrir
rafmagn á þessu ári en því síðasta, og að hækka vísitöluna
um allt að því tvö stig.
Þetta þýðir að Bjarni Benediktsson borgarstjóri tekur
ákvörðun um að hækka vísitöluna urn allt að tvö stig, en
Bjarni Benediktsson. ráðherra ákveður að láta hana ekki
hækka. Þetta þýðir að sami borgarstjóri ákveður að hækka
c-ina nauðsynjavöru Reykvíkinga um rúmar tvær milljónir,
og sami ráðherra ákveður að leggja skatta á þjóðina til
þess að lækka Verð á einhverri annarri nauðsynjavöru um
áiíka upphæð.
Fljótt á litið virðist þetta framferði allt vera hringavit-
leysa, en ekki gefur það þó tilefni til að frýja heildsala-
stjórninni vits en því meiri ástæðu til að gruna hana um
græsku. Allt stefnir þetta sem sé að því marki að komast
hjá að leysa dýrtíðina á kostnað þeirra,.sem eiga að borga
brúsann, þ. e. heildsalanna og annarra. braskara. Öllum ætti
að vera Ijóst að beinasta leiðin og raunar eina færa leiðin
til að vinna gegn dýrtíðinni er að taka með öllu fyrir gróða
möguleika braskstéttanna, afæturnar þurfa að hverfa. Það
eru þær*sem mestum erfiðleikum valda fyrir þjóðarbúið.
En það er nú einmitt hlutverk heildsalastjórnarinnar að
halda hlífiskildi yfir afætunum. Þess vegna leikur hún fá-
ránlegan skrípaleik í dýrtíðarmálunum í stað þess ‘að hverfa
til raunhæfra aðgerða, þess vegna eiga nú Reykvíkingar að
borga rúmar tvær milljónir á þessu ári í rafmagnshækkun

FERSKEYTLAN
Ferskeytlan er Frónbúans
fyrsta barnaglingur,
en verður seinna í hendi hans
hvöss sem byssustingur.
Þetta hefur löngum þótt góð
vísa og vafalaust átti hún við
um íslendinga, þegar hún var
ort. En ég er þeirrar skoðunar,
að hún eigi, því miður, ekki
að sama skapi við um íslend-
inga dagsins í dag, að minnsta
kosti ekki hina yngri. Eg er
hræddur um, að sú íþrótt, sem
lyfti ferskeytlunni í tignarsess,
sé að fara sömu leið og gliman.
Fjöldinn hefur hverfandi lítinn
áhuga á ferskeytlunni, og þeir,
sem enn fást við þessa iþrótt,
standa óraveg að baki fyrir-
rennurum sínum. Mér virðist
helzt, að í hendi Frónbúans
sé ferskeytlan núorðið mjög
tekin að líkjast leirmola — og
honum linum.
★
MERKI
HRÖRNUNAR
Skilningurinn á verðmætum
ferskeytlunnar, og raunar alls
hins þjóðlega kveðskapar, fer
ört minnkandi. Maður rekur sig
allstaðar á merki hrörnunarinn-
ar. Öðru hvoru berast mér fer-
skeytlur frá lesendum, en þær
eru yfirleitt mjög lélegar —
ekki hæfar til birtingar. (Nú hef
ég líklega móðgað viðkomandi
höfunda, en það verður þá ekki
aftur tekið). Unga fólkið er
eins og glópar í þessum efnum.
Það er viðburður að hitta hér í
Reykjavík (ástandið er tæplega
eins slæmt út um land) ungan
pilt eða stúlku, sem hefur eyra
fyrir stöðla og höfuðstafi, hef-
ur brageyra.
Langa grein mætti skrifa um
þetta efni, en ég ætla ekki að
ræða það frekar að sinni. Vildi
aðeins vekja máls á því, ef ske
kynni, að einhver gæti bent á
hentuga leið til að lífga við
hina þjóðlegu kveðskaparmennt
okkar. Eins og stendur virðist
hún vera að lognast útaf; og
þann dag, sem hún hverfur al-
veg, mun íslenzk menning bíða
mikinn hnekki. Við skulum vona
að sá dagur komi aldrei.
*
ENN UM
DANSLÖGIN
Óánægjan með danslög út-
varpsins virðist talsvert almenn.
Ungur maður sem nefnir sig
„Örn elding“, sendir þetta bréf:
„Góði Bæjarpóstur.
Danslögunum í útvarpinu hef-
ur stórhrakað í seinni tíð, og
er ég viss um að ekki er lögð
nógu mikil vinna í val þeirra.
Það er ekki- orðið hlustandi á
þau nema stutta stund í einu.
Otvarpið má ekki taka þennan
dagskrárlið allt of léttúðugt,
því mikið er á hann hlustað af
ungu fólki.
En um leið og ráðstafanir eru
gerðar til að bæta danslögin,
þarf að auka þau. Útvarpið
fengi stórauknar vinsældir með-
al unga fólksins ef það bætti
við útvarpstímana tveimur þrem
ur klukkustundum á sunnudög-
um með úrvalsdanslögum og
annarri léttri músik. Það mætti
kynna ný danslög. Þó væri enn
betra ef bætt væri við dag-
skrána þó ekki væri nema hálf-
tíma á kvöldin, með slíkri unaðs
bót fyrir unga fólkið.
Þegar Steíán Jóhann birti máleínaleysis-samning
heildsalastjórnarinnar komu þau undur í ljós að
sjávarútvegsmálin höíðu gleymzt. Fiandskapur aft-
urhaldsins við nýsköpunina var svo mikill að ekki
voru einu sinni gefin óljós loíorð um hagsmunamál
sjávarútvegsins; um þau ríkti alger þögn. En þó aft-
urhaldið begi um þann atvinnuveg sem framtíð þjóð
arinnar hvílir á, hafa framleiðendur og alþýða lát-
ið vilja sinn greinilega í ljós og munu halda því
áfram. Fyrir nokkrum dögum biríi Þjóðviljinn fyrri
hlutann af tillögum sósíalista í sjávarútvegsrnálum,
um öílun skipakosts og eflingu fiskiðnaoarins, og
bér fer á eítir síðari hluti tillagnanna. Síðar mun
Þjóðviljinn birta rneira af tillögum sósíalista í þjóð-
félagsmálum og bera þær saman við það innaníóma
skrum, sem stjórn heildsalanna hefur booið þjóð-
inni upp á.
fyrir
Hafnir og viðlegupláss
bátaútveginn;
a) Lögð verði megináherzla
á að hraða sem mest byggingu
hafna á þeim stöðum, sem hægt
er að stunda vetrarvertíðarveið-
ar frá, með það fyrir augum,
að allir bátar geti farið á vetrar
vertíð á fiskisælustu miðin.
I þessu skvni skal og byggja
og álíka hækkun í sköttum til þess að lækka verð á ein-
hverri .annarri vöru um svipaða upphæð.
Þeir eru Reykvíkingum þarfir, þegar þeir leggja saman,
Bjarni borgarstjóri og Bjarni ráðherra.
Það er fjarri mér að amast
við hinni alvarlegu tónlist í
útvarpinu, og því kem ég með
tillögúr um að útvarpstíminn
verði lengdur, en ekki að dregið
verði úr neinu því sem fyrir er.
En það er ekki rétt að ganga
um óf á snið við unga fólkið í
landinu. Það á fulla heimtingu
á sínu útvarpsefni.
Örn elding”.
★
ÞETTA BRÉF
ER FRÁ
AKKANESI:
„Kæri Bæjarpóstur.
Eg er bara 13 ára stelpa, en
mig langar að skrifa þér nokk-
ur orð. Hvers vegna kemur Val
ur víðförli aldrei?
Svo nokkur orð um drykkju-
skap unglinga. Mér finnst það
svolítið skrítið, að á íþrótta-
mótum og skemmtunum skuli
sjást sautján til átján ára- ung-
lingar dauðadrukknir. Mér
finnst að á svona mótum eigi
ekki að sjást einn einasti drukk
inn maður eða kona. Og mér
finnst ekki fallegt, að æðstu
menn þjóðarinnar drekki frá
sér ráð og rænu, því þessir
menn eiga að vera öðrum til
fyrirmyndar. I efstu bekkjum
barnaskóla finnst mér að öðru
hverju eigi að flytja fræðslu-
erindi um skaðsemi áfengra
drykkja. Svo finnst mér að kon
ur ættu að vera ráðherrar, því
að allt gengur á tréfótunum
hjá karlmönnunum. Mér lízt
veÚ á æskulýðshallarhugmynd-
ina. B. 1“
Eg sé að stúlkan saknar Vals
Víðförla, en því miður verð ég
að hryg^ya hana með þeim
upplýsingum, að líklega mun
þessi vinur hennar aldrei koma
aftur á síður Þjóðviljans. En
hver veit, nema við fáum bráð-
lega aðra myndasögu engu síð-
ur skemmtilega? Hver veit?
við hafnir þessar verbúðir og
íbúðir, er fullnægi bátaflotan-
um, og skal annaðhvort ríkið
sjálf-t byggia þessi mannvirki eða
viðkomandi hafnir með aðstoð
rikisins.
b) Hraðað skal, svo sem frek
ast er unn-t, byggingu iandshafn
ar í Njarðvík og Keflavík, svo
sem ákveðið hefur verið.
c) Höfn . í Hornafirði verði
gerð að landshöfn og hafnar-
mannvirki gerð þar og hafskipa-
bry-ggja byggð.
d) Bætt verði úr hafnarþörf út-
Snaafellsness með því að byggja
landshöfn á Rifi á Snæfelisnesi,
og séu jafnframt' gerðir góðir
vegir, er tengi Ólafsvík og Ilellis
sand við Rif og tengi' Rif við þjóð
vegakerfið utan' við Jökul. Jafn-
framt verði komið upp verbúð-
um og mannaplássum fyrir bát
ana og lagður grundvöllur að
bæjarmyndun.
Landlielgisgæzlan aðskilin
Skipaútgerðinni
Landhelgisgæzlan verði aðskil-
in Skipaútgerð ríkisins og falin
þeim ráðherra, sem fer með sjáv
arútvegsmál, jafnframt verði
landhelgijsgæzlan stóraukin.
Framh. á 7. síðu.