Þjóðviljinn - 13.08.1949, Síða 5

L»ugardagyr 13. ágúst 1949.
ÞJÓÐVHJ3NN
0
TIL
Kaupmannahöfn 29. jMí 1949
Coloradobjallan er komin
hingað til lands. Hun hefur
fundizt í kartöflugörðum í
Suður-Jótlandi. Hún étur
kartöflugrasið og leifir engu.
Hun er ættuð frá Ameríku,
barst þaðan til Evrópu sunnar-
lega og hefur síðan verið að
fikra sig hægt og örugglega
norður á bóginn. í fyrra var
hún komin til Syðri-Slésvíkur,
því varnirnar brustu í Þýzka-
landi eftir uppgjöfina. Þá buð-
ust Danir til að eitra fyrir
hana, Suðurslésvíkingum að
kostnaðarlausu. En þeim var
drumbs um að þiggja þetta
kostaboð, svo að ekkert varð
úr. Og nú er bjallan komin.
Húh datt úr vörubíl sem kom
að sunnan.
Kvikindi þetta er jafn líf-
seigt og það er gráðugt. Þó
að dreift sé yfir garðana vökva,
sem er baneitraður fyrir bjöll-
una og lirfurnar, geta lirfur
leynst í moldinni í allt að 20
cm dýpi. Þess vegna verður
einnig að dreifa eitri niður í
efsta moldarlagið og ér það
mun torsóttara og seinlegra.
Ekki verður annað sagt en að
Danir hafi snúist við þessu
vandamáli af þeim dugnaði og
framtakssemi, sem einkennir
þessa þjóð. Þeir brugðu við
jafnskjótt og fyrsta bjallan
fannst, úðuðu alla garða á
stóru svæði og voru jafnvel
að hugsa um að eitra með
arseniki þvert yfir landið, en
hafa víst horíið frá því, því
arsenik er skaðvænt mönnum.
Til samanburðar má minnast
þess, er ,,mæðuveikin“ kom til
Islands með gagnslausum
gár. Digur munkur færði þeimj hinn sama dóm og kveðinn var
tunnu mjaðar í flæðarmálinu, j upp í Niimberg um árið yfir
en síðan átti að leiða þá frá í Göring og þeim kumpánum:
áti til áts og það átti að þvo
þeim. (Danir halda að víkingar
hinir fornu bafi aldrei þvegið
sér).
Fagnaðarlætin í Ramgate
voru mikil og heyrðist flissið i
kvenfólkinu gegnum míkrófón-
inn. Víkingarnir fornu stofn-
uðu kvein og emjan. Ómurinn
af þeim óhljóðum lætur enn :
eyrum íra. Hersteinn Pálsson
segir að írar séu enn að burð-
ast við að hata víkinga af
Norðurlöndum. I ungdæmi
mínu vissi ég ekki nema eitt,
seni væri hræðilegt og haturs-
vert, og það var Tyrkinn. En
nú held ég hann sé að gleym-
ast.
Þessi víkingaför er farin í
tilefni af því að nú eru 1500
á'r liðin síðan Hengist og Horsa
fóru þessa sömu leið og halda
Danir að þeir hafi lagt undir
sig England. Víldngar urðu oft
sekir í löndum og ekki er ólík-
legt að Hengist hafi hlotið
Hengist. Horsa sýnist mér geta
verið ef. flt. af hross og lík-
lega komið til þannig ,að sagt
hefur verið um manninn: Hann
er farinn til hrossa. Af þessu
má márka, að Hengist hafi ver-
ið spellvirkinn en Horsa hesta-
sveinninn.
Enn hef ég ekki kynnt mér
þau stórmerki af undursam-
legum lækningum, sem gerast
hér i landinu ,né því, er dauð-
ir fá líkama snöggvast i
myrkri. Það skeður hérna í
Ðaníelskirkjunni við vötnin
bláu. Kaupmaður í Hamborg
hefur fengið sáramerki Krists
á hendur, fætur og síðu. Sár-
in blæða og eru ógræðandi.
Honum versnuðu sárin eftir
svæsna loftárás á Hamborg
1943. Sárum þessum er ætlað
að kvitta fyrir syndir mann-
anna og líklega eiga þessi sár
að kvitta fyrir loftárás þessa.
Fríða Einars.
Hvar eru greið-
?
1 tvö ár hefur þjóðin átt í
látíausri baráttu við vöruskort-
inn, sú vörutegund er varla til
að hana hafi ekkj vantað tím-
unurn saman. Afleiðingin hefur
orðið skortur og vandræði á
heimilunum — og flestir lands-
inenn hafa einhvern tíma neyðzt
íil að kaupa nauðþurftir á
svörtum markaði cg lagt þar
með sinn skerf í cfsagróða
braskaranna sem ríkisstjcrnin
hefur haldið hlífiskildi yfir.
TÉr Þetta vit» allir Ísíendingar
og þó er ein manntegund í land
inu sem ekki hefur látizt vita
það. Það eru blaðamenn Al-
þýðubiaðsins, enda eru þeir
undirmenn Emils Jónssonar, við
skiptamálaráðherra, og málið
skylt. En í gær rennur allt í j
einu Ijós upp fyrir þessum fá-!
fróðu mönnum; þeir hafa upp-j
götvað að ekki fást greiður íj
bænum og eru hneykslaðir oní
tær: „MikiII skortur hefur ver-j
ið á hárgreiðuni í landinu um j
alílangt skeið. Er nú svo kom-i
ið, að þær hafa ekki fengizt íj
verzlunum yikum saman, og á‘'
svörtum markaði er verðið á
sæmilegri gréiðu kömið upp í
60 krónur. Sem frekari sönnun
þess, má nefna það, að frú ein
gleymdi greiðu sinni á gisti-
húsi fyrir austan fja.ll, og sendi
bifreið til þess eins að ná í
hana.“
■ýr Þá skýrir Alþýðublaðið frá
því að heildsalar hafi fengið
jleyfi til að flytja inn greiður
ingu en að vera að peðr&st við
að selja nokkur hundruð þús-
unda á heiðarlegan hátt. En
annars eru hæg heimatökin hjá
Alþýðublaðinu að fá svör. Mál-
ið heyrir undir viðskiptamála-
ráðherrann, og hann getur hve-
nær sem er framkvæmt rann-
sókn. (Big 'væri það ekki ágætt
kosningamál fyrir Emil Jóns-
son að framkvæma greiðurann-
sókn ? Með þvi myndi hann sýna
staðfestu sína gagnvart heild-
sölunum, áhuga sinn á kjörum
almennings og dugnað sinn við
að kveða niður svartan mark-
að!
— K.R.-ingar í
Noiegsferð
kindum og horft var upp á það ^ reg,^ega. fundi ;
viku eftir viku og ma.nuð eftir
niánuð, án þess að aðhafast
neitt að gagni, hvernig hún
sýkti og drap á bæ einum . í
Reykholtsdal, en tillögur vitr-
ari manns um að skera niður
þar og í grenndinni, ekki sinnt.
1 dae kveður danskur læknir
jfyrir 38.000 kr. fyrri helming
★ 1 mörgUm félögum er þaS^ ís dagana 30. júli til 5. ágúst. Var |þe8Sa árs OR þar sem hver
svo, aS fólagsstarfiS liggur aðj þa3 22. alþjóðaþing þess íéiags- jgre5ða kost| aðeins pokkra aura
mestu ieyti niðri yfir sumarið. Súj skapar. Fjórir íslendingar munu ,hefðu átt að flytjast til lands-
.Vipfnr HA fjlrlri nr?ííS rminm c» qIS boío t-Af4- A v.; — ■f-r-A . _ _ _ , -
Ira, ras nokliur hundruð þusunda af
þessari vörutegund. Og svo spyr
blaðið: Hvar eru grejðurnax.
Efiaust má fiuua ýms eðíi-
leg svör við þeirri spurnihgu.
Það er t. d. ólíkt gróðavænlegra
fyrlr braskarana að seíja
hverja greiðu fvrir 60 kr. og
íá þannig ca. .10000% álagr.-
hefur þó ekki orðið raunin á að
þessu sinni í Esperantistafélaginu
Auroro, félagsskap reykviskra
esperantista^ þvi að félagið: hefur
sumar,
engu síður en á veturna.
hafa sótt það þing, tveir
Hornafirði og isenuilega) tveirj
Úr Vestmannaeyjum.
Hið almenna alþjóðaþing es-
perantista i Bournamouth stendur
yfir dagana 6. til 13. ágúst. Það
sér hljóðs í Politiken og legguri
til að hafin verði allsherjar
bólúsetning gegn berklaveiki.
Hann . segir sem satt er, að
Danir verji stórfé til að bólu-
setja gegn berklum í öðrum
löndum, en þó sé trassáð að
beita þessari ágætu varúðarráð-
stöfun heima fyrir.
Og nú eru víkingarnir komn-
ir alla leið. Þeir réru yfir hafið.
Stundum var róðurinn léttu”,
þvi hægur byr blés í röndótta
seglið. En áður en þeir lílu í
haf, fóru þeir meðfrara
Darimerkurströndum og ko:>iu
víða á larid til að fá sér að
og átu mikið. Og alstaiV’ vr
mikil læti með þessá „víkinga“,
sem ég ætla að séu svo fólr.nrn-
andi í víkinglegum Sþróttu? - að
Egill þefði haft þá alla í 7 eoa
8 höggurn án þess að veruu tár
sjálfur.
1 gær lvomu þeir til Bvoad
■£■ Hinn 26. júní hélt félagið fur.d j er hið 34. í röðinni. Takmark al-
í Aðalstræti 12. Á þeim fundi flutti’ þjóðaþinganna er einkum það að
formaður Sambands íslenzkra es-, ræða, hvernig baráttunni fyrir inn
perantista, séra Halldór Kolbeins,1 leiðingu alþjóðamálsins verði bezt
prédikun á esperanto. Mun þaðj hagað. Ennfremur veitist esperant
vera [ fyrsta' sinn, a.ð prédikun,' istum þar betra tækifæri en nckk-
trúarlegs eðlis, er flutt á alþjóða- J urs staðar annars staðar til að
málinu hér á landi. Hins vegar j kynnast samherjum hvaðanæva að
hafa víða erlendis verið fluttar ^ úr heiminum og tækifæri til að
messur í kirkjum, sem að öllu æfa sig í beitingu alþjóðamálsins,
leyti hafa farið fram á esperanto. jenda er jafnan samankomið fólk
Slíkar mesSur fara. m. a. alltaf Yir meira en þrjátiu löndum á
fram á alþjóðaþingum esperant- , alþjóðaþingum esperantista.
ista, bæði fyrir mótmælendur og | Þeir lslandingar( sem taka þátt
kaþólsk': r-.onn. !í 34. alþjóðaþingi esperantista í
!
Bournemouth, munu vera ellefu,
X
Eftir prédiltun talaði séra
l-Xalldór Kolbéins nokkur orð til j
fimdarroanna, á esperanto — og-
minntif": rn. n. á dvöl sína meðal
tan..k;r eíþerántista á námsárun-
i í I' , -.nnahöfn.
fimm úr Keykjavík, einn úr Hafn
arfirði, tveii- (sennilega) úr Vest-
Imannaeyjum, tveir frá Hornafirði
I,
íog einn frá Siglufirði. — Verður
jfróðlegt að heyra fréttirnar, sem
jþoir hafa að flytja frá þinginu,
1 rinr.tiferðar að Þingvöll- iþegar þeir koma heim.
:■ félagið 10. júli. Meöal
í Ha
var einn félagi úr es-
féíog'nú Kvarfolia Trifolio
u'virúi. Skommtu menn sér
á sögustaðnpm fræga.
Sumarið 1950 verður hið al-
menna alþjóðaþing esperantista
haldið í París, og má búast við,
að marga fýsi a.ð komast þangað.
ÍErfitt er að spá, hve margir Is-
dendingar fá tækifæri að verða þar
jmeð, það fer að sjálfsögðu eftir
Jþvi, hve mikill gjaldeyrir fæst til
haldið -öinmitt jferðarinnar. En þeir sem verða
í Boum'emóbth J svo hamingjusamir að komast til
" ulviðburður ársins í esper-
. fingunni er hið almenna
• ' espevantista, sem að
• .sinni er
dagana
stairs og var múgur og marg-j -f's
menni komið niður að strönd- j hps
irini til þess að horfa á þessa1 Suðm--Englan.di. Einrilg ÍÖf Télags
skeggjuáu menn með horn I, sk.apv.,-mnan esperantc^ý^^fjggar ^
-'emvi, en foririginn heitir hinul innay, „Senqa^éca ÁsófHoi Tutr-ócuk kynna af hinni töfrandi,
óvíkinglega nafni Erik Kers-j monda (S.A.T.), a!þjóðaþin&M Par- frakknesku höfuðborg.
þoss þings, fá ef til vill tækifæri
að komast suður að Miðjarðarhafi,
KrUsmifitdir
Hafnarbíó:
GLETTNI ÖRLAGANNA
Þetta er önnur franska m)’nd
in í röð, sem megnar að draga
athygiina frá braggastíl og ann
ars. flokks sýningarskilyrðum í
Háfnarbíó. Hún er ein af þeim,
sem maður býr til framhald af,
þegar heim er komið. Leiðirnar
til „happy end“ eru nefnilega
óteljandi rnargar í huga manns.
Ameríkanar og fleiri eru vanir
að fara einhverja þeirra strax
í myndinni, oft einhverja ó-
sennilega, sem gerir mann van-
trúaðan og áhugalausan um
allt saman. Þar með er öllum
öðrum leiðum lokað, myndin
er afgreidd og tilbúin að gleym
ast. Eg sækist þess vegna ekki
eftir góðum endi á mynd, a. m.
k. var ég ánægður að sýningar-
lokum í þetta sinn.
Glettni örlaganna (því var
eklti franska nafninu haldið?)
er falleg mynd. Einkunn 8.5
(eftir atiganum -0-10).
P. B.
Framhald af 8. síðu.
niður, en KR léki í þess stað í
bænum Stange, sem er 150 krn.
norðan við Osló. Þar átti að
vígja nýjan grasvöll, og skyldi
KR-liðið leika þar við „HamaffS
Idrettslag.“
Fyrsti leikur KR-inganna var
við „Váleringe.n“ í Osló, og
unnu Norðmenn þann leik með
1:0> „Váleringen er að sögn
eitt sterkasta knattspymufé-
lag Noregs. Var leikurinn við
það mjðg skemmtilegur, og
vakti leikur KR-inga aðdáun á-
horíenda, er undruðust skot-
fimi framherjanna. Um 6 þús.
manns horfðu á þann leik.
Norski markmaðurinn í þeim
leik, er einn af albeztu mark-
jmönnum Noregs, enda varði
jhann oft aðdáanlega vel.
• I Stange vann KR með 6:3.
jSkoruðu þeir 3 mörk á 5 mín.
jí þeim leik, og hlutu framherj-
arnir lof áhorfenda fyrir hrað-
an leik.
Þriðji leikurinn var í Lar-
vík; lauk honum með jafntefli,
1:1. Leit lengi út fyrir að KR
myndi vinna þann leik, en er
7 mín voru eftir af síðari hálf-
leik tókst Norðmönnum að
jafna.
Fjórða leiknum lauk með jafn-
tefli, 2:2, og var hann háður
í Tönsberg.
Síðasti leikurinn var svo háð
ur við „Örn“ í Horten. Voru
það sterkustu mótherjar KR-
inganna, félag, sem jafnvel er
búizt við að verði Noregsmeist-
arar í ár. Úrslitin komu mönn-
um því á óvart, Norðmennirnir
unnu með aðeins eins marks
mun, 3:2. í fyrri hálfleik voru
félögin jöfn, 1:1. Undruðust
norsku blöðin getu íslenzku
knattspvrnumannanna en töldu
vörnina þeirra veikustu hlið.
Fararstjóri KR-inganna segir
að móttökur félaganna hafi
verið með ágætum: Telur liann
að samvinna norskra og ís-
lenzkra knattspyrnumanna
þurfi að verða nánari í fram-
tíðinni, og vonar að íslenzkfr
knattspyrnumenn geti sem fyrst
durgoldið hið ágæta boð
en
uorsku félaganna.
KR-ingar koma upp grasvöllunjt
til knattspyrnuæfinga.
KR hefur tvö sl. ár unnið
að því að gera tvo grasvelli til
knattspyrnuiðkana. Verða þeir
á iþrottasvæði félagsins við
Kaplaskjólsveg; Verður sáð
grasfræblöndu i land þetta
næsta vor. Munu allir sem þátt
tóku í förinni til Noregs, vera;
einhuga um að koma grasvalla-
gerðinni sem fyrst í fram-
kvæmd.