Þjóðviljinn - 15.02.1947, Síða 7

.augardagur 15. feibrúar 1947
ÞJOÐVILJINN

Framh. af 5. síðu
íuafl þeirra á sykur- og baðm
rekrunum og öðr.um vinnu-
ívum. En ein milljón þeirra
í s-trdðinu^ og þeir hafa lært
áð. Þeir munu ekki lengur
a þrælahaidið, — því að
ra er ástandið ekki þar suð-
frá, þeir verða áfram norð-
frá.
>g það mun auðvitað koma
urkippur. Stríðið hefur ekki
'ið í landinu siálfu. Þeir, sem
ii voru utanlands, eiga ótrú-
erfitt með að skilja, að hin
áhorfendabekkin a. í Constitution
Hall mega þeir koma á aímark-
aðan hluta áhorfendatoekkjanna
en mega ekki leika. Nýlega átti
að sýna leikrit Maxwells Ander-
sons „Joan of Lorraine" í Lisner
Auditorium. Það er stórt ny-
tízku leikhús, og vínir leikar-
anna, þar á meðal nokkrir negr
ar, fengu nokkra aðgöngumiða.1
Stðan var tilkynnt að negrar
fengju ekki aðgang að leikara-
Hús brennur við
Hafnarfjarðarveg
Opbofglnm
Næturlæknir er i
aofunni, simi 5030.
íbúðarhúsið Eáðagerði við
Hafnarf jarðarveg brann tál ösku
. á um það bil einni klukkustund
I í fyrrinótt. Innanstokksmunum
læknavárð-! Var bjar8a'®-
Þegar slökkviliðið í Reykja-
. i vík kom suður eftir, var húsic
lléraðsiBnétÍBft
og svörte-
liltisit
Næturyörðuí-cr * iyfjabúðinni; orðið alelda Qg sjáanlegt að því
Iðunn, sími 7911
Litta toílstöðin,
Næturalistur
I sími 1380.
Reykjavík vorra daga.
sætunum og leikararnir með , Siðasta symng er a sunnudag.
sæiunuiu, uo TVT.._oíSoof,,T- sA o
Ingrid Bergman í broddi fylking
Nú er hver síðastur að sjá
- .. myndma Reykjavik vorra daga.
......„„ „„ ...... _ neituðu að leika. Þar við J-----------------------------------
:la reynsla hafi skapað nýjan 1 sat, leikritið var ekki sýnt. Því j Meiinirilir Seill þola ekki
a. Aillir aðrir vita að það að hvítir menn og negrar gátu - *----------- í -------*k1n*n
tur að koma breyting í afstöð ekki horft á það saman, sögðu
Nú fyrir stuttu var haldicí”
hér í bænum hið árluga Breict
firðingamót.
Rétt fyrir mótið liittj ég-
Dalamann,. sem vav nýifeom*
inn til bæjarins og ætlaðí
að dvelja hér nöLkna cfaga..
Það sem bar á góxna var með'-
— --------° al annars, hvort hann ætlaði
inn mun hafa komið upp í skúr , á Breiðfirðin,gamóti<). „Nei^-
óföctmn Vnisimi , , . 3 .■* •
sagði hann, -,eg geí pao «teK»r‘
.
V-t*"
yrði ekki bjargað, enda lítið
um vatn í nágrenninu.
Hús þetta var einlyft, byggt
úr timbri og múrhúðað. Eldur-
li til negra.
>kkur hinum er ógeðfelilt að
, hvernig suður frá eru sér-
kir biðsalir á járntorautar-
ðvunum handa þeldökkum
innum, alltaf verr útbúnir. Á
as-töðvunum eru litlir, þefiltir
Ssalir handa negrum, en hvít-
menn sitja í makinduim í fín-
i sölpjm.
Þeiif? mega ekki vera í sömu
rnllrautarvögnum, þeir mega
ki- koma í þau veitingahús,
m hvítir menn sækja. En sí-
Ut koma upp ný mál. Það sýnir
guna, og að breyting muni
:ra. ..á. leiðinni.
Hvert sinn, sem negri, g.laður
5 vera kominn ttt norðurríkj-
ma, verður full hávær og vek-
r athvgli, heyrist einhver
;gja: Sko, þarna sér maour.
Fyrir nokkru var amerískum
venpíanóleikara bannað að
?i-la í hliómleikasail einum í
/ashington. Sa-linn átti stofnun
íeð hinu hijónifagra nafni:
Uætur amerísku byltingarinn-
r“. (Eg hef eitt sinn haldið
yrirlestur fyrir eina deild þess-
rar stofnunar. Og ég bjós-t við
-dælum meyjum með skam-m-
iyssur í beltinu og skotfimi, sem
ína..æðstu list. Ó, þetta v-ar þá
amsafn gamaH-a. hrukkóttra
cerlinga, með f-in-gurna setta
íringum alveg fram að nöglum,
ífturha-ldssamar og kalkaðar).
Vú hafði um-boðsmaður þeirra
af klaufa-skap leigt Hazel Scott
ainn s-tóra og góða sal þeirra í
iiöfuðborg ríkisin-s. Þá var upp-
lýst að hún var negri að einum
fjórða h-luta. Og það varð að
hæt-ta við bljómleikana.
Maður Hazel-s Scotts er þing-
h-vítir menn.
En gilt hafa lög hér í New
York í eitt ár sem banna að
gera upp á milli m-ann-a eftir
að vera í minnihluta
Framhald ad 8. síöu
ig að liindra afgreiðslu fjár-
hagsáætlunar.
Ekki var ástæðan sú að til-
lögur þeirra gengju á nokkurn
áföstum húsinu
Óskar Ögmundsson verka-
maður, og fjölskylda hans
bjuggu í Ráðagerði.
JÖ--------OJ" ”
kynflokkum og trúarbrögðum. hátt iengra til hagsbóta fyrir
(Þessi lög voru samþy-kkt með
styrk Gyðinga, negra og ka-
þólskra). En ungur negri, vinur
minn, sagði mér að stöðugt
væru þeir fyrirlitnir af möig-
um. í veitingahúsum eru öll
borð gjama upptekin eða pönt-
uð. Ef þeir f-á loksins borð,
verða þeir sð híða klukkustund
um saman til að fá mat. Hótel
tilkynna sífellt: Allt pantað. Og
oft eru þeir móðgaðir, en þeir
vinna stöðugt á. Auðvitað vinna
þeir á
Hvítir menn vi.ta það, en suð-
ur frá vona þeir. bara að það
megi dragast, svo að meðan þeir
lifi' þurfi þeir ekki að aka í
sporvagni nneð negrum. Það
fy.ndiist þeim a-lveg hræðilegt.
Og maður skilur það. Því að þá
hefðu þeir alls ekkert til að
vera rostaful-lir yfir. Því að sú
er raunin, að það er slæmt á-
stand hjá h-vítum mönnu-m þar
ísfirðinga heldur en tillögur
minnihlutans.
Það er því öllum lióst að til-
gangurinn með þessu barna-
lega brölti kratanna er sá einn
að gera bæjarstjórnina óstarf-
hæfa — og ástæðan er sú að
kratarnir eru í miiinihluta.
Þeir höfðu svo lengi ráðið og
regerað á ísafirði að þeir töldu
bæinn einkaríki sitt, en ísfirð-
ingar höfðu misst traustið á
mönnunum sem seldu togarann
Skutul ur bænum, svo aðeins
eitt sé nefnt, og þeir höguðu
sér samkvæmt því við bæjar-
stjórnarkosningarnar. En þótt
smákrötunum á ísafirði finn-
ist það móðgun við sig, ef ekki
brot á lögum (!) að þeir eru nú
í minnihluta, þá er ekkert hægt
við því að gera.
Kratarnir á ísafirði hafa val-
ið það að reyna að flækjast sem 1
mest fyrir. Þeir um það.
En ísfirzkir kjósendur munu
til annars hafa ætlazt af full-
trúum sínum en að þeir létu
suður frá. Menning þeirra er á
aSl-t of lágu stigi, það sést á bú-
görðum bændanna, húsunum,
blöðunum. Það sést strax.
sig hagsmuni bæjarins engu
skipta, en rejmdu í þess stað
það eitt að flælcjast fyrir nauð-
synlegum störfum bæjarstjórn-
Baráttan stendur nú aðallcga Urinnar og að gerci hana
| starfhæfa með brottlilaupum
og öðrum fíflalátum sem flokks
bræður þeirra annars 'staðar
blygðast sín fyrir — en aðrir
hlæja að um gervalt landið.
við einn mann, Bi-lbo þingmann
frá Missi-sippi. Hann var endur-
kosinn nýlega, en það er deilt
um, hvort kosningin sé lögmæt.
Það er sannað að hann hafði
ráðlagt kjósenduim sínu-m að nýienda. Mótmæ-lin komu fram
Oxford og heildsalar
Cramhald af 4. síðu.
eða álagningu, sem varðar v:ð
landslög. Eg er þess fullviss, að
vegur vor mundi vaxa mjög með
al hinna sameinuðu þjóða, ekki
sízt Engilsaxa, ef 'heildsalar
vorir tækju Oxfordtrú. (En með
al annarra orða: s-kyídu Oxford-
íseraðir Bandaríkjamenn ekki
skila aftur i-Ma fengnum flug-
völlum í öðrum löndum?).-
„Útvarpshlustandi" vill að
nýja stjórnin gefi út bráðabirgða
lög um að alilir embætti-smenn,
og raunar al-lir skattþegnar líka,
gerist Oxfordmenn. Þar er ég
honum innilega sammála. En þar
vil ég einnig fara lengra. Gam-
alt enskt máltæki segir: charity
bcgins at home — líknarstarf-
semin byrjar í hej-mahúsum. Og
því ekki að byria á heimilisfeðr-
unu-m? Ef Stefán Jóhann gæfi nú
sitt norræna hjarta Oxfordhreyf-
ing-unni og skilaði aftur eignum
verkalýðsfélaganna, sem hurfu
hér um árið, og gróðanum af
því Sæsnk-íslenzika! Ef allir
hinir heiildsalarnir segðu g-uði frá
misfengnum gróða og ski'luðu
henni Ástu honum, þegjandi og
umyrðálaust, í -s-tað þess að
þurf-a að ganga h-in þungu spor
upp Skólavörðust-íginn, þar sem
Viðskiptaráðið er á hægri hönd,
en tu-gthúsið á hina! Já, þá
væri gaman að lifa!
hóta negrum dauða, ef þeir
kæmu á kjörstaðina. Og þeir
fóru burt. Það hefur reyndar
verið hafið mál gegn honum fyr-
ir mútur líka. En nýlega sótti
ég hef ekki föí til þöJJ." j,Föí
til þess, endurtök ég, þurfa
kanniske sérstök föt? ,,Já> all-
ir eiga að vera í sfrörturn íöt-
um.
Eg varð hálf híssa, ég hélfc- -
að slíkt setti sér eklvl stað Ljá
Breiðf irðingafélagimi,
Ef ég vildi leggjii þetta dt-
á bezta veg, þá gtítur ske^"
að hér liggi tii gruivctvaltas'
stílfesta og smekkiu, en grut»
ur minn er nú samt sá,
þar sé tískan aS verki eins:' ;
og viða annarsstaðar-
í raun og veru ev það aukar ’
atriði, hver ástseðaii er> afleið*
ingin verður sú sama, nefni-
lega s-ú, að boia öilunv þeinw .
Breiðfirðingum, senv gest'tr—-
eru í bænum, þegar niótin
eru haldin, frá því að ssekja* -
þau.
Margir muná u þ<> h'afa
gaman af því, að koma þav
nýkomnir úr fámienni sve11—
anna og hitta þar margai •
gamla kunningja, samai>.
komna. —
Ef félaginn, (hivurt sen»
hann til'heyrir Breiðfirðiirga-
fé-laginu eða ehihiverju öðn>---
félagi, er ekki jafn velíkom-
inn á skemmtann fél-agannav™
í h-vernig litum fötunr sen>'
hann er, ef þau ei'U þokkaleg,:
, þá verður manni á að hugsa,. ■
hvort þetta sé ekki að breyta-
á móti félagsandanum. -
Stofna til misrétfe og óa-
nægju innan félaganna.
Allt slíkt er híverju féfagite-
skaðlegt og ósamLoðið, sam—
kvæmt eðli þeirra og tilgangfe-
Jóh. Ásg&vsson*-
iður; annar -hinna tveggja! hópur negra u-m að málið >iði
gra en það dugði ekki. Svo só.tt í Wa-s-hington. því að annars
imdi írú Tru-man þá glópsku yrðu ueSrar- sem kallaðir
a
yrðu
leiðinni
að vera tignasta kona lands
Nú hafið þér hagað yður
i þiggia teboð henni til heið- j 1:11 vll-nis> skotnii
■s að þess-u kvenfélagi. Maður.lrelrn-
aze-ls Scotts skrifaði opið bréf J Það er al-mennt talið, enda
1 forsetafrúarinnar, þar sem j neitar Bi-lbo því ekki, að h-ann
eðal annars stóð: „Yðar skylda álátur h-víta kynstofnin-n þeim
svarta fremri og vi-11 aila negra
flut-ta til Afrí'ku. 'Ameríka barð
ns og þér væruð sú ótignasta.“ j ist gegn og fórnaði miklu tii að
etta var ekki hyggilegt, og nú | sigrast á kynþátt'ah-atri Hitleis,
irð fólk á móti negrum. Því
réf negran-s var álitið all-tof ó-
nekklegt og ritað af of miklu
,oltí, og all-t málið tók aðra rás
a búast hefði m-á-t-t við.
Þá er það einkennilegt, að í
jóðdeikihúisinu mega negrar
oma á leiks-viðið en ekki á
en nú er ef til 'vi-ll meira um
negrahatur og Gyðingah-atur í
Ameríku en nokkru sinni fyrr.
Hver skilur þetta?
Og þó stóð Ameríka með
Molotoff, begar hann mótmælti
því að Suður-Afríka fengi Ves-t-
ur-Afráku, se-m var áður þýzk
sökum þess hve hinir hví-tu
sem er-u' 2% milljón, fara hræði-
lega með hinar 16 milljónir svert
ingja. Þeir eru barðir og sve-lt-
ir í námunum, það eru lagðir áiy
þá geisilegir skattar, en ■ þeir J
hafa eng'an kosningarétt. Með-
ferð þeirra er hræðiileg. Amerika
játaði ákæru Molo-toffs. Það
sæmir ekki að heil þjóð sé kval-
in eins og negrarnir í Suður-
Afrík-u, sízt á vorum tí-mum.
St j ór n-m-ál amenn i rn i r sjá það
kannske ekki, en þeir sem
sjá og heyra, vita að brátt
mun hefjast barát-t'a fyrir fuUum
mannréttindum til handa sveit-
ingju-m. Og að sú barátta verð-
ur hörð, þarf ekki að efa.
Við skiljum þetta ekki, við^
þek-kjum ekki.aðstæðurnar, sagði j
danski pre-sturinn, Sörensen.
Hann mælti . satt, við skiljum
þetta ekki.
Peter Freuclieii.
Argus. j ----- . - .........
>+.!..í.+.H..H.+++++++++++++++-H-H-H-++-H-H 1 I III I I 1+++++
Orðsending
til kaupenda Þjóðviljans, úti á landi, sem íá biaðið
sent beint frá afgreiðslunni.
Gjalddagi Þjóðviljans fyrir árganginn 1947 ei 1.
marz n. k.
Áskrifendur, sem skulda ennþá fyrir arið 1946
eru áminntir um að gera skil nú þegar, ef þeh- setla
sér að fá blaðið framvegis.
Nýir áskrifendur verða að greiða árgang biaðs-
ins fyrirfram.
j! Áskriftargjaldið er kr. 8.00 á mánuði eða •
96.00 árgangurinn.
| HÖGVIUINH
| Pósthólf 57, Eej'kjavih.
r+++W++++'I'+++ 1 m i n 11 l++++++++++4-H-Hrt+++++*+»-.-7.