Þjóðviljinn - 13.07.1948, Qupperneq 5

Í»ri8judagur 13. júli 1&4S.
^JÖÐVILJINN
8>
Leíðin tíl
KEFLAVÍKUR
Hraunin á Reykjanesskaga [ baki dottnir, þeir höfðu fyrr
eru úfin og grá eins og flest komið á hestbak. Eftir kosn-
önnnr hraun. Sjaldan eru þeim [ ingarnar 1946 komu þeir enn
hlaðnir loftkestir sakir jTidis nð máli við vini sína, sem vita
eða fegurðar, og eiga þau þó
eflaust sinn þokka, ef þau eru
skoðuð vinaraugum. En fáir,
sem aka veginn frá Reykja-
vík suður með sjó munu hafa
tíma til ao líta þetta land þeim
augum og lnfa a*an prýði þess,
og er þó pottur islenzk6 indselis
víða brotinn, og miklu víðar
en menn vilja vera láta á tylli-
dögum og öðrum góðum stund-
um. En það liggja fleiri leiðir
til Keflavíkur en vegirnir um
Reykjaneshraun, og mætti það
í svipinn vera nokkur huggun
þeim, sem fara hina jarðnesku
og venjulega leið og eru þreytt-
ir á möl og grjóti. Þó liefur
þessi leið sina annmarka, ekki
síður en hin, en hefur samt
gerzt allfjölfarin í seinni tíð.
Hvaða leið er þetta? Við skul-
um athuga það allra snöggvast
og af mikilli skyndingu.
Það var byrjað að -ryðja
þessa braut til Keflavíkur árið
1941, þegar Bretar sviku Banda
ríkjaher inn á okkur á þeim for-
sendum, að þeir hefðu öðrum
hnöppum að hneppa en verja
þetta útsker og yrðu aðrir að
taka við. Kom það þó á dag-
inn, að Bretum lá ekkert á.
Heilum fimm árum síðan, ári
eftir striðslok, var hér enn
brezkt herlið. Hún er alkunn
sagan af því, hvernig fjöldi
íslenzkra kvenna var táldreg-
inn af dýrð og ljóma banda-
rískra soldáta, enda hafa ýmsir
góðir menn tekið að sér að
láta þá sögu ekki liggja í lág-
inni. Þó ætti miklu síður að
fenna gleymsku yfir hnjákolla-
för íslenzkrar auðstéttar að
hliðum hins- ameríska dollara-
musteris, því að sú för hefur
orðið afdrifaríkari síðan, og
ekki bitið úr nálinni með það
enn og verður ekki fyrst um
sinn. Auðstéttin lagði af stað
til Keflavíkur. Bandaríkjamenn
færðu sig líka fljótlega upp á
skaftið. Árið 1942 létu þeir
innanríkismá] Islendinga til sín
taka, er þeir ,,fóru formlega
fram á það við íslenzk stjórn-
arvöld, nö lýðveldisstofnuninni
yrði skotið á frest“, og var
ráðherra sé til einskis betur
treystandi en þýlyndis og und-
irmennsku, ef Bandaríkin eru
mátti að voru óliræddari um
sig að nýloknum kosning'um,
enda varð sú raunin á. Þeim mál
um öllum lauk með því nð leigu
liðar og fuiítrúar auðstéttar-
innar gerðu samninginn um
Keflavíkur-flugvöllinn 'dð
Bandarikjastjórn. Sá samning-
ur er nú öllum kunnur, og ekki
siður framkvæmd hans, sém
nokkru siðar var falin einum
ódyggasta manni sem mi er
uppi á íslandi. Keflavík er
mikill sómastaður, að því er
ég bezt veit. En af því, að flug-
völlurinn, sem samningurinn
var gerður um, liggur við Kefla
vík og jafnan kemidur til þess
bæjar, heitir það æ siðan leið-
in til Keflavikur að svíkja land
sitt og þjóð og ganga á póli-
tiskan mála hjá erlendu hern-
aðarstórveldi. Slík er hin leið-
in til Keflavíkur, önnur en bíl-
vegurinn um hraunið, leið þjóð-
níðingsins, ieið peningaþræls-
ins, sem leggur allt i sölur fyrir
krónu sína, f járplógsaðstöðu og
hagsmuni, „kramarans vegur“.
En burgeisar Bandaríkjanna
höfðu fleira í huga en einn ís-
lenzkan flugvöll. Og þeir sáu
fram á, að þeir myndu seint
yfirstiga ailan heiminn, ef
hvert skref þeirra væri ekki
stærra en sem svaraði einu
„afdrepi fyrir góðgerðaleið-
angra" árlega. Þá fundu þeir
upp ráð til að slá allar flugur
Vestur-Evrópu í einu höggi og
rýmka um leið í offylltum vöru
skemmum sínum: Marshallhjálp
ína, sem réttilega hefur verið
nefnd nýlendupólitík nútímans.
Það væri undarlegur vegur, ef
ekki mætti fara hann nema
einu sinni. Þetta hefur íslenzka
yfirstéttin skilið til hlítar,' enda
hefur hún nú farið leiðina til
Keflavíkur í annað sinn: hún
hefur gert svokallaðan Mars-
hallsamning. Hér 5 blaðinu hef-
ur þegar verið sýnt fram á það,
að við samningsgerðina voru
bæði stjórnarskrá íslands og
að hafa slíkan mann í ráðherra
stóli á háskatímum vorum. Ein
örð afstaða og framkoma ís-
Fióttinn frá lanáráiasamÍMuni
★ I’ndanfarið hafa stjórnar-
biöðin reynt að koma með eina
bombuna annarri hvellmeiri, í
því skyni að leiða athygli manna
frá landráðasamningnum að öðr
um ákjósanlegri málum. Er sag
an um tékknesku vísindamenn-
ina öllum í fersku minnf, þótt
svo önmriega tækist ti! fyrir
ríkisstjórnina, að liún bakaði
annars \egar, og ei höimuk'gti hímennaa iiiátar og fyrir-
litningu fyrir írumhlaup sitt.
í fyrradag var því ný bomba
sprengd með cim stórfenglegri
lendiuga gæti hins veear i fram I tiifcurð;: fjo' rniiiiu áhnf IicMití-
kvæmd sniðið flest.a hörðustu I RT ehki verða síðri en tékimesku
agnúana af hvers konar nauð-
ungarsarrHii'nguTr! sem vesæ’ir
umboðsmenn þeirra hefðu þeg-
ar skrifað undir.
Það er uppspuni, að ísland
þurfi á Marshali-láni að haida,
þótt slíkt lánstilboð hafi reynzt
tilvaiið tækifæii fyrir auðstétt-
ina að hlekkja ísland enn fast-
ar við Bandaríkin en áður var
orðið. Aftur á móti er Þýzka-
land í rústum og mörg Evrópu-
ríki stórlega lömuð eftir styrj-
öldina, og þau, sem hlítt hafa
forsjá sósíaldemókrata og auö-
valdsstjórna munu vafalaust
þarfnast lána og styrkja til að
koma atvinnulífi sínu á réttan
kjöl. En það er hart fyrir
þau að mega taka pólitískt lán,
sem skerða fullveldi þeirra og
sjálfstæði, og er þó þess að
gæta, að þeim mun minni háski
fylgir slíkurh lánum sem þjóð-
irnar eru stærri. En — hvers
vegna er Þýzkaland í rústum
og Evrópa í sárum? Því mætti
gefa gaum, þegar rætt er um
nauðsj’n Marshall-,,lijálpar“ og
annarra slíkra aðgerða, og er
saga frá að segja.
Eins og kunnugt er orsakað-
ist heimsstyrjöldin fyrri af þörf
stórveldanna fyrir nýja mark-
aði og meiri hráefni og keppni
þeirra um þau, auk þess sem
auðvaldið hefur lengi notað
stríð til að leysa til bráða-
birgða vandamál skipulags
síns heima fyrir. Að styrjöld-
inni lokinni voru Þjóðverjar
sigrað fólk og hatursfullt. í
upplausn þeirri, sem sigldi í
kjölfar styrjaldarlokanna, tókst
manni nokkrum, að nafni Adólf
Hitler, að stofna og skipuleggja
bombunnar.
frásagnarhæfur undir venjuleg-
um kringumstæðum, allra sizt
eftir að ríkisstjórnin hefur gcfið
tollvörðum fyrirsklpun um að
Iáta óáreitt milljónasmygl
Bandaríkjaliðsins á Keflavíkur
flugvellinum, en hér kemur sér-
stakt atriðí til greina: vélstjór-
inn er nefnilega „kunnur að því
að \era kommúnisti", að sögn
biaðanna «g um ieiö er máiio
hafið upp í æðra veldi pólitísks
rógburðar. Um stjórnmálagildi
iiælonsokkanna og sígarettanna
geir. fclöðin cldd, hins vegnr eru
stálþráðstækm stórpólitísk, og
aulí þcss henti eínhver ckunnur.
maður dularfullum pakka í sjó*
inn, en hann hefur að sjálfsögðu
haft að geyma atómbombu af
nýjustu gerð!
Pólitísk stálþráðstæki;
nælonsokkai og
sígarettur
★ Tildrög þessa nýja máls eru
þau að sögn stjórnarblaðanna
að vélstjóri á Tröilafossi var
staðinn að því að reyna að koma
í land á ólöglegan hátt tveim
stálþráðstækjum, 30 nælonsokk-
um og nokkrum kössum af síga- legri. Þau er nefnilega „hægt
rettum. Jafn hversdagslegur við
burður hefði varla \erið talinn
Símahlesanir
★ Eins og áður er sagt er
fremur hljótt rnn stjórnmála-
giidi næionsokkanna og síga-
rettnanna í stjórnarblöðunum,
en stálþráðstækin eru því hættu
almenn lög brotin um þvert,
og hefur því ekki verið neitað,
þsgar þetta er ritað. Sjálfur
þýðir samningurinn, að íslenzka
því hlýtt eftir ýmiskonar þref [ ríkið er ekki lengur efnahags-
og þóf. Haustið 1945 komu sið- ! lega sjálfstætt né fullvalda um
kært sig um að reka þess hátt-
ar utanríkispólitík. En þeir
höfðu annað í hyggju. Það átti
að beita Hitler gegn Sovét-Rúss
landi. Þýzkaland átti að stöðva
útbreiðslu kommúnismans, svo
að kaupmenn og bankastjórar
Bretlands og Frakklands gætu
grætt í næði, og stéttarbræður
þeirra í Ameríku þyrftu ekki
að ólireinka sig í viðureignum
við heimtufrekan og kröfuharð
an verkalýð, innblásinn af hug-
sjónum marxismans. Slíkur var
skollaleikur auðvaldsins í Vest-
ur-Evrópu og Ameríku á áruii-
um fyrir seinna stríðið. Styrj-
öld Hitlers gegn Ráðstjórnar-
ríkjunum var Keflavík auðkýf-
inganna, efling nazismans með
fjárgjöfum var þeirra leið til
Keflavikur. En draugurinn, sem
upp er vakinn, gerist stundum
ofjarl galdramannsins, og Hitl-
er lagði ékki einungis nokkurn
hluta Sovét-Rússlands í rústir,
heldur einnig vænar skákir
Vestur-Evrópu, og riki hans féll
með honurii. Þess vegna þarí
nú að veita þessum löndum að-
nýjan flökk, sem haíði barátt- , - . ....
stoð til að koma undir sig fot-
an tilmæli um herstöðvar á
Islandi í 99 ár. Það voru ekki
nema fáir fslendingar, sem í
heyranda hljóði þorðu að játa
þessum tilmælum vinarins í
vestri, en marg.t auðugs manns
hjarta sló í leynum glaðar en
áður. Hugurinn hélt áfram til
Keflavíkur. í þetta sinn bjarg-
aði það íslandi, að alþýðan lét
rödd sína heyrast. Þeir i Was-
hington voru samt ekki af
fjárreiður sínar. Bandaríkin
geta haft hér. þau tögl og hagld
ir, sem þau telja sér æskileg.
Einkum mun þstta koma skýrt
í ijós, ef núverandi utanríkis-
ráðherra verður til langframa
íslenzki aðilinn við framkvæmd
samningsins, og hafa menn þar
skýrust dæmi af Keflavíkur-
flugvellinum og samningnum
um hann. Þau dæmi virðast
benda til þess, að umræddum
una gegu kommúnismanum a
oddi stefnuskrár sinnar, cn í
engu landi utan Ráðstjórnar-
ríkjanna voru kommúnistar
jafnsterkir 'og í Þýzkalandi á
þessum árum. í'-essi stefnuskrá
féll iðjuhöldum og bankastjór-
um Þýzkalands vel í geð, en
þeir réðu yfir atvinnulífi lands-
ins. Og auðkýfingum Frakk-
lands rann blóðið til skyldunn-
ar, og lijálpuðu þeir flokki Hitl-
ers um álitlegar f járupphæðir,
og menn vestur í Ameríku, eins
og t. d. Ford, gerðu slíkt hið
sama. Það átti nefnilega að
nota Hitler i dálítið sérstöku
augnamiði. Þegar síðan Hitler
var kominn til valda, gátu Bret-
ar og Frakkar sett honum stól-
inn fyrir dyrnar, ef þeir hefðu
unura á nýjan leik. Og það til-
efni er nú notað til að kaupa
alþýðu Vestui’-Evrópu til fylgis
við auðvaldið, svo a.ð þvi verði
hægra um vik að hefja. enri
einu sinni styrjÖld, mvrða fólk-
ið á jörðunni og svíða löndin. 1
sama tilefni blæðir nú frelsi
Islands. Svona er djöfuldómur
sá, sem auðvaldið og skipulag
þess lætur ganga i lífi heims-
ins. —
Þetta var örstutt athugn-
semd um leiðina til Keflavíkur.
— Þjófadali og Ódáðahraun
þeirra manna og hagsmunn-
hópa, er kusu sér hlutskipri
ræningja og stigamanna í frels
isbaráttu fólksins og lífsstríði
að nota, með nokkrum breyting
uni, til símahlerana.“ Það er
sagt að „auðvelt sé, að setja
tæki þessi, með litlum breyting-
urn, í samband við tengikassa
símans og lilera þaiinig símtöl.
Slíkar breytingár mun þó ekkí
hafa verið búið að gera á tækj«
unum, er þau voru gerð upp«
tæk“ (!) ÖIIu augljósari rógs-
iðju en slíkan fréttaburð mun
erfitt að hugsa sér. Hér í bae
er nú til allmikill fjöldi stál-
þráðstækja sem eigendurnir
nota sér til skemmtunnar. Þa;i
eru mjög ódýr og enginn mun
hafa liugsað sér að hægt væri
að nota þau til ólöglegrar iðju.
Enda væri það óðs manns æði
að brjóta upp tengikassa sím*
ans fyrir allra manna augum,
og hvernig eiga aðrir en starfs-
menn símans að þekkja þá þræði
sem hlustunarverðir cru? Síma
hleranir eru vássulega algcr for
réttindi stjórnarvaldanna, þau
forréttindi hafa verið notuð r
trássi við íslenzk lög, og er það>
ekki gert enn? Að minnsta
kosti er það grunsamlega náin
þekking seni stjórnarblöðin haiA
á hagnýtingu stálþráðstækjn
í því skyni!
1
J
ögeðsleg íégsiðja
it .Með þessari bcmbu Iiafa
stjórnarblöðin tekið upp alveg
nýja tegund fréttaburðar. Srnfe
vægilegt lötibrot, sem undanfflSí--
ið hefur íaunar alls ekki veriíj
talið til lögbrota í framkvæmc^
er blásið upp í æsifregn, hin??,
vinsæli vélstjóri, scm öll stríðSr?
árin hætti lífi sínu í siglinguffV
milli landa, er ofsóttur opinbeaV
lega af blöðum Jieirra manríH
sem höfðu lífsliættu sjómanr'l
að féþúfu — aðeins vegna ]ie
að stjórnmálaskoðanir Iiapri
falla stjórnarvöldunum ekki
geð. Slíkur fréttaburður er
geðslegur og sýnir glöggt sálpflé
ástand laiidráðamannanna ef;j§
þjóðanna.
B. B. samningsgerðina.
L