Þjóðviljinn - 06.11.1947, Qupperneq 4

4
ÞJÖÐVILJINN
Fimmtudagur 6. nóvember 1947
s------------------1
þJÓÐVILIINN
Útgefandl: Samelnlngarflokkur alþýOu — Sósíallstaflokkurlnn
Ritstjórar: Magnús KJartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
) Fríttarltstjórl: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðustíg 19. Sími 7500.
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, siml 2184.
Áuglýsingar: Skólavörðustíg 19, síml 639»,
Prentsmiðjusími 2184.
Aakriftarverð: kr. 8.00 6 mánuði. — Lausasöluverð 60 aur. eint.
Prentsmiðja ÞjóðvUjans h.f.
ÖTULIR INNHEIMTUMENN
Dag eftir dag stagast afturhaldsblöðin á því, að fram-
tið og tilvera þjóðarinnar sé undir því komin að allir laun-
þegar rýri lífskjör sin, taki á sig byrðar og færi fórnir.
Eina bjargráðið gegn dýrtíðinni er talið það, að laun al-
mennings verði lækkuð, kaupgjald almemiings er talið eina
ástæða verðbólgunnar. Alþýðublaðið gengur öllum öðrum
blöðum fastar fram í þvi að flytja þessa kenningu, í góðu
samræmi við þá afstöðu bæjarfulltrúa síns, Jóns Axels
Péturssonar, að bæjarstjóminni bæri að segja upp samn-
ingum við Dagsbrún til að sannreyna hverju verkamenn
vildu fórna!
★
En það hefur áður verið dýrtíð á íslandi og það hefur
áður verið skrifað um dýrtíð á íslandi. Líka í Alþýðublað-
ið. Dýrtíðin eftir síðasta stríð hvíldi með miklum þunga á
öllum almenningi, því þá hækkaði kaupið lítið og hægt,
þótt neyzluvörurnar færu upp úr öllu valdi. Þá var þeirri
kenningu einnig haldið fast fram af afturhaldinu, að kaup
almennings væri orsök dýrtíðarinnar, og Alþýðublaðið lét
þá ekki hjá líða að taka þátt í umræðunum. Mánudaginn
24. nóvember 1919 er í því blaði eftirfarandi frásögn:
Grammói'ónspilarar
Miðbæjarins
Mörgum mun vafalaust finn-
ast „Ýmir“ gera óþarflega mik-
ið úr grammófónmúsik happ-
drættisbílanna í þessu bréfi
sínu:
„Æ, þessi happdrætti", sagði
maðurinn og stundi mæðulega;
— og ég var sammála honum.
Við stóðum eitt kvöld fyrir
skömmu niðri í Miðbænum, þar
sem ýms félög, og þá einkum
íþróttafélög, hafa nú tekið upp
þann sið að selja happdrættis-
miða með háværum grammófón
undirleik.
Flestir liappdrættismiðarnir,
sem grammófónspilarar Mið-
bæjarins hampa nú framan í
fólk, eiga að gilda — einhvern-
tíma í framtíðinni, þegar búið
er að fresta því hæfilega lengi
að draga — fyrir heilum
lúxusbíl í nýjasta straumlinu-
stíl. I einu tilfellinu (það er
landbúnaðartilfelli) er þó um
að ræða jeppa, hest og traktor.
★
Ýmsar tegundir tón-
listar
„Þetta nýja fyrirbrigði í bæj
arlífinu, happdrættismúsikkin,
er af ýmsum tegundum, létt
klassisk lög, jazz, og harmón-
ikku-slagarar. Með þessu er
reynt að spila á viðkvæma
strengi sem flestra vegfarenda
og lokka þá til miðakaupa. Með
valdi tónanna er reynt að fá
klassiskt sinnað fólk, jazzvini
og harmónikkudýrkendur til að
eignast fyrir tíkall lúxusbíl,
jeppa, hest eða traktor.
En bifreiðatónlist Miðbæjar-
ins, svo fjölbreytt sem hún er,
á þó öll sammerkt í einu: Henni
er hellt út á götuna af öllum
kröftum. Ilarmónikku-, jazz-
og klassísk lög koma öll úr há-
tölurum, sem eru skrúfaðir upp
í topp. Stundum getur þetta
orðið mannlegum hljóðhimnum
talsverð raun. Því var það að
maðurinn sagði: „Æ, þessi hapþ
drætti“, og ég var honum sam-
mála.
★
Bara ekki hafa svona
hátt
„Nú mega menn ekki mis-
skilja mig og halda, að ég sé
á móti því, að t. d. íþróttafélög
eða íslenzkur landbúnaður
treysti aðstöðu sína í lífinu
með því að selja happdrættis-
miða. Það er allt í lagi, að þess-
ir aðiljar selji happdrættismiða
til að verða ríkari. En þeir ættu
taara ekki að hafa svona hátt, á
meðan þeir eru að því.
Eg efast jafnvel um að það
sé þóknanlegt hávaðareglugerð
Reykjavíkur að settir séu í
gang margir háttstemmdir
grammófónar í Miðbænum. Að
minnsta kosti var pylsuvagn-
inn látinn flytja sig undan vest
urvegg Útvegsbankans niður á
planið, þar sem hann er nú.
vegna þess að hann þótti safna
að sér of miklu af ákveðinni
tónlist.
Eg legg til, að okkur Rej'k-
víkingum verði framvegis seld
ir happdrættismiðar án grammó
fónundirleiks; eða þá að
minnsta kosti, að skrúfað verði
ögn niðri í happdrættishátöl-
urum Miðbæjarins. — Ýmir.“
★
Fleiri samvinnumötu-
neyti
„Fæðiskauparidi“ skrifar:
„Eg borðaði fyrir skömmu á
Félagsmötuneyti Fæðiskaup-
endafélags Reykjavíkur. Mikið
var ég ánægður með matinn.
Þarna fær maður fyrsta flokks
fæði á mjög lágu verði. Eg vildi
bara, að ég ætti heima í Vest-
urbænum og stundáði vinnu
mína nálægt Camp Knox og
gæti komizt í fæði hjá Félags-
mötuneytinu. En því miður bý
ég austarlega í Austurbænum
og stunda vinnu mína langt frá
Camp Knox. Það er meðal ann
ars ástæðan til þess, að ekki
er auðvelt fyrir mig að komast
í fast fæði hjá Félagsmötu-
neytinu.
Mötuneyti sem þessi þurfa að
vera sem víðast í bænum til þess
að allir fæðiskaupendur geti
notið þeirra. Fæðiskaupendur
allir verða að gera sér grein
fyrir gildi slíkra mötuneyta og
sameinast um að reisa þau í
öllum bæjarhverfum.
Fæðiskaupandi."
„Dagsbrúnarfundurinn í fyrradag var mjög fjölmenn-
tir. Ir.gimar Jónsson flutti ræðu og lýsti væntanlegri stétta-
skipun á Alþingi . . . og hvers verkamenn gætu vænzt um
undirtektir sinna mála í þinginu, meðan það væri svo
skipað. Ennfremur færði hann fram mörg og skýr rök
gegn þeirri skoðun, að kaupgjald verkamanna væri aðal-
orsök dj'rtíðarinnar, svo sem mjög er á lofti haldið af
þeim mönnum, sem gert hafa neyðarástand heimsins að
stórgróðatækifæri.“
★
*
Þarna eru Alþýðublaðið og Ingimar Jónsson, núver-
andi miðstjórnarmaður Alþýðuflokksins, ekki myrk í máli,
en eins og sjá má eru skoðanir þeirra á orsökum dýrtíðar-
innar allt aðrar en nú. Sé þetta dæmi borið saman við það,
sem leigupennar Alþýðublaðsins spýta nú daglega, verð-
ur ljóst, að afstaða flokksins hefur snúizt nákvæmlega
við. Árið 1919 var Alþýðublaðið tæki alþýðunnar í land-
inu, flutti kröfur hennar og röksemdir, nú er það orðið
tæki þeirra manna, sem „gert hafa neyðarástand heims-
ins að stórgróðatækifæri.“ Árið 1919 sýndi Alþýðublaðið
Verkamönnum fram á þá staðreynd, hversu fráleitt það
væri að þeir ættu að fórna og taka á sig nýjar byrðar á
sama tíma og auðstéttin yrði æ ríkari. Þá voru hinir 200
ríku í Reykjavík, sem nú eiga 4—500 milljónir í hreinni
eign, þó ekki til, og þá hafði þjóðin síour en svo þá mögu-
leika til góðra lífskjara sem nú eru fyrir hendi.
★
Auðstéttin íslenzka er langtum ríkari nú en hún var
1919. Og henni hefur ekki aðeins tel^t að safna auði,
hún hefur keypt þá menn, sem nú stjóma Alþýðuflokkn-
um og Alþýðublaðinu. Hún hefur goldið þá nokkru fé og
nokkrum völdum, en ætlar sér að endurheimta gjaldið frá
islenzkri alþýðu. Og ráðamenn Alþýðuflokksins eru óneit-
anlega orðnir ötulir innheimtumenn.
„Rógberinn og ósannindamaðurinn“ enn afhjúpaður:
Sænsku tunnuefniskaupin hafa sparað
þjoöinni tæpa milljon króna.
Ríkisstjórnin semnr í Finnlandi nm kaup á tunnuefni
sem er meir en þriðjungi dýrara en sænska tunnuefnið
Stefán Jóhann Stefánsson
virðist seint ætla að bíta úr
nálinni með endemisræðu þá
sem hann flutti í ríkisútvarpið
í umræðunum um Parísarráð-
stefnuna. Iiann réðst þar að
ýmsum mönnum og bar þeim
á brýn fjárdrátt og svik og
átti þessi áburður að vera til
svivirðingar við Áka Jakobsson,
þar sem hann hefði verið at-
vinnumálaráðherra er „afbrot“
þessara manna hefðu verið
framin. Eins og I lesendum
blaðsins mun vera minnisstætt
gerði Þjóðviljinn forsætisráð-
herranum þá tvo kosti eftir um
ræðumar að sanna óhróður
sinn eða standa uppi sem ó-
merkilegur rógberi og ósann-
indamaður. St.efán Jóhann Stef-
ánsson valdi síðari kostinn,
hann þagði og blað hans þagði,
enda þótt hann hafi ekki af
miklu mannorði að státa og
standi vart undir harðari dóm-
um en þjóðin hefur látið honum
í té á hinum langa ómennsku
ferli hans í íslenzkum stjórn-
málum.
Þjóðviljinn getur í dag skýrt
frá enn einu dæmi um málflutn
ing þessa manns í þessum um-
ræðum. Eitt helzta árásarefni
hans á Áka Jakobsson var það,
að hann hefði samið um kaup
á tunnuefni í Svíþjóð án þess að
útflutningsleyfi hafi áður verið
fengið. Sagði hann að Áki hefði
sóað í þetta 52 þús. og samið
um að greiða tunnuefnið jafnóð
um og það væri framleitt. Á-
lyktaði ráðherrann síðan að
þetta væri glatað fé, þar sem
útflutningsleyfi fengist aldrei
og Islendingaf yrðu að sitja
uppi með gagnslaust tunnuefni
í Sviþjóð um alla framtið.
Um sama leyti og forsætisráð
herrann var að flytja þennan á-
hrifamikla boðskap, gáfu Svíar
útflutningsleyfi á tunnuefninu.
Og nokkrum dögum síðar gekk
ríkisstjórnin á fund banka-
stjóra þjóðbankans og grát-
• bændi þá um að .vilrfæra nú
gjaldeyri svo að Svíarnir rift-
uðu ekki kaupunuin, þau væru
stórum hagstæðari en nokkur
önnur tunnukaup sem Islending'
ar gætu gert nú!
Forsætisráðherrann vissi sann
arlega betur en hann lét,
þegar hann var að ljúga að
þjóðinni í ríkisútvarpinu. Áki
Jakobsson hafði látið semja um
kaup á efni í um 100.000 tunn-
ur á kr. 11,20 stk. Það er rétt
að útflutningsleyfi var ekki
fengið, en öll tuiinukaup undan
farinna ára hafa verið gerð
með þeim skilyrðum. Verð á
tunnuefni hefur farið síhækk-
andi, svo að engin áhætta var
af slíkum samningum, það var
æfinlega hægt að selja tunnu-
efnið með gróða ef útflutnings-
leyfi fengist ekki
En það var sannarlega ekki
að undra þótt ríkisstjómin grát
bændi bankastjórana um gjald-
eyrisleyfi þegar hún frétti að út
flutningsleyfi væri fengið fyrir
Framhald á 7. síðu