Þjóðviljinn - 29.05.1952, Side 1

Fimmtudagur 29. maí 1952 — 17. árgangur — 118. tölublað
0GÓ4Ó
Á kjörskrá við forsetakjör-
i'ð, sem fram á að fara þarm
29. júní, eru samtals 86343 á
kjörskrá. I Reykjavík 34767, á
Isafirði 1562, Siglufirði 1576,
Akureyri 4311, Vestmannaeyj-
um 2116, Hafnarfirði 3034 og
á Seyðisfirði 473.
Ræða W. A. Bennetts í London:
Brezku auðjöframir égna Islendingum
Einokunarhringurinn Unilever sýnir klœrnar
út af landhelgismálinu
W. A. Bennett, formaður Bemast-samsteypunnar og
eigandi togarafélaga í Grimsby, dirfðist að hafa frammii
hótanir við íslendinga út af sjálfsstæðisbaráttu vorri um
landhelgina í ræðu, sem hann flutti 20. maí í London.
Þessii brezki auðmaður krafðist þess að Bretland sýndi
nú íslendingum í tvo heimana með því að svifta þá
brezka markaðnum og þótti þessum herra sem Bretar
hefðu verið að gera íslendingum einhvern greiða, er ís-
lenzkir sjómenn fórnuðu lífi sínu við að færa Bretum
mat á stríðsárunum, sem þeir borguðu lágu verði.
Það er nauðsynlegt að Is
lendingar geri sér ljóst hvaða
brezkt auðvald það er, sem vér
eigum í höggi við í baráttunni
nm að fá íslenzku fiskimiðin
fyrir Islendinga.
Þessi W. A. Bennett er for-
maður mikillar samsteypu fisk-
kaupenda í Bretlandi, sem
skammstöfuð er Bemast-sam-
steypan. Aðaluppistöður í þess
ari samsteypu eru eftirfarandi
þrjú félög:
Mac Ficheries, sem er
stærsta fisksölufirma heims, á
356 fiskgeymslur og heilan
flota togara og járnbrautar-
vagna. Frá 1920 er þetta firma
eign Lord Leverhulmes, aðal-
stofnanda Lever Brothers, sem
nú er uppistaðan í Unilever-
hringnurn.
Smethurst, fiskframleiðslu
og aðgerðafyrirtæki í Grims-
•by, sem Unilever keypti 1946
og Bennett, sem Unilever hef-
ur keypt síðan.
Unileverhringurinn ræður
þannig alveg Bemast-sam-
steypunni og hefur í krafti
þess einokað ltaupin á ís-
lenzkum freðfiski til Bret-
lands. Það var einmitt hinn
fyrrnefndi W. A. Bennett,
sem kom hingað fyrir
nokkru (il að semja við Is-
lendinga um freðfiskkaup.
Þá reyndi Morgunblaðið að
íelja mönnum trú um að
hann væri fulltrúi „fisksam-
lags“ í Bretlandi. Það var
verið að reyna að dylja fyr-
ir Islendingum að hér væri
á ferðinni brezki einokunar-
hringurinn Unilever, jafn
harðsvíraður og Hörmang-
arar forðum.
Brezkt auðmagn í fisksölu
ÁtkvæUur írá
I
og togaraútgerð er álíka sam-
fiéttað og það var hér meðan
Kveldúlfur og Alliance áttu
hálfan togaraflotann og réðu
allri fisksölu.
Það má hinsvegar minna
fulltrúa Unilever á það, er þeir
býsnast yfir vérðinu er þeir
hafi greitt Islendingum á
stríðsárunum, að þá fengum
við 38£ fyrir smálest af síld-
arlýsi öll stríðsárin. I fyrra
fengum við 140£, en nú um
70£ og þykir lágt. Svona arð-
rændi hinn brezki einokunar-
hringur oss á þeim árum.
Hin umrædda ræða Bennetts
hljóðar svo:
„Það er furðulegt háttalag,
þegar smáland með álíka íbúa-
tölu og Brighton (130.000)
ætlar að bjóða brezka heims-
veldinu byrginn og lætur sér
ekki einu sinni segjast, þó að
andmæli liafi verið fram borin.
Vegna úrskurðar Haagdóms-
ins, sem kveðinn var nýlega
upp í landhelgisþrætu Noyð-
manna og Breta, koma nú Is-
lendingar og afmarka land-
helgi sína sjálfir.
Þetta, er furðulegt, því að
ekki lítur út fyrir annað en
Islendingum eigi að haldast
það uppi. Þó að stefna Norð-
manna væri þungt áfall fyrir
fiskveiðar Breta, þá er þó
deilan við Islendinga langtum
alvarlegri.
Það er að vísu satt, að Is-
lendingar hafa aðalatvinnu sína
um. 1 þessu felst, að okkur er
innan handar að setja hnefann
í borðið, þar sem Bretland er
stærsti kaupandinn.
Islendingar græddu milljónir
punda á því að selja okkur
fisk á stríðsárunum og fyrir
þetta fé endurnýjuðu þeir tog-
araflotann til þess að hefja
samkeppni við okkur. Ekki
var látið þar við sitja, heldur
lánaði brezka stjórnin Islend-
ingum fé, svo að þeir gætu
smíðað enn fleiri botnvörp-
unga“.
Bandrískir ráðamenn hóta
,þungum liöggum4 í Kóreu
Forystumenn Vesturveldanna eru önnum kafnir við
aS undirbúa almenningsálitið í löndum sínum undir að
stríðið í Kóreu verði hafið á ný af fullum krafti.
Lovett, landvarnaráðherra
Bandaríkjanna, hótaði nýiega
að ef með þætti þurfa yrði
beitti í Kóreu vopnum „seni
hinn sómakæri hluti heimsins
hefur hingað til neitað sér um
að nota“ og þá myndu „komm-
únistar óska þess, að þeir
hefðu ahlrei fæðzt“.
Þegar Ridgway hershöfðingi
var í Washington á leið frá
upptœk, fundir gegn
komu Ridgways bannoðir
Franskur almenningur heldur áfram að mótmæla
komu Ridgways, bandaríska sýklahershöföingjans frá
Kóreu, til Parísar.
Lögreglan í París var í gær-
morgun látin gera upptæk
blöðin 1‘Humanité og Libera-
Ridgway
tion fyrir að hvetja til þátt-
töku í mótmælafundum gegn
Ridgway. Fundir voru engu að
síður haldnir víösvegar um
og aöal uppeldi af fiskveiðun- París og réðist lögreglan á þá
Norskir nngkratar andvíglr
liervæðiiigarstefniiiftitl
Þing æskulýðssambands norska Verkamannaflokksins
hefur snúizt gegn hervæðingarstefnu ríkisstjórnar
flokksins.
Talningu atkvæða lauk í gær
í bæja- og sveitastjórnarkosn-
ingunum á Suður-Italíu og
ítölsku eyjunum. FuIInaðartöl-
ur höfðu ekki verið birtar en
samkvæmt síðasta yfirliti inn-
anríkisráðuneytisins höfðu
stjórnarfl. fengið 1.127.000 at-
kvæði (1.714.000 á sömu stöð-
um í kosningunum 1948),
vinstrifylkingin 923.000 ( 705.
000) og kosningabandalag ný-
fasista og konungssinna 813.
000 (397.000).
Þrátt fyrir að maður gengi
undir manns hönd af hálfu
ráðherra og þingmanna að
réttlæta hervæðinguna, sam-
þykktu fulltrúarnir á þinginu
ályktun, þar sem mótmælt er
fyrirhugaðri lengingu her-
skyldutímans í Noregi úr einu
ári i þrjú misseri. Ályktuninni
greiddu atkvæðj 125 fultlrúar
en 63 á móti. Eins féllu at-
kvæði um ályktun, þar sem
segir að ekki megi lengur svo
til ganga að hervæðingin sé
aukin umfram það sem at-
vinnulíf Noregs þolir.
Arbeiderbladet, málgagn
Verkamannaflokksins í Oslo,
varð ókvæða við samþykktim-
ár á æskulýðsþinginu, kallaði
þær ,,fljótfærnislegar“ og ,,ó-
ábyrgar“.
Gaddavírsgirðing
við svæðamörkin
Austurþýzka lögreglan tók í
gær að girða mörkin milli Aust
ur- og V.-Þýzkal. með gaddavír.
Brúnkolanámunum við Braun-
schweig var skipt á svæðamörk
unum. Ausfurþýzku yfirvöldin
lýsa yfir áð þessar ráðstafan-
ir verði tafarlaust afturkallað-
ar ef samkomulag náist um
kosningar um Þýzkaland allt.
en gat lítt við ráðið. Vegna
árásanna á fundina hefur ver-
ið hætt að halda einn stór
an furid ' heldur eru margir
fundir haldnir samtímis víðs-
vegar um borgina á torgum,
járnbrautarstöðvum og neðan-
jarðarbrautarstöðvum. Stendur
lögreglust.jórnin uppi ráðalaus
gagnvart þessum nýju baráttu-
aðferðum.
André Stil, ritstjórn l‘Hum-
anité, sem handtekinn var fyr-
ir að hvetja í blaði sínu til
mótmæla gegn Ridgway, er
enn í fangelsi, og kröfu hans
um að vera látinn laus gegn
tryggingu var hafnað í gær.
Handtekinn
tvisvar á frrem
dögum
Nokkrir menn meiddust í
Jóhannesarborg í Súður-Afríku
á laugardaginn er lögregla
handtók Sachs, foringja sam-
bands klæðagerðarmanna. Hann
var að halda ræðu af ráðhús-
tröppunum til þúsunda manna,
Suður-Afríkustjórn hafði bann
að honum að sækja opinbera
fundi og skipað honum að
hætta störfum fyrir verkalýðs-
félag sitt. Var bann þetta gef-
ið út samkvæmt lögum um að-
gerðir til að bæla niður komm-
únisma. Dómstóll dæmdi Sachs
sekan á mánudaginn en mikill
mannfjöldi hafði safnazt sam-
an fyrir utan dómhúsið. Þegar
Sachs kom út tók hann að
halda ræðu til fólksins en þá
kom lögreglan og handtók
hann á ný.
Suður-Afríkustjórn hefur
lýst tvo hvita fulltrúa kyn-
blendinga á sambandsþinginu
og fylkisþinginu í Höfðaborg-
arfylki þingræka samkvæmt
lögunum um aðgerðir til að
bæla niður kommúnisma. Þeir
eru sambandsþingmaðurinn
Sam Kahn og fylkisþingmaður-
inn Fréd Carneson.
Kóreu til Evrópu gaf hann.
skýrslu á lokuðum fundi her-
málanefndar öldungadeildar
Bandaríkjaþings. Eftir fundinn
sagði Russell öldungadeildar-
máður, formaður nefndarinnar,
að „þegar nauðsyn krefur ber
að greiða þung högg“. Bridges
öldungadeildarmaður sagði að
RidgWay hefði „ekki haft
minnsta snefil af bjartsýni um
árangur vopnaliIésviðræðanna“.
Á brezka þinginu lýsti
Churchili forsætisráðherra yfir
í gær að ástandið í Kóreu
væri sem stendur „mjög alvar-
]egt“. Norðanmenn sýndu „eng
an friðarvilja“ með því að
neita að ganga að úrslitakost-
um Bandaríkjamanna. Lið
þeirra væri nú um milljón
manna og réði yfir 1800 flug-
vélum, meira en helmingnum
þrýstiloftsknúðum, og 500
skriðdrekum og vélknúðum
fallbyssum. Með þessum lið-
styrk gætu norðrinmenn hafið
sókn fyrirvaralaust. Skýrði
Churchill frá því að Alexander
lávarður, landvarnaráðherra
Bretlands, færi til Kóreu á
næstunni að kynna sér ástand-
ið.
Tveggja akla hefð rofin.
Times, mikilsvirtasta borgara-
blað Bretlands, hefur i rit-
stjórnargrein gagnrýnt af-
stöðu Bandaríkjamanna i vopna
hlésviðræðunum í Kóreu til
skipta á striðsföngum. Yfir-
lýsingar Bandarikjamanna um
að um breytingar á þeirri af-
stöðu geti ekki orðið að ræða
hafa orðið þess valdandi að
vopnahlésviðræðurnar eru
strandaðar.
Times segir, að krafa
Bandaríkjamanna um að þeir
fái að lialda þeim ‘fríðsföng-
um, sem þeir segja að neiti að
fara heim, sé ekki aðeins brot
á Genfarsáttmálanum um með-
ferð stríðsfanga heldur tveggja
alda órofinni hefð um að öllum
föngum skuli skilað þegar
vopnaviðskiptum í styrjöld
Iýkur. Ekkert vit sé í því að
stríðsfangar velji dvalar; éað
sinn. Auk þess hafi atburðirn-
ir í stríðsfangabúðunum á
eynni Koje vakið grunsemdir
um að ekki sé allt með felldu
um þær aðferðir, sem Banda-
ríkjamenn hafa beitt við að
aðgreina fangana.
unai Sósíal-
istafélagsins
frestað
Fundi þeim er halda
átti í Sósíalistaíélagi
Reykjavíkur í kvöld
er írestað þar til í
næstu viku og verð-
ur hann þá auglýstur
nánar hér í blaðinu.