Þjóðviljinn - 28.07.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 28. júlí 1948«
ÞJÓÐVILJINN
arvii
19
Bandartkjamenn neita að fara eftir íslenzkum kjarasamningum — Telur
formaður Verkalýðs- og sjómannafélags ICeflavskur sig umbjóðanda ís-
lenzkra verkamanna eða erlendra atvinnurekenda?
M.H.K.C.B.Co., og hafði því ekkj
sömu hagsmuna að gæta og
verkamenn og þrátt fyrir það
að hann er Sjálfstæðismaður þá
tók hann mjög einarða afstöðu
með verkamönnum og var þeim
að öl!u því liði sem hann mátti
við koma. Hann er sá eini verk-
stjóri úr hópi Sjálfstæðismanna
sem ég þekki, sem orðið hefur -
sér til sæmdar en ekki vansæmd
ar í kjaradeilu verkamanna.
A i'undi þeim sem sósíalistafélögin í Keflavík og Njarðvík
héldu með þeim Helga Sæmundssyni og Friðfinni Ölafssyni upp-
lýsti Sigurður Brynjólfsson að á Kellavíkurflugvelli væru gild-
andi samningar brotnir á verkamönnum þeim er þar vinna.
I tilefni af þeim upplýsingum átti Þjóðviljinn viðtal það við
Sigurð Brynjólfsson sem hér fer á eftir:
— Þú lofaðir í lok fundarins
að segja Þjóðviljanum nánar
frá viðskipum Verkalýðs- og sjó
mannafélags KeflaVíkur og
hinna erlendu atvinnurekenda á
Keflavíkurflugvelli.
— Já, ég mun hafa dregizt ó
það. Enda þótt ég eigi e. t. v.
á hættu að verða ákærður og
sekur fundinn um „óameríska"
starfsemi, því erfitt er að átta
sig á hvort þar eru hærra skrif
uð íslenzk lög eða amerísk.
— Nær það líka til verkalýðs-
mála?
■— Ekki er annað sjáanlegt,
eftir þeim staðreyndum sem fyr
ir hendi eru. Annars er Þjóð-
viljanum ekki með öllu ókunn-
ugt um þetta mál, því í jan.
s.l. — ef ég man rétt, birti hann
ítarlega frásögn af kjaradeilu
verkamanna þeirra sem vinna
hjá Metcalfe Hamilton Kansas
City Bridge Co. og þeim órétti
sem þeir voru beittir.
— Ma.n ég það, en ég hélt að
viðunandi lausn hefði þá feng-
izt á því máli og ekki verið fyrr
við það skilið.
— Það virðist að slíkt hefði
verið eðlilegast, en útkoman
varð samt önnur. Grein Þjóðvilj
ans vakti feikilega reiði lijá for
manni verkalýðsfélagsins og
nokkurra annarra fylgifiska
ha.ns sem þyngst eru haldnir af
ameríkusýkinni. Eg var af þeim
talinn hafa skrifað greinina og
skammaður fyrir það á fundi og
aðfinnslurnar taldar til stór-
syndar, án þess þó að borið væri
á móti því að rétt væri frá
skýrt.
— Einkennileg afstaða það.
Hvernig stóð á lienni?
— Það væri’ eðlilegt að þú
spyrðir, ef þú þekktir ekki krat-
ana okkar nú til dags. En get-
urðu bent mér á nokkurt dænu
þess frá síðari árum að sá flokk
ur eða handbendi hans hafi tek-
íð upp hanzkann fyrir verkalýð-
inn í liagsmunabaráttu hans,
jafnvel þó ekki væri til annars
en halda þeim kjarabótum er
áður höfðu náðst?
— Ekki treysti ég mér til
þess.
\
— Eg bjóst tæpast við því, og
enginn verkamaður sem ég
þékki getur bent mér á slíkt
dæmi frá síðari árum, því mið-
Taldi sér ekki skylt að
fara eftir íslenzkum
samningum
-— Um hvað er aðallega deiltn
—Aðallega um að gildandi
kjarasamningi sé fylgt.
Dagsbrúnarkauptaxti er
greiddur en ýmis kjaraákvæöi
sem bæði eru i samningi Dags-
brúnar og samningi Verklýðs-
félags Keflavíkur eru brotin.
Á s.I. liausti þegar vinna hófst
hjá M.H.K.C.B. Co. kom það
í ljós að félagið taldi sér ekki
skylt að fara eftir íslenzkum
samningum við verkamenn og
var trésmiðum úr Reykja.víi;
boðið að vinna eftir amerískun
taxta og kjarasamningi Þar
mælti m. a. svo fyrir áð fyrstu
40 vinnustundir hverrar vikn
skyldu reiknast dagvinna, án
tillits til þess á hvaða tíma þær
væru unnar, en afgangurinn eft-
irvinna. Trésmiðir vildu ekki
lilíta þessu fyrirkomulagi, töldu
sig ekki hafa heimild til þess
gagnvart samnngum sínum og
mun lítið sem ekkert hafa verið
unnið með þessu fyrirkomulagi.
— Kaffitímar voru engir við-
urkenndir, en verkamenn máttu
skjótast inn í skúr, en þó ekki
samtímis né taka til þess ákveð-
inn tíma. Verkamenn voru flutt
ir til vinnu í sinum tíma og var
þeim er í Keflavík búa tjáð að
þeir yrðu að vera mættir á á-
kvörðunarstað kl. 7,30, en vinna
skyldi hefjast kl. 8. Engir.
greiðsla kom fyrir þenna hálf-
tfma. Alllangt er frá sunium
vinnustöðvum til matreiðsluskál
ans og eru menn fluttir þangað
í sínum tíma aðra leiðina og éi
ævinlega ætlaður nokkuð lengr;
tími til þess að komast til vinnu
frá mat,.en úr vinnu til matar.
Hefur ríkisstjómin
samið rntt bandarískar
vinmsreglur?
Ef verkamaður slasast við
vinnu svo hann er frá verki fær
hann engin laun þá da.jgi sem
hann er frá verki.
Megn óreiða var á launa- og
orlofsgreiðslu og nær ómögu-
legt að fá nokkra leiðréttingu cf
um vangreiðslu var að ræða eða
ofreiknaða kostnaðarliði svj
sem fæði o. fl. Fcngu menu
venjulega þau svör að allt slíkt
þyrfti að athugast og útkjlást í
Ameríku og tæki mjög langan
tíma, enda varð árangurinn
vénjulega enginn.
Hinir bandarísku yfirmenn
voru ófáanlegir til að taka upp
ísl. vinnufyrirkomulag og kváó-
ust enga heimild hafa til þess
þar eð þeir ynnu í þágu Banda-
ríkjastjórnar og Agnar Kofoed
Hansen, flugvallastjóri ríkisins
væri búinn að senija eftir fyrir-
mælum ísl. ríkisstjórnarinnar
um að á flugvellinum væri unnið
eftir bandarískum vinnureglum.
Einn af verkstjórum félags-
ins, John Turner að nafni,
skýrði mér frá því snemma i
vetur að þessi samningur væil
til og kvað þýðingarlaust fyrir
verkamenn þá er í flugvellinum
ýrinu að ætla sér að fá þeim regl
um breytt er þá giltu, þar eð
eftir þessum samningi myndi
undantekningarlaust verða far-
ið .
Annaðhvort heíur
hann —
í októbermán. var Ragnar
Guðleifsson, formaður Verka-
lýðs- og sjómannafélags Kefla-
víkur farinn að ráða verka og
iðnaðarmenn frá Keflavík og
Njarðvík til starfa á flugvellin-
um hjá M.H.K.C.B.Co., eftir
beiðni frá skrifstofu flugvalla-
stjóra
Tæpast er hægt að væna hann
um þá glópsku að hafa ráðið
mennina án þess að spyrjast fy^
ir um kaup þeirra og kjör. Þr
er ekki nema um tvennt að
ræða: annaðhvort hefur hann
fengið rangar upplýsingar urn
þetta atriði hjá skrí^fstofu flug-
vallastjóra, — eða hann hefur
ekki látið sig það neinu skipta
þótt kjarasamningar þess félágs
sem hann er formaður fyrir,
væi’i brotinn. Ekki mun þó hafa
liðið langur timi þar til hcmura,
í persónuiegum samtölum, var
skýrt frá óreiðu þeirri er þarna
ríkti. En það var fyrir daufum
e'yrum taláð og ekki skipti for-
maður sér af því sem fram fór.
Venkamemt boða for-
maiminn til fundar
Verkamenn sáu að við svo
búið mátti ekki standa og sneru
sér til skrifstofu flugvalla-
stjóra. Árangurinn varð sá að
eftir áramótin var ísl. maður,
Guðmundur Kristmundsson,
sendur til starfa í skrifstofu
félagsins og skyldi hann annast
útborganir launa og innheimta
vangoldið" kaupgjald er menn
áttu hjá félaginu. Til hans átti
og að snúa sér með kvartamr
þær er fram komu o. fl. fyrir-
greiðslur. Ley«ti Guðmundu'.’
starf sitt ,af hendi með hinr.i
mestu prýði og skipti m’jög til
batnaðar við komu hans.
Þegar sýnt þótti að vinnufyr-
irkomulagi yrði ekki breytt og
formaður Verkalýðsfélagsins
ætlaði ekki að láta þessi mál
frekar til sín taka, j)á boðuðtt
verkamenn til fundar og buðu
stjórn Verkalýðsfélagsins á
liann. Fundur þessi var haldinn
8. des. s.l.
Formaður mætti á fundinum og
þóttist þá öllum málum ókunn-
itgur. Voru honum þar gefnar
skriflegar upplýsingar um það
er brotið var ög falið, ásamt
tvcim mönnum er á vellinum
unnu, að fá leiðréttingu þessara
mála. Menn þessir skrifuðu
M.H.K.C.B.Co. bréf þann 12.
des. þar sem fél. voru tjáðai
umkVartanir verkamanna. Bréf-
ið var svo sent til skrifstoíu
flugvallastjóra og þaðan ti!
M.H.K.C.B.Co., og var þá kom-
inn 29. des.
Voru það untantehning-
arlaust kratar —
— Hvað dvaldi bréfið svo
lengi?
— Það höfum við aldrei feng-
ið að vita.
En nú fór að bera á nokkru
nýju. Áróður var hafinn fyrir
því að þetta væri svo sem allt
í lagi og ekki um neitt a5
kvarta. Hér væru „kommúnist-
ar‘‘ að verki í þeim tilgangi að
afflyija málstað U.S.A. og starf
semi þeirra í landinu. Voru það
undantekningarlaust kratar sem
að þessari þokkalegu iðju stóðu,
og þótti þá svo mikils við þurfa
að formaður fél., — sem þó er
vanari því að láta þægustu
flokksmönnum sínum róginn eft
ir; en njóta ávaxtanna sjálfur
ef einhverjir eru -— kom nú
sjálfur fram í dagsljósið og
lýsti yfir þvi að það væri aðeins
Sigurður Brynjólfsson og 1—2
menn með lionum sem þarna
væru að æsa upp til tilefms-
lausrar óánægju, aðrir væru á-
nægðir. Svo langt gekk þessi
rógur og skemmdarstarfsemi
form. að hann hélt þessu fram
við einn af verkstjórum féiagr
ins, Stíg Guðbrandsson, í á-
heyrn þriggja yfirmanna
M.H.K.C.B.Co. eftir því se;n
Stígur skýrði frá á fundi vérka
manna í janúar s.l., og lét Ragr,-
ar því ómótmælt.
Úr því að ég minntist á Stíg
Guðbrandsson hér þá er rétt að
geta þess að þrátt fyrir það að
hann var verkstjóri hjá
Vísaði Sll sammngs j
ríkisstjórnarinnar 1
— Hvað gerðist svo ?
—Þegar leið fram í janúar;
án þess að nokkuð frekar væti
að gert boðuðu verkamenn aft-
ur til fundar með stjórn Verka-
lýðsfélagsins. Nokkrir verka-
menn óskuðu eftir að Alþýðu-
samband íslands sendi mann á
fund þenna og kom Eðvarð Sig-
urðsson á fundinn.
Formaður skýrði þar frá því
að svar hefði borizt frá
M.H.K.C.B.Co. við bréfi því sem
stjórn Verkalýðsfél. hafði sent.
Ekki var bréf þetta samt sent
til Verkalýðsfél., heldur til flug .
vallastjóra ríkisins.
Flugvallastjóri hafi svo boö<
að stjórnina til viðtals og skýrt
fyrir henni efni bréfsins. Skýrði
formaður svo frá að efni bréfs
ins hafi verið á þá leið að .
M.H.K.C.B.Co. teldi sig ekki
geta breytt neitt frá því sem nú
væri þar scm um allt slíkt hefði
verið samið' milli ríldsstjórna
Bandaríkjanna og íslamls. Samt;
hafði flugvallai-stjóri boðizt tii
að ræða þetta mál við
M.H.K.C.B.Co.
Frá Heródesi til Pilatusar
Var afstaða formanns öll hirt
kratalegasta. Kvaðst hann eng-
an tíma hafa til þess að sitja ú.
fundi, verða að fara til Reykja
víkur hið bráðasta (kí. var þá
7 en kl. 9 var hann enn ófaiv
inn).
Fundarmenn hvöttu til ]iesa
að djarflega yrði haldið á mál-
stað þeirra og bót ráðin á því
sem í ólagi var, að einum krata
undanskildum, sem ekki vildi
leggja út í deilu við liina erlendu
atvinnurekendur og taldi það
helzt sínu máli til stuðnings að
þeir gæfu okkur molakaffi tvisy
ar á dag!!
Þegar ég bepti formanni á að
ekki litist mér siguryænlega á
þá afgreiðslu: að formaður
sendi bréf til skrifstofu flug-
val^astjóra; flugvallastj. sendi
það til M.H.K.C.B.Co.;
M.H.K.C.B.Co. svaraði flug-
vallastjóra á þá leið að málið
kæmi sér ekki við og flugvalla-
stjóri byði form. Verkalýðsféí,
að súna sér aftur til M.H.K.C.B,
Co., eftir það svar að það væri
ekki réttur aðili að málinu. t
Varð formaður þá ókvæða viS
af reiði og sleit fundi, en krats
sá er vildi selja samningsbuadiu
réttindi félagsins fyrir mola-
kaffi tvisvar á dag hrópaði að
mér hótanir um refsiaðgerðir
fyrir afstöðu mína ti! málsina
Framliald á 7. siðfj.