Þjóðviljinn - 05.09.1948, Qupperneq 3

Sunnudagur 5. septcml>er 1948
ÞJOÐVILJINN
i
S K Á K
Ritstjóri Guðmundur Amlaugsson
Loks er aftur hægt að fagna
íslenzkum skáksigri á. erlend-
um vettvangi. Eini keppandinn
sem tefldi af íslands hálfu í
Örebro vann sigur í fremsta
flokkinum og 'varð fyrstur Is-
lendinga skákmeistari Norður-
landa. Við getum verið stoltir
af þessari frammistöðu Baldurs
Möllers, hún er íslandi til sórm,
og.þá skiptir.hitt einnig nokkru
máli að. ekki sehda önnur löndj
drengilegri keppendur til leiks
eu við gerðum þessu sinni.
-Fyrsti Noi’ðuriandameistari í
skák sém við Islendingar höfu-
um vcruleg kpmi af var Sviin.i' 17. Rd2—b3
að drepa á d4 var leikurifm
12. Ikll—e2 D<18—e7
13. c4—e5 döxcn
Ef exd4 14. cxd6 og hvítur
fær mjög sterka stöðu á mið-
borðinu.
14. <14xc5 RbG—(17
15. ITal-tel HÍ8—d8
Ekki Rxc5 vegna Rd5 og livít
ur vinnur skiptamun fvrir pao.
16. RfS—<12 Bg7—i'8
Nú var Rxc5 að vísu mögxi-
íegt en tvíeggjað, sbr. Rxe5 17
Rd5 cxR 18. BxR Df7 19. exc5
b6 og hvítur hefur nokkru bet-i
horfur.
Karl Berndtsson, er hingað korr
árið 1928 og stóð þá talsvert
framar beztu islenzku skák-
mönnunum. Aðrir Svíar 'tóku
við merkinu af honum, fyrst A!1
an Nilsson og síðan Gideo-.
Stáhlberg sem nú mun frægart-
ur taflmeistari frá Norðurlönd-
um.
1930 var í fyrsta sinn keppt
í landsliðsflokki á Norðurlanda
móti. Það var í Stokkhólmi n?
varð Daninn Eril^ Anderscn
meistari. Eftir það voru háð
einvígi um titilinn. Beztn skál:
menn Svía skoruðu Andersen á
hólm. ' Hann hélt sínu gegn
Stáhlberg en 1937 tapaði hann
fvrir Erilc Lundin. Næst var
keppt um nafnbótina í Kaup-
mannahöfn. 1946 og vann Fina-
inn Salo. Baldur var eini ís
lenzki keppandinn í landsliðsfl.
þá og stóð sig ágætlega. I fyrri
fór Norðurlandaþingið fram í
Helsingfors. Þar urðu þeir Böök
og Stoltz jafnir efstir, en Böök
hreppti nafnbótina eftir einvígi
við Stoltz.
Enga skák hefi ég enn séð
frá mótinu í Örebro en set hér
í staðinn eina af skákum Baid-
urs frá Karlsbad með skýring-
um hans sjálfs.
Kóiigsindversk vörn
Skákþingið í Karlsbad 11. u.n
ferð,. 21. júní. Skýríngar eftir
Baldur Möller.
K<17—bf!
RbS—»6
18. Rb3—a5
19. h2—b4! De7
Auðvitað ekki Rxb4 vegna
Dc4f
20. a2—a3 Rh5—g?
Tvíeggjað. Svartur lejriir f2
-f4 til að geta hótað peðinu á
c5.
21. f2—f4
Annars kemur (ef t. d. Rc4'
Re6 og síðan eftv. Rd4,
21. — KaGxcð!?
Tvíeggjað, gefur báðum mögv-
leika.
22. Rc3—<15!? cbxdö
22. Rc3—d5!? c6xd5
Einnig Jcom Rf5 til greir.a
með mjög flókinni stöðu.
24. Be3xf4 ' Dc7—bS
25. Rao—c4 Db6—b >
26. b4xcö Bf8xc5 '-
27. Kgl—h2 Rg7—hö
Svartur hefur unnið þeð en
liefur nokkru þrengri stöðq. Eg
var kominn í slæmt tímahrak.
5. liichter Baldur’
1. c2—e4 Rg8—f«
2. Rgl—f3 g6
3. á2— -1 í 00 3
4. V.b«—e3 0—0
5. r-2—e4 ‘ <17—.10*
6. g2—g3 í.bs—,n
7. Bfl—g2 e7—e5
8. y o 9. h2—-1)3 e7—eC
Eflaust er það traustasta að-
ferðin gcgn kóngsindversku
. vöniinni að léika h3. og Ee3:
svartur á mjög erfítt um leiki.
. — Rf6—hö
Stulik Iék gegn mér Dc7 ov
siðan Rh5 og He8,. en þann leik
vil ég losna við.
10. Bcl—g5 17—46
11. Bg5—<;3 Rd7—bfi
10. leikur hyíts var gerður
- ti). íið .dpaga, úf valdi sv. ,á.d4,
■ . 7h;-''þar-'.séTn 'sv: ^tl'ár álls ekki
28. Bf4—e7 IId8—,J8
29. De2—a2 Dbö—<17
30. <15—d6 DdT—1'7
Hótar He3
31. Da2—<12 Ivg8— hí!
32. Bg2—dö Df7—<17
33. gS—g4
Mjcg hæpið, en Dg2 stranda;
á He2!! Nú var hv. einnig kom-
inn i tímahrak, átti 5 mín. eftii
fyrir 8 leiki, ég átti að vísu enn
minni tíma.
33. b7—b5
Skemmtileg staða! Rh5 er frið
lielgur vegna máls ö h3. Re4
má ekki hreyfa vegna Bxd6-r
34. B<15xa8 b5xc4
35. Ba8—-g2 ?
MiJcIu betrá var Hcel, en ?
hrakihu er iHmcgulcgt ao
öraggitst u leiJdna í svo
flókinni stöðu.
35. Bc5—©3
36. D.12—cS BeS.v: t
37. g4xli5?
Betra var að drepa biskup-
inn.
37. Bel—gö
Nú er hvítm kominn í tap-
stöðu.
36. Dd2—c3 Be3xcl
Hótar Hxli3
39. Kh2—gl Ife3xh3:
Nú hikaði hvítur svo lengi að
tími hans var þrotinn áður en
hann lék I4f3 en staðan er töþ-
uð hvort eð er. Auðvitað mát.U
hann ekki takaH á h3 vegna
Be3f, Kg2, Dh3 mát.'
-Á HViLDARDAGINN
Kosningar þaer til Alþýðu-
sambandsþings sem nú fara
í hörnl em sóttar af svo
mikilli hörku á opinberum
vettvangi að einna helzt lík-
ist alþingis- eða bæjarstjóni
arkosnmgum, enda, má scgja
að úrslit þelrra séu ekki síð-
ur mildlvæg. Þau eru ekld
aðeins míkilvæg fyrir þær
alþýðustt'ttir sem taka þátt
í sjálfum kosninguuum, lield-
ur fyrir alla þegna þessa
lands; þeirra er beðið irreð
jafnrí eftirvæntingíi í hStl
miiljónarans og bragga ör-
eigans, Ravmar væri eðlllegt
að iuilljónararfiir téklu öll
al'skiptí af slíkumr kosning1
ura vonlaus, á sania hátt og
öreigarnir láta sig engu
skipta kosningar milljónar-
anna, en svo er þó ekki, þ<;ir
tel.ja sig ekki aðeins geta
komið einhverjum fulltráúni
á þing alþýðusanitakanna
helcfur gera sér jafnvel von-
ir um meiriJiluta þar! Því
þessar kosningar snúast um
það livort Alþýðusambandið
á að halda áfram að vera
vopn alþýðunnar í hags-
munabaráttuum, í sókn lienit
ar að betri lífskjörum og
réttmætri aðstöðu í þjóðfé-
Iaginu, eða hvort það á að
vera einkaeign pólitískra
spekúlanta sem fyrir löngu
hafa selt sig auðstéttinni og
gerzt a'uðsveipir agentar
hennai'.
★
Það er :iuð\ f lt að kjósa
lulXrúa fyrir þá sem gera
sér Ijóst að Alþýðusíimband-
ið á að \era hagsmunatæki
alþýðunnar — anuað el<ki,
því reynslan heí'ur þegar
fellt dóm sinn. I sex ár hafa
sameiningarmenn stjórnað
samtökunum, en áður voru
þau hneppt í eJnokunar--
fjötra Alþýðufl., þeirra
manim sem nú vilja hrifsa
, völdin á ný. Og hvað segir
þá reynslan?
★
Á nndanförnum sex ármn
hafa verið unnir mestir hags
munasigrar í sögu Alþýðu-
| sambands Islands.' A þessum
! tíma hæíckaðl gruivnkáup um
najj L ‘ *- !; ‘ ,úr I • 1,43
í kr, 2,89, í 'öllum lielztu bæj
j
nra landsins, u&an Vest-
fjarða. Áður má segja að
i kaupið háíi-staðið nærfellt í
i stað allar götur frá árinu
1924 ! Á þessmu tíma lvafa
verið gerðlr 350 kjarasamn-
ingar, en 150 á uæstu sex ár-
um á undan. Á þessum tima
var 8 stunda \innudagnr
bundinn samningum um land
allt, eftirvinna 50—60%
hærri, nætur- og heigidaga-
vinna 100% hserri. Áður var
almenrA 10 stumla vinnudag-
ur og þaðan af lengri, og
yfirviima misjafnlega og illa
greidd. Á þessurn tíma var
luniið fram háifs mánaðar
orlof allra vinnandi manna
og hai'ði Dagsbrúu fömstu
urn það eirrs og ma.rga aðra
sigra aiþýðusamtakauna
lý'rr og' síðar. Og þannig
-mætti leisgi tel.ja. Enn skai
á þaö miuazt að þegar sjó-
meun koma heim í haust
með kauptryggingu sína eina
saman niunu þeir rainnast
baráúlu Álþýðusambandsins
fyrir hækkaóri tryggingu og
jæiin iniklu sigrum sem unn-
ir voru á síðasta snmri, er
grunnliaupstrygging háseta
hækkaði um 210 Irr., þrátt
fyrir f jandskap Alþýðuflokks
broddanna og annarra ag-
enta atvinnurekendav&hls-
ins. En öllum slíkum sigrum
dýrmætari er þó eining al-
þýðunnar sem auki.b hefm-
óg þi'óazt á þessúm árum,
sjálfstraust hennar og þrek,
og sii grózka samtakanna
sem birtist í því að félaga-
tala þeirra hefur tvöfaldazt
undlr stjórn sameiningar-
manna.
★
A þessi atriði eða öitnur
hliðstæð er aldrei minnzt í
blöðmn auðstéttarinnar sem
biðla nú hvað ákafast til tinn
andi fólks á Islandí, ekki ein'u
sinni í því sem hæst geipar,
Alþýðublaðinu. I þess stað er'
. því meira, talað mn kommún
ista og maimvonzku þeirra,
elnræði Rússa, kúgun Kómín-
form, ofbeldi, Kósenkínu o
s. frv. Og að sjálfsögðu eru
ýmsir sameiniugarmenn veik
ir fyrir slíkum áróðri í
stjórumálum þótt þeim gangi
hins vegar erfiðlega að skil.ja
livað hann kemur kjarabar-
áttn Alþýðusambandsins við.
Jafnframt ástunda agentarn
ir blíðmæli og kjass, telja sig
haía einstakan áhnga á kjara
málum verkamanna og séu
jafnvel hlynntir grunnkanps
hæklmnum og öðrnm p-
um!“ Þeir gera sér vonir um
að einhverjir aiþýðumenn
álykti sem svo að ekki saki
þótt skipt sé um st.jorn, það
geti verið gott að Táta nýjar
heiulnr fjalla wro stjórowl-
inn, og því verði ekki trúað
að þeir monn sem svo blftt
mæli hegði scr í algerri and-
stöðu við fögru orðin. En þá
\ill einmitt svo vel til að dag-
leg dæini samia hver myndi
verða sjórn þessara manna
á Alþýðusambandimi.
★
Það er nefnilega önnur
stjórn í landinu sem er ekki
síðnr mikilsverð alþýðu
manna en stjórn Alþýðusam- I
bandsins, og jiað er ríkis- j
stjórnin. Og það vill einmitt j
svo vel til að jn'ir menn setn
nú hakla uppi harki mikhi i
verkatýðsniálum fara með
sjálfa ríkisstjórnina. Það er
„fyrsta ríkisstjórniji sem AI- [
þýðuflokkurinn hefur mynd-
að“ studd af svartasta afíur
haldi borgaraflokkanna, á
sama hátt og ætlazt er tiS
að Alþýðuflokkurinn hafi I
forustu um stjórn Alþýðn-
sambandsins með stuðningi j
þessara sömu afla. Afstað.i
ríltisstjórnarinnar til mál-
efna allrar aljiýðu er algcv
spegilmynd af stefnu þeirri
sem myndi móta þá Alþýðu- j
sambandsstjórn sem Vísir í)g
Alþýðublaðið berjast nú fyr
ir í bróðurlegri einingu.-Og
þá þurfa alþýðjimenn varía
að sökum að spyrja. Tollarn- j
ir, þrælalögin, fjandskapur- j
inn í verkföllunum, stöðvua
atvinnuHtsins, hrunsöngur- j
inn, vöruskorturinn, skömmt j
unarhneykslið, vísitöliikart- j
öflnrnar o. s. frv. o. s. frv. j
allt eru þetta fersk og hug- J
stæð dæmi um framkomu J
þcirra manna sem nú vilja
„afmá kommúnLstana“ í Ál-
þýðusambandinu. Það er
þessi stefna sem mi á að
taka. við af stefnu sameining j
armanna, enda er það eiít
lielzta ásökunarefnsð á þá
síðarnefndu að þeir hafi ekki
verið uógn samvinnnþýðir |
við ríkisstjórnina!!
★
Það er því ekki erfiíf að
velja fyrir alþýðumenn, enda
mun það ganga greiðíegn
Verkam. munu sýna atvinnn-
rekendaleppum þeim, se.m nú
smjaðra hvað mest fjrir
þeim, fyrirlitningu sína í
verki engu síður en 1. mai.
Framundan er nýr ósigur
ríkisstjórnarinnar f yri r
vinnan^í
ar, cslgnr .scai verður
endanfegi og óáfrýanlcgi
hæstaréttardómur nm fyrstn
og síðustu ríkisstjói'ii AlþýiVn
fir.IUi.sins á íslandi.
Ný Gmmmosvirki
Pramhald af 1. síðu.
„úrslitasigri“ i Gramosfjöllum.
hefur Lýðræðisherinn brotið sér
leið inní Kalambaka langt fyriv
sunnan Gramos, inní Langada
við Saloniki og Delfi í Rúmelíu,
eklci ýkjalangt frá Aþcnu. Allir
þeir lilutar Rúmelíu, sem Lý<V
ræðisherinn var hrakinn úr i
vor hafa verið teknir á ný. í
Gramosfjöllunum sjálfum er nú
ráðist á fasist.ona. á fjallatind-
um, sem þeim heppnaðist að
taka i upphafi sóknarinnar.
RHari griska alþýðusambands-
insins í lífshættu.
Paparigas, aðalritari gríska
Alþýðusambandsins, er í lífs-
hættu. Fasistarnii- hafa lýst þv
yfir, að hann beri „siðferðikg
ábyrgð“ á morði Ladas, fyrrve
andi dómsmálaráðherra. Fyri
það morð hafa þegar veri
dæmdir og teknir af lífi se:
menn. Paparigas hefur setið'
fangelsi í Aþenu í mðnuð síðía
hann náðist eftir flótta úr faúg
búðum.