Þjóðviljinn - 20.08.1947, Blaðsíða 3

Miövikudagur 20. ágúst 1947.
ÞJÓÐVILJINN
3
,.Eg gleymi aldrei degin
um þeim, þegar ég var drep-
inn,“ sagði Valentin. Við sát
um niður við ána Oka hjá
Dérsinsk og spjölluðum sam
an.
Eg hefði vafalaust tekið
þetta sem lélega fyndni, hefði
ég ekki verið búinn að heyra
lítilsháttar um atburðinn áð-
ur. Og ég var ekki sá eini,
sem hafði heyrt það. Allstað
ar í Sovétríkjunum hafði fólk
heyrt söguna af því, hvernig
þessi hávaxni hrausti hermað
uf hafði verið reistur upp frá
dauðum af prófessor Vladi-
mír A. Negovskí. Négovskí
hafði gefið skýrslu um þenn
an undraverða atburð. En
þetta var í fyrsta skipti, sem
hinn tuttugu og tveggja ára
^amli Valentín sagði sjálfur
frá því, hvernig það væri að
vera dauður. '
,,Nei, ég gleymi aldrei deg-
inum þeim, endurtók Valen
tín. Þetta var 3. marz 1944.
Eg vann við útvarpsstöð her
deildarinnar. Herdeild okkar
var í útjaðri Vítebsk og út-
varpsstöðin var falin í djúp
um skurði úti á snæviþaktri
sléttunni. Þýzka stórskotalið
ið hafði haldið uppi skothríð
á okkur allan morguninn.
Um tvöleytið jókst eldhríðin
ennþá meir, og nú hófst þol-
keppni milli stórskotaliðs okk
ar og óvinanna. Eg steig út
úr útvarpsbílnum til að at-
huga hvað væri að gerast, og
rétt í því heyrði ég ógurlega
sprengingu skammt frá mér.
Eg leit í kringum mig. Á
að gizka í 100 metra fjaf-
lægð reis upp þétt reykský
og í sömu andránni heyrði ég
sprengingu fyrir aftan mig.
Mér gafst tæpast tími til að
sjá hvað þar væri að gerast,
áður en ég varð að fleygja
mér niður. Síðan missti ég
meðvitundina.
Þegar ég vissi af mér aftur,
var ég á sama stað. Það var
eins og lamið væri með
hamri inni í hausnum á mér.
gegnum móðu sá ég, að snævi
þaktir runnarnir í kring
höfðu verið rifnir upp af
sprengjubrotum. Þá skildist
mér að þriðja sprengjan hefði
sprungið í skurðinum rétt hjá
mér. — Eg reyndi að standa
á fætur og hlaupa en gat ekki
hreyft mig. Særður hugsaði
ég, en fann þó ekki til veru
legs sársauka.
Eg man, að liðþjálfinn kom
til mín; að ég var borinn burt
og settur upp á vörubíl, og
að mér leið hræðilega á með-
an bíllinn skókst með mig á
írosnum herflutningavegun-
um tímum saman, þangað til
við komum að herstöðvaspít-
alanum.
Inni í græna spítalatjaldinu
var hlýtt og notalegt. Birki-
bútarnir snörkuðu í ofninum.
Eg fékk bolla af vatni og
renndi niður nokkrum drop-
um. Það var mjög gott.
Mig langaði að sofa, því
mig verkjaði í líkamann af
Víúentín Sérnepanov:
var reisfur upp
þreytu. eins og eftir langan
erfiðisdag. Eg fékk mér aftur
sopa og fann. að svefninn,
blessaður svefninn var að
síga á mig.“
Þetta var endirinn á fyri’a
lífi Valentíns,’ hvað meðvib
; •'ufttí1 bhérfi; Eg' hætti hér frá-
sögn hans. til þess -að skýra
frá atvikum, sem hann fékk
ekki vitneskju um fyrr en síð
ar. Hann var skoi’inn upp við
hættulegu sári í vinsti’i!
mjöðm eftir sprengjubi’ot. j
Hann dó meðan á uppskurð-
inurn stóð, að minnstakosti á-
litlu læknai’nir á herstöðva
spítalanum svo. Púlsinn var
hættur að slá. enginn andai’-
dráttur. enginn hjartsláttur,
sjáöldrin þanin út, engin
merki um líf
En það vildi svo til, að
þetta var í herstöðvaspítalan-
um í hinu eyðilagða þorpi,
Kosékino. þar sem prófessor
Vladimír Negovskí starfaði
að tilraunum við að vekja
dána menn til lífs.
„Þi-em og hálfri mínútu eft
ir að púls og andai’dráttur
höfðu hætt, byrjuðu tilraun-
irnar við endui’Iífgunina.“
segir Negovskí í skýrslu, sem
hann sendi mér. Aðferðin,
sem við notuðum er þessi:
Við gáfum honum blóð, bland
að adi’enalín og glucose, og
á meðan á því stóð var fi’am
kallaður andardráttur með
sérstöku áhaldi, sem dælir
lofti inn í lungun.
Hjartað fór að slá einni
mínútu síðar og andardráttur
byrjaður eftir 3 mínútur. Það
var þó tæpast hægt að verða
þess var fyrst í stað. Að einni
klukkustund liðinni komu
'fyrstu einkenni meðvitundar
í ljós.“
Nú látum við Valentín
halda áfram sögu sinni, eins
og hann sagði mér hana rösk
um tveim ái’um eftir dauða
sinn og ,.upprisu“.
„Eg man ekki hvei'su lengi
ég svaf, hélt hann áfram og
varð snöggvast hugsi. Það var
eins og hann væri að reyna
að rifja upp það, sem skeð
hefði. Eg man alls ekkert frá
þessari nótt þarna. Hið fyrsta
sem ég minnist var, að ein-
hver laut yfir mig. Eg heyi’ði
þýðlega rödd, sem sagði:
„Valentín“. Eg í’eyndi að rísa
upp en fann einhversstaðar
sársauka. — ,,Hvernig líður
þér“? spui'ði í’öddin. „Vel“
svaraði ég.
Eg fór að velta því fyrir
mér, hvar ég myndi vera,
minntist þess, að ég hafði
særzt og tók nú eftir því, að
ég sá alls ekkert. „Hafa aug
un í mér eyðilagst?“ spurði
ég skelfdur.
Sama kvenmannsröddin
svaraði hughreystandi: „Nei,
alls ekki. Vertu ekki hx-ædd-
Rétt fyrir stríðslok særð
ist Valentín Sérnepanov,
óbreyttur herinaður í
Rauða hernum, alvarlega
og dó á herspítala við
Vítéhsk í Hvíta-Rússlandi.
— Dauða hans bar upp á
sama tíma og uppgötvað
var, að hægt er undir viss-
um kringumstæðum að
vekja dauða menn tii lífs-
ins aftur.
í þessari grein segir
Valentín sjálfur norskum
fréttamanni hina furðu-
legu sögu um dauða sinn
og afturhvarf til lífsins.
ur, augun þín eru óskemmd.“
Eg trúði henni ekki. Eg
hugsaði: Eg er orðinn blind-
ur, hún er að blekkja mig.
Það dunaði í eyrum mér, en
heyrnin var í lagi. Eg heyrði
aðra hljóða, — heyi’ði um-
gang og raddir. Læknir talaði
við mig og í’eyndi að sann-j
færa mig um að sjónin væri
í lagi. Svo kom einhver, sem
þau kölluðu prófessorinn og
ég fann, að kaldir, gfannir
fingur hans opnuðu augnalok
mín.
„Gefið honum blóð,“ sagði
rödd 1 myrkrinu. Svo sneri
röddin sér að mér: ,,Þú munt
fá sjónina aftur,“- sagði hún.
Nokki’ar mínútur liðu. Eg
heyrði urngang fólks, sem
kom og fór. „Krepptu hnef-
ana,“ sagði einhver. Eg
hlýddi. Vöðvarnir í hand-
leggnum kipptust við af sárs
auka og eitthvað kalt smaug
út um líkamann. Það fór
kuldahrollur um mig og ég
sagði, að mér væri kalt. Þau
dúðuðu mig og bundu um
handlegginn. Eg gleymdi ótt
anurn við að vei’ða blindur.
Það var aðeins eitt, sem ég
gat hugsað um og óskað eftir
og það var hiti.
Tíminn silaðist áfram, hver
mínúta var eins og helköld
eilífð. En smám saman fór
mér að hlýna.
Iiræðslan kom aftur. „Segðu
mér, hvort ég muni fá sjón-
ina aftur“, sagði ég við hjúkr
unarkonuna. „Segðu mér al-
veg satt.“
„Þú munt fá sjónina aftur,“
sagði hún hugshreystandi.
„Pi’ófessorinn segir það“.
Dagurinn var mjög lengi
að líða. Eg þreifaði eftir
mjöðminni, en fann ekki ann
að en málmumbúðir. Hugsun
in um að verða blindur
kvaldi mig. „Þú verður að
reyna sofna,“ sögðu þau í
sífellu.
Eg sofnaði að lokum og
vaknaði við rödd hjúkrunar-
konunnar, sem spui'ði, hvort
ég sæi nokkuð. Nei, alveg
I
I
frá dauðnii
sama þó ég fyndi hitann af
rafmagnslampa fast við and-
litið. Mér var þvegið og fékk
aftur blóðgjöf. Sami jökul-
kuldinn heltók mig aftur.
Það leið mjög langur tími þar
til mér varð áftur heitt.
„Hvaða dagur er í dag?“
spui’ði ég.
,,Fjórði marz.“
Hjúki'unai’konan sat. við
rúmið mitt, þegar ég vai’ð
þess allt í einu var, að ég.sá
móta .fyrir .matskeið í gegnum
einhverja gráa þoku. Þetta
var venjuleg alúminíumskeið.
Smátt og smátt fór ég að
greina fallegt andlit. Það var
kvenmannsandlit. *
Þegar ég var orðinn þess!
vís að ég myndi fá sjónina
aftur. gat ég farið að hugsa
um, hvað fyrir mig hefði kom
ið. Eg mundi hvernig ég hafði
særzt, að ég var fluttur í spít
ala og hafði sofnað. Þegar ég
vaknaði aftur var kominn
annar dagur, fjórði marz. Eg
hafði sofið alveg draumlaust
alla nóttina og vissi hvoi'ki í'
þennan heim né annan, þegar
ég vaknaði. Mér var sagt. að
ég hefði særzt af sprengju-
broti í mjöðminni — ekkert
annað.
Sjónin batnaði stöðugt. 6.
marz var mér enn gefið blóð,
og eftir það fékk ég fulla
sjón: En þá um kvöldið hækk
aði hitinn skyndilega og próf
essorinn sagði, að ég hefði
fengið lungnabólgu. Þeir
fóru að gefa mér sulfalyf.
★
Prófessor Negovskí hefur
gefið skýi’ingu á hinni tíma-
bundnu blindu Valentíns.
Truflunina á sjóninni telur
hanna afleiðingu af því, að
heilafrumurnar hafi ekki
feng'ið næringu þennan stutta*
tíma, sem blóðrás og öndun-
arfæri störfuðu ekki en hafi
svo fljótlega farið að stai’fa
eðlilega á ný. Hið endui’lífg
aða líffærakerfi kemst ekki
í eðlilegt horf undir eins. Það
tekur nokkurn tíma áður en
öll líffæri ei’u farin að starfa
eðlilega. Meðan á því stendur
verður að berjast hai’ðri bar-
áttu fyrir lífi sjúklingsins.
V alentín f ékk margskonar
sjúkdóma meðan á þessu
stóð, og það gerði bai’áttuna
fyrir lífi hans svo miklu
margþættari en ella.
Starfsfólkið vakti dag og
nótt við sjúkrabeð Valentíns
meðan á þessu stóð. Sprengj-
urnar lýstu upp himininn rétt
hjá, en við hugsuðum minna
um það, heldur en hvernig
Valentín reiddi af.
Látum nú Valentín halda
áfram: ,,Eg hafði slæma mat-
arlyst. Mér var aftur gefið
blóð. Hið eina sem ég hafði
lyst á var saltmeti. Saltsíld
var dásamleg. í marga daga
, var ég ákaflega máttfarinn-.
Eg bæði sá, heyrði og gat tal
að, en ég var tilfinninga'íaus.
fyrir neðan hné.
Þann 20. marz var ég íluit
ur í venjulegt sjúkrahús,
Hjúkrunarkonan Valja Búk-
mjakova, sú, sem hafði vakið
mig 4. marz, heimsótti mig
þar. Hún sagði mér, að ég
hefði verið dauður, að na’ín
mitt hefði meira að segja
veri'ð komið á skrá yfir dána;
en að prófessorinn heið: valt
ið mig aftur til lífs.. ;
iÞegar ég heyrði þetta, íór ég.
að hugsa alyarlega um þsð og
reyna að athuga, hvort ég
væri nokkuð öðruvísi.en ao-
ur. Eg komst að þeirri niður
stöðu, að ég væri varla nokfc
uð breyttur.
Þann 21. apríl var ég ílutt
ur með flugvél til s'júkrahúis
i Moskva og síðar til 'tauga-
! sjúkdómsdeildar við hina
læknisfræðilegu rannsóknai-
stofnun Ráðstjórnarríkjanna-.
Þar var ég frá 4. mai tii 4.
sept. og lærði þar að noía aft
ur fæturna, fyrst með hækj-
um og síðan án þeirra.
Eg varð þess vai’, að „dauð
inn“ hafði áhrif á minnið.
Þegar ég gat farið að lesa,
' tók ég eftir því, að þegar eg
var búinn að lesa eina- blað-
síðu, mundi ég ekki lengi r
hvað stóð efst á henni.
En eftir að hafa verið und
ir umsjá prófessors I. U-
Graschenkovs og aðstoðai-
manna hans, færðist minn:ð
smám saman í eðlilegt horf'.
í september var ég orðin.n
albata og kvaddi með þökk-
um prófessor Graschenkov c g
prófessor Negovskí, sem þá
var einnig kominn á bessa
stofnun. Síðan fó.r ég heim ul
fjölskyldu minnar í Dzei->
insk.
Eftir tveggja og hálfsmán-
aðar hvíld ákvað ég að reyna
að láta mér eitthvað vei’ða vr
öðru lífi mínu og hóf nám v. 5
Gorkí-verzlunarskólann.
Það höfðu þar allir rnic'g
mikinn áhuga fyrir mér. þ- i
þeir höfðu heyrt um ..dauð:. ‘
minn og „upprisu“. En mer
fannst ég ekki vera neitt íx á
brugðinn öðru fólki. Eg v, r
ekkert að hugsa um það. í.3’
ég hefði verið „dauður“. Eg
hafði trú á lífinu, þess vegra-
stundaði ég námið af kapvi
og iðkaði íþróttir jafnfrarr.t.
Eg var kosinn formaðúr I
íþróttafélagi skólans og tck
þátt í skíðakappgöngu iva
veturinn. Mér finnst gamaji
að dansa, spila á gitar cg'
mandólín og í einu orði sagt,
finnst mér dásamlegt að li: -
Læknar og aðrir, sem ég
þekki, spyrja mig oft hvernig
mér hafi fundizt að vera.
,,dauðui’“. Þeir búast venj j-j
lega við merkilegu svari.
ar ég svara þeim á þann háit;;_
sem ég er vanur, setja þeir
upp furðusvip og yppta ö>:l-
um. Hvernig ég svara þeirn?
Svona: „Eg særðist, sofnaCi
Framh. á 4. síðu. .