Þjóðviljinn - 16.12.1949, Síða 5

Föstudagur 16. des. 1949
ÞJÖÐVTLJINN
5
MANNDRAPIN f MELISSA
í erlendum fréttum hefur að undanförnu verið getið
um bændauppþot og óeirðir á Suður-Italíu. — Fréttaritari
enska blaðsins New Statesman and Nation á Italíu,
BASIL DAVIDSON, hefur kynnt sér ástandið í málum
bændanna. I grein þessari lýsir hann hvernig „óeirðirnar"
verða tii.
Merkilegir atburðir hafa
gerzt á Italíu á undanförnum
vikum. Stórir flokkar jarðnæð-
felausra bænda í héruðunum
Puglie, Lucanna, Campanía og
Calabría á Suður-Italiu, hafa
dregið rauðu fánana sina að hún
en það gera þeír aðeins við há-
tíðleg tækifæri og á örlaga-
stundum. Bændur þessir fara
á múldýrum eða hestum postul-
anna, leggja undir sig og byrja
að rækta hlíðar og dali auðn-
anna miklu. Tugir þúsunda
bænda hafa þannig hafið, eða
eru í þann vegin að hef ja, rækt-
un á tugum þúsunda ekra af
jörð, sem greifar og barónar
Suður-Italíu hafa fyrir iöngu
yfirgefið og nota aðeins sem
veiðilönd, eða láta verða að
fúamýrum eða hálfgerðri eyði-
mörk. Allir íbúar sumra þorp-
anna hafa flutt til þessara
svæða. Hundruð eða þúsundir
múldýra draga plógana við að
brjóta iand, sem legið hefur í
órækt síðan löngu áður en stríð
ið hófst. Karlar konur og börn
hamast eins og þau ættu lífið
að leysa við að rífa upp illgresi
og grafa rásir, því að svo er
orðið áliðið að ekki má seinna
yera að sá. Það er heldur ekki
yíst, að þau fái að athafna sig
á þessu svæði að vori. Um nátt-
mál, þegar flest verkafólkið hef
ur þrammað af stað alla hina
löngu leið til þorpanna efst i
hlíðunum, er staðinn vörður við
ræktunarlandið, til þess að
hindra að þjónar landeigend-
anna komi og rífi upp útsæðið
Síðan skömmu eftir að stríð-
inu lauk hafa bændur alltaf
verið að taka af jörðum stór-
gósseigendanna á Suður-Italíu
bæði á löglegan og ólöglegan
hátt. Þeir hófust fyrst handa
í smáum -stíl í Calabríu árið
1945, færðu sig svo smátt og
smátt upp á skaftið á næstu
tveimur árum, en 1948 hefur
mótspyrna landeigendanna
færzt mjög í aukana. Eftir kosn
ingasigur kristilegrá lýðræðis-
sinna í fyrra hafa völd góss-
eigendanna fario vaxandi, og
þeir hafa farið að reka bænd-
urna aftur af jörðum þeim,
eem teknar höfðu verið. Fyrir
nokkrum vikum var byrjað að
framkvæma brottvísun bænda
af jarðnæði, sem áður hafði
verið ákveðið af stjórninni, að
skyldi skiptast upp til smá-
bænda ( en bændur höfðu alls
ekki tekið). Líklegt mátti telja
að þessu héldi áfram, en afleið-
" nógu fjársterkir til þess að geta
látið rækta í stórum stíl) en stór
flæmi liggja í órækt og blása
upp. Saman fer hungur og harð-
snúið lénsvald. I Crotonese eiga
t. d. 47 gósseigendur 51% lands-
' ins, þar af eiga 15 bróðurpart-
inn; 126, aðallega industrinanti,
ráða yfir 27%; en 10 306 bænda
fjölskyldur hafa 22% af land-
inu. Sægur bænda er jarðnæðis-
laus með öllu. Talið er að
Berlingieri barón eigi 44 000
ekrur lands, aðeins í Calabríu
og Basilicata.
l'Melissa — þar sem upp úr
logaði — var farið að hrekja
bændur í burtu af jörðunum í
ingin varð ný og stórvaxandi
ólga meðal bænda.
Viðhorfið gjörbreyttist þann
30. október s. 1., þegar 13 bænd-
ur voru skotnir niður af lög-
reglunni við Fragala, sem er
skammt frá calabríska þorpinu
Melissa. Atburðir þeir sem þar
gerðust verða skráðir á spjöld
sögunnar.
Eins og flest sveitaþorpin er
Melissa svolítil jarðvegsmön í
annars lítt byggilegu hrauni
efst á klettastalli. Þorp þessi
— Strongoli, Ciro, Rocca di
Neto, Melissa, Scarfizzi degli
Albanesi — voru byggð á mið-
öldum eða fyrr sem varðstöðv- með börn sín, jafnvel ungbörn.
særðir eftir kúluskot, sem skot-
ið hafði verið á þá aftanfrá, með
öðrum orðum, þeir hafa verið að
hlaupa undan. Það er sameigin-
legt báðum frásögnunum, að lög
reglan hafi byrjað árásina með
því að kasta táragassprengjum,
og fylgt henni eftir með skot-
hríð úr hand-vélbyssum. Bænd-
unum sem ég átti til við bar
saman um að þeir hefðu aðeins
verið „vopnaðir" rekum og kvísl
um. Sama kom fram í við.tali
sem ítalskir þingmenn áttu við
þá einum eða tveimur dögum
eftir atburðinn. Allar líkur
benda ríkt til þess, að þetta 'sé
rétt hermt.
Til þess að trúa opinberu út
gáfunni af sögu þessari, verður
að gera ráð fyrir, að óskipulagð
ur hópur vinnandi bænda, uir
kringdur konum og börnum,
A t h u g i ð
vörumeikið
■^ejtord
um leið og }úi kaupið
lok októbermánaðar. Hópur' telT ráðlegt að leggja niður
vinnuna og varpa umsvifalausl
„að minnsta korti tveimur hand-
sprengjum" upp í brekkuna é
móti lögregluþjónum, sem þeir
vita að eru alvopnaðir og kunna
þeirra var að vinnu nálægt
Fragala sunnudagskvöldið 30.
október, þegar þeir sáu lögreglu
þjóna koma að ofan. Þarna voru
um 150 manns að vinnu, karlar
og konur; sumar konurnar voru beita vopnunum. Enda þótt
ar. Ibúarnir eru afkomendur
landnámsmanna, sem fluttust
frá Albaníu og tala ennþá al-
bönsku. Bændabýli með svipuðu
sniði og á Norður-ítalíu þekkj-
ast ekki. Gósseigendurnir búa í
borgum víðsfjarri, eða í Róma-
borg, en bændurnir búa í þorp-
unum. Um aðra íbúa er ekki að
ræða. Til að sjá eru þorp þessi
eins og skuggar í svip-
lausu landslaginu. Á næturþeli
sést þarna klasi gulra Ijóstýra,
flöktandi, langt í burtu, hátt
yfir döiunum, sem járnbrautin
liggur um.
Æfintýrablærinn fer fljótt af
við nánari kynni. Ég komst til
Melissa eftir tveggja tíma bíl-
ferð á vondum vegi frá Crotone
en iþangað er 14 stunda ferð
með járnbrautarlestinni frá
Rómaborg. Melis;a er óþrifalegt
þorp, miklu óþrifalegra — af
því að mannfjöldinn er svo mik-
ill — heldur en nokkurt þorp,
sem ég sá í Bosníu á stríðsár-
unum. Vegarómynd liggur niður
að þorpinu, en fyrir neðan það
og umhverfis er enginn vegur
á 15 km svæði. Um 3400 bænd-
ur, sem allir, að örfáum undan-
teknum, eru alveg jarðnæðis-
lausir, búa í einni kös á þessum
stað, sem er ein: og sambland
af svínastíu og forarvilpu. Allt
moraði í flugum á þessum svala
nóvemberdegi. Fólkið virtist
vera og var á barmi hungur-
morðs. Ég sá hreysin, þar sem
þeir höfðu átt heima, sem féllu
eða særðust í skothríð lögregl-
unnar, þau hæfðu svínum.
Umhverfis á ailar hliðar eru
landflæmi barónanna Berlingieri
og Galluccio. Ég sá líka seytj-
ándu aldar skrauthýsi þeirra í
Crotone. Sumt af landinu er
leigt bændum, sem geta borgað,
sumt er leigt svenefndum
industrianti (miðstéttarmenn
Fólkið heilsaði lögregluþjón-
unum fagnandi. það hélt, að
þeir mundu gleðjast yfir að sjá
land, sem legið hafði í órækt
um 10 ára skeið, komið undir
plóginn að nýju. En lögreglu-
þjónarnir þustu að fólkinu og
hrópuðu „leggið niður vopnin“
en fólkið hafði engin vopn og
stóð sem þrrnnu lostið. Seint um
kvöldið, löngu eftir að myrkur
var skollið á, var fólkið enn að
bjástra við þá, sem fallið höfðu
og særzt.
Þá er frásögn atburðanna í
útgáfu þess opinbera. Mála-
myndarannsókn var látin fara
fram. Yfirvöldin í Calabríu eru
samtaka um að halda því fram,
að fólkið hafi ráðizt á lögregl-
una að fyrra bragði, og þannig
„æst hana til mótspyrnu". Að
minnsta kossti var mér sagt svo
í Catanzaro, höfuðborg fylkis-
ins, hálfum mánuði síðar. Eftir
því sem skrifstofustjóra héraðs
stjórnarinnar sagðist frá höfðu
bændurnir kastað minnst tvciw-
ur handsprengjum og hloypt af
einu skammbyssuskoti“, en
héraðsstjórinn sjálfur sagði,
þeir „hefðu varpað nokkrum
handsprengjum og skotið úr
rifli“. Mér tókst ekki að hafa
upp á neinum lögregluþjóni, sem
hefði særzt, en það var fullyrt
við mig, að nokkrir þeirra hefðu
„særzt lítillega“. — Stjórnin í
Rómaborg er varkárari. Aðstoð
arlandbúnaðarráðherrann, Col-
ombo, sagoi mér, að „svo liti út
sem varpað hefði verið sprengj-
um“.
Þetta er nú allt gott og bless-
að. En það sem er alveg fúll-
víst er að 13 bændur voru skotn
ir niður, og 3 þeirra eru dauðir.
Ég heimsótti fjóra þeirra, sem
voru mikið særðir. Þeir voru á
spítalanum í Crotone á jónisku
ströndinni. Ég sá að þeir voru
fallizt sé á skýringar yfirvald- |!^r!!!!^!nunHmHníumíun«ur
anna, þá er enn óskýrt hvers
vegna liðsterkur lögregluher, og
enginn úr liði þeirra verður
fyrir meira hnjaski en skrám-
um, heldur áfram skothríð á
bændurna, eftir að þeir eru lagð
ir á flótta. Það vekur einnig
furðu í augum útlendingsins,
að 6 af þeim bændum,
sem handteknir voru af þessum
lögregluher í Fragala, eru enn
í fangelsi „til rannsóknar“, en
engar aðgerðir virðast hafa ver-
ið gerðar gegn lögreglunni.
Réttarrannsóknin fær vafa-
laust „venjulegan endi“, en það
er aukaatriði eins og málum er
komið. Atburðurinn í Melissa
hefur haft mjög mikil áhrif um
alla Italíu. Óánægja bændanna 1
á Suður-ítalíu hefur verið sem
púðurtunna. Þessir atburðir
hafa kveikt í henni. Gósseig-
endurnir í Crotonese misstu jafn
vægið útbýttu þegar í stað 8800
ekrum lands til samvinnufélaga
bænda. En nú hefur það gripið
Framh. á 6. síðu
Fjöldi mynda j
i
prýða bókina. I
TILKYNNING
Viðskiptanefnd hefur ákveðið nýtt hámarksverð
á smjörlíki, og verður það framvegis að frádreginni
niðurgreiðslu i’íkissjóðs sern hér segir:
I heildsölu ......... kr. 3.68
í smásölu ............ — 4.22
Hámarksverð á óniðurgreiddu smjörlíki er kr.
2.20 hærra pr. kg.
Söluskattur er innifalinn í verðinu.
VerSlagsstjórinn.
Landneminn er kominn út