Þjóðviljinn - 01.05.1952, Blaðsíða 5

4)
ÞJÓÐVILJINN —- Fimmtudagur 1. maí 1952
Fimmtudagur 1. maí 1952
ÞJÓÐVILJINN —
bióoyiuiNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistafiokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. '
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnasom
Blaðam.: Ari Kárason,' Magnús Torfi-Ólafsson,- Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgTeiðela, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
; 19. — Síml 7600 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavik og nágrenni; kr. 18
annarstaðar á landinu. — Lausásöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
1. maí og sjálfstæði Islands
í dag er hátíðis- og kröfudagur verkalýösstéttarinnar
um heim allan. Hvarvetna safnast hiö vinnandi fólk
saman; í löndum auðvaldsins til iþess áö bera fram kröf-
ur sínar á hendUr valdhöfunum og drottnandi stéttum
um bætt lífskjör, aukin mannréttindi og nýtt og betra
þjóöfélag, — og í heirni sósíalismans og alþýöuveldanna
til þess aö treysta fylkingar sínar, minnast unnimia sigra
og strengja þess heit aö standa á verði um allt sem unn-
izt hefur og undirbúa sóknina til síbatnandi lífskjara
og aukinnar velmegunar.
Reykvísk alþýða mætir í dag til hátíðahalda sinna í
einni órofa fylkingu. Þrátt iyrir síendurteknar tilraunir
afturhaldsins og agenta þess til sundrungar og klofnings
í samtökum alþýöunnar 1. maí á undanfömiun árum og
einnig nú hefur reynslan kennt erindrekum auömanna-
klíkunnar og Bandaríkjaleppanna þann sannleik, að slík
ir tilburöir em meö öllu tilgangslausir og verða þeim
einum til vanvirðu og álitshnekkis sem að þeim standa.
■ Hverri tilraun til klofnings 1. maí hefur reykvískur verka-
lýður svaráö meö því að láta sundrungarmennina standa
eina, yfirgefna og fyrirlitna, en fylkt sér af því meiri
brótti og einhug um hátíðáhöld samtaka sinna og þær
kröfur, sem þau hafa markaö og borið fram.
Þaö er lífsþróttur og sóknannáttur hinnar róttæku
verklýðshreyfingar íslands sem hér hefur ráðið og ræöur
úrslitum. Einingarvilji hennar og óhvikul forusta í hags-
munabaráttumii hefui' skapaó henni þá tiltrú meöál alls
vinnandi fólks sem sundrungaröflin fá ekki skert hverj-
um ráðum sem þau beita. Þaö er þessum styrk róttæku
verkalýðshreyfingarinnar áó þakka, að íslenzk alþýða
er ekki í dag ofurseld klofningi og sundurþykki, áö
Bandaríkjaþjónarnir liafa ekki hér á íslandi, eins og
víöest hvar annarsstaöar í Vestur-Evrópu, megnaö aö
láta þann óskadraum húsbænda sinna rætast aö knýja
alþýöuna í tveim fylkingum til hátíöahalda sinna. Og
þessvegna eru leppar og leigupennar hins erlenda valds
miöm' sín i dag, eins og gleggst hefur komið fram í
sknfum Stefáns Péturssonar síðustu daga.
Kröfur og hátíöahöld álþýöunnar í dag markast af
þeim aðstæóum sem spillt valdaklíka innlends og erlends
auðvalds hefur skapað í landi hennar. Alþýöan krefst
atvinnu handa öllum vinnufærum mönnum og konum,
krefst þess að hvert framleiðslutæki verði 'nýtt til fulln-
ustu og á sem ha.gfelldastan hátt. Alþýöan neitai' að láta
jikisstjórn Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins
svelta heimili sín. Alþýðan neitar aö sætta sig við skort
inn og allsleysið og hún er ráðin í að svil'ta þá flokka
áhrifum og völdum, sem engin úrræöi þekkja önnur en
þau aö ganga af sí’vaxandi óskammfeilni á rétt hins
vinnandi manns. Sameinuö og sterk heitir alþýðan því
aö sækja rétt sinn í hendur þeirrar rotnu valdaklíku auö-
manna og hringavalds sem situr yfir hlut hennar og
hefur ofurselt hana hlutskipti fátæktarinnar........
En jafnframt því sem hugúr alþýöunnar snýst í dag
um vandamál atvinnu og efnahagslífs er hún minnug
þess að þessi -1. maí dagur er einnig helgaöur baráttunni
fyrir frel-i íslands. í Jieilt ár hefur íslenzka þjóöin b'úió
viö opinbert bandarískt hernám í landi sínu, meö allri
smán þess og niöurlægingu. Þá raun hefur hið spillta
höfðingjavald og verkfæri þess í þríflokkunum öllum
leitt yfir land og þjóö meö þeim ömurlegu afleiðingum
sem allir þekkja. Gegn þessu tilræöi við íslenzkt þjóð-
erni. tungu, menningu og tilveru íslenzku smáþjóðar-
innar bnpir hin sameinaða alþýða geiri sínum í dag.
Hún heitir því að fylkja þjóðinni allri um málstað ís-
lands, sækja rétt þess í hendur ræningjanna og lepp-
anna sem troða á helgustu tilfinningum hennar og æm,
og berjast til sigurs fyrir fullum yfirráðum íslendinga
einna í landi sínu. Þegar reykvísk alþýða mætir í dag
í kröfugöngunni cg á útifundinum sýnir hún valdhöf-
unum á eftirminnilegan hátt aö hún er staðráðin í að
berjast til sigurs fyrir frelsi og. sjálfstæöi fósturjaröar
sinnar:
Bnrf með BandaríkjaJieuim aJ íslenzkri grund!
Lifi sjálfsfæði Islands!
Khöfn á ,laugardag ■ til Loit.ti og'
Itvikur. Lagarfoss, er væntanlégur
til Sig-lufjarðar í dag frá Ham-
borg; fer þaðan- til Rvikur. Sel-
foss fór frá Akureyri 29. fm, til
Is.áf jarðar, Bolungarvíkur; Fiateyr-
ar og Reykjavíkur. Straumey fól’
jfrá Rvík 29. fm. til Borðeýiai’,
Kvikmyndir Iívamms*:allS'a Og Skagastramlnr.
K, S. SKRIFAR: Ég vildi biðja FORSTJ. Stjörnubíós hringdi Bíkisskip
Bæjarpóstinn fyrir eftirfar- til Bæjarpóstsins og sagðisc Skjaldbreið vár á Hórnafirði síð-
mundi verða Vlð fjölmörgum degis^ í gær á suðurleið. Esja fer
bónum um að sýna aftur
Strætisvagnar — Moskvacirkusinn
andii.t Nú liður að því að við
sem höfum garðlönd í Selás-
blettunum (Rauðavatnsgarð-
ar), förum að þurfa á góðum
samgöngum að halda til að
geta nytjað.þessi stykki, Ferð-
ir með Löghergsvagninum
mega heita sæmilegar yfir
miðsumarið, en haust og vor,
þegar við þurfum sem mest
á góðum samgöngum að lialda
eru þær alls ófullnægjandi. —
Ég hef oft furðað mig á
þeirri ráðstöfun hjá stjórn
SVR að. fækka stórlega ferð-
um Lögbergsvagna einmitt
þegar við þurfum að fara að
taka upp kartöflurnar. Og það
hlýtur að vakna hjá okkur
frá Rvík annað kvöld austur um.
. lahd í hringferð. Oddur var á
myndma „Moskvu Cirkusinn . Biönduósi síðdegis í gær á norð-
Verður hún sýnd í kvöld kl.
9 og ef til vill nokkur næstu
kvöld eftir aðsókn
Svo rætt sé enn um kvik-
myndir, þá eru margir orðnir
langþreyttir á að fara í bíó.
nema þeir séu alveg vissir
um að þeir muni sjá góða
mynd. Myndir erti oftast svo Flugféiag lslands
lélegar., að þeim leiðist scm
fara til að skemmta sér eða
urleið. Armann var í Vestmanna-
eyjum í gær.
SklpadeUd SÍS
Hvassafell er væntaalegt tit
Kotka x dag, frá Patreksfirðí. Ai-n-
arfell er í Kotka. Jökulfell cr á,
leið til Rvíkur, frá N.Y.
spuming um fyrir hverja sé
verið að halda uppi þessum
ferðum; það er sýnilega ekki
gert fyrir okkur, sem garða
höfum þariia, því vor og
haust, þegar við erum að
setja niður og taka upp kart-
öflumar, eru ferðimar svo fá-
ar og óhentugar að við höfum
þeirra lítil not.
★
I dag vei-ður flogið til Akureyr-
, . , ar, Vestmannaeyja, Blönduóss,
ser til ardlegrar uppbyggmg- Sauðárkró-ks Og Austfjarða. — Á
ar, og fara helzt hvergi. Fyr- morgun til Akureyx-ar, Vestm mna-
ir bragðið missa þeir oft af eyja, Klausturs, Fagurhólsmýrar
ágætum myndum, sem enginn og Hornafjarðar.
hefur sagt þeim frá.
Fastir liðir eins og
venjulega. KÍ. 19.30
Tónleikar: „Svérð-
smíðin“ úr óper-
unni „Sigfried" eft-
ir Wagner (Mel-
chior og Répss syxigja; plötur).
2020 Hátiðisdagur verkalýðsfélag-
Sern stendur eru það „Moskva anna: a) Ávprp: Steingrímur
Cirkusinri", sem fléstir vita Steinþórsson félagsmálaráðherrá,
eitthvað um og þýzka mýndin Hel>ú Hannesson. fojseti. ASí og
. , - , . »-\ f rilofllTi Þ nnon r rv r»\>l r, ðl 11'
„Leyfið okkur að lifa“, —
Hafnarbíó. -— Mynd sú er vel
leikin, mannleg frásaga ttm
JBÆJJARPÓSTURINN mun eft-
irleiðis leitast við að benda
mönnum á kvikmyndir sem
honum finnst skara fram iir.
próf. Ólafur Björnsson formaður
BSR. b) Kórsöngur: Söngfélag
verkalýðssamtakanna í Reykjavik
syngur; Guðmundur Jóhannsson
ofsóknir nazísta á hendur gy cj Leikrit: „Móðir barnanná
Gyðingum. Hún er laus við eftir Guðmund g. Hagalín. Leik-
væmni en þrungin tilfinningu. stjóri: Indriði Waage. 22.Ó5 Dans-
Fögur mynd um grimmd og íög (pl.) tii 24.00.
mannkærleika.
PRENTVILLÁ, slæddist inn í
Bæjarpósdnn í gær, yfir bréfi
Aðaibjargar Sigurðardóttur
hafði gleymzt fyrirsögn frá
deginum áður.
FLESTIR okkar eru ekki svo
efnum. búuir að eiga farav-
tæki, og leiga garðlandanna
er svo há að ekki borgar sig
að kaupa bíl með sig, en að
ganga þessa vegalengd- er ekki
á allra færi. Munu menn held-
ur láta garða sína ónötaða.
— Ég vil því skora á stjórn
Strætisvagna Reykjavíkur að
fjölga ferðum strax þegar
unnt verður að viima við garð-
löndin. Kl. 8.30 að morgni er Fimmtudagur 1. mai. 121. dágur
heppileg ferð en það vantar ársins- AlþjóðahátíSisdagur verka-
mjög tilfinnanlega ferð í bæ- '.. “ Vaiborgarmessa. -
inn um hadegið. Síðan a 2ja Tunffl fjœrst jörðu. ; hásUðri ki.
stunda fresti fra hadegi ti 18.31. _ Ardegisflóð kl. 1Ö.10. Síð- x okim sii,uhú3a
kvölds. Gæti ekki komið til degisfióð ki. 22.42. - Lágfjara kl. k '
mála að hafa aukaferð í garð- ie.22,
ana þegar mest er þar að
geVa? Og ekki verðUr talið Elmskip
eftir okkur að borga, ef halli
Hjónunum Pálínu
og Kjartani Norð-
dahl,' Stangarholti
24, fæddist 18
marka dóttir 29.
apríl.
Rafmagnstakmörkunin í dag
Austurbærinn og miðbærinn miili
Snorrabrautar og Aðaistrætis,
Tjarnargötu, Bjarkargötu að.vest-
an og Hringbraut að sunnan. .
Nætui’varzla er í Lyfjabúðinni
Iðunni. Sími 7911.
Læknavarðstofun Austurbæjarskól-
anum. Simi 5030. Kvöldvörður óg
næturvörður.
Baxar heldur Húsmæðrafélag
Reykjavíkur í dag í Borgailúni
7. Húsið oþnað kl. 3 e.h.
skyldi verða. á rekstrinum.
K. S.
★
I dag verður öllum sölubúðum
lokað kl, 12 á hádegi í tiiefni af
hátíðisdégi verkalýðsins en búðiv
Brúarfoss, Lagarfoss, Tröllafóss verða opnar til kl. 7 á morgun.
og Vatnajökull eru í Rvik. Detti- Frá 1. maí til 1. okt. verður
foss fer frá N.Y. a morgun til sölubúðum lokað kl. 12 á laugai -
Rvíkur. Goðafoss fór frá Húsavík dögum og á sama tíma verða.
í gær tii London. Gullfoss fer frá búðir opnar til kl. 7 á föstudögum.
Þá grunar að þessir utangarðsmenn
eigi eftir að setjast í búið
Flokkur okkar — Samoining-
arflokkur alþýðu — Sósíalista-
flokkurinn •—er hvorttveggja í
senn: saga og fyrirheit. Hann
geymir í nafni sínu merki sögu-
legs uppruna síns, og fyrirheit
um framtíðina. Hann er til orð-
inn úr samruno. Xommúnista-
flokks Isiands og fjölmenns
hóps sósíalista úr Alþýðuf lokkn-
um, er mátu meira sameining-
arnauðsyn íslenzkrar alþýðu en
þrönga hagsmuni síns gamla
flokks. Báðir aðilar, er stóðu
að stofnun híns nýja flokks,
voru á einu máli um að sósíal-
isminn, hið sögulega markmið
verkalýðshreyfingarinnar væri
annað og meira en orðagjálfur
í veiziu- og hátíðaræðum. Þeir
litu svo á, að sósíalisminn væri
rauohæft stefnumark verka-
lýðshreyfingariimar og ljÓ3 á
hennar végum. Því hlaút flokk-
urirm hið langa nafn — Sgm-
einingarfíokkur alþýðu — Sósí-
gaf sósíalistum heitið „utan-
garðsmchn".
Þaö var von og ætlun yfir-
stéttarinnar í þessu landi og
stjórnmálafiokka hennar að
gera sameiningarmenn og sósí-
alista að pólitískum förumönn-
um, umkomulausu göngufólki,
hleypa þeim ekki inn fyrir tún-
garðinn á búi þjóðarinnar. Það
var ætlunin að fara eins að
og bóndi einn íslenzkur á 19.
öld, sem var vanur að segja við
heimafólkið þegar sást til
gesta: Rekið út hundana og
lokið þi'ð bænum! Þrátt fyrir
einlæga viðleitni íslenzkra vald-
hafa hefú'r þó ekki tekizt að
reka Sósíalistaflokkinn á ver-
gang í íslenzkum stjórnmál-
um. Því aö Sósíalistaflokkurinn
er gróinn kvistur á ipeið' ís-
lenzku þjóðarinnar, líf hans og
tilvera reyndist svo fastbund-
in lífi og' tilveru hennar, að
engin tök voru. á þvi að gera
fiokkinn að sekum skógarmanni.
að
alistafiokkurinn. Um það leyti
er flokkur okkar varð til var^ Það hefur veri reynt
það nefnilega ekki -orðin tízkaj banna starfsemi flokksins og
að stytta pólitísk lieiti blaða beita hann ofbeldi. Það hafa
og f’okka. Alþýðubla.ðið hét þáj veri'ð hlaðnar upp þjóðstjóniir
blátt áfram Albýðub’aðið, en! til þass að hefta rás þessa vor-
' ekki AB-blaðið. Við vorum sem
sagt ekki komnir svo langt í
hinum pó’itísku fínheitum, að
við þyrftum að taka okkur tvi-
rætt ,eða margrætt ættarnafn.
Þa'ð var aidrei ætlunin að villa
' á sér pólitískar heimildir.
Flokkurinn kom eins og jafnan
síðan til dyranna eins og hann
er klæddur- Hann vildi sameina
alla alþýðy þessa lands til
baráttu fyrir mannsæmandi
lífskjö'rum og auknum pólitísk-
um réttindum, og hann var um
leið fulltrúa þe'gs, að þeirri
barátt.u mundi ckki ljúka nema
-á einh yeg: að. íslenzka þjóðin
rnyndi s.tofng hér á ættlandi
sínu þjóðfélág sósíalismans,
. með þeim liætti og . því svip-,
■ móti, sem. er í samræmi við
staðhætti okkar, lífskiör, þjó'ð-
erni; og söguíegar erfðir.
Svo sem ykkur öllum er
k unnugt hefur það ekki gengið
hljóðalaust á undanfömum ár-
um, er flokkurinn starfaði að
þessum viðfangsefnum og sótti
að þessum markmiðúm: sam-
einingu vinnandi fólks í landinu
'og sköpun sósíalismans. Frá því
'að flokkurinn okkar steig sín
• fyrstu'. 'spðr • hefur veri'Ö sigað
á hann öllum hundum. sem á
annað borð get.a gelt. Það var
engin tilviljun, er einn orð-
slyngur andstæðingur okkar
fljóts íslenzkra stjórnmála, en
á viðfangsefnum líðandi stund-
ar og gera sér grein fjrrir því
sem fram undan er. I einu efni
er 'þessi reynsla ein og . hin
sama, hvert sem litið er: sam-
eining verkalýðsins, eining al-
þýðunnar er ekki aðeins ófrá-
víkjanlegt skilyrði fyrir sigri
sósíalismans heldur fyrir pólit-
ískri og efnahagslegri tilveru
verkalýðshreyfingarinnar.Því er
engin furða, þótt andstæðingar
verkalýðshreyfingarinnar geri
allt sem þeir mega til að sundra
verkalýðshreyfingunni þar sem
hún er sameinuð og afstýra
sameiningu hennar þar sem hún
er enn tvístruð og sundur-
þykk. En sennilega liefur sam-
einingamauðsyn alþýðimnar
aldrei verið meiri en einmitt nú
og þeim árum, sem í hönd fara.
Því að á þeim tíma, sem lið-
inn er síðan heimsstyrjöjdinni
láuk hafa gerzt stórfelldari.tíð-
indi en dæmi ei-u til fyrr í sög-.
unni. Öósíalisminn, hið sögu-
lega markmið verþalýðshreyf-
ingarinnar, er ekki lengnr fjar-
lægur draumur ánauðugrar
stéttar, ekki fræðileg frum-
dragamynd sósíalískra vísinda-
Ræða Sverris Iíristjánssonar á
lútbreiðslufundi Sósíalistaflokksins
20. apríl síðastliðinn
allir slíkir vamargarðar hafa
brostið, eftir skamma stund. Og
þótt þeir láti steigurlætislega,
hinir ríku búendur0 sem sitja
garð íslénzku þjóðarinnar þessa
stimdina, þá hefur jafnan rikt
furðulegur ótti meðal garð-
manna við þennan flokk, sem
hefur búizt um í túnfætinum
hjá þeim. Þá grunar, að þess-
ir utangarðsmenn eigi eftir að
setjast í búi'ð. Og grunur þeirra
er réttur. Sú tíð mun koma, að
Sósíalistaflokkurinn mun í um-
boði islenzku þjóðarinnar sitja
garð hennar, og hann mun gera
þann garð frægan.
Verkalýðshreyfing alls heims-
ins er nú orðin svo gömul, að
'hún hefur safnað margháttaðri
og mikilli lífsreynslu. Hverja
stimd verður hún að líta um
farinn veg til þess að átta sig
manna, heldur handtækur yeru-
leiki, verkefni hins rúmhelga
dags bjá 800 milljónum manna.
Sósíalisminn í sköpun sendir
neista sína um alla jörð og með
tilyeru sinni, viðgangi og af-
rekum einum- saman stálsýður
hann vimiandi fólk allsstaðar
á hnettinum til baráttu fyrir
að gera drauminn um sósíal-
ismann að veruleika. Um þetta
má segja það sama og St.G.St.
orti um menninguna:
En jafnvcl í smalanna einvcru inn,
sem áiigeislinn, læðist hún rótt
og bjarmar í hugum þó beri ei á,
því birtingin fer þar svo hljótt.
Sigurför sósíalismans vestan
frá Elbufljóti í Evrópu austui'
að Kyrrahafsströnd Asíu hefur
breytt rás veraldarsögunnar,
markað öllu hinu vinnandi
T. G. SKRIFAR:
margur lág laun
Nú hefur
eða engin.
Þótt maður hafi föst laun
er vér&lag nú svo, að; þáu
hrökkva naumast fyrir húsa-
leigu, sköttum og brýnustjU'^.
nauðsynjum, svo ekki só tai- J
að um tóbak, skemtntanir eða;
annan lúxus, sem fjölmargir
verða alveg að neita sér um.
Ég tel það illa nauðsyn
en þó nau'ðsyn að aftur sé
tekið upp afborgunarfyrir-
komulag;
Hvernig á t.d. maður, sem
hefur 2000 kr. laun á mán-
uði, og 3 börn eða fleiri, að
fara að því að kaupa föt; á
sig og fjöískyldu sina? Þótí
margur búi enn vel síðan a,
stríðsárunum, kemur þó að
því að óhjákvæmilegt er að
enduraýja fatnað sinn, sem
og annað sem úr sér gengur.
Það gerir reyndar enginu Hodsja Nasreddm heyrð, veróma koma
. , hlaupandi i myrknnu, að cyrum hans
gamm sinu a S eyp . ■ g harst sverðaglamur og vopnabrak. Hann brá
skuldabagga sem tekur e. 'n V}3 og laust njósnarann til jarðar í einu
vill ár að greiða; en hvað skal bög-gj, 0g bjóst tii ;ú5 blaupa á brott.
segja. Enginn gengur nakinn.
— T. G.
En þá heyrði hann fótatök varðanna er
komu þjótandi úr öllum áttum. Hveit som
hann leit V álstaðar voru verðirnir. Hann
var umkringdur.
Ó mig auman, hrópaði hann - upp yfir sig.
Ég -ei; gltaður. Farðu vel, veslings trýge-
lyndi asninn minn.
- -
En nú gerðist. sá óvænti atburður sem
aldrei. gleymdist í Búkhara. Svo mikil.
vai’ undrunin og uppnámið. Er asninn
heyrði kall herra síns brá hann við og
kom hlaupaúdi til' hans,' og í taunmum Vár' .
triunban mlkla sem Hodsja liafði óvart
bundið hann vip' í myrkrinu. . i:
mannkyni stefnuna, gjörbréýtt-
hugai-fari fólksins austan jám-
tjalds og vestan. Menn horfa
allt öðrum augum á mannlífið
og framtíð þess á þessum unga,
útsofna. morgni sósíalismans en
fyrir nokkrum árum, þegai
verkalýðslireyfingin tvístruð o;.
vanmegna varð að liorfa á sig
urför fasismans í stærstu þjóð
ríkjum veráldarimiar. En efti.
•þjáningar fásistaveldisins og
ógnir hinnár síðari heimsstyrj-
aldar hefur bjarmað af ann-
arri öld, öld sósíalismans, öld
þjóðlegs 'frelsis, öld sívaxandi
velmegunar og frjórrar menn-
ingar. Viðburðir síðustu ára,
sviptingamai’ milli framsóknar
og afturhalds, hafa sýnt það
svo ljóslega, að ekki verður um
villzt, að alþýðan, þessi nafn-
lausi múgur, lætur sér ekki
nægja að vera áburður á töðu-
velli sögunnar, heldur höfund-
ur sögu sinnar og eigin gæfu
smiður. Aldrei hefur verið slík
reisn yfir þessari alþýðu sem nú,
áldrei meiri ájálfsþótti, aldrei
meiri ömgg vissa og vitund
um afl sitt allt og markmið
sem nú. Og þess vegna skjá’.fa
þeir, hinir riku búendur heima
á garðinum, ekki aðeins hér á
landi, heldur á öllum öðrum
ríkisgörðum hnattarins, ekki
sízt í Garðastrætinu stóra:
Wall Street.
Hrædd yfirstétt er hættuleg
stétt. Hræðsla yfirstéttar við
fólkið, sem hún drottnar yfir,
er ekki aðeins merki um veil-
ur og veiklun í skipulagi henn-
ar. Af hræddri yfirstétt er allra
veðra von. Hrædd yfirstétt
grípur til allra óyndisúrræða til
að viðhaldá völdum sínum.
Hræðsla j’firstétLarinnar er
tákn þess, að lágstéttir þjóð-
félagsins hafa losnað við ótt-
ann. En allar drottnandi stéttir
sögimnar hafa ríkt í valdi ótt-
ans. Það ér' gamall og grár
leikur að hræða börn til hlýðni.
Öttinn hefu.r verið barinn í
lágatéttimar með hvers kyns
ráðum, og á þeim'árum sem
við nú lifum á, hefur óttanum
verið beitt sem vopni af meiri
leikni og með f jölbreyttari með-
ölum en dæmi eni til.
Enn má öllum vera það í
fersku minni frá fyrstu dögum
stríðsins, að nazistar settu
■hljóðauka á steypiflugvélar sín-
ar til að.æra andstæðinga sina,
trufla taugakerfi þ.iirra, svo að
þeir misstu stjóm á sjálfum
sér og gáfust lamaðir á vald
fjéndum sínum. Auðvaldið beit-
ir ekki aðeins óttanum þegar
það á í styrjöldum. Dag hvern,
í friði ,og stríði, er óbreytt al-
þýða, v einstaklingar og heild,
bárin' svipum óttans. Mönnum
er hótað atvinnumissi ef þeir
aðhyllist vissar stjórnmálaskoo-
anir, ganga í vissa fiokka,
skrifa eða tala á þann hátt,
sem valdhöfunum líkar mUur.
Það er reynt að vekja ofsókn-
arræðí gegn flokkum og ein-
stak’ingum, sem hafa gerzt svo
djarfir að rísá upp gegn r<kj-
andi skipuiagi. í Bandavikj-
únuni, háborg hins vestræna
frelsis, er nú svo komið, að
menn þora ekki að blanda geði
vi'ð vini ’sína' og nágranna af
ótta við það, að þeir v-rði
dregnir fyrir óamerisku nefnd-
ina og ákærðir fyrir kommún-
isma. Þetta er ekki komúnista-
áróðúr, - heldur ummæli hins
kaþólska enska rithöfundar
Graham; Greens, sem fy uir
nokkru heimsótti Bandaiikin.
Þetta vesturheimska stórveldi
hefur á sið’ustu sjö árum scilzt
Jtil valda yfir heiminum í kraft.i
Sverrir Kristjánsson
Óttans. Þau hafa hleypt af
stað stórkostlegra vígbúnaðar-
kapphlaupi en dæmi eru til,
veifa yfir höfði sér kjamorku-
vopnum og sýklavopnum til
að hræða framandi þjóðir til
ásta við sig, til að kúga. hverja
þá þjóð, sem vill standa upp-
rétt og stjórna sjálf örlögum
sínum. Stjórnmálastefna Banda-
ríkjanna, kalda stríðið ' og hin
svokallaða barátta gegn komm-
únismanum, liefur skapað það
andrúmsloft óttans og skelfing-
arinnar, sem liggur eins og
martrö'ð á vestrænni menningu
og fram kemur í hinum áund-
urleitustu myndum. Þessi iífs-
ótti sezt að í sálum mar.na,
markar vestræn vísindi, skáld-
skap og listir. í krafti þessa
ótta fónia heilar þjóðir sjáif-
stæði sír.u, efnahagslegu og
pólitísku, ganga undir hvert
jarðarmenið á fætur öðru, þora,
ekki að vinna, hugsa eða jafn-
vel verzla, nema samkvæmt
bandarísku leyfi. Vegna þessa
ótta sóa ríki þjóðarauði sí'.ium
í vígbúnrð, sem -hefur slegið
botninn ú;* efnahagslegri til-
veru þeirra.
Sameining alþýðunnar í heimi
sósíalismans og alþýðulýðveld-
anna hefur rekið lífsóttann á
dyr. Hinu sálarlega fargi hefur
verið létt af fólkinu um leið
og það tók sjálft völdin í sin-
ar hendur og tók að skape sér
hið óbrotna þjóðfélag sósíal-
ismans, þjóðfélag hins vinnandi
manns.

ir Svo cirðist seni Valtý Ste-
fánssyni sé einlcar annt um að
ffeta oröið sér -tll opinberrar háð-
ungar. Flestir muna hvernig Val-
týr streittist við að Játa alla
Reykvíkinga hla-ja að sér í sam-
bandi vlð myndbirtingar og skrii
Morgunblaðsins um fjölmennasta
útifuiid sem haJdimi hefur verið á
Islandi. En Valtýr fuUyrtl dag
eftlr dag að „aðeins 800 mauiis'-
hefðu sótt ]>ann fund. Vltui að
]>essari lýgl Valtýs voru þær tjól-
inörgu þúsundir Reylcvíkinga sem
fundinn sðttu.
ýc Nú er )>essi broslegi falsari
aftur farinn á stúfana og viU lálu
lilæja að sér enn á uý. Tllefnið er
að fjöls.óttur útbreiðslufundur Sö-
síalistafloklisins í Austurbæjarbíól
sannaði að Sósíalistanokkuiiuu
nýtur vaxandi trausts fóllcslns og
hvenær sem er íundarsókn
engiim annar stjómmála-
flokkur þarf að láta sig dreyma
um, eklci elnu sinnl flokkur heild-
salanna og* Valtýs þótt mikið láti
yflr’ sér. Og nú segir Valtýr ú
sjöunda hundrað niaiins sem fund-
inn sóttu að fundnrmenn hall ver-
ið .155!
* Viiji Valtý endilega láta
hlæja að sér áfrarn er honuni
það vissulega ekki of gott. En
vita má haiui aö anuar er ekki
afraksturLun af eudurteknuni 111-
raunum hans tll að inlnna á tölx-
unarhæf ileika sina. ,
nær
sem