Þjóðviljinn - 18.02.1951, Blaðsíða 5

Sunnudagur 18. febrúar 1951.
ÞJÓÐVIL'JINN
5
Hversdagslegustu nauðsynjar hafa meira en
tvöfaldazt í verði á fjórum árum
^Ðaníttan gegn dgrtíðinni99
Vörutegund: Verð 1947 : Verð 1951: Hækkun:
Kindakjöt, nýtt 13,35 kr. 36%
Nautakjöt, steik .... 13,00 — 28,00 — 115—
Saltkjöt' 9,85 — 13,75 — 40—
Vínarpylsur 11,50 — 16,00 — 39—
Miðdagspylsur 14,75 — 34—
Flesk, reykt 20,00 — 35,00 — 75—
Ýsa, ný, slægð 0,95 — 1,65 .— 74—
Þorskur, nýr, slægður .. 0,90 — 1,50 — 67—
Smálúða (koli), ný .... 2,40 — 4,00 — 67—
Harðfiskur, pakkaður .. .. 13,00 — 18,00 — 38—
Harðfiskur, ópakkaður 12,00 — 16,80 — 40—
Fiskbollur .'... 3,85 — 5,60 — 45—
Nýmjólk. í flöskum .... 1,98 — 2,63 — 33—
Rjómi 13,00 — 19,80 — 53—
Skyr 3,30 — 4,60 — 39—
Smjör, skammtað .... 10,00 — 32,50 — 225—
Smjörlíki ............. 6,90 — 56—
Tólg 9,45 — 14,25 — 51—
Lýsi, i/2 fl 2,25 — 6,75 — 200—
Mjólkurostur, (45%) .. 16,00 — 20,15 — 26—
Mysuostur 6,50 — 9,85 — 52—
Egg 15,00 — 23,00 — 53—
1,41 — 2,20 — 56—
Hveiti (flórmjöl) .... 1,23 — 2,80 — 128—
Hafragrjón (vals. hafr.) 1,64 — 2,85 — 74—
Hrísmjöl 4,15 — 105—
Hrísgrjón 2,00 — 4,70 — 135—
Rúgbrauð, óseydd, 1500 gr. 2,45 -— 3,25 — 33—
Normalbrauð (1250 gr.) 2,35 — 3,25 — 38—
Fransbrauð (500 gr.) .. 1,40 — 2,25 — 61—
Vinarbrauð 0,40 — 0,60 — 50—
Kartöflur 0,65 — 1,78 — 174—
Rúsínur 6,25 — 11,00 — 76—
Saft, (kjarnasaft) . .. . 6,25 — 12,90 — 106—
Strásykur 1,90 — 4,60 — 142—
Hvítasykur, högginn .. 2,02 — 5,15 — 155—
Púðursykur 1,55 — 4,60 — 197—
Kaffi, brennt og malað 8,40 — 36,60 — 336—
Kakaó 5,57 — 27,10 — 387—
Te 1/8 lbs. 1,30 — 3,55 — 173—
Steinkol 100 kg 18,80 — 42,00 — 123—
Steinolía 0,53 — 1 05 98
Brún sápa (krystalsápa) 5,00 — 7,50 — 50—
Þvottaefni ; 1,95 — 7,05 — 262—
Sódi 0,75 1,45 — 93—
— Meðalhækkun 101%
Mánaðarleg kaupgreidsla
samkvæmt vísitölu er örugg-
asta vörn verkalýðssamtak-
anna gegn áframhaldandi
veröbólgu.
Rúm fjögur ár eru nú liðin síðan afturhalds-
flokkarnir þrír tóku við völdum af nýsköpunar-
stjórninni. í stefnuyfirlýsingu sem þeir gáfu út
skýrðu þeir svo frá að þeir myndu halda áfram
stefnu nýsköpunarstjórnarinnar, en leggja þó á-
herzlu á eitt meginhlutverk: baráttuna gegn dýrtíð-
inni. Á því var síðan klifað viku eftir viku, mánuð
eftir mánuð. Dýrtíðin var sá draugur sem ógnaði
öllu efnahagslífi þjóðarinnar, haráttan gegn henni
var öllu öðru mikilvægari.
Á lista þeim sem hér er birt-
ur má sjá hvernig barátta þessi
hefur tekizt. Þar eru aðeins
taldar upp brýnustu neyzlu-.
vörur, kjöt, fiskur, mjólkuraf-
urðir, aðflutt matvæli o.s.frv.
og ekki valið úr. Eins og sjá
má hafa sumar þessar vörur
næstum þvi fimmfaldazt í verði
og að meðaltali er hækkunin
meira en hundrað prósent, verð
lagið hefur meira en tvöfaldazt
að jafnaði. Aðrar vörur hafa
svo hækkað mun meir, eins og
alkunnugt er, svo sem skófatn-
aður, vefnaðarvörur, að
ekki sé minnzt á vaming þann
sem talinn er til munaðar.
★ Dýrtíðin var
skipulögð.
Þessi stórfellda verðhækkun
stafar aðeins að örlitlu leyti af
því að óviðráðanlegar verð-
hækkanir hafi orðið á erlendum
markaði. Ástæðurnar eru fyrst
og fremst tvær: I fyrsta lagi
Alþýðuflokkstollar þeir sem
lagðir voru á nauðsynjar al-
mennings æ ofan í æ meðan
Stefán Jóhann Stefánsson
hafði stjómarforustu. í öðru
lagi þær tvær gengislækkanir
sem framkvæmdar hafa verið,
fyrst af Alþýðuflokksstjórn-
inni, síðan af gengislækkunar-
stjórninni. Hvort tveggja þetta
eru innlendar ráðstafanir, að-
gerðir sem við ráðum sjálfir
yfir. „Baráttan gegn dýrtíðinni“
var þannig í því fólgin að
magna dýrtíðina.
Ástæðan til þessa var ofur
einfaldlega sú að þegar aftur-
haldsflokkarnir töluðu um dýr-
tíð áttu þeir við að vinnuaflið
væri of dýrt, kaupgeta almenn-
ings of mikil. Þeir höfðu ekki
styrk til að ráðast beint gegn
verkalýðssamtökunum og
lækka kaupið þannig, og því
var það ráð tekið að lækka
raunverulegt kaup með skipu-
lagðri verðbólgu.
EYKJAVÍKVRÞÆTTM
a
Á
síðasta fundi bæjarstjórnar
gat borgarstjóri þess, að fyrir
Alþingi lægi nú frumvarp um
að gefa byggingar smáíbúða
frjálsar, ennfremur þingsálykt-
unartillaga um sama efni. Hann
kvað frumvarpið vera búið að
fá afgreiðslu neðri deildar, enda
virtist það eiga meirihlutafylgi
að fagna á þingi, en þó væru
einhverjar tálmanir á vegi þess,
þannig að jafnvel væri tvísýnt
um framgang.
þetta tækifæri
Eg notaði
til að benda á
að samþykkt
þingsályktunar-
I tillögu um þetta
efni væri ekki
| Tiikils virði, í
| henni fælist að-
I eins fróm ósk,
;ða í hæsta lagi
fróm áskorun,
'til ríkisstjórnarinnar, sem hún
teldi sig ekki bundna af, laga-
Alþingi eða erlent vali
setning væri hið eina er tæki af
tvímæli í þessu efni.
En hversvegna er ástæða tii
að efast um að frumvarp,
sem meirihluti þingmamnr
fylgir, nái fram að ganga?
Því hefur fjárhagsráð svarað.
★ ★ ★
E,
ins og allir vita er geymdur
í Landsbankanum svokallaður
mótvirðissjóður. Hann er að
upphæð jafn þeim „gjöfum"
sem Bandaríkin hafa veitt okk-
ur í nafni Marshalls. I mótvirðis
sjóði eru nú um 200 milljónir
króna. Þess'u fé mega Islendiug
ar ekki ráðstafa nema til kctfni
leyfi frá stjórn Marshallstofn-
unarinnar. Það er að 200 milljón
ir af fé Landsbankans eru
dæmdar undir erlenda stjórn.
Fjárhagsráð hefur lýst yfir,
að l>að væri skilyrði fyrir að
leyfi fengist, til að nota mót-
virðissjóðinn til að koma upp
Sogs- og Laxárvirkjununum, að
fjárfestingu yrði haldið í skefj-
um, en ráðið telur sig ekki geta
staðið Marshallstofnunini þanr.
reikningsskap ráðsmennsku
sinnar sem því beri, ef losað
yrði um höft þau sem á bygg-
ingarframkvæmdum eru nú.
★ ★ ★
b
m etta er mergur málsins. Deil-
an stendur blátt áfram um það
hvort vilji þingmanr.anna eigi
að ráða lögum eða erlent vald-
boð. Þeir stjórnmálamenn sem
hafa tengt okkur við það fjár-
málakerfi sem kennt er við
Marshali, hafa fengið erleadum
aðila umráð yfir verulegum
hluta af þjóðarauðnum. — Nú
reynir á hvort Alþingi ætlar að
lúta þessu erlenda valdboði, eða
hvort það ætlar að gera þá
skyldu sína að létta öllum höml
um af byggingu hóflegra íbúð-
arhúsa.
★ ★ ★
ér þótti rétt af gefa bæjar-
stjórninni tækifæri til að sýna
sinn vilja og til að veita þeim
þingmönnum stuðning sem vilja
standa á rétti Alþingis gegn er-
lendu valdi. Eg bar því fram
s\rohljóðandi tillögu: — „Bæj-
arstjórn Reykjavíkur skorar á
Alþingi að Iétta af hverskonar
hömlum á byggingu hóflegra
íbúða, Sérstaklega skorar bæj-
arstjórnin á þingmenn Reykja-
víkur að fylgja þessu máli fast
eftir.“ — Tillagan var samþykkt
með samhljóða atkvæðum, og
kemur nú brátt í Ijós hvort
ræður — Alþingi eða hið er-
lenda vald.
S. A. S.
Kaupið heíur
ekki hækkað.
Á þessum sama tíma hefur
tímakaup Dagsbrúnarmanna
hækkað úr kr. 8,36 í kr. 11,37
eða um 36%. Sú hækkun er að-
eins þriðjungur af þeirri hæíkk-
un sem orðið hefur á hversdags
legustu neyzluvörum að jafnaði
og minna brot af hinni almennu
hækkun á vöruverði. Tímakaup-
ið gefur þó enganveginn réitta
mynd af þróuninni eins og nú
er komið. Árið 1947 höfðu
verkamenn yfirleitt allverulega
eftirvinnu sem jók tekjur
þeirra að mun. Nú er eftirvinn-
an alveg horfin en í staðinn
komið mjög alvarlegt og víð-
tækt atvinnuleysi, þannig að fá
ir verkamenn munu hafa vinnu
nándar nærri alla virka daga
ársins. Það mun því óhætt að
áætla að verkamenn hafi a!-
mennt ekki hærri árslaun að
krónutölu nú en 1947.
^ Aínám vísitölu- 1
kerfisins var
forsenda.
Þessar staðreyndir sýna
glöggt hversu fávísleg firra það
er sem gengislækkunarprófessor
ihaldsins, Ólafur Björnsson,
leyfir sér að halda fram, að
kauphækkanir verkamanna séu
orsök verðbólgunnar, einkan-
lega þær verðhækkanir sem
stafa af vísitöluuppbótum! Stað
reyndin er þvert á móti hin, að
forsenda þess að afturhalds-
flokkamir treystu sér að halda
út á verðbólgubrautina á jafn,
glæpsamlegan hátt og raun ber
vitni var sú að Alþýðuflokks-
stjómin batt vísitöluna um ára
mótin 1947—’48 og rauf þannig
sambandið milli kaupgjalds og
verðlags. Ef heiðarlegt vísitölu-
‘kerfi hefði verið í gildi hefði
verðbólguleiðin verið ófær til
að lækka' kaupgjaldið og aftur-
haldsflokkamir hefðu séð sér
þann kost vænstan að reyna að
halda verðlaginu í skefjum. Á-
hrif vísitölúkerfis eru þannig
ekki verobólguaukandi, heldur
eru þau þvert á móti hemill á
dýrtíðina.
Sókn gegn
dýrtíðinni.
Framimdan er nú barátta al-
þýðusamtakanna fyrir því að
tengja aftur þau eðlilegu bönd
milli verðlags cg kaupgjalds
sem upphaflega voru rofin af
fyrstu stjóm Alþýðuflokksins.
Afturhaldsflo’.rkarnir munu
stimpla þessa baráttu sem til-
ræði við atvinnuvegina sem
hljóti að leioa til geigvænlegrar
dýrtíðar. Því er nauðsynlegt að
hver launþegi geri scr ljósar
staðreyndir þær sem hér hefur
verið drepið á. Orsök verðbólg-
unnar undanfarin fjögur ár er
fyrst og fremst að vísitölukerf-
ið var brotið niður. Baráttau
fyrir mánaðarlegum kaup-
greiðslum í samræmi við vísi-
tölu er ekki aðeins nauðvöm
ilþýðusamíakanna gegn þeirri
þróun sem skipulögC hefur ver-
ið af þríflokkunum, heldur ör-
uggasta ráðið til að hamla gegn
áframhaldandi verðbólgu.