Þjóðviljinn - 08.01.1952, Page 1

Eisenhower ?eíur
Þriðjudagiir 8. janúar 1952 — 17. árgangur — 5. tölublað.
.Vilhjálmur Þór og bandarískir sérfræðingar
hans vilja láta áburðarverksmiðjuna fram-
leiða bernaðarlega mikilvægt sprengiefni sem
stórhætta stafar af
S vildi
S»ér velja verksiiiiðjmmi síaé
í iiiiéri fieykjavik!
Þessa dagana er verið að ákveða áburðarverk-
smiðjunni stað, og er aætlað að koma henni íyrir
í Reykjavík eða nágrenni Reykjavíkur. Ákvörð-
unin heíur hins vegar dregizt vegna þess að kom-
ið hefur í ljós að áburðartegund sú sem ætlunin
er að framleiða ee jaíztfcam! mjög hættulegt
spzengielztií, ammonmmnitraí, sem er mikið zaotað
í heznaði og jafngildii TMT að spiengiafli. '<
Vitneskjan um að áburoarverksmiðjan á að fram-
leiða sprengiefni sem hægt er að nota til hernaðar
er þeim mun athyglisverðari sem vitað er að
ráðamerm hemámsliðsins hafa sýnt óvæntan á-
huga á áburðarverksmiðsuimi. M. a. tóku tveir for-
ingjar liðsins þátt í viðræðum við Helga Hannes-
son, bæjarstjóra í Hafnarfirði, um hugsanlegan stað
fyrir verksmiðjuna á Hvaleyrarholti.
Vilhjálmur Þór ein-
valdur.
Eins cg kunnugt er átti á-
bur£arverksmiðjan upphaflega
að vera ríkisfyrirtæki, enda
leggur ríkið til hennar allt fé
að heita má. Á síðustu stundu
var lienni hins vegar breytt í
hlutafélag í meðförum Al-
þingis af óskýrðum ástæðum.
Nemur hlutaféð 10 milljónum.
og leggur ríkið fram 6 milljónir
og einstakir hluthafar 4. Það
fé sem á vantar — á annað
hundrað milljóna króna — á
ríkið svo að lána hlutafélaginu!
Alþingi kýs þrjá í verksmiðju-
stjórn, en hluthafarnir tvo.
Þessi skipun ihefur í fram-
kvæmd orðið á þá leið að einn
maður úr verksmiðjustjórninni
— Vilhjálmur Þór — hefur
orðið álgerlega einráður um
allan undirbúnir.g málsins og
hefur haft sér til ráðuneytis
bandaríska sérfræðinga, ná-
tengda bandaríska hernum.
Hver hefur umboðið?
Það er Vilhjálmur Þór sem
í samráði við hina bandarísku
sérfræðinga hefur ákveðið að
verksmiðjan skuli framleiða á-
burðartegund, sem eins vel er
hægt að nota í hernaði og til
að auka gróðurmagn íslenzkrar
moldar. Hann hefur jafnframt
þegar upp á sitt eindæmi geng-
ið frá kaupum á vélakosti til
að framleiða sprengiefni þetta
og miðað allar framkvæmdir
við þá framleiðslu. Eflaust
þarf ekki getum að því að
leiða hver hefur tryggt sér um-
boð fyrir vélar þessar, en af
því umboði fæst drjúgur hagn-
aður í dollurum.
FramhaJd á 7. síðu.
Tillaga sósíalicta í bæjarráði:
framSeic
Á fimmtu síðu blaðsins í
dag er birt mjög aíhyglis-
verð skýrsla scm Gunnar
Böðvarsson verkfræðlngur
gerffj fyrir bæjarráð um
áhrif ammoníumnítrats
sem sprengiefni.
Á síðasta fundi bæjarráðs bar Guðmundur Vigfússon
fram svohljóðandi tillögu:
„Vegna framkominna upplýsinga um sprengi-
hættu í sambandi vid frahilejðslu, geymslu og dreif-
ingu ammoniumnitrat-áburðar undir vissum kring-
umstæðum, skorar bæjarráð Reykjavíkur alvarlega
á stjórn Áburðarverksmiðjunnar h.f. að breyta fyrir-
hugaðri framleiðslu verksmiðjunnar þannig, að í
stað ammoniumnitrat-áburðar verði framleiddur
blandaður áburður (nitrofosfat-áburður).
Jafnframt álíveður bæjarráð að fresta ákvörðun
sinni um staðsetningu verksmiðjunnar þar til svar
verksmiðjustjórnarinnar liggur fyrir.“
Afgreiðslu tillögunnar var frestað samkvæmt beiðni
meirihlutans.
Franska stiórnin fallin
3
Allt í óvissu um myndun nýrrar stjórnar
Stjórn frönsku borgaraflokkanna undir forsæti René
Plevens féll í gær eftir fimm mánaöa setu.
a ser
Pleven hafði tiikynnt, að
hann gerði það að fráfarar-
atriði, ef átta tillögur stjórn-
arinnar um nýja skatta, nið-
urskurð á framlögum til al-
mannatrygginga og annað af
sama tagi, yrðu ekki samþykkt
ar. Úrslit atkvæðagreiðslunnar
um fyrstu tillöguna urðu hins-
vegar þau, að hún var felld
með 341 atkvæði gegn 243-
Baðst Pleven þá lausnar fyrir
stjórn sína.
Kommúnistar, sósíaldemó-
kratar og gaullistar greiddu at-
kvæði gegn stjórninni. Segja
fréttaritarar, að einungis tveir
möguleikar séu fyrir hendi um
stjórnarmyndun. Annaðhvort
myndi borgaraflokkarnir og
sósíaldemókratar stjórn saman
eða gaullistar gangi í stjórnar-
samstéypu með hinum borgara
flokkunum. Hingað til hafa þó
gaullistar neitað að taka þátt
í stjórn nema þeir hefðu sjálf-
ir forystuna, en miðflokkarnir
muni ekki sem stendur taka
í mál að de Gaullé verði for-
sætisráðherra.
í aðalstöðvum Eisenhowers,
yfirhershöfðingja A-bandalags
ins, var í gær gefin út til-
kynning, loðin mjög en þó verð
ur af henni ráðið, að Eisen-
hower gefur kost á sér að vera
í kjöri fyrir republikana í for-
setakosningunum í Bandaríkj-
unum næota haust.
1 fyrradag hafði Eisenhower
verið boðinn fram í prófkosn-
ingum í New Hampshire ríki og
segist hann gefa út yfirlýs-
ingu að því tilefni. Hann muni
alls ekki segja af sér til að
sækjast eftir að vera tilnefnd-
ur frambjóðandi í pólitíska
stöðu og halda áfram störfum
sínum „meðan ekki liggur fyr-
ir skýr kvaðning til pólitískra
skyldustarfa“. Er þetta okilið
svo að hershöfðinginn ætli ekki
Framhald á 6. síðu.
W esturreldin
a
Undirtektir smáríkjanna á
þingi SÞ undir tillögu Vishin-
skis um öryggisráðsfund, sem
utanríkisráðhebrar sitji og þar
sem reynt verði að draga úr
vi'ðsjám í heiminum, hafa nú
orðið til þéss að Vesturveldin
hafa hringsnúizt í málinu. í
fyrstu höfnuðu þau tillögunni
skilyrðislaust en í gær báru
fuiltrúar Bandaríkjanna, Bret-
lands, Frakklands og Brasilíu
fram tillögu um samskonar ör-
yggisráðsfund og Vishinski
stakk uppá. Hinsvegar lagði
Vishinski til að fyrsti fundur-
inn yrði haldinn þegar í stað
en Vesturveldin vilja ekkert á-
kveða um hvenær hann skuli
haldinn.
flðalfundtir Merkamannafalags flkureyrarkaupsfaðar:
Skorar á Sósíalistafíokkinn,
sameiginlegar aðgerðir iil ú trys
og AljsýÉflokkinn ú
iii atvinnu
Aðeins einn listi horinn frum rið si§órmsrk§ör
Aðalfundur Verkamannafélags Akureyrarkaup-
staðar skoraði einróma á stjórnir Alþýðusambands
ins, Alþýðuflokksins og Sósíalistaflokksins að hefja
nú þegar sameiginlegar aðgerðir til þess að tryggja
atvinnuöryggi alþýðunnar.
Sundrungarufl afturhaldsins á Akureyri gáfust upp við að
stilla við stjórnarkjör í Verkamannafélagin'u. Uppstillingar-
nefnd varð ekkj sanmiála, annar hlutinn skilaði engum tillög-
um og voru tillögur hins hlutans um val stjórnarmanr.a allar
samþykktar, flestar einróma.
I eftirfarandi skeyti frá
fréttaritara Þjóðviljans segir
nánar frá aðalfundinum:
Aðalfundur Verkamannafé-
Iags Akureyrararliaupstaðar
samþykkti einróma eftirfár-
andi tillögu frá Jóliannesi Jós-
FramhaJd á 7. síðu.
(Brekzt fiskiskip, Hetty, sennilega línuveiðari, bað um að-'
stoð í gær kl. 16,30 var hann með brotið stýri suður af svo-
kölluðu Grindavíkurdýpi, um 60 sjómílur suður af Grindavík.
Marz, sem var á útleið fór
til hins nauðst'adda skips, en
mun ekki hafa treystst til að
veita því aðstoð.
Fylkir, sem er á heimleið
úr siglingu mun freista að fara
því til aðstoðar, verði ekki
annað skiji komið á vettvang
. áður.