Þjóðviljinn - 17.06.1947, Síða 4

/
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 17. júní 1947.
I
þJÓÐVILIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðust. 19. Simar 2270 og 7600
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, síml 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
1

fúsu starfi ruddu henni braut-
ina áfanga fyrir áfanga til hins
mikla dags 17. júní 1944, þegar
hér var stófnað lýðveldi. Þjóðin
minnist þessara manna með
virðingu og þakklæti; í starfi
| þeirra finnur hún vott þess
Fyrir réttu ári héldu íslendingar þjóðhátíðardag sinn ’ bezta sem hún á í eðli sínu.
Fánarnir, sem í dag blakta við
hún, blakta þár til heiðurs þess
um göfugustu sonum íslenzku
17. jíní
BÆJABPOSTIKIM M
1 DAG
\
„Kæri Bæjarpóstur!
I dag minnist þjóðin Jóns Sigj Af því ég þykist vita að all-
urðssonar, og þeirra annarra j margir lesenda þinna muni fá
góðra sona sinna, sem með fórn
SAMBANDSKJÖTIÐ
„Eg minnist þess, að fyrir
nokkrum árum hafði Samband
ið látið aka þangað mörgum
bílhlössum af úldnu kjöti og
varð þá fólk réttilega fokvont
yfir, en það vil ég þó segja Sam
bandinu til hróss að það
reyndi ekki að-villa vegfarend-
um sýn um hver að verki væri,
því tunnubotnar og kjötlæri
„Renault“ bílana hans Emils og voru kirfilega merkt þeim fræga
að þeir fari þá auðvitað jóm- stimpli S.l.S.
hátíðlegan miili vonar og ótta. Bandaríkin höfðu þá þrem
ársfjórðungum áður farið fram á herstöðvar á Islandi og
fengið loðin svör hjá stjórnmálam. Vitað var að valda-
mikill hluti yfirstéttarinnar vildi fúslega fórna hinu vest-
ræna valdi íslenzkum landsréttindum, enda.þðtt enginn al-
þingismaður, að Hriflujúdasi undanskiklum, hefði kvaðið
upp úr um þá stefnu. Hins vegar var öll alþýða, öll þjóðin,
einhuga um að láta rétt Islands í engu; eitt félagið á fætur
öðru samþykkti ályktanir til Alþingis og ríkisstjórnar og „ ..
_ J fmnur hun vott þeirra eðlis-
.vrafðist þess að bandaríski herinn hyrfi tafarlaust af landi | þátta, sem ósamrýmanlegir eru
þjóðarinnar.
En í dag hugsar þjóðin líka
full hryggðar og gremju til
þeirra manna, sem með verkn-
aði sínum 5. okt. 1947 urðu þess
valdandi að 17. júní er núna
allur annar en hann var árið
1944. £ verknaði þessara manna
brott og enginn snefill af íslenzkri grund yrði eftir í klóm
hans.
Þannig var umhorfs með íslenzku þjóðinni fyrir réttu. ári,
og þá varð 17. júní baráttudagur íslendinga gegn hinni
bandarísku ásælni. Tugir þúsunda sameinuðust þenna dag
um fullveldi og frelsi þjóðarinnar, og Einar Ólafur Sveins-
son prófessor Lúlkaði hug hennar af þrótti og glæsileik í
ræðu sinni þann dag, þegar hann brýndi fyrir stjórnmála-
mönnum að þjóðin stæði einhuga gegn öllu afsali íslenzkra
landsréttinda. „Ekkert lýðræðisríki getur virt þjóðarvilja
að vettugi nema með því að fótumtroða sjálfar grundvall-
arhugsjónir lýðræðisins."
Og íslenzka þjóðin treysti því í fullmikilli blindni að vilji
hennar yrði ekki virtur að vettugi. Við alþingiskosningar
þær sem fram fóru tveim vikum seinna sendi hún á þing
32 alþingismenn, sem nokkrum mánuðum síðar höfðu sjálf-
ar grundvallarhugsjónir lýðveldisins að engu, sviku trúnað
þjóðar sinnar og veittu hinu bandaríska herveldi bækistöðv- [
ar á íslenzkri grund.
17. júní í ár verður því með öðrum blæ en undanfarin ár.
Þjóðin er ekki lengur milli vonar og ótta. Það sem hún
óttaðist mest er komið fram, fullveldi hennar hefur verið
skert, Bandaríkin hafa fengið hér herstöðvar, sem sérfræð-
ingar telja einhverjar þær mikilvægustu í heimi. Skuggi
ólánsdagsins 5. okt. 1946 hvilir yfir hátíðahöldunum í dag
myrkur og óheillavænlegur. Og til þess að leggja áherzlu
á það að hinir 32 stjórna landinu, hefur Þjóðhátíðamefnd
Reykjavíkur valið tvo ólánsmenn til að ávarpa þjóðina í
dag, Stefán Jóhann Stefánsson, sem ber mikla persónulega
ábyrgð á landráðunum og Gunnar Thoroddsen, sem átti
traust þjóðarinnar en sveik hana á lúalegasta hátt.
Sú ríkisstjórn sem nú situr að völdum á þessum þjóð-
hátíðardegi starfar í beinu framhaldi af atburðum þeim
sem gerðust 5. okt. 1946. Hún hefur bæði leynt og ljóst
komið fram sem umboðsstjórn erlendra hagsmuna og nú
á síðustu txmum ráðizt hatramlega á verkalýðssamtökin að
bandarískri fyrirmynd. Barátta hennar við Dagsbrún átti
að verða upphaf að heildaratlögu gegn alþýðusamtökunum,
það átti að skerða fullveldi þeirra á sama hátt og fullveldi
þjóðarinnar allrar var skert í fyrra. Þeirri baráttu er enn
ekki lokið, en henni mun vissulega lykta með algerum ó-
sigri ríkisstjórnarinnar.
En þótt mikill skuggi hvíli á þessum þjóðhátíðardegi,
hefur þjóðin ekki gleymt hugsjónum sínum. Sú öfluga
hreyfing sem var risin gegn afsali íslenzkra landsréttinda
fyrir þrem ársf jórðungum lifir enn með íslenzku þjóðinni og
mun ekki hníga fyrr en smánarsamningurinn er fallinn úr
gildi. Barátta verkalýðsins gegn árásum ríkisstjórnarimiar
^r rterkur þáttur í þeirri baráttu.
íslenzku þjóðerni.
Megi fánar þeir, sem í dag
blakta við hún, minna 5. októ-
ber-svikarana á það, að smán
þeirra mun uppi, svo lengi sem
til er íslenzkt þjóðerni.
VIÐ KKÍSUVÍKURVEG
Það er Hafnfirðingur, er send
ir mér eftirfarandi bréf:
frúferðina eftir veginum hans
þ. e. a. s. Krísuvíkurveginum,
datt mér í hug að skrifa þér
fáeinar línur.
Svo er mál með vexti, að nú
fyrir nokkru skoppaði ég á
mínum nýja hænsnabús-nýsköp-
unarjeppa upp í Krísuvík til að
skoða nýsköpunina þar. Eg var
í bezta skapi og fylltist aðdáun 1
á öllum þeim miklu fyrirætl- \
unum sem þar á að framkvæma !
og varð svo innilega barnalegur
að óska mér þess að ég yrði aft j
ur barn þegar barnanýmjólkin
úr rauðu beljunum hans Björns
míns Jóh. færi að flæða til bæj-
arins.
Aftur á móti olli það okkur mik
illa heilabrota hvers haugar
þetta væru. Engar upplýsingar
á staðnum, ekkert vörumerki,
ekki neitt.
FANGAMÖRK VANTAR
ÓVÆNTUR SKUGGI
„Óvæntan skugga ber þó
„Er ég svo nú fyrir nokkru
frétti að félagi Kristján fulltrúi
okkar í Firðinum hefði á bæjar-
stjórnarfundi spurt hé'ilbrigðis-
! nefndina hvort hún ætlaði ekki
I að gera einhverjar ráðstafanir
varðandi þessa sorphauga og
fengið þau svör hjá Kjartani
Ól. að þeir væru algjörlega á
vegum Guðm. í. og Jóns Páls,
þá datt mér í hug að nefna það
við þig. Bæjarpóstur góður,
hvort þú gætir fengið
ferðina. Nokkru eftir að komið j þessa góðu herra til að setja
var á Krísuvíkurveginn varð ég j t. d. sitt fangamarkið á hvorn
og samferðafólk mitt vart við hauginn, svo tilkomandi vegfar-
mikinn ódaun og litlu síðar sá-
um við stóra sorphauga á báð-
endur í bílunum hans Emils á
veginum hans Emils viti hvers
ar hendur þar sem ægði saman i lykt þeir anda að sér er þeir aka
allskyns óþverra, allt frá Breta j þar um j sumar.
járni í fiskúrgang, og innan um
þetta var allt kvikt af rottum.
Hraunsi“.

Sambands Isl. Samvinnufélaga verður haldinn að
Þingvöllum dagana 23. til 25. júní næstkornandi.
Dagskrá samkvæmt samþykktum Sambandsins.
Fundurinn verður settur mánudaginn 23. júní klukk-
an 10 f. hádegi.
Þeim fulltrúum, er þess óska, verður séð fyrir fari frá
Reykjavík daginn, sem fundurinn liefst.
Nánari upplýsingar á skrifstofunni, sími 7080.
Reykjavík, 16. júní 1947.
STIOii
SAMMNDS ÍSL SAMV1NNUFSLAQA.