Þjóðviljinn - 03.06.1947, Side 5

Þriðjudagur 3. júní 1947
ÞJÓÐVILJINN
5
Leif Gundel:
II fasistav
Konni Zillancus, sexn flutti
ræðu á hinni fjölmennu^ sam-
komu í íþróttahúsinu 23. apríl,
er einn af merkustu fulltrú-
um brezka Verkamannaflokks-
ins, sem virðist hýsa sifjölgandi
sjóharmið innan vébanda sinna.
— K. Zilliacus er nú orðinn kunn
ur víða um heim, sem einn af
forustumönnum „uppreisnar-
manna“ innan þingflokks Verka
mannaflokksins, sem hafa það
að aðalmarkmiði, að beina
utanrikispólit'ik Englands meira
inn á sósíalskar brautir.
Við verðum að losa
okkur við Bandaríkin
Við neytum nú þessa taeki-
færis, þar sem Zilliacus dvelur
í Kaupmannahöfn, til að fá nán-
ari upplýsingar um stjórnmála-
afstöðu ,,uppreisi)armanna“, og
fvrsta spurningin er: Hvernig
igetur verkamannaS'tjórnin
vænzt þess, að get'a rekið sósí-
alska utanríkispólitík, meðan
fjármál Englands byggjast í
raun og veru á kapítalistiskum
grundvelli?
—• f>að er einmitt þetta, sem
við berjumst fyrir, að beina
þessari grur.dvallarafstöðu inn á
sósíalskar brautir og á þessu
sviði virðist mér Verkama-nna-
stjóminni hafa miðað vel áfram;
j.á, hún er í raun og veru á und-
an áætlun. Á þeim fimm árum,
sem stjornin hefur til umráða sem tekur viusamlega afstöðu
fyrst um sinn, var aetlazt til, að
því hóflega marki yrði náð, að
'þjóðnýla 20% af iðnaðinum,
og nú þegar er ekki annað
©ftir en iárn og stáliðnaður-
Opinskátt samtal við enska „uppreisnarmanninn40, I(
Zilliacus, um brýnustu vandamál heimsstjórnmálanna v
Leif Gundel, blaðamaður við danska blaðið „Land
og Folk“ átti eftirfarandi viðtal við brezka þingmann-
inn Zilliacus, er hann var á fyrirlestraferð um NorJui-
lönd í vor. Foreldrar Ziliiacusar voru sænskumælandi
Finnar en liann fæddist á brezku skipi í japanskri höín
og fékk þannig brezkan*ríkisborgararétt. Hann hefur
ritað margt um alþjóðamál og er einn af helztu and-
stæðingum Bevins innan Verkamannaflokksins.
Ameríkumenn sjálfa. En hvort
þeim skilst það, mun koma í
Ijós á alþjóðaráðstefnunni í
Genf um verzlunar- cg atvinnu-
iK.il. Eg skal viðurkenna, að ég
er heldur svartsýnn um horfurn
ar á því, að Bandaríkin vilji
-ekki aðeins selja af þeim fram-
teiðsluvörum, sem þau þarfnast
ekki sjálf, held-ur munu einnig
erða fús til að taka við vörum
anrjara sem greiðslu.
ráð sameinuðu þjóðanna koma
á alþjóðlegu eftirliti með olíu-
'birgðunum og gera áætlun um
alþjóðlega aðstoð við að hjálpa j
viðkomandi þjóðum tii að ná fyrir ákærum sínum
bættum iífskjöru-m og efnalegri. _Það er vitanlega óttinn yið
kommúnismann, sem ræður
Andkomúnistarnir
veráa að færa sönnur
afkomu.
Zilliacus tekur sér
málhvíld
urnar og það hefur sammstundis | við Sovétrikin og Frakkland
leitt af sér breytingu til batn-
aðar. Til dæmis hvarf hinn óþol-
og heldur svo áfram og gefur
orðum sínum aukna áherzlu.
— Það, sem við vilju-m, er
raunveruleg alþjóðasamvinna,
samkvæmt kosningastefnuskrá
andi -þvottaskattur strax, sem
þeir höfðu oðrið að inna af
hendi til námueigendanna
fyrir sápu og heilt vatn. Laun-
in eru orðin sæmileg og náma-
mennirnir hafa forgangsrétt að
nýjum húsum. Það er ekki að
ástæðulausu að þeir finna, að
örlög þjóðarinnar eru undír af-;
köstum þeirra komin og að
augum þjóðarinnar er þessvegna j
beint að þeim, en í þess stað j
verði af fúsum vilja vel að
I
þeim búið.
— Hvað eigið þér svo við.
er þér talið um sósíalska utan-
ríkispólitík, byggða á þessum
grundvelli?
Við verðum að reka pólitik.
að þau gengju til samvinnu við i ,brezka Vdrkamiannaflokksins.
okkur um lausn vandamálanna Við föpum aðein,s fram á þaði
í Mið-Austurlöndum, mundi ^ að við framfylgjum þeim grund-
okkur veitast samvinna við vallarreglum, sem við höfum
Bandaríkin auðveldari, ekki sem
við værum minni máttar, heldur
sem jafningar. Ef við myndum
bandalag Englands Sovétríkj-
anna og Frakklands, sem byggt
stjórnmálastefnu Trumans. Hef-
ur þessi ótti við rök að styðj-
ast?
— Hvað Sovétríkin sjálf snert
ir, r-æður krafan um öryggi
stjórnmálastefn.u þeirra. Þeim
finnst sér ógnað af þeim ríkj-
um, þar sem fasistar hafa stöð-
Framhald á 7. siðu.
anna verði að ræða, en við
eigiun að reyna að bæta afstöðu
okkar iil Bandar'jtkjaniTia með
því, að koma á betri samvinnu
okkar við Sovétríkin.
inn, til að því marki hafi verið
náð. Og í þessum 20% var
allur þýðingarmesti iðnaðurinn
innifalinn og þá fyrst og fremst
kolanámurnar.
— Hvaða áhrif hefur þjóðnýt-
ingin halt?
Kolafr.amleiðslan eykst
jafnt og þétt og það er fyrst
og frems.t hinum sálrænu áihrif-
um þjóðnýtingarinnar að þakka,
en þau hafa leitt tiJL þess, að ^
námaverkamennirnir hafa á ný Og Fi*aKK-Slíld[s
öðlazt hið gamla stolt af atvinnu j — En er ekki • einmitt þetta
Binn-i. Hinar gömlu námamanna- 'hin ojpinbdra istjórnmiállastofna
fjölskyldur, sem hafa verið í
undirbúið: Reglum íjameinuðu
þjóðanna, samþykktunum írá
Teheran, Potsdam o. s. frv. En
við höfum aldrei gert svo mikið
s-em bióða Sovétrússum sam-1
vinnu um stjórnmálastefnuna í
Mið-Austurlöndum.
— Með hvaða skilyrðum gæli
það orðið?
—• Við ættum að bjóða þeim
samvinnu með tilliti til okkar
eigin. stefnuskrár. Við mundum
IKVI kh m IDI IR
Gamla Bíó:
. Saga frá Ameríku
(An American Romance)
Lofgerð um Ameríku frelsis-
ins, lýðræðisins og jafnréttis-
) ins, þar sem allir geta orðið
milljónerar, ef þeir aðeins
sjálfsagt ekki verða sammála | nenna að leggja eitthvað á sig
í öllum atriðum, en það er eng-1
in ástæða til þess, að við gæt-
uim ekki gert með okkur móla-
miðlun; en aðalerfileikarnir eru
til hins sósíalska áætlunar-
ibúskapar, sem víðia íer kom-
iim á í Evrópu, og losa okkur
imdan því, að vera algjörlega
háðir stjórnmálastefnu Banda- v;eri á hinum gilda!ldi vináttu-j
rikjaniui. Með því er ejcki átt
Konni Zilliacus
auðvitað þeir, að við þöfum
ekki ennþá tekið ákvörðun um,
að reka sósíalska utanríkispóli-
t-ik, sem veitti okkur óháða af-
stöðu, bæði til Sovétr-íkjanna og
Bandaríkjanna.
sáttmálum þessara ríkja, mund- Henry Wallace hefur sagt
við það, að um enga sam-■ um vjð áreiðanlega ná sam. eitthvað í þessa átt.
viirnu milli okkar og Bandaríkj- komulagi við BamiaiÍk'/a nm ! ~ Já> °e Það er.hinn mikil*
sameiginlega stjórnmálastefnu í væej árangur heimsókn hans
Evrópumálum og ekki livað sizt 111 EnglancLs: hann hefur ein'
mitt lagt áherzlu á það, að
Bandaríkin geti aðeins framfylgt
Þríveldabandalag
Englands ,Sovétríkj-
í málefnum Þýzkalasids.
— Er til grund'VÖUur
I '
fyrir
námunum kynslóð fram af kyn-
Bevins og stjórnarinnar?
— Jú, svo segja þeir
-elóð, hafa aldrei glatað þessari, þetta var eitt af atriðunum á
slíka sameiginlega stjÓTnmála-1 núverandi stefnu sinni Vegna
stefnu? • ' þeirrar skoðunar, að England
— Hann hefur þegar verið
lagður, en aðeins ekki kcmið til
framkvæmda. Teheransamþykkt
in m-ælir tii dæ'inis fyrir um
sameiginlega stjórnmálastefnu í
mátefnum Mið-Austurlanda og
Grikklands. Ef við hefðum í
raun og veru á'huga fyrir, að:
muni verða þeim fylgispakt. Ef
annað verður upp á teningn-
um, munu Bandaríkin neyðast
til að breyta um stefnu.
— Hvað virðist yður um nú-
verandi tilraunir ameríska auð-
magnsins til að nó auknum á-
hrifum, meðal annars í Svíþjóð
til þess.
Menn hefðu getað sætt sig
við jafn einhliða áróðursmynd
ef hún hefði verið betur gerð
og ekki eins barnaleg og þessi
mjrnd er. Eini kostur myndar-
innar er sá, að hún sýnir á
skemmtilegan og greinargóðan
hátt bandaríska stórframleiðslu
með allri sinni tækni og hugvits
semi. Myndin er á köflum því
sem næst í „eðlilegum“ litum.
ás.
i konia á lýðræðislegu áitandi í; og Noregi?
•ítilf'inningu að fullu og öllu, j stefnuskrá þeirri, sem Verka-| Grikklandi, mundi það vera eðli | — Það er hið sama um það
hversu svo sem á mót.i hefur' mannaflokkurinn lagði fram j legasta leiðin, að koma áætlun; að ségja, nærri því hvar sem
■blásið, en þeir, sem síðar liafa fyrir síðustu kosnimg.arnar sum-iFAO j framkva:md. Eii ég held er, ekki aðeins í þessum tveim

Ernil Jónsson kalíar þá
Dagsbrúnarmenn glæpamenn
sern vilja fá 600 kr. í grunn-
laun á mánuöi. en hvaða nafn
myndi hann þá velja sjálf-
urn sér, með þeirn tekjum
sem hann hefur?
ölœpakóngur, kannski?
Það hefur tii skamms-tima
vrið trú rnanna að eigna-
bætzt í hópinn og ekki hvaðj arið 194,0. Það, sem við ,.upp-1 -ekki, að Bandaríkin hafi óhuga | löndum, cg það er eðlileg afleið. körinun væri eiiur í beinurn
fyrir grísku lýðræði. Þau hafajing þess, að kapitahíminn hefuv allra stríosgróðamanria og
á'buga ’fyrir oíáunni í Mið-Aust- - vaxið það mikið, að vesturhelin- braskara, en nú hafa þÖU und■
urlöndum cg mi
styðja afturhakl
reisnarmennirmr
erum að
sízt hi.nir yngri hafa verið
mjög þjakaðir af þeim eymdar- reyna, er að fá þá til að fram-
kjörum, sem námaeigendurnir (fylgja þessari stjórnarstefnu í
ihafa boðið þeim. Fyrir stríð voru
námamennirnir komnir alla leið
niður i 60. sæti launastigans eða
með öðrum orðum, 59 atvinnu-
'greinar verkamanna voru betur
launaðar. En nú er hið gamla
stolt aftur komið til sögunnar.
Verkamennirnir finna, að það
eru þeir sjálfir, sem eiga nám-
reyndinni.
vcgna1 ingur jarðarinnar er ekki leng- i'ur gcrzi að búið er að sarn-
irnir allrá j ur nógu stór fyrir hann. Það er | þykkja. lög urn eignaliönnun,
— En getur England þá orðið, þessara landa. Það getur geng-. ofvöxiur i auðmagr.inu og það málgögn gróðastéttarirxnar
svo óháð Bandaríkjunum, erjið um tíma. en jr.fnvi'l BandaríR ■ leitar útrásar um allar þæv flóð , jagna þehn. Þetta rerður
það í raun o-g veru hægt? j in hafa ekki nóg fjármagn til j gá.ttir, sem til eru. Það munfi.i vart skýrl á annari hátt en að
— Það er auðvitað ekkért þess, þegar 'támar 1-íða fram. j vera niiklu betra, ef við gætnm j gróðastéttin sé öll orðin oX-
það land til, sem ,er algjörlega — Hvað rnunduð -þér vilja I dreift þessu fióði á skipulágðau fordtrúar — eða eignákönn-
ó'hóð, en við höfum ekki einu'. leggja til, í staðinn fyrir stefnu- j og kerfisb.undinn hátt undir eft- • unin verkax Öfugt við það
sinni reynt að verða það. Ef við, skró Trumans? ! irliti sameinudu þjóðaiuia. Það sem Q>tlað Var.
til dæmis færum þess á leitj — Að láta fjárhr.gs- og félags j muaði eiiuiig' vera betra fyrir j Hvort skyldi nú vera réttJ