Þjóðviljinn - 06.06.1949, Qupperneq 3

Föstudagur 6. maí 1949.
ÞJÓÐVILJINN
I
íþróttasíðunzii ha-fa nýlega
borizt 2. og 3. tölublað af
,;Skólaíþróttir“. Þessum blöðum
fylgdu leiðbeiningar í þrem í-
þróttagreinum fyrir pilta:
Frjálsar íþróttir, glíma og knatt
spyrna. Eru þessar leiðbeining
ar ætlaðar skólunum á hinu svo
nefnda „frjálsa tímabili" í lík
amsæfingum skólanna og getið
var hér á síðunni í vetur. Er
þetta allítarlegt og verður gam
an að heyra hvernig þessari á-
gætu nýbreytni hefur verið tek-
ið af kennurum og nemendum.
I þriðja tölublaðinu er sagt
frá því að íþróttafulltrúi lét
gera athugun á æfingasókn í
tíma þá er íþróttum eru ætlað-
a-r.
Þetta mál hefur oft verið
mönnum nokkuð áhyggjuefni,
því grunur hefur legið á að þess
ir tímar hafi verið sérstaklega
sniðgengnir ef hægt hefur verið.
Þessi athugun Þorsteins leiðir
margt í ljós, og ef til vill er
þetta skref i áttina til að fá for
'eldra, kennara, nemendur,
skóía og heimilislækna til að
skilja að mikil kyrseta krefst
aukinnar hreifingar.
Fyrst ræðir hann nokkuð um
þær töflur sem hann hefur gert
um þetta og heldur svo áfram:
„Margskonar fróðleikur fæst
við lestur taflanna og skal bent
á nokkur atriði:
1. Við fimleikaiðkanir í barna
skól. er hundraðstala vanheilla
barna 4,5. Piltar í barnaskólum
eru fleiri vanheilir en stúlkur.
Frá æfingu (fjarverandi + horfa
á) eru fleiri piltar í barnaskól-
um en stúlkur. — Hundraðs-
tala þeirra, sem eru frá æfingu,
er 13,5 fyrir barnaskóla og er
sú tala nær liin sama fyrir fram
haldsskóla.
2. Við fimleikaiðkanir í fram
haldsskólum er hundraðstala
vanheilla nemenda 10.9 eða
142% hærri en í barnaskólum.
Stúlkur eru þar orðnar vanheilli
en piltar (í barnaskólum öf-
ugt). Við lestur þessara talna
vaknar sú spurning: verða nem-
cndur vanheilli eftir því, sem
þeir eru lengur í skóla? Sókn
nemenda framhaldsskólanna er
betri en nemenda barnaskól-
anna, en stúlkur í framhalds-
skólum horfa oftast á, koma í
tímaj j en taka ækki þátt ií tæfíng-
um, og er það skiljanlegt. Stúlk
ur horfa nær 3 sinnum meir á en
piltar. Stúlkur eru 2svar sinn-
um meir frá æfingum en piltar.
3. Sé athuguð tafla I má fá
upplýsingar um einstaka skóla.
Munur á sókn er all misjafn,
t. d. innan barnaskólanna er
fæst frá æfingu 0,9%, en flest
frá æfingu 33,4%, en innan
framhaldsskólanna fæst frá æf-
ingu 2,8%, en flest 48,4%.
4. Um vottorðin er það að
segja, að þau eru flest í fram-
haldsskólum 20%, í barnaskól-
um 18%, fæst innan beggja
skólategunda 0%.
Norski skólalæknirinn dr.
Carl Schiötz telur eðlilegt, að
undanþágur frá íþróttanámi
í Noregi sé um 5% af heildar-
tölu nemenda. Það má því álíta,
að þar sem 20% nemendur eru
taldir sjúklingar, sé eitthvað at-
hugavert við vottorðsgjöfina,
og eins þar sem enginn nemandi
er talinn vanheill í stórum hópi
nemenda, þá sé lækniseftirlit
ekki nákvæmt.
5. Að vísu kemur ekki fram
í töflu I mismunur á sókn nem-
enda eftir því hvort þeir sækja
til fimleika í sal við skólann
eða í sal fjarri skólanum. Eg
hefi unnið þetta út og útkoman
varð önnur en ég bjóst við.
I. Fimleikaiðkanir í sal við
skóla:
Bamaskólar: sókn 91,4%.
Framhaldssk.: sókn 92,4%.
II. Fimleikaiðkanir í sal fjarri
skóla:
Barnaskólar: sókn 91,4%.
Framhaldssk.: sókn 94,8%.
Sókn til fimleikaiðkana í fim-
leikasölum fjarri skólum er í
barnaskólum jafngóð og í sölum
við skóla, en í framhaldsskólum
betri.
6. Séu töflurnar athugaðar
vegna sundsins, kemur í ljós, að
vottorð eru í barnaskólum helm
ingi færri en við fimleikaiðkan-
irnar og í framlialdsskólum %
á við vottorðafjölda við fim-
leikaiðkanirnar. Sóknin til
sundiðkana er mun verri en til
fimleikaiðkananna. Einnig er
sóknin til sundiðkananna mis-
jafnari og hjá einstökum skól-
um er um og yfir helmingur
nemenda frá æfingu.
7. Niðurstöðutölur á töflu I
eru frá opinni sundlaug. Nem-
iendur Laugarnessbarnaskólans
sóttu á þeim tíma, sem rann-
sókn fór fram, Sundlaugar
Reykjavíkur. Ef við berum nið
urstöðutölur snertandi þá sam-
an við nemendur Miðbæjarskól-
ans (sundl. Austurbæjar) og
Melaskólans (Sundhöll Rvíkur)
verður útkoman þessi:
Sókn Vottorð
Laugarnessk. 77.5 % 3,3 %
Miðbæjarsk 90.0 — 1,4- —
Melaskólinn 81,9 — 6,3 —
Mér hefur ekki tekizt að afla
upplýsinga um samskonar at-
huganir í nágrannalöndunum,
en frá Tékkóslóvakíu hef ég
þessar tölur, sem varða nem-
endur í nokkrum framhaldsskól
um:
Af 8338 karlmönnum 5,3%
vanheilir.
Af 1805 konum 9,2% vanheil-
ar.
Þessum tölum fylgdu þær upp
lýsingar, að nemendur í háí>kól-
um væru vanheilli en nemendur
iðnskóla.“
Reykjavíkurmótið:
KR - Valur 1:1
Þessi leikur var mikið betri
en leikur KR og Fram s.I.
föstudag enda voru veðurskil-
yrði hin beztu. Til að byrja með
var leikurinn nokkuð jafn, og
á köflum töluverðar tilraunir
til samleiks. Nákvæmni í spyrn
um var þó mjög ábótavant og
var það sjálfsagt stuttri æf-
ingu um kenna. Á fyrstu min-
útum leiksins tekst Sveini Helga
syni að gera mark af löngu
færi. Skiptust liðin á áhlaup-
um, og er oft furðumikill hraði
í leiknum. Framherjar beggja
liða eiga erfitt með að samein-
ast þegar að marki dregur, báð
ir eiga þó tækifæri. Tækifæri
Vals voru þó opnari, t. d. í
byrjun síðari hálfleiks. En þeg-
ar fór að líða á þennan hálfleik
fór að bera á úthaldsleysi hjá
Val en KR-ingar létu engan
bilbug á sér finna og síðasta
kortérið lá mjög á Val. Þennan
veikleika Vals hefði KR átt að
geta notað sér betur, en sam-
leikur þeirra var ekki nógu hnit
miðaður til að ná árangri. Þeg
ar 8 mín. eru eftir af leik meið-
ist Geir Guðmundsson hjá Val
svo hann verður að hætta.
Skarð kemur J vörnina og Vals
menn gleyma að fylla í það.
Framhald á 6. síðu.
g
Klagað fyrir Ameríku-
mömmu
Alvarlegir atburðir geta
stundum haft á sér broslegar
hliðar.
Þótt allir sannir íslending-
ar hafi verið lostnir óhug og
heilagri gremju yfir fram-
ferði - Alþingis í sambandi
við afgreiðslu þess á Atlanz-
hafssáttmálanum, munu
margir hafa brosað í kamp,
er þeir heyrðu hina vesal-
mannlegu framkomu utan-
ríkisráðherrans frammi fyr-
ir hinum vestrænu húsbænd-
um, er téður sáttmáli var
undirritaður í Washington.
Þar stóð 'þessi fulltrúi
Ameríkuagentanna klagandi
yfir því, að einhverjar
stympingar höfðu orðið í
nánd við þinghúsið í þann
mund, er verið var að vinna
þar innan dyra hið óþokka-
legasta verk, er þar hefur
verið framið.
Það er nóttúrlega ekki
neitt hlátursefni út af fyrir
<:ig, þótt fulltrúar þjóðarinn-
ar 1 Sramandi löndum geri
sig að fíflum frammi fyrir
öllum heimi. En í þessu til-
felli getur íslenzka þjóðin
huggað sig við það, að fyrr-
nefndur ráðherra var ekki
að reka hennar erindi né
fara með hennar umboð.
Þess vegna getur hver sann-
ur Jslendingur leyft sér
þann munað, mitt í óham-
ingju sinni, að brosa að ves-
almenninu, Bjarna Benedikts
syni, sem hleypur klagandi
til sinnar amerísku mömmu,
þegar hann veit, að hann
sjálfur hefur þverbrotið all-
ar leikreglur gagnvart sinni
eigin þjóð.
Hann minnir að þessu leyti
á óknyttastrák, sem hefur
komið sér út úr húsi hjá
leiksystkinum sínum og
hleypur til mömmu sinnar
og vælir:
Krakkarnir voru að stríða
mér mamma, komdu og
lúskraðu á þeim.
En hvernig ætli að Amer-
íkumamma snúist svo við
klögumálum þessa vand-
ræðabarns síns? Er líklegt,
að hún hlaupi upp til handa
og fóta, taki neyðarkallið
hátíðlega og geri út leiðang-
ur Bjarna Benediktssyni til
verndar?
Eg held ekki. Þeir reikna
allt í stórum mælikerum þar
vestra og þeim finnst frá- ^
leitt taka því að eyða stór-
um skotum á litla fugla.
Þeim stendur svo hjartan-
lega á sama um það, þó
Bjarni Benediktsson fái
hjartslátt, að þeir láta sér
ekki einu sinni koma til hug-
ar að létta þjáningar þess-
arar hrelldu sálar á hinn
minnsta hátt, svo lengi sem
það á ekki beina samleið
með þeirra eigin hagsmunt
um.
Mér þykir því líklegt, að
Amríkumamma hafi sagt við
þetta sitt vandræðabarn:
Farðu og stattu þig strákur.
Þér þýðir ekkert að vera að
skæla framan í mig.
Hið eina, sem hugsanlegt
væri að Bjarni hefði upp úr
sínum klögumálum, væri:
það, að Amríkumamma færi!
kannski að efast um að
nokkuð væri við hann tjónk-
andi og tæki að svipast um
eftir öðrum dugmeiri í hans
stað.
Og ekki er nú mjög Senni*
legt, að Amríkumamma, sem
horfir upp á það með vel-
þóknun, að negrar eru teknin
af lífi í hennar heimahögun.,
án dóms og laga, taki það
mjög hátíðlega þótt hún
'heyri um einhverjar stymp-
ingar hér úti á hjara heims.
Jafnvel við íslendingar
höfura nú upplifað annað
'eins eða eitthvað svipað, en
enginn hefur orðið eins frum-
legur og Bjarni Benedikts-
son, að hann ryki til útlanda
og klagaði út af meintum ó*
rétti. Enda hefur líklega
enginn aðili hérlendur þótt
eiga jafnvolduga að utan
landssteinanna.
Ég man svo langt, að þegar
Tryggvi heitinn Þórhallsson
rauf þingið fyrirvaralaust'
1931 urðu S j álf stæðismenn
öskuþreifandi vondir, og
vildu óðir og uppvægir kasta
Framsóknarmönnum í tjörn-
ina. En með því Framsókn-
armenn höfðu engan áhuga
á slíku baði og voru auk:
þess miklu tindilfættari þá,
en þeir eru nú; þá sluppu
þeir undan Tjarnarbaðinu
inn í ráðherrabústaðinn.
Ekki klöguðu þeir þó yfir
þessum aðförum á erlendum
vettvangi, svo vitað sé, að
minnsta kosti var slíkri um-
kvörtun aldrei útvarpað. Þó
eru Framsóknarmenn taldir
allra manna kvartsárastir,
svo sem kunnugt er.
Ekki hefur þess heldur ver-
ið getið, að nokkur, hvorki
opinber eða óopinber aðili,
hafi klagað yfir atburðun-
um 9. nóvember 1932, fyriri
erlendum aðilum..
Á velmektardögum naz-
ismans óx. upp í Reykjavík!
flokkur manna, sem gerði
sér það til dægradvalar að
sitja fyrir friðsömum borg-
urum og gera árás á þá úr
launsátri. Menn þessir köll-'
uðu sig þjóðernissinna. Gáfu’
þeir út blað og höfðu þar
uppi miklar ráðagerðir uM
mannvíg í stórum stíl, méð-
al annafs höfðu þeir við orð
— að brytja Jónas frá Hriflui
Framhald á 6. síðu.