Þjóðviljinn - 21.02.1950, Blaðsíða 5

t*riðjudagur 21. febrúar 1950. ÞJ ÓÐVILJ I N N. •
■--.v - ■ -• T._^ :_■ -.___1 ■ • ' ....... - ■ — ________________________■ v.- T-fe - —
ASÍÁ sefur — ASÍA váknar
XI.G REI N.
KINAVELDI
BANDARÍKIN OG KÍNA
Með þesari grein lýkur þessum greinaflokki
Sverris Kristánssonar, en hann er orðinn hið merk-
asta rit um Kína og sögu kínversku þjóðarinnar.
Greinarnar hafa komið á alllöngum tíma og skal til
glöggvunar fyrir lesendur rifjað upp hvenær þær
birtust. Fyrsta greinin kom 3. sept. 1949 og síðan
birtust þær 17. sept. 1949, 24. sept. 1949, 25. okt. 1949,
5. nóv. 1949, 12. nóv. 1949, 27. nóv. 1949, 9. des 1949
3. febr. 1950 og 8. febr. 1950.
V.
Bandaríkin munu ekki geta
haft sér þa.ð til afsökunar á
dómsdegi, að þau hafi ekki
vitað hvað þau gerðu, er þau
hófu Kúómintangstjórnina á
skjöld í lok styrjaldarinnar og
veittu henni allan þann styrk,
er þau máttu til þess að þessi
spillta og dáðlausa klíka póli-
tískra afbrotamanna gæti kló-
fest öll lönd Kínaveldis. Aehe-
son utanríkismálaráðherra seg-
ir í bré.fi sínu til Trumans for-
seta, sem fyrr var nefnt, að
Bandaríkjastjóm hafi tekið
þann kost að reyna að koma
á starfhæfu samkomulagi milli
hinna stríðandi flokka í Kína,
„en eigi að síður varðveita og
jafnvel auka áhrifavald þjóð-
ernissinnastjómarinnar“. Það
væri líka synd að segja, að
Bandaríkin hafi ekki lagt sig
í líma í þessu efni. Samkvæmt
skýrslu Bandarikjastjórnarinn-
ar um hemaðaraðgerðir í Kína
1945—1949,. flutti flugfloti
Bandaríkjahersins þrjá heri
Kúómintangstjórnarinnar til
Norður-Kína og Kyrrahafs-
strandar. Á örfáum mánuðum
fluttu Bandaríkjamenn um
hálfa milljón hermanna á sjó
og í lofti til þeirra héraða, sem
verið höfðu i höndum skærulið-
anna og alþýðuherjanna. I lok
desembermánaðar 1945 höfðu
Bandaríkjamenn flutt hergögn
og vistir, sem nægðu til að
vígbúa 39 herfyiki. Auk þess
voru 50.000 bandarískir sjóliðar
settir á land í Norður-Kína og
hernámu bójtgir, námur, járn-
brautir og aðra mikilvæga staði
til þess að þeir féllu ekki i
hendur alþýðuherjanna. Þegar
Bandaríkjastjóm hafði sett
þannig upp tafl hinnar kin-
versku borgarastyrjaldar út-
nefndi Trumah foreeti Marshall
hershöfðingja sem sérstakan
fulltrúa sinn í Kína. Samkvæmt
bréfi forsetans var Marshall
ætlað það hlutverk í Kína, að
„sameina Kína með friðsam-
legum og lýðræðislegum að-
ferðum."
Acheson túlkar sendiför
Marshalis á þá lund, að hún
hafi átt að koma á friði í
Kína, efla framfarir á lýðræðis
grundvelli, og „styrkja þjóð-
ernissinnastjórnina tii að ná
völdum i eins mörgum héruðum
Kína og kostur væri á“.
Marshall fékk komið á vopna
hléi með kommúnistum og Kúó-
mintangstjóminni í ársbyrjun
ársins 1946. En nokkrum vik-
um seinna rauf Kúómintang-
stjómin alla gerða samninga
og flutti heri sína með banda-
rískri hjálp inn á yfirráðasvæði
kommúnista.
Marshall var ekki öfunds-
verður af stöðu sinni. Hann
átti að bera friðarorð milli
tveggja stríðandi aðiia og gerði
það með þeim hætti, að annar
aðilinn fékk ótakmörkuð tæki-
færi til að afvopna hinn.
Þegar Marshall hafði leikið
þetta óskemmtilega hlutverk
pólitískrar tvöfeldni í heilt ár,
hafði hann tekið slíkar vígslur,
að hann þótti hæfur til að taka
við utanrikiaráðherraembætti
Bandaríkjanna. Marshall bar
báður aðilum, kommúnistum og
Kúómintang, ilia söguna og
harmaði sína misheppnuðu sendi
för. Sennilega hefur harmur
hans þó ekki rist djúpt, enda
ára.ngurinn af för hans ekki
lítill. Acheson kemst svo að
orði í bréfi sínu til forsetans:
„Um það leyti er Marshail
hershöfðingi héit á brott frá
Kína í ársbyrjun 1947, var
þjóðemisshmastjórnin að því
er virtist á hátindi hemaðar-
sigra sinna og landvinninga“.
Bandaríkjastjóm mátti sannar-
lega vera ánægð með þennan
árangur af sendiför Marshalls:
En hvemig hafði hinum banda-
ríska friðarboða tekizt að fram-
kvæma þann hluta stefnuskrár
sinnar, sem Acheson kallaði
eflingu framfara á lýðræðis-
grundvelli? Hvernig leit Kúó-
mintanglýðræðið út í þeim hér-
uðum, sem stjómarherimir
náðu á sitt vald úr höndum
kommúnista eða fengu frá
Japönum? Eftirmaður Marsh-
alls, fulltrúi Trumans forseta
í Kína, Wedemeyer hershöfð-
ingi, gefur herjum stjómarinn-
ar þennan vitnisburð í ræðu
sem hann hélt i Kina 22. ágúst
1947: „Eg hef það eftir mörg-
um heimildimi, að í Mansjúríu
hafi fólkið tekið herjum Stjórn-
arinnar tveim höndum sem
frelsara undan ánauð Japana.
En í dag, eftir nokkurra mán-
aða reynslu af herjum mið-
stjóxuarinnar, hatar fólkið þá
og vantreystir þeim vegna þess
að liðsforingjar og hermenn
hafa verið ruddalegir ög hroka
fullir. Auk þess stálu þeir og
rændu í fullu frélsþ yfirleitt
líktust þeir meira sigurvegurum
i herteknu iandi en frelsandi
her.“
Formósa sameinaðist Kína
aftur eftir styrjöldina og hafði
þá lotið yfirráðum Japana i
hálfa öld. Þessi frjósama og
auðuga eyja hafði tekið miklum
verklegum framförum og Jap-
anar höfðu skapað þar. stóriðn-
að. Sjangkaisék skipaði gamla
félaga sinn, Sén-Ji hershöfð-
ingja, landstjóra á eynni. Á
tveim árum tókst þessum jarli
Sjangkaiséks að leika eyja-
skeggja svo grátt, að þeir
gerðu uppreisn, sem kæfð var
í blóði á öndverðu ári 1947.
Wedemeyer hershöfðingja fw-
ast svo orð um stjórn Kúó-
mintang á Formósu: „Miðstjóm
in missti hér af góðu tækifæri
til að sýna það kínversku þjóð-
inni og heimrnum í heild, að
hún sé fær um að koma á
heiðarlegri og starfshæfri
stjórn. Hún getur ekki kennt
kommúnistum um mistök sín
.... Eyjaskeggjar óttast, að
miðstjómin hafi í hyggju að
blóðplokka eyjima til þess að
styðja hina völtu og spilltu
Nankingstjóm, og ég hugsa
að ótti þeirra sé á rökum
byggður.“
VI.
Þótt leitað sé með logandi
Ijósi í Kínabók hins bandaríska
utanrikisráðuneytis, þá finnst
ekki nókkurt viðurkenningar-
orð um Kúómintangstjórnina.
Hins vegar er nafn hennar
varla svo hefnt, að ekki loði
við hana orðið corrnption —
spillihg. Utanríkismálastjóm
Bandaríkjahna er sýnilega á-
kaflega reið Kúómintangstjóm-
inni, og það að vonum. Aldrei
hefur nokkurt ríki í sögunni
haft svo dýrt og duglaust mála
lið í þjónustu sinni. Kapparnir
í Kúómintang reittu af Banda-
ríkjunum á 4 árum 3 milljarða
bókfærðra dollara, auk alls
annars sem aldrei komst á
reikning. I am feeling like a
million dóllars! segir Banda-
ríkjamaðurinn, þegar hann
kann sér engin læti af vellíðan.
Af því mega menn marka líðan
Bandaríkjastjómar þessa stund
ina. Herra. Acheson, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, er
heldur ekki sérlega bombrattur
í bréfi sínu til forsetans. Hann
gefur Bandaríkjastjóm þetta
fátæktarvottorð: „Það er því
miður óhjákvæmileg staðreynd,
að hin óheillavænlegu úrslit
borgarastyrjaldarinnar i Kína
voru ekki á valdi Bandaríkjá-
stjórnar. Ekkert af þvi, sem
Bandar. gerðu eða hefðu getað
gert innan hæfilegra marka
getu sinnar, hefði getað breytt
þessum úrslitum, öfl, sem
Bandaríkin létu ógert hefur
stuðlað að þessum úrslitum.
Innanlandsöfl kínversk ollu
þessum úrslitum, öfl ,sem
Bandaríkin reyndu að hafa á-
hrif á, en gátu ekki.“
Þessi orð hins bandaríska
utanríkisráðherra eru merkileg
játning. Voldugasta stórveldi
veraldarinnar játar vanmátt
sinn frammi fyrir þjóðfélags-
öflum alþýðubyltingarinnar kín
versku. Að vísu er afsökun
fólgin í játningunni. Utanríkis-
ráðherrann reynir að afsaka
hrapalegasta stjórnmálaósigur,
sem nokkurt ríki hefur beðið,
með því að skella skuldinni á.
ópersónuleg þjóðfélagsöfl. En
það losar ekki Bandaríkin mid-
an ábyrgð á þeim viðburðum,
sem orðið hafa í Kína hin sein-
ustu ár. Bandaríkin hafa kostað
einhverja stórkostlegustu borg-
arastyrjöld veraldarsögunnar í
fjögur löng ár. Þau eiga sök á
þvi, að hin margþjáða kín-
verska þjóð hefur ekki fengið
að njóta árs og friðar eftir
ósigur Japana og brottför
þeirra úr lartdinu. Þau eiga sök
á því, að einhver friðsamasta
alþýða í heimi hefur orðið að
kreppa hönd um byssu og sverð
í stað að rækta hrísgrjón og
spinna silki. Kúómintangstjórn-
in og valdakerfi hennar hefði
hrunið í rústir á nokkrum máu
uðum eftir styrjöldina, ef ekki
hefði notið efnalegs og hemað-
arlegs stuðnings Bandaríkj-
anna. Þau studdu þessa glæp-
samlegu einræðisstjóm á
meðan hún bókstaflega hafði
land til að standa á.
Afskipti Bandaríkjanna af
innanlandsmálum Kína, íhlutun
þeirra í hina kínversku borgara
styrjöld, var aðeins einn þáttur
í heimsstefnu þeirra i stríðs-
lokin. Heimsstyrjöldin síðarí
hafði þjarmað svo að auðvalds-
skipulaginu, að það lá beinlínis
í dauðateygjunum á öllu megin
landi Evrópu. Nýlendukerfi
hinna evrópsku auðvaldsrikja
var allt að gliðna í sundur,
þjóðfélagsbylting stóð fyrir
dyrum í Evrópu og Asíu. Fyrir
hundrað árum komst Karl
Marx svo að orði, að Bretland'
liefði drepið allar þjóðfélags-
byltingar meginlandsins í móð-
urlífi. Eftir síðustu heimsstyrj-
öld var þessi gamli barnamorð-
ingi félagslegra byltinga svo
farinn af eili og kröftum, að
hann fékk ekki lengur gegnt
blutverki Heródesar. Það féll
því í hlut Bandaríkjanna að
hressa við lík auðvaldsins —
auðvitað í nafni lýðræðisins..
Bandaríkin hófu krossferðina
gegn kommúnismanum. Fyrir
bandarisk áhrif voru kommún—
istaflokkamir flæmdir úr al-
þýðustjórnum Frakklands og:
Italíu, siðspilltri fasistastjóra
komið á fót í Grikklandi. Háft
var í hótunum við kjósendur á
Framhald & 7. síðu_
Alþýðustjóri Kína var sett á laggirnar í Peking 1. október í haust af ráðgjafa-
Jringi, skipuðu fnlltrúnm þjóðhollra og lýðrœðissinnaðra stjómmálaflokka og al-
þýðusamtaka. Hér sést ráðgjafaþingið samþykkja bráðabirgðastjóraarskrá Kína,
: v hhia „almennustefnskrá“ aJþýðustjórnarinnar.