Þjóðviljinn - 20.04.1949, Page 4

4
Þ JÓÐVIL JINN
Miðvikudagur 20. apríl 1949
íJtgcfandJ: Bamelnlngarflokkur alþýðu — Sósíaliotaflokkuilnn
mtBtjórar: Magnfta Kjartansson. SigurCur Guðmundsson (áb>.
Fréttaritstjóri: Jón Ejarnason.
BlaSam.: Ari Kárason, Magnfts Torfi Ólafsson, Jónas Árnason.
Ritstjóim, afgreiðsla, augiýsingar, prentsmiðja. Skólavörðu-
stíg 10 — Sími 7500 (þrjár línur)
ÁskrU',arverð: kr. 12.00 á mánuðl. — Lausasöluvsrð 50 aur. eint.
Prentsmlðja ÞjóðvUjans h. f,
BóefalistftflokknrSjin, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
Brezku samningarnir
Fyrra sunnudag skýrði Þjóðviljinn frá hinum nýju
smánarsamningum ríkisstjórnarinnar við Breta, en sam-
kvæmt þeim er verð á íslenzkum afurðum enn lækkað að
mikium mun, svo skiptir tugmilljónum króna í erlendum
gjaldeyri. Helztu atriði smánarsamningsins eru þessi:
Verð á freðfiski er lækkað í 10 pence fyrir enskt pund,
en var 12% pence í fyrra. Tékkar greiða 12% fyrir pundið,
enda er það ábyrgðarverð ríkissjóðs til fiskimanna.
Verð á síldarmjöli er 31 sterlingspund fyri-r tonnið.
Hollendingar hafa hins vegar greitt allt að 38 pundum og
Tékkar rúm 44 pund.
Verð á síldarlýsi er 90 pund, en var 97 pund í fyrra.
Tékkar hafa hins vegar greitt 120—130 sterlingspund fyr-
ir tonnið.
Það er athyglisverð staðreynd að stjórnarblöðin hafa
enn ekki fengið sig til að nefna þennan smánarsamning
eða gera tilraun til að skýra hann. Svo ömurlegar eru
staðreyndir hans að jafnvel ritþý afturhaldsblaðanna víla
fyrir sér að nefna þær og hafa ekki fundið nein falsrök
til að afsaka þær. Jafnvel þau gera sér ljóst að afurðasölu-
mál íslendinga eru nú að komast í sama öngþveitið og fyr-
ir stríð, að engilsaxneskir auðhringar hafa nú aftur náð
kverkataki sínu á íslenzku þjóðinni og neyta færis að arð-
ræna hana sem nýlendu.
★
Stjórnarliðið hefur oft haldið því fram að það sé ekki
á færi íslendinga að ákveða afurðaverðið erlendis. Sú stað-
hæfing er þó alger blekking. Það er einmitt fyrir beinan
tilverknað rikisstjórnarinnar að engilsaxneska auðvald-
ið hefur séð sér fært að knýja fram eina verðhækkunina
á fætur annarri. Þegar nýsköpunarstjóminni tókst að koma
á stórfelldum viðskiptum við Sovétríkin var einokunarað-
staða engilsaxa rofin, enda hækkaði verðlag íslenzkra af-
urða þá geysilega, ekki sízt á síldarlýsinu sem Unilewr
hringurinn hafði áður haft raunverulegan einkarrétt á.
Ástæðan var að sjálfsögðu sú að í Sovétríkjunum eru eng-
ir auðhringar sem hirða stórfelldan milliliðagróða og þau
geta því leyft sér að greiða sannvirði fyrir afurðirnar. Og
varla ætti að þurfa að skýra það út fyrir málgögnum
,,frjálsrar samkeppni" hversu nytsamlegt það sé að láta
marga aðila keppa um eftirsóttar afurðir.
*
En ríkisstjórnin hefur ekki borið hagsmuni íslands
fyrir brjósti. Af hreinu pólitísku ofstæki sleit hún við-
skiptunum við Sovétríkin, hagstæðustu viðskiptum sem ís-
lendingar hafa átt við nokkra þjóð. Hún hefur af sömu á-
stæðum raunvarulega slitið stjórnmálasambandi við Sovét-
ríkin með því að láta sendiherra sinn ekki koma þangað ár-
um saman. Og utanríkisráðherrann lýkur ekki svo sundur
skoltum að hann svívirði ekki þessa f jarlægu og vinsam-
legu þjóð.
Afleiðingin er ný einokun engilsaxneskra auðhringa.
Afleiðingin er verðfall á verðfall ofan, kórónað með smán-
arsamningunum brezku. Afleiðingin er glötun efnahags-
legs sjálfstæðis, eriend yfirdrottnun, bett og mútur,-
I5Í,1:, _ —ii«Si
BÆJ4BP0STI!BINN1
„Langa fríið“ er liðið.
„Langa fríið“ — páskafríið
- annað bezta frí ársins er
liðið. Menn eru nú aftur komnir
í bæinn ofan af Hellisheiði,
Tindafjöllum og Kili. Skíða-
skálarnir og allskonar fjallakof
ar sem undanfarna daga voru
fullir af glaðværu fólki standa
nú auðir og yfirgefnir. Eftir er
aðeins endurminning glaðra
stunda. Nei, það er ekki aðeins
endurminningin sem flutt er
með í bæinn heldur aukin
hreysti og ferskleiki, aukið
starfsþrek og endurnæring sem
endist lengi.
En það voru fleiri en þeir á
fjöllum uppi sem undu glaðir
við sitt. Þeir sem stunda út-
varpsmessur fengu þessa daga
stærsta skammt ársins af „guðs
orði“, sem hlýtur að geta enzt
þeim lengi. Enn aðrir héldu
„Ekki er holt að hafa
ból . . .“
Nei, það hafði enginn verið
drepinn. Það var heldur enginn
nýr Messías. Þetta var bara
bíll sem hafði stungizt á nefið
út í Tjörnina. Fallegur, velmeð-
farinn bíll. í virðulegri kyrrð
námu afturhjólin við brún tjarn
arbakkans og litlar skolgráar
öldur léku sér við framendann.
Var nokkur í honum? Meidd-
ist nokkur? Hver á hann?
heyrði ég spurt í þaula. Aðeins
einni af þessum þrem spurning-
um var svarað: Borgarstjórinn
á hann! Það voru margir virðu-
legir borgarar þarna, maga-
þykkir, líka þessi tegundin með
fellingar í hnakkanúm, og við
fyrrnefnt svar litu þeir snöggt
hver á annan, hnipptu í laumi
hver í annan og ekki kann ég
winin-P/rnhi nnrmovoS Ort loOQ PT
EIMSKIP:
Brúarfoss var væntanlegr.r frá
Grimsby í gær 19.4. til Amsterdam.
Dettifoss fór frá Antwerpen 16.4.
til-Reykjavíkur. Fjallfoss kom til
Grimsby i fyrradag 18.4. frá Siglu
firði, fór væntanlega þaðan í gær
19.4. til Antwerpen. Goðafoss fór
frá Reykjavík 13.4. til N. Y.
Reykjafoss hefur væntanlega kom
ið til Leith í gærmorgnn 19.4. frá
Keflavík. Selfoss er í Kaupmanna
höfn. Tröllafoss fór frá N. Y. 15.4.
til Reykjavíkur. Vatnajökull kcm
til Reykjavikur 17.4. frá Leith.
Katla er í Reykjavík. Hertha er á
Hvammstanga. Linda Dan er í R-
vík. Laura Dan er í Hull.
EIKISSKIP:
Esja er í Reykjavík. Hekla er
í Reykjavík. Hei-ðubreið fer frá
Reykjavík síðdegis í dag austur
um land til Akureyrar. Skjald-
brcið er á Húnaflóa á norðurleið.
Þyrill er í oliuflutningum í Faxa-
fióa.
15.30—16.25 Miðdeg
isútvarp. — 16.25
Veðurfregnir. 19.30
Þingfréttir. 20.30
Kyöldvaka háskóla
stúdenta: a) Ávarp
(Bjarni V. Magnftsson form. stúd-
entaráðs). b) Erindi (Pétur Sæ-
mundsen stud. oceon). c) Háskóla
kvartettinn syngur. d) Háskóla-
þáttur (Guðmundur Benediktsson
stud. jur.). e) Leikrit: Kafli úr
veizlur og útveguðu sér timbur-
menn sem líta út fyrir að geta
enzt þeim lengi. Flestir munu
þó hafa safnað kröftum fyrir
komandi daga. Þannig hefur
hver fengið sinn skammt eftir
efnum og aðstæðum, getu og
smekk.
★
Og sumardagurinn fyrsti
er á morgun.
Samt sem áður voru páskarn-
ir ekki sú bjarta hátíð sem
margir höfðu vonazt eftir. Sól-
in faldi sig bak við illhryssings-
leg óveðursský. Fréttir af. hafís
fast við land í vikunni sem leið,
Hellisheiðin hálfófær vegna
snjóa, kólgubakki á Skarðsheið-
inni, jafnvel Akrafjallið, hvítt
niður á láglendi. Og sumardag-
urinn fyrsti er á morgun! — En
hvað sem veðrinu líður bregst
það ekki að í.næsta mánuði skrif
ar Víkverji um kríuna, — þýð-
ingarmesta fugl Morgunblaðs-
ins síðan „fiðurfé" þess leið.
★
Messufært við Frílrirkju-
dyrnar.
Af því ég fór nú hvorki á
fjöll né í kirkju um páskana
rölti ég einn daginn niður í mið-
bæinn. Á Fríkirkjuveginum var
hópur manna saman kominn á
Tjarnarbakkanum. Menn flýttu
sér þangað úr öllum áttum með
logandi nýungagirnina í svipn-
um. Hvað var að ske? Ilafði ein
hver verið drepinn? Eða var
kannske nýr Messías farinn að
prédika framan við dyr Fríkirkj
unnar? Ungir sem gamlir voru
gripnir eftirvæntingu, jafnvel
ýstrumagar reyndu að greikka
sporið. Það var orðið messu-
fært framundan kirkjunni.
Hvað var að ske? Höfðu
kannske „óðir kommúnistar"
reynt að óvirða Tjörnina, okkar
ástkæru Tjörn sem Jóhann skrá
veifa ætlaði fyrir löngu að
steypa botninn í og mála hvít-
an, en Gísli ísskápasmyglari að
gera að sólbjörtum baðstað með
suðrænum pálmum undir gler-
himni?
þau sögðu ekki: sá átti fyrir
því!
— Já, „ekki er gott að hafa
ból hefðar uppi á jökultindi."
ir
Svo horfðu alSir á
hvernig bíll borgarstjór-
ans var dreginn úr
Tjörninni.
Alltaf hélt hópurinn áfram
að stækka. Þeir sem yztir stóðu
tylltu sér á tá til að fá að sjá
eitthvað líka. Þarna komu líka
menn í bílurn, vörubílum, lúxus-
bílum, beygluoum, skellóttum
bílum, nýjum gljáfægðum bíl-
um. Sumir horfðu á út úr bílun-
Framhald á 7. síðu.
H Ö F N I N.
Jón forseti var væntanlegur hing
að í morgun af veiðum.
ISFISKSALAN:
Mótorskipið Arnarnes soldi 3891
kits fyrir 13196 pund í Fleetwood
12. þ. m. Ingólfur seldi 1115 kits
fyrir 3931 kits 12. þ. m. Hólmaborg
seldi 990 vættir fyrir 2478 pund i
Fleetwood. Keflvíkingur seldi 4098
kits í Grimsby 12. þ.m. fyrir 12866
pund. Kaldbakur seldi í Fleetwood
3. þ. m. 4558 vættir fyrir 10S54
pund.. 13. þ. m. seldi Röðull 4682
kits fyrir 15276 pund í Grimsby.
12. þ. m. seidi Marz 244,5 lcstir
í Bremenhaven. Egill rauði seldi
269,2 lestir 12. þ. m. í Hamborg.
Akurey seldi 251,8 lestir 14. þ. m.
í Cuxhaven.
Einarsson & Zoega:
Foidin fór frá Færeyjum ki. 3
i fyrramorgun áleiðis til Reykja-
víkur með viðkomu i Vestmanna-
eyjum, væntanleg hingað í kvöld.
Spaarnestroom er í Reykjavík.
Reykjanes er í Amsterdam.
Geysir fór í gær-
morgun til Prest-
víkur og Iíph. með
44 farþega. Vænt-
anlegur hingað í
dag. Gullfaxi og Hekla eru í R-
vík. Flugvélar frá F, 1. og Loft-
leiðum fóru til Akureyrar í gær,
en urðu þar veðurtepptar.
„Faust" eftir Goethe. 22.05 Dans-
lög. 23.55 Dagskrárlok.
Skátaskólinn að Úlfljótsvatni
starfar mánuðina jftní, júlí og á-
gúst í sumar. Skólinn starfar í
tveimur deildum. Önnur fyrir
telpur, skátastúlkur og ljósálfa, og
hin fyrir drengi, skáta og ylfinga.
Skriflegar umsóknir er tilgreini
nafn, aldur og heimilisfang svo
og í hvaða félagi umsækjandi cr
skulu sendar fræðslufulltrúa, Hafn
arstræti 20, fyrir 10. maí.
S. 1; laugardag
opinberuðu trú-
lofun sína, ung-
frú Unnur Hall
grímsdóttir frá
Isaf. og Krist-
ján Oddsson frá Bolungavík, bæði
til heimilis að vinnuheimilinu
í Reykjalundi.
Sjómannadagsráðið heldur fund
að Hótel Borg í kvöld kl. 8.30
Næturvörður er í Ingólfsapóteki.
---- Sími 1330.
Ferming í Fríkirkju Hafnarfjarð
ar á sumardaginn fyrsta. Stúlkur:
Eva Bryndís Karlsdóttir, Norður-
braut 17, Guðbjörg Jóna Jónsdótt-
ir, Ölduslóð 6. Guðný Lilja Jóhanns
dóttir, Noi'ðurbraut 24, Helga Jó-
hannsdóttir, Silfurtúni, Garða-
hreppi, ICatrín Ágústa Sigurjóns-
dóttir, Garðastíg 1. Laufey Sæ-
mundsdóttir, ICrosseyrarveg 4. Ólöf
Árnadóttir, Tjarnarbraut 9. Val-
gerður Jónsdóttir, Hlíðarbraut 10.
Piltai': Ágúst Einar Birgir Björns-
son, Sjónarhóii. Ásgeir Jón Guð-
mundsson, Herjólfsgötu 14. Björn
Haildór Þórarinn Jóhannsson,
Hverfisgötu 18 B. Einar Jónsson,
Mjósundi 13. Erling Garðar Jónas-
son, Mjósundi 15. Guðmundur Guð
mundsson, Herjólfsgötu 12. Guð-
mundur Þórir Sigurðsson, Vestur-
braut 12. Guðmundur Ágúst Bryn-
jólfsson, Álfaskeiði 24. Ingvar
Hallsteinsson, Tjarnargötu 11. Jó-
hann Tómasson Ólafsson, Kirkju-
veg 9. Jón Páll Guðmundsson,
Reykjavíkurveg 6. Kristófer Mágn
ússon, Hverfisgötu 53. Sigurgunn-
ar Hafnfjörð Óskarsson, Merkúr-
götu 12, Þorbergur Bragi Þorbergs
son, Selvogsgötu 22. Þórarinn
Böövar Ólafsson, Vífilstöðum.
Námsflokkum Reykjavíkur verð
ur sagt upp, og námsskírteini af-
hent, kl. 8.30 í kvöld að Röðli.
Börn, sem ætla að selja Barna
dagsblaðið eru beðin að mæta
á eftirtöldum stöðum kl. 9 f. h.
í dag: Listamannaskálanum,
Grænuborg og Hlíðarenda við
Sunnutorg.