Þjóðviljinn - 31.05.1952, Blaðsíða 3

Laugardagur 31. maí 1952 — ÞJÓÐVILJINN
(3
ERU BÖRNIN í HÆTTU?
Á alþjóðalegri bamavernd-
arráðstefnu sem haldin var í
Vín 12.—16. apríl sl. voru
saman komnir 560 fulltrúar frá
64 löndum til þess að ræðast
við um það, hvemig hægt
væri að tryggja bömum hvax-
vetna í heiminum rétt til þess
að lifa, njóta heilsuverndar og
almennrar menntunar.
Ég býst við áð hér muni
sumir lesendur minir nema
Aðalbjörg Sigurðardóttir
Twö sjónarmið —
en sama útkoma
Það er orðinn siður að helga
vissa daga á árinu vissum
hugsjónum, og veitir víst ekki
af, til þess að rifja þær upp
fyrir sér, þó ekki sé nema
einu sinni á ári. 1. júní hefur
víða um heim verið helgaður
framtiðarvonum mannkynsins,
börnunum, en þeirra ætti
reyndar helzt að minnast alla
365 daga ársins, þá væri kann-
ski meira byggt upp fyrir fram-
tíðina og færri óhappaverk
unnin.
Þegar vér virðum fyrir oss
barnið, í hvaða s.tétt sem þa'ð
er fætt, sjáum vér þegar í stað
tvennskonar afstöðu til þess
frá umhverfinu, tvo aðila, sem
sem bera á því fulla ábyrgð,
sé það heilbrigt í heiminn fætt,
að það geti notið hæfileika
sinna, orðið nýtur, hamingju-
samur maður, sómi ættar sinn-
ar og þjóðar. Þessir aðilar eru
foreldrar eða heimili og þjóð-
félagið. Takmark beggja er
hið sama. enda þótt afstaðan
sé mjög ólík.
Svo er fyrir að þakka, að
flestum foreldrum er það í
blóðið borið, að elska barnið
sitt- svo, að þau vilja flestu
fyrir það fórna. Engar fórnir
eru of stórar, ef barninu mega
þær að gagni koma, og á
þessum kærleika lifir-og dafnar
barnið fyrstu árin, hann er
því líklega eins mikils, ef ekki
meira virði, en matur og drykk
ur. Nútíma sálfræðin heldur
því fram, a'ð fátækir foreldrar
og fákænir séu litla barninu
hollara umhverfi en nægtir og
vísindaleg handleiðsla, ef frjó
dögg og athvarf foreldraelsk
unnar vi.ntar. Fyrir þessu er
sem betur fer oftast séð á eðli-
legan hátt og sú hjálp, sem
bömunum er veitt fyrstu árin,
ætti sem mest að vera fólg-
in í því að hjálpa foreldrun-
um til þess að rækja skyldur
sínar við þau og leiðbeina
þeim í uppeldinu.
En barnið er ekki gamalt,
þegar það fer að flytjast meir
og meir undan verndarvæng
foreldranna, einkum mó'ðurinn-
ar og til hins aðilans, þjóð-
félagsins, sem umkringir öll
litlu heimilin, og þau áhrifin
verða síðan allt af sterkari
með hverju árinu sem líður. I
bæjum og þorpum er það gat-
an, sem tekur við börnunum að
meiru eða minna leyti, þriggja
til fjögurra ára gömlum, þó
góð heimili missi vitanlega
aldrei sitt áhrifavald.
En hver er þá afstaða þessa
, • Framliald á 6. siðu.
staðar í lestrinum og hugsa
sem svo: Njóta íslenzk börn
ekki alls þessa?
Því er bezt að taka það
strax fram, að víðast hvar í
heiminum, utan Sovétríkjanna
og lýðræðisríkja sósialismans,
þ. e. i löndum auðvaldsins er
ástandið í þessu efni miklu
verra en hér. Vil ég því ncfna
nokkur dæmi víðsvegar að
úr heiminum, eins og þau komu
fram á ráðstefnunni. Fulltrú-
arnir lýstu ástandinu í lönd-
um sínum með tölum og stað-
reyndum.
Himdruð milljóna manna i
Indlandi, Indó-Kína, megin-
hluta Afríku, Kýprus, Venesú-
ela, Sýrlandi, Líbanon, Brasilíu,
Argentínu og Kúba hafa aldrei
heyrt læknis- eða fæðingarhjálp
nefnda á hafn, hvað þá meir.
Það skyldi því engan undra að
85% ungbarna á Kúbu deyja
innan eins árs, 45% barna .
Su'ður-Afríku lifa ekki í eitt
ár og 55% deyja innan þriggja
ára aldurs.
í Brasilíu deyja hvorki meira
né minna en 500 börn af hverj-
um þúsund innan 14 ára. Það
er hræðilegt að heyra að
ung börn þar í landi nevð-
ast til að selja líkami sína
til að seðja hungur sitt. á
sama tíma og vellauðugir stór-
bændur fóðra svínin og veð-
hlaupahesta sína á mjólk, sem
börnunum er neitað um, eða
hella henni í árnar til þess að
halda uppi verðinu.
I Iran lifa aðeins 15% barna
til 15 ára aldurs, aðeins eitt
barn af tuttugu gengur í
skóla og 18 af hverjum 20
börnum þjást af trakoma, augn
veiki sem er fylgifiskur fátækt-
ar og óhreininda.
I litlu landi eins og Venesúela
eru 100 þús. heimilislausir
munaðarleysingjar sem enginn
hirðir um.
Hvernjg er hægt að fá lækn
ishjálp í Alsír, þegar svæði
álíka stór og mörg héruð í
Frakklandi samanlagt, eru al-
gjörlega læknislaus ?
Prófessor Monod frá Frakk-
landi sagði að helmingur mann-
kynsins sylti eða lifði við mjög
þröngan kost.
Japanski fulltrúinn Takako
Matsumoto skýrði frá því sem
okkur á 20. öldinni finnst svo
skelfilegt að við eigum bágt
með að trúa: 300 þúsund jap-
önsk börn voru seld á síðast-
liðnu ári. 1 Fukushima héraði
voru um 3 þúsund bændabörn
seld. Verðið var 3—6 þúsund
jen, jafngildi 17:/2—35 kg af
hrísgrjónum. Það fólk sem sel-
ur börn sín í vinnuþrældóm
hjá atvinnurekendum, til þess
að hinir sem eftir eru get;
dregið fram lífið svolítið leng-
ur, hlýtur að vera á barmi ör-
væntingar.
Mona Fuad frá Sýrlandi
sagði, að í landi hennar sem er
frjósamt frá náttúrunnar bcndi.
væri barnadauði 40%. Þar
er einn læknir fyrir 15 þorp.
Það er þrælasala bönnuð með
lögum að nafninu til, en þar
er fast verð á börnum 300 tii
600 sýrlenzk pund.
Börnin deyja úr taugaveiki,
beinkröm og hungri. Er það
vegna þess að þessi lönd séu
Konurnar og fríðarbarátian
hrjóstrug áð ástandið er slíkt?
Nei, þvi fer fjarri. Þau eru
auðug lönd. I þessum löndum
er ræktuð baðmull, kaffi, maís,
bananar; þar er í jörðu dem-
antar, gull, oiía og ýmsir málm-
ar.
En ekkert af þessum auðæf-
um er eign fólksins sem fram-
leiðir þau. Fólkið er arðrænt'
og kúgað af mestu grmmd.
Fulltrúar frá Frakklandi,
Bretlandi, ítalíu og Banda-j
ríkjunum skýrðu frá því aú
tugir þúsunda barna liföu við|
skort í skuggahverfum í París,
London, Róm og New York.
80% af fjárlögum þessara
landa eru til hernaðarþarfa svo
að lítið verður eftir til skóla-
mála.
Einn skriðdreki kostar jafn
mikið og einn skóli. Skrið-
drekar eru smíðaðir í hundr-
aða og þúsunda tali. Á sama
tíma eru skólabyggingar svo
til stöðvaðar. I Englandi á-
kváðu yfirvöldin að takmarka
flutninga skólabarna á bílum.
En mæðurnar risu hvarvetna
Framhald á 6. si3u.
Þegar drengurinn minn,
þriggja ára, stendur við tæran
fjallalæk einn dag í maí og
skemmtir sér við að henda
steinum út í strauminn og kall-
ar: „Mamma., mamma! Steinn-
inn er að fara í ferðalag, haltu
í mig“. Og litla stúlkan mín
twjrgia ára leggur vangann
ofan í brúnt lyngið í brekk-
unni og téigar angan vorsins
rtð skaut móður jarðar, fara
um mig heitar, sterkar kenndir
og ósjálfrátt loka ég augunum
og tek mér í munn orð skálds-
ins: ,,Sól stattu kyrr“. Hversu
lengi dugar hönd mín til að
halda.í þig á móti straum allra
hinna óhollu áhrifa, sem að þér
sækja? Og litla stúlka, senn
ert þú vaxinn frá brekkunni
með lynginu brúna, hvert
stefna þínar þrár? Má ég vona
að eftir 13 ár finnir þú enn
ilminn úr brekkunni við lækinn,
eða —. Mynd kemur fram í
hugann. Það gerðist í vor.
Stúlka, sem ég kynntist fyrir
13 árum, þá á aldur við þig,
með saklaus augu eins og þín.
Hún var sótt suður á Kefla-
víkurflugvöll. Nei, þetta er of
svart til að hugsa um í maí,
við tæran fjallalæk og angan
vors í lofti. En sú hugsun
sleppir ekki tökum. Hvað verð-
„ÞIÐ MEGIÐ EKKI senda hann pabba í stríð". — Þessi vestur-
þyzku börn frá Wattenscheid voru fædd á stríðsárunum, og þeirra
fj’rsta reynsla af heiminum imihverfis þau er af loftvarnarbyrgjum
°S sprengjuárásum. Margir jafnaldrar þeirra misstu feður sína i
hinum blóðugú, hryllilegu orustum seinni heimsstyrjaldarinnar. Sjö
ár eru liðin síðan, en börnin á myndinni lifa enn i stöðugum ótta.
Adenauerstiórnin, sem er hiýðin sínum erlendu yfirboðurum, er á
leið með að gera Vestur-Þýzkaland á ný að vígvelli með stöðugri
hervæðingu og striðsundirbúningi. Þúsundir vestur-þýzkra drengja
skjálfa nú af ótta við að þurfa aftur að leita hælis í loftvarnar-
byrgjum og farast ef til vill í loftárásum, meðan feður þeirra eru
sendir til að drepa börn í öðrum löndum. Þessvegna safnast litlir
drengir og stúlkur í Wattenscheid og mörgum öðrum vestur-þýzkum
borgiim saman á götunum og bera spjöld með svofiljóðandi kröfu til
yfirvaldanna: „Þið meglð ekki senda hann pabba í stríð“. 1 dag taka
ölí born og allar mæður heimsins undir með þeim.
ur um ykkur íslenzku börn ?
Fáið þið að vaxa upp í friði
við ilm úr mold og eim af þara/
í fjöru, ú í æðarfugli og garg
í kríu. Eða á leið ykkar að
úggja út í lönd til að fá ykkur
gervifót eins og seyðfirzki
drengurinn.
Fleiri myndir sækja fram.
í hugann, myndir frá árunum,
sem í munni almennings ertt
kölluð fyrri hernámsár. Á þeim.
árum var ég við bamakennslu.
Einn vetur kenndi ég við skóla
hér í nágrenninu. Gólfið í
skólastofunni vár allt ' 'útpikk-
að eftir byssustingi. Hamingjan.
má vita nema svo sé enn.
Kannski hefur ekki þótt taka
því að gera við það ? Allt í
kringum skólann voru her-
marmaskálar. Hvergi varð stig-
ið frjálsum fæti á jörðina, sem
þó var okkar. Sum af þessum
börnum komu beint í skólaiin
frá sorphaugunum, sem þessir
gestir skildu eftir sig ekki ó-
víða, þá var ritað ártalið 1941
— nú 1952.
Einn morgunn í júní kemur
lítill drengur inn og segir:
„Mamma á ég að skjóta þig ?“
Mamma hrekkur við. Er þetta
drengurinn sem stóð við lækirm
og ferðaðist með straumnum?
Og stúlkan litla syngur há-
stöfum á erlendu máli. Hvað
er að gerast? Jú, hér er er-
lendur her og hér er ekki að
skapast ástand, hér er ástand.
Áhrifin eru þegar komin í ljós
og verður þó betur, ef ekkert
er aðhafzt. Fyrir nokkru flutti
ríkisútvarpið þá frétt að her-
lið ætti að setjast að hér í ná-
gi-enni Reykjavíkur. Getur
þetta verið satt? Eru merin.
búnir að gleyma þeirri and-
Framhald á 6. síðu.
Baráttan fyrir öryggi og
framtíð barna okkar
EFTIR ógnir og hörmungar sið-
ustu heimsstyrjaldar, var ekk-
ert eðlilegra en að konur og mæð-
ur um heim allan risu upp og
mynduðu með sér varnarbandalag
gegn því að mannkyninu yrði
aftur steypt út í sömu villi-
mennskuna. Þetta varnarbandalag
er nú orðið eitt sterkasta aflið
i þeirri voldugu og sívaxandi frið-
arhreyfingu, sem fer um lönrtin
og telur orðið helming allra jerð-
arbúa.
Á SIÐASTLIÐNUM árum hefur
Alþjóðasamband lýðræðissinnaðra,
kvenna beitt sér fyrir því, að 1.
júní ár hvert sé helgaður því há-
leita markmiði að bjarga dýr-
asta fjársjóði mannkynsins, börn-
unum, ifrá þvi að verða fórnar-
lömb þriðju heimsstyrjaldarinnar,
og vinna að bættum kjörum þeirra
mörgu milijóna barna, sem víðs-
vegar urn heim eru örkumla eft'ii'
síðustu heimsstyrjöld, eða eru of-
urseld hungri, þrælkun og ósegj-
anlegri neyð, vegna vigbúnaðar-
kapphlaupsins, sem nú er háð
i heiminum til undirbúnings
kjarnorkustyrjöldinni.
1 DAG TAKA höndum saman 135
milljónir kvenna i 96 lönduni
heims, í baráttunni fyrir öryggí
og framtíð barna sinna.
ISLENZIvAR mæður vilja einni&’
rétta hönd sína til þessa þýðing-
armikla og göfuga alþjóðastarfs
kvenna og vinna að því af öll-
um mætti, að það ólán hendi ekki
islenzku þjóðina að land hennar
verði notað til árása á saklaua
börn annarra þjóða heims og
kalli um leið dauða og skelf-t
ingar yfir íslenzk börn.
Ah, í