Þjóðviljinn - 09.07.1950, Blaðsíða 1

VILJINN
15. árgangur.
Snnnudagur 9. júlí 1950.
148. tölublað.
Síðari Miiiti
yíiilýsingar
Gromiko er á
5. síðu.
Andsfyggð á strí51f fyrlrlifnlng á stríðs-
æslngamönnum sferkasfi þátturinn
í sálarllfi Yesturevrépu eins og er
ViStal við H. K. Laxness um stríðsótta,
Stokkhólmsávarprð, ferðalög og bœkur
Halldór Kiljan I.axnes er nýkominn úr ferðalagi og
spurði tíðindamaður Þjóðviljans hann í flýti nokkurra
spurninga um ferðina, stríðsótta, friðarhreyfingu og
fleira, svo úr várð stutt viðtal sem hér má sjá:
Eóðir vegii
Hvert fórstu?
Eg fór norðnr í Þrændalög
og reyndar víða um Noreg,
þaðan yfir merkur til Jamta-
lands og síðan suður Svíþjóð
til Hafnar. Mig hafði lengi
laixgað að skoða landslag á
þessum slóðum vegna verks
sem ég hef haft í imdirbúningi
nm ára skeið. Ég ætlaði mér
Hka að kynnast írlandi dálítið,
en hafði ekki íöng á því að
þessu sinni, verð að gera aðra
ferð þangað seinna.
Það var ágæit að ferðast í
þessum löndum; af sama.n-
burði við vegi í Skandinavíu
sannfærðist ég um að íslend-
íngar vita varla hvað vegur er.
1 Noregi eru einhverjar mestu
vegalengdir í Evrópu; ég ók
þar á annað þúsund kílómetra
án þess að verða nokkursstaðar
var við holu í vegi. Einkum
dáðist ég að því hve Norðmenn
halda vel við malarvegum sín-
nm og þó sýndust mér þeir hafa
miklu lítilfjörlegri og ómerki-
legri verkfæri en við.
Ilþýðan víll ekki stríð
Stríðsótti í Evrópu, eða
hvað?
Mér hefur virst að andstyggð
á stríði og fyrirlitning á þeim
mönnum sem boða stríð sé
einna sterkastur þáttur í sál-
arlífi Vesturevrópu eins og er.
1 augum Evrópumanna hefur
einfeldningsháttur og barna-
skapur í stjórnmálum löngum
verið eitt helzta einkenni Ame-
ríkumanna. En jafn barnalegu
frumhlaupi eins og að boða að
þeir ætli sér í stríð við alla
Asíu, þar sem þeir eiga hvergi\
bandamann, því hefðu víst fáir
trúað. Vonandi tekst að koma
vitinu fyrir þessa ágætu þjóð,
að hún fari sér ekki að voða
á þennan hátt. En broslegar
eru fréttir þeirra hér í útvarp-
inu um ,,innrás“ Kóreumanna á
Kóreu.
Þó þeir sem boða stríð, svo
sem eigendur auðvaldsblaðanna,
láti mikið á sér bera, þá er
sagt að stríðsæsingamenn Ev-
rópu séu ekki einusinni það
margir að hægt sé hð setja
saman úr þeim eina fótgöngu-
liðshersveit. Flestir eru stríðs-
æsingamenn þessir orðnib nokk-
uð'sporlatir vegna fitu og ald-
urs. Sú æska sem þeir vilja
ólmir slátra, er sögð ekki mjög
hrifin af þeim, né sá stórborga-
múgur sem þeír vilja selja
undir kjarnorkusprengjuna.
Vísvitandí stiíðsæsinga-
raenn einir andvígir
Stokkhól msávarpimi
Og friðarhreyfingin ?
Það hefur glögglega komið í
ljós að allur almenningur, hvar
í stétt- sem er, hvarxætna í
heiminum, skrifar fúslega undir
Stokkhólmsávarpið um bann
Framhald á 7. síðu.
Nýtt stig í styrjaldarundirbúningmim:
Bandaríkjastiórn heimHar o3 kveðja karl-
menn á aldrinum 19-25 ára til herbjónustu
Sókn alþýðnheisins gegn inniásarher Bandaiíkjanna heldur áfram
17 ítalskir horgarstjórar skora á borg-
arst jóra fjölda borga, [). á m. Reykjav.,
að undirrita Stokkliólmsávarpið
Borgarstjórar 17 ítalskra borga hafa sent borg-
arstjórum allra helztu borga í Vesíurálfu, þar á
meðal einnig borgarstjóranum í Reykjavík, ávarp,
þar sem komizt er svo að orði:
„BoigÍE ckkar allra hafa orðið fyrir þungunt
busifjum s síðasta stríði. I mörgum þeirra getur emt
að líta spor dauða og eyðileggingar á fornfrægum
torgum og höllum.
Mú er svo komið á meðan þjóðir vorar eru enn-
þá önnum kafnar við hið erfiða endurreisnarstarf,
að yfir þeim vofir ógnun ennþá hryllilégri styrjald-
ar og ennþá víðtækari eyðileggingar. Kjarnorkuvopn
in ógna ekki aðeins Iífi og fjármunum á þéttbýlum
svæðum, heldur einnig verðmætum listar og menn-
ingar, sem tekið hefur mannkynið þúsundir ára að
skapa.
Gegit þessari ógnun hafa allir tbúar borga
vorra sameinast, hvaða stjórnmáiaskoðahir og trú-
arbrögð, sem þeir aðhyllast.
iorgarráðin hafa einnig, fyrir nokkrum mán’
uðum síðan, lýst yfir fylgi sínu við eindregið bann
og eyðilegginu á ölium kjarnorkuvopnum, sem einu
Ieið tll úrlausnar á þessu vandamáli."
Ennfremur segir í ávarpinu frá söfnun undir-
skriffa víðsvegar á Ifaiíu undir samþykkt þess eðlis
að banna notkun kjarnorkuvopna og að ráðamenn
þeírrar ríkisstjórnar, sem fyrst beiti þeim verði
áæmdir'og yfirlýstir glæpamenn.
M Iokum segir svo í ávarpinu:
„Vér teljum það óhjákvæmilegt í þessu bréfi
að láta yður vita, að vér styðjum eindregið Stokk-
hólmsávarpið og treystum því að einnig þér eins
og vér undírritið þetta friðarávarp í nafni allra
borgarbúa.
Stríð er ekki óhjákvæmilegt.
Enn er hægt að bægja ógn kjarnorkuvopnanna.
frá bcngum vorum. Þess vegna skulum vér samein-
ast im Stokkhólmsávarpið.
Gerum allt sem í okkar valdi stendur til að
milljónir og aftur milljónir borgara í öllum löndum
sameínist til varnar gegn öflum gjöreyðtngar og
dauða.“
Áyaipið undirrita þessir borgarstjórar:
Tilkynnt heíur verið
að mannaíli landhers,
flughers og ílota Banda-
ríkjanna verði stórauk-
inn og hefur Bandaríkja-
stjórn verið heimilað að
skrásetja til herþjónustu
karlmanna á aldrinum 19
—25 ára.
Bandaríkjastjórn hefur fyrir-
skipað að verksmiðjur sem
framleiddu gervigúmmi á stríðsi
árunum hefji tafarlaust fram-
leiðslu að nýju.
I bandarískum fregnum segir
að harðir bardagar séu háðir
60 km. norður af Taijon, bráða
birgðaaðsetri Suður-Kóreu-
stjórnar. Hafi bandarískt Iið
verið þar til varnar bæ etnum
þar til í gærmorgun að það
hefði orðið að hörfa undan en
alþýðuherinn tekið bæinn og
sótt talsvert suður eftir með
skriðdrekum og brynvörðum
bifreiðum.
Herstjórn alþýðuhersins til-
kynnir að sókmn gegn innrás-
arher Bandaríkjanna og leppa
þeirra haldi áíram. af miklum
þunga.
Bandariskir sSriðdrekar, stór
skotalið og fótgönguhð er nú á
leið til vígstöðvanna, sam-
kvæmt bandariskum fréttum.
R.isaflugvirki bandarísk gerðu
í gær og fyrrinótt margar árás^
ir á bæi í Norður-Kóreu og
herskip héldu uppi skothríð á
stöðvar í landi.
J. Adamoli (Genúa) i
K. Bomeniko (Túrin) 1 *•>
M. Fahiani (Flórensc) •■m -s
J. Bozza (Búlonja)
J. Jankuinto (Feneyjum) '4
A. Manna (Perugiaj ■ r' (T» . ’■ k
F. Biaz (Livornó)
S. Venaziano (Assisi) ',.H
B. Italo (Pisa) : ■ ■ $
F. Nuti (Gubbio) t*
M. SUvno (Krotone) ' 1 1
Kassini (Fissole) rjf
B. Giuseppe (Parma.) Ifk
P. Giuseppe (Mantúja) j ! r%
G. Karlo (Orviesto) .1 í?
S. Fabiano (Aosta) m