Þjóðviljinn - 29.05.1952, Page 3

Þjóðviljinn - 29.05.1952, Page 3
Fiimntodagur 29; maí 1952 — ÞJÓÐVILJINN (3 Ritstjóri: María Þorsteinsdóttir Nú eru skólanruir að hætta að þessu sinni, og út úr þeim koma' hópar af faiiegu, glöðu æskufólki, sem hefur notið þeirra hlunninda, að fá að sitja á gagnfræðaskóiahekk a.m.k. tii 15 ára áldurs, svo er fyrir þakkandi nýju fræðslulögunum, þeim lögum, sem mér hefur þótt vænzt um af öllum lög- um sem sett háfa verið í mínu mimii. Maður getur ekki var- Izt því að ýmsar spurningar vakni hjá manni gagnvart framtíð þessafar æsku; munu þessir drengir vinna landi sínu og þjóð gagnleg störf og verða nýtir borgarar eða bíður þeirra böl atvinnnleysisms með öllum þess margvíslegu og illu af- leiðingum. Þá verður manni ekki síður hugsað um ungu stúlkurnar: verða það máske þessar stúlkur sem núna út- skrifast úr skólunum, sem sitja á hnjám amerísku her- inannanna á Borginni næsta vetur? En á vorin er svo freist- andi að vera bjártsýnnn og við skulum vona að þjóðfélagið reynist því vaxið að sjá öllum sínum þegnum farborða á við- unandi hátt og skemmtistaðir æskunnar verði í framtíðinni annarstaðar en á káffihúsum með erlendum hermönnum Þá reikar hugúrinn ennþá víðar, til æsku annarra landa. Við hvernig menntunarskilyrði býr æska Evrópu yfirleitt í izt síðustu 10 ár. Þrjú hundr- uð þúsund barna eru berkia- veik en aðeins 6% þeirra fá læknishjálp. Það vantar heim- ili fyrir þau,, leikvelli og spítala. Þegar jafnvei böm þeirra foreldra sem eru svo heppnir að hafa vinnu mega þola skort og vita hvað hungur er, hvað þá um munaðarlevsingjana sem eru fleiri en 200.000? ÞESSI mynd er tekin upp úr blaðinu „Rödd konunnar". Sam- kværnt upplýsingum þess blaðs eru í ítalíu yfir tvær milljónir barna á skólaskyldualdri sem ekki hafa kringumstæður til að stunda skóla. Þessi drengur er X ruv-upu yxLL íuti, i stunaa skuui. i ’ussí dag. — I tilefni þeirra hug- einn af þeim börnum. leiðinga fletti ég upp í erlendu blaði og birti hér til fróð;eiks mokkrar niðurstöður um kjör 'barna á ítalíu: BÖRN í NEYÐ Italía er frjótt land — frjótt að ávöxtum og yndislegum blómum. Samt sem áður fölna ■og velkjast fegurstu blómin þar — börnin. Hvar sem fanð er í ítölsk- um borgum og þorpum má sjá soltin, fátækleg, berfætt börn. Mörg þessara dökkeygðu barna eru tekin og mögur, gömul fyrir aldur fram og mörg dauðadæmd í byrjun lifsins. Barnadauði á ítalíu hefur auk- HANDHÆG OG ÓDÝR ÚPPSKRIFT AÐ KRINGLUM 250 gr hveiti — 250 gr smjörlíki — % teskeið ger — salt á hnifs- oddi. Hveiti, geri og salti er blandað saman og smjörlikinu núið upp í það; hnoðað og búnar til úr því fremur litlar kringlur sem penslaðar eru með eggi og dýft ofan í steittan molasykur, Bak- aðar ljósbrúnar. ÖrhirgS fyrirfinnst þar engin Þúsundir þessara dæmdu barna myndu hafa húsaskjól, fæðu og læknishjálp ef ítalska stjórnin hefði frið á stefnuskrá Sinni, ef hún drægi sig í hlé frá öllum hernaðarsamningum við amerísku heimsvaldasinn- ana og hinar gffurlegu summur til hemaðar væru notaðar til vemdar börnum. En de Gasperi-stjórniri er stjórn ófriðarsinna. Það er at- hygiisvert að upphæðir sem ætlaðar eru bamastofnunum á Italíu eru 25% af t sem ætlað er til samskonar stofnana í Tékkóslóvakíu þótt ibúafjöldinn á ítaiíu sé miklu meiri. Til skólamála er ætlaður þriðjungur þess sem fer til hetnaðarundirbúnings. Á sama tímá vantar 92.000 skólastof- ur. Því er ekki að undra . þótt þriðjungur itaiskra barna sé ólæs og óskrifandi. 36% þeirra sem «gariga í skóla .14. á'ðeiris þriggja ára tilsögn og 28% allt að 5 ára. Skortur á skólum er ein ástæðan fyrir þessu á- standi. Meira en milljón skóla skyldra baraa ganga ekki í skóla af því að þau verða að vinna fyrir sér. Margar fjöl- skyldur verða að hafa börn- in heima af því ekki er ráð á að kaupa bækur. skó og fatn- að. Og í suðlægari héruðum er ekki hægt að þvo börnum, vatn og sápa ér of dj’rt. Núverandi stjórneridur ítalíu bera sölt á þessu, þeir svífast einskis til að þóknast yfirboðurum sín- um hinum óseðjandi amerísku heimsyfirráðasinnum sem stoð- ugt heimta meira framlag til stríðsundirbúnings. En ítaiskar mæður viha ekki þola þetta ástand. — Sambnnd ítalskra kvenna berst stöðugt ákafar fyrir friði, fyrir hamingju hsrrn- anna. Italskar konnur krefjast aukinna útgjalda uppeilis- mála og oaraaverndar. Og í samstarfx við friðarhreyfing- úna munu alskar mæ*u- fá kröfum sinum framgergt. Eftir l>ennan dapra. iestur á- kvað ég að leita upplysinga frá öðrum slóðum og fór á fund sendinefndarkmar, sem var ný- komin frá Ráðstjórnarríkjun- um, sneri ég mér að Ragn- ari Þorsteinssyni kennara frá Ólafsfirði ti! þess að fá upp- lýsingar um barna- og ung- lingafræðslu þar. I ÞJÓNUSTU LÍFSINS — Þú hefur auðvitað heim- sótt skóla í Ráðstjómarríkj- unnm. Hvernig leizt þér á þær stofnanir? — Ég var mjög hrifinn af því sem ég sá þar og álít margt til fyrirmyndar, ’ einkum var ég mjög hrifinn af þvi hvernig lögð er rækt við; hng- kvæmni og sjáifstæða' hugsun hjá börnum. Eru þau hvctt til að slá sér saman í hópa til þess að vinna að áhugamálum sín- um og fá hjálp tit þess í sköl- anum, eða er útveguð hún ut- an skólans ef kennaramir eru ekki færir nm að veita hana. T. d. kom ég í skóla á sam- yrkjubúi í ÚkráínúT þar vöru drengir í þrettán ára bekk að búa til útvarpstæki, voru þeir búnir að fullgera tvö tæki. en fleiri voru í smíðum, til þess arna mitu þéir tilsagn- ar lítvarpsviðgerðarmanns frá þorpinu, vegna þess að kenn- arar skólans gátu ekki kennt þetta. Svona starfsemi varcS ég var við víðar, það er revn*. að glæða og þroska þá hæfileika og hugkvæmni sem i börnun- um býr. — Hvað er skó’aekyldutím- inn langar í Ráðstjórnarríkj unum? — Tíu ár. fra sjö tfl seytj- án ára í bæju’.n eri ég heid að hann sé tveimur árum styttri, eða til fimmtán ára í sveitum. EIN þeirra kvenna sem fóru til Ráðstjórnarríkjanna á þéssu vori var Guðriður Guðmunds- dóttir formaður verkakvenna- félagsins Snótar I Vestmanna- eyjum. Hún er bróðurdóttir skáidsins Sigurbjöms heitins Syómssonar, sem öiium Xslend- i-.i'yim ■nrun vera að góðu fyrir barnabiekur sín- a.r; Aliír sem Guðríði þekkja vita aii ekki fyrirfiunst sann- crðari og vandaðri kona en hú.n. Tii Kénnar siieri ég mér toeð nokUrar spurningar um hvað fyrif áiígun hefði borið’ £mtur þar, -og svaraði hún mðr góðfústega eftirfarandi: ★ —- Biöðin fræða okkur um ekort í Ráðstjórnarríkjunum.. Sást þú mikla örbirgð þar? — Ég sá enga örbirgð í Ráðstjórnarríkjunum Hvar sem ég fór, og fórum við víða, t. d. um Móskvu;' þar fórum við klukkustundum saman í neðan- jarðarbrautinni. en með henni ferðast að meðaltali 2 milljónir manna dagalega. Þarna fylgd- umst við með straumnum og. get ég ekki skilið hvernig hægt hefði veri'ð að fela fyrir okk- ur örbirgð fóíksins eða skort I skólum skyidunámsins læra börnin m. a. eitt tungumál, venjulega þýzku og þau kom- ast yfir meira en hér gerist í reikningi og eðlisfræði. Einnig skrifa þau frábærfega vel og minnist ég ekki . að hafa séð svo góðar rithandir barna. — Spurðist ég fyrir hverju þetta myndi sæta cg fékk það svar að börriunum væri ungum kennt að klippa út misiitan pappír og líma saman aftur. var talið. að þetta þroskaði lit- arskynjun og styrkti hendur barnanna. — Sástu mörg börn að Mkj- um á götum úti í Ráðstiórn arríkjunum? — Nei, það sí ég hvergi, þau eru öil á dagheimflum og leikvöilum meðan mæður þeirra vinna eða geta ekki sinnt þeim. Ég þakka Ragnari fyrir upp lýsingarnar, en Sigurðar Guðna son, sem veit að ég er að fiska eftir efni í Kvennasíð una víkur sér að mér kank víslega og segir: — Þú skalt láta þess getið að það 3é algengt í Ráðstjóm- arríkjunum, að kvenfólkið í verksmiðjunum hafi hærri laun en framkvæmdástjörarnir, jafn- Frambald á 6. síðu. ÞAÐ TIÐKAST mjög í skólum Ráðstjórnarríkjanna og þykir gefast vel, að þau börn sem skara fram úr við nám taki hin sem dragast aftur úr í tíma. Hér sjáum við Zoyu Pavlovu.. sem hefur fengið ágætiseinkunn í skólanum vera að hjálpa skólasystkinum sínum, fcm lakar gengur við heimanámið. Öll þessi börn misstn foreidra sina í stríðinu. Fólkið var allstaðar frjálst í framkomu^ og frekar feitiagið, og bar ekki með sér skort eða öryggisleysi, og get ég ekki trúað að um slíkt. sé að ræða. — Benjamín álítur að verka- menn Ráðstjórnarríkjanna lifi á eintómu brauði. Hvað heldur þú um það? — Já, þótt brauðið í Rúss- landi sé hreinasta hnossgæti, þá varð ég allstaðar vör við að þar voru allsnægtir matar. Við komum í matsali þar sem. verkafólk úr verksmið j unu.m sat að máltíð. Okkur sýndist þar mikill og góð-ur matur á borð borinn, svo sem steikur, grænmeti, brauðmatur, súpur og fleira, eridá'er fólkið áber- andi vel úílítandi og hraust- legt. — Fannst þér klæðáburður fólks þar bera vott um van- efhi? —' Ég sá hvergi klæðlítið fólk, mér virtist það bíátt á- fram til fara. Ég sá heldur engan lúxus í klæðaburði og riygg ég að fólk sé ekki eins háð tízkunni þar eins og hér. — Hvernig leizt þér á verzl- unarhætti í Ráðstjórnarríkjun- um, og hvað heldur þú um kaupgetu almennings? — Mér virtist verzlunarfyrir- komulagið mjög haganlegt. Sami hluturinn var allstaðar seldur á sama verði. Ég kom inn í nokkrar stór- ar verzlanir. Þar fékkst alls- konar varningur. Það vakti sér- staka athygli mína hve þess- ar húðir voru yfirfullar af fólki sem allt var að verzia, enda er það augljóst að þar sem atvinnuleysi þekkist ekki og sjúkratryggingar eru full- komnar, þar getur fólk eytt því sem það hefur handa á milli, án ótta við framtíðina. — Hvað getur þú sagt mér um aðbúnað barnanna fram að skólaaldri ? — Aðbúnaður barnanna var það sém vakti mesta hrifningu. okkar. Allstaðar voru dagheim- ili starfrækt í sambandi við . verksmiðjurnar. Við skoðuðum þessi barnaheimili bæði x Moskvu og Kief. Þar var að- búnaður barnanna allstaðar hinn ákjósanlegasti. Á þessum heimiliun gátu mæðurnar ver- ið öruggar um börnin sín á meðan þær stunduðu vinnuna, og ef svo stóð á gátu þær haft börnin þarna yfir nótt- ina líka. Þarna voru rúm fyrir hvert barn til að sofa í á dag- inn, því það er siður að börn- in fái sér miðdegislúr allt til 12 ára aldurs. Við undruðumst hina frjálsu og ófeimnu fram- komu barnanna. Þau sungu fyr- ir okkur, bæði ein og mörg saman. Þau dönsuðu fyrir okk- ur þjóðdansa og lá'.su upp kvæði. Við kominn í matsal baraanna og þar voru tvær litlar stúlkur að leggja á borð, og var okkur sagt að þær gerðu það til skiptis. — Öll höfðu bömin húsgögn vi'ð sitt hæfi. Barnaheimilunum fylgja stórir garðar með öll- um mögulegum leikföngum. og sumstaðar höfðu bömin, þau er höfðu aldur til. lítinn gróður- blett að annast. Hvert barn átti sitt blómabeð og hirti það sjálft. Sú þjóð, sem leggur slíka rækt við yngstu þegna sína. hlýtur að ala upp mikið mim- val og farsæla kimslóð. M. Þ*

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.