Þjóðviljinn - 27.04.1947, Side 4

Þjóðviljinn - 27.04.1947, Side 4
Þ JÓÐVIL JINN Sunnudagur 27. apál 1947 L þJÓÐVILJINN Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistafiokkurinn Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb. Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason. Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðust. 19. Símar 2270 og 7500 (eftir kl. 19.00 einnig 2184). Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184. Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399. Prentsmiðjusimi 2184. Áskriftarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. eint. Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. BÆJARPOSTIRIMN Heildsalastjórnin hótar verkalýðs- sarstesiiira Dagsbrún, stærsta verkamannafélag landsins, og verka- lýðsfélög um allt land búast til að svara launalækkun, sem samþykkt hefur verið á Alþingi, með svari verkalýðssam- takanna, með ráðstöfunum til að hindra að kjör félags- manna versni. Réttur féiagsins til slíkra ráðstafana er ekki einungis sjálfsagður siðferðislegur réttur, heldur er hann viðurkenndur í vinnulöggjöfinni, lögum, sem andstæðingar verkalýðssamtakanna áttu mestan þátt í. Þennan grimdvallarrétfc alþýðusamtakanna er ekki hægt að skerða nenia með því að komið sé á fasisma í landinu. Það hefur verið reynt að taka verkfallsréttinn af verka- lýðsfélögunum, með valdboði ríkisstjórnarinnar og sam- þykktum á Alþingi, með gerðardómslögunum 1942. Alþýð- an hratt þeirri árás með nýjum^ djörfum baráttuaðferðum, með skæruhernaðinum, og kom margfalt sterkari út úr þeirri barátturaun, en stjórnmálaforingjarnir, sem að gerð- ardóminum stóðu, biðu ósigur og varanlegan álitshnekki. VERÐLAG Á „SJOPP- UNUM“ „Neytandi“ skrifar: „Kæri Bæjarpóstur. Geturðu frætt mig um eitt ] atriði í sambandi við kjötniður- greiðslur heildsalastjórnarinn- ar? Svo er mál með vext, að ég neyti matar míns á „sjoppun- um“ svonefndu. Eg bjóst fast- lega við, að yerð kjötmáltíðanna i mundi lækka um leiö og kjöt- ' verðið lækkaði, en sú hefur ekki orðið raunin; á ,,sjoppunum“ er alltaf sama háa verðið. Með öðrum orðum: kjötið lækkar, vísitalan lækkar og kaupið mitt lækkar, en þó verð ég að borga kjötmáltíðir með gamla háa verðinu. Geturðu sagt mér, hvað þetta muni eiga að ganga lengi ? Neytandi". ■¥■ VERÐLAGSRÁÐ SVARI Það liggur auðvitað beint við að lækka verð kjötmáltíða á veitingahúsum að sama skapi sem verð á kjöti lækkar. Þarna er beinlínis verið að hlunnfara fæðiskaupendur. Þeir eru látn- ir greiða niður kjötverðið með auknum sköttum í ríkissjóð til þess að vísitalan hækki ekki og kaup þeirra standi í stað en þrátt fyrr það er verðlagi á fæði á veitingastöðum og matsölu- húsum haldið óbreyttu. Fæðis- kaupendur- eru hér settir skör lægra-en aðrir neytendur. Auðvitað mun verðlagsráð eitt geta svarað því, hve lengi þetta á svo tii að ganga. 4r TVNIST smápen- INGJJR „Undrandi" skrifar: „Það verður ekki æfinlega sagt með réttu, að menn séu of skylduræknir og húsbóndahollir, en þó virðist þetta koma stund- um fyrir, og það jafnvel á all- einkennilegan hátt. Á skírdag fóru tvær smátelp ur syðst sunnan af Bergstaða- stræti niður á Lækjartorg til þess að ná þar í strætisvagn, svo þær kæmust heim til sín inn undir Laugarnes. Þeim voru gefnir 50 au. fyrir fari. En svo slysalega tókst til fyrir þeim, að sú eldri týndi öorum 25 eyr- ingnum á leiðinni niðureftir. Henni brá illa, er hún ætlaði að greiða fyrir þær miðana, aurinn var týndur. * „HJÁLPSEMIN" „Sú eldri sem var 8 ára leiddi systur sína 4 ára. Hún bað nú bílstjórann að leyfa sér með þrátt fyrir þetta óhapp, en það var ekki við það komandi. Þær urðu því að snúa hálfgrát- andi til baka suður undir Lands spítala, til þess að sækja 25 aura upp í fargjaldið. Það fór ekki mikið fyrir hjálpseminni, þarna niður á Torginu. Nú fer maður að skilja, að þénusta og rekstur strætisvagnanna skuli vera í slíku fyrirmyndarástandi sem raun er á; þegar svona skilvíslega, er á troropunmn haldið. Undrandi“. MANNESKJAN Sem vonlegt er, furðar bréf- ritarann á þeim stirðbusahætti sem telpunum var þarna sýnd- ur. Bilstjórinn hefði að sjálf- sögðu átt að leyfa þeim ao fara með, þótt aðeins væri einn 25- eyringur fyrir liendi. Og ef hann hefði ekki vil.jað skaða fyrirtækið um smápeninginn, þá var að leggja hann fram úr eig in vasa. Skyldurækni er góð, en enginn ætti að láta hana skyggja á ’manneskjuha í sjálfum sér. Það hefði verið manneskjulegt af bílstjóranum að leyfa telpunni að vera með fyrir hálfvirði; og hvað gerði það þá til, þótt skylduræknin yrði kannski um leið að þola áfall sem svaraði litlum 25 aurum ? En gera má ráð fyrir að fleiri en bílstjórinn hafi þarna sýnt busahátt. Eflaust hafa ein hverjir fullorðnir farþegar horft á vandræði telpnanna, án þess þó að leggja þeim lið með litlum 25 aurum. Maður saknar oft manneskj- unnar tilfinnanlega — ekki sízt í strætisvögnum. Stjórnmálamenn afturhaldsins á íslandi hafa haft vit á því að minnast sjaldan á gerðardóm síðan, en svo einkenni- lega bregður við, að þegar „fyrsta stjórn sem Alþýðuflokk- urinn myndar" er komin að völdum, er gefin um það yfir- lýsing úr ráðherrastól, að sigur alþýðunnar yfír kúgunar- ákvæðum gerðardómslaganna, sé „mesta óþurftarverk“ sem unnið hafi verið i íslenzkum þjóðmálum á semni tím- um, og það talið fyrirmyndarástand sem gerðardómurinn átti að skapa. Þetta er rödd svartasta afturhaldsins í landmu, þess afturhalds, sem enn dreymir um að hægt sé að slá verka- lýðshreyfinguna niður „í eitt skipti fyrir öll“ með fasist- ískum ráðstöfunum. Þau öfl hafa lítið vogað sér til beinnar baráttu síðustu árin, verið önnum kafin að hrifsa ofsagróða sinn bak við tjöldin. En með myndun ríkisstjórnar Stefáns Jóhanns hafa þessi skúmaskotsöfl auðvaldsins og fasisma fengið kjark til að gjamma að verkalýðshreyfingunni, hvort kjarkurinn nær öllu lengra er eftir að sjá. Þeir sem enn lesa leiðara Alþýðublaðsins muna hve mik- ið blaðinu varð um, er Þjóðviljinn leyfði sér að fullyrða að ríkisstjóra heildsalanna væri beint gegn alþýðunni. Var ekki einmitt Stefán Jóhann, leiðtogi Alþýðuflokksins, orð- inn forsætisráðherra ? Var hægt að hugsa sér fáránlegri hugmynd en þá að „fyrstu stjórn sem Alýðuflokkurinn myndar“ yrði beitt gegn alþýðunni? Reynslan hefur nú þegar skorið úr. Svo langt er tuskan Stefán Jóhann kominn, að hann gengur fram fyrir skjöldu í árásum afturhaldsins, tekur á sig ábyrgðina af tugmillj. álögum á alþýðu samtímis því að ekki er snert við ofsa- gróða braskaranna, og lætur blað sitt hóta fasistískum aðgerðum gegn verkalýðshreyfingunni, þegar hún hyggst að gegna helgustu skyldu sinni, að bæta og vernda lífskjör verkamanna. Hótanir Alþýðublaðsins, hótanir „fyrstu stjórnarinnar sem Alþýðuflokkurinn myndar“ um skerðingu réttinda verkalýðssamtakanna um langan tíma, er alvarlegt mál, og sýnir hve lahgt Alþýðuflokkurinn er kominn frá fortíð sinni og stefnuskrá. Það er engu líkara en ríkisstjómin haldi að jhún geti skapað hér bandarískar aðstæður á einni nóttu. Höfn, 22. apríl 194-7.' Nú er mikio um aö vera liér í Danavelcli. Siðan- kóngurinn dó hafa. allir fánar verið dregnir í hálfa stöng og fjóra klukku- tíma á hverjum degi glymja all ar kirkj.uklukkur Kaupmanna- hafnar fyrir eyrum manna. Fólk hafði lengi beðið í æsingu eft- ir andlátinu, því að allir vissu að það gat ekki dregizt lengi úr því serri komið var. Á sunnu- daginn var, þegar hitinn hækk- aði upp í 40 stig, fór fólkið að þyrpast að kóngshöllinni til ao heyra dánartilkynninguna meo eigin eyrum. Samt virtust flest- ir vona að dauðastríðið drægist fram yfir miðnætti, því að 20. apríl var vlst ' afmælisdagur Hitíers á sínum tíma. En þrátt fyrir það sofnaði kóngur svefn- inum langa um *e!lefu leytið á sunnudagskvöld, tíu mínútum seinna var andlátið tilkynnt frá kóngshöllinni og tíu mínútum eftir það var blaðið Informa- tion tilbúið með prentaða til- kynningu um lát kóngs: „Kong- 1 en er <löd“ á svörtu og skugga- legu blaði. Það leyndi sér ekki að allir vorai viðbúnir, IJtvarp- ið kom með sorgardagskrá strax um kvöldið og árla næsta rnorg- uns höfðu öll blöðin ýtarlegar greinar um kónginn sálaða, æviferil hans og aragrúa af mvndum. Skelfing held ég stóru dagblöðunum hér hafi gramizt að geta ekki gefið út nema þessa vesölu snepla sína vegna prentaraverkfallsins, því að sagan segir að a. m. k. Ber- lingske Tidende hafi haft allar dánargreinar tilbúnar og settar frá árinu 1942. Information virðist hafa verið fyrirhyggju- samari og haft tilbúið prentað blað með alls konar minning- argreinum og myndum; á því blaði er engin dagsetning og livergi er þess getið hvenær kóngurinn dó. Þar segir m. a.: „Island sveg ham, men han vandt Istedgade.“ Strax næsta morgun gaf líka á að líta í búðargluggunum. Það lýsir mikilli vanþekkingu á íslenzkri alþýðu, íslenzkri verkalýðshreyfingu, ef heildsalastjórnin heldur að hún geti framkvæmt þessar hótanir sínar, barið niður verka- lýðssamtökin og afnumið réttindi þeirra. Þessi ríkisstjórn, sem nú þegar riðar til falls, eftir nokkurra mánaða óstjórn, fálm og úrræðaleysi, er ekki megnug þess lilutverks sem svartasta afturhaldið á íslandi ætlar hennuu Þjóðin mun dæma, og dæma hart. En þyngstur mun dóm- urinn yfir þeim flokki, sem skreytir sig með alþýðunafni, en lætur nota sig til svívirðilegra árása á alþýðu landsins, og gengur svo langt að hóta verkalýðssamtökunum fasist- ískri kúgun. , Alls staðar voru myndir, dán- arblórn, hvít kerti og sorgai'- slæður að minnsta kosti í einum glugga í hverri verzlun og svo auðvitað Dannebrog. í stærstu ve.rzLunun.um eru þessar ;-,sorg- arsýningar“ listafallegar og mikið í þær lagt og nú gengui' fólk milli búða og athugar hvar sorgin sé túlkuð á smekklegast- an eða íburðarmestan hátt. Minnstu búðarholurnar vilja ekki heldur láta sitt eftir liggja. Þar ægir ef til vill öllu sam- an í gluggunum og allt of mik- ið verk yrði að tæma þá alveg og fylla á ný; nei, það er tekin upp mynd af hinum látna kóngi og sett innan um slcramið í glugganum, einhvers staðar má koma fyrir stóru hvítu kcrti, sem logar á og ekki fer mikið fyrir svartri sorgarslaufu. Mikið var um að vera við Kristjánsborg þegar nýi kóng- urinn var hrópaður upp (eða hvað það heitir á íslenzkri tungu). Þar 'var samankommn fjórði hluti úr milljpn eftir því sem blöðin segja. Forsætisráð- herrann, Knútur Kristensen til- kynnti lát gamla kóngsins og komu hins nýja þrisvar sinnum. í annað skipti lá við að honum fataðist: hann gleymdi næstum að segja „hans hátign“ en átt- aði sig þó. Og nýi kóngurinn kom út á svalirnar og ávarpaði landslýð, síðan birtist drottn- ingin Ingiríður Gústafsdóttir og kóngur kyssti hana frammi fyrir þúsundunum og kvaðst mundu reyna að ríkja í anda síns liðna föður í þeirri höli, sem var áður vistarvera hans (hann sagði að minnsta kosti eitthvað þessu líkt). Fólkíð Fram'hald á 7. síðu

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.