Þjóðviljinn - 31.05.1952, Síða 5

4) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 31. maí 1952
Laugardagur 31. maí 1952 — ÞJÚÐVILJINN — (5
lllÓOVIUINN
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Hai'aldsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustig
19. — Sími 7500 (3 linur)
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 18
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Á íslandi og í öSrum löndum þar sem auðvaldsfyrir-
komulag ríkir enn er baráttan fyrir - v.nnu aöalverkefni
verkalýðshreyfingárinnar. Það veltur á ýmsu í þeirri
baráttu, og við þurfum ekki annað en líta í kringum
okkur hér í okkar þjóðfélagi á líðandi stund til að sann-
færast um að enginn varanlegur sigur hefur enn unnizt
í atvinnubaráttunni. Því valda sjálfir þjóðfélagshættirnir.
í Sovétlýðveldunum og öörum ríkium þar sem sósíal-
isminn hefur náð fram að ganga er baráttan fyrir at-
vinnu úr sögunni. Það leiðir af sjálfum þjóðfélagshátt-
unum að þar hefur hver maður verk að vinna. Atvinnu-
leysi er þar aðeins fornt hugtak, og það hefur enginn á-
hyggjur af ”því framar. En um leið og allir voru komnir
í vinnu kraföict annað vandamál úrlausnar: hvemig
eigum við að hvila okkur, félagar? Einnig þetta vanda-
fnál hefur verið leyst. í liverri borg Sovétríkjanna og
alþýðulýðveldanna eru risin fleiri og færri stórhýsi,
menningarhallir alþýðunnar þar sem fólkið getur unað
við leik og nám, hvílzt og dvalið saman. Þar á alþýða
manna, ekki síður en æskan, aðgang aö húsum á borð
við æskulýðshöll Reykvikinga eins og hún hefur risíð í
rijörfustum draumi. Um alla landsbyggðina eiu síðan
dreifð hvíldar- og hressingarheimili hins vinnandi manns
í borgunum. þar sem hann getur varið sumarleyfi ídnu
viö hverskonar nútímaþægindi og við mjög vægu gjaldi
eða alls engu. í sósíölsku ríki leysist atvinnuvandamálið
af sjálfu scr. Og þar er hvíld verkamannsins úrlausnar-
efni sem þegar hefur vsrið leyst.
Nú fara í hönd sumarleyfi hér á landií. En hvernig
hvílist t. d. rcýkvískur verkamaður í sumarleyfi tsínu?
Hvert á hann að fara? Sumir eiga kannski tjald og geta
legið í því í misjöfnum veðrum í einliverjiun túnfætinum
í óncfndum dal. Fæ.stir eiga þeir bíl, og eru því komnir
upp á náð áætlunarbifceiða, sem eru okurdýrar. Hótel
eru fá og slæra cg dýr eftir því. Áfleiðingin er líka sú að
ieykvískir vorkamenn tsitja í stórhópum heima hjá sér í
sumarleyfi sínu og fara hvergi. Sumir þeirra reyna að
skreppa eitthvao út fyrir bæinn um aðra hvora fríhelg-
ina, en það ev auðvitað ekkert feröalag og engin hvíld.
Hér eru engir staöir þar sem ætlazt er til að hinn vinn-
andi maöur geti varið sumarleyfi sínu í náöum.
Auðvaldsþjóðfélag er ríki heildsala, braskara og em-
bættisgikkja — cg það er ekki sniðið við hæfi hins vinn-
andi manns. í auðvaldsþjóðfélagi er verkamaöurinn und-
irsáti. Sú eina hvíld sem honum er fyrirhuguö er mátu-
legt atvinrmleysi ööru hvoru. Verkalýðshreyfingin ver
öllum tíma sínum oo: ailri orku sinni í baráttu fyrir vinnu
og náúöþurftum alþýðumannsins — og hrekkur þó ekki
til. Valdamennirnir líta ekki á alþýöuna sem manneskjur
er þai’fnisý áhyggjulausrar hvfldar og menningar, heldur
sem ópersónulegt vinnuafl, hluti sem þægilegt er að
gcta stolið af, verkfæri sem gott er að geta notað að
vild. Mar o ; alþýðumaður lifir slíku lífi áhyggju og erfið-
is að moður spyr ósjálfrátt við. ásýnd hans: hvaða
glæp hefur þersi maöur drýgt að hann skuli vera svona
boginn. svona þreyttur, svona horaður, útlit hans svona
fjarri allri hugsjón um mannlega reisn og virðingu?
.,Glæpur“ har.s er skipulagið sem hann býr við, hvíldar-
laust erfiði hans annarsvegar, áhyggja- hans fyrir morg-
undeginum hinsvegar. Hann er að vísu stoð þjóðfélágs-
ins, en tukthúslimurinn er líka aðalatriði dýflissunnar.
Þessvegna cr baráttan fyrir sósíalismanum meira en
isarátta fyrir atvinnuöryggi og brauöi. Hún er líka bar-
átta fyrir mannlegri reisn, barátta fyrir hvíld og næði og
björtum hug, barátta fyriir beinu baki og djörfum svip,
barátta fvrir sumarheimili járnsmiða að Laugarvatni,
barátta fyrir rpenningarhúisi Dagsbrúnarmanna á
'Klambratúni. Hún er barátta fyrir þeim nýja manni sem
risinn er á legg í albýðulýðveldunum og Sigurður Guðna-
•son var að segja okkur frá um daginn. íslenzk alþýða
þættist aö vísu góðu bætt nú ef hún fengi örugga at-
vinnu í sumar. En hvorki fólkið né forusta þsss má í
dægurbaráttunni gleyma hinum víðari sjónarmiðum:
sósíalismanum sjálfum, mannshugsjóninni, alþýðulýð-
veldihu. Því minni atvimia sem veröur í sumar því meiri
ástæða er til að minnast lokamarksins í haust. ,
í Eyjum
VESTMANNAEYJAR eru um
margt einkennilegur staður.
Ætli maður þangað er ekki
annað en að stíga upp í flug-
vél í Reykjavík, sem er orðið
ósköp líikt og að fara upp í
áætlunarbíl austur, nema hvað
maður sér engan bílstjóra og
það er ævintýralega falleg
flugfreyja til að stjana við
fólk, og flugfreyjan segir
blíðum rómi að það megi losa ★
um öryggisbeltin og reykja ef
vill og menn kveikja í — og VESTMANNAEYJAR eru líka
búast til að njóta ferðarinnar, eina plássið á landinu síðan
Esja verður væntanlega á Akur-
eyri í dag- á -Vestunleið. Skjald-
breið er á Húnaflóá á suðurleið.
Þyrill er á Seyðisfirði.
Skipadelld S.I.S.:
Hvássafell er í Vestmannaeyj-
um. Arnarfell losar timbur á
Húnaflóa. Jökulfell fór frá Akra-
nesi 28. þm., áleiðis til N.Y.
Flugfélag Islands:
eyingar hafa borið gæfu til 1 da£ verður flogið tii Akur-
að varðveita riokkuð sem ®yraf; Vestmannaeyja, Blönduóss,
Reykvíkingar eyðilögðu
hjá
sér af jafnmiklmn ákafa og
flest annað. Þeir eiga sinn
skans þar sem Jón Indíafari
var kónglegur byssuskytter
mót væntanlegum Tyrkjum,
en kona hans festi ekki yndi
í Eyjum og þau fluttu í land.
Sauðárkróks, ísafjarðar og Siglu-
fjarðar. •— Á morg-un til Akureyr-
ar og Vestmannaeyja,
I dag verða.
gefin saman í
hjónaband ung-
frú Halldóra
Jónsdóttir, frá
Hvammeyri við
Tálknafjörð, og Einar Einarsson
frá Urriðafossi Flóa. Heimili
brúðhjónanna verður fyrst um
sinn á Fiókagötu 27.
en — „spennið öryggisbeltin,
no smoking", og ferðalaginu
er lokið.
VESTMANNAEYJAR eru fag-
ur staður. Þar er eitthvað
sem minnir á ákafan hjart-
slátt og öra blóðrás. Engum
dettur þar í hug að barma
Næturvarzla um hvítasunnuna
verður í Ingólfsapóteki. — Sími
á Sturlungaöld sem hefur
haft her innlendra manna.
Hernum var líka stefnt gegn 1330.
Tyrkjum, núverandi banda-
mönnum í Atlantshafsbanda- Læknavarðstofan Austurbæjar-
laginu. Þeir voru aðallega skólanum. Kvöldvörður og nætur-
hermenn a sunnudogum og
það ákafir, að Tyrkir hefðu ^ Reykjavíkurdeild R.K.l.
áreiðanlega fengið heitari umsóknum um sumardvalir
móttökur hefðu iþeir komið barna verður veitt móttalca í
öðru sinni. — í Eyjum er skrifstofu R.K.l. í dag kl. 10—12
líka elzta eimreið á Islandi og °S 1—4. — Til greina koma börn,
áreiðanlega ein af þeim fædd eru á árunum 1945, ’46
minnstu í heimi. Hún var not- 47 og 48'
uð tii að draga grjót í upp- Kaulð ísIenzUat. lðnaðarvörur «g
fyllingu. Nu hallar hun undir styðjlð lnnlent vinnuafl . sam-
flatt í brekku, ryðguð vel og Uepiml vlð hið erienda. —
heldur uppi fisktrönum. Það
var auðvelt að komast út í Þjóðminjasafnið verður lokað á
Eyjar en vandinn meiri að hvitasunnudag, en opið fra ki.
. , ^ f 1—3 a annan i hvitasunnu.
komast „til Islands aftur. I
gamla daga voni menn stund- Helgidagsla-knar um hvítasunn-
urn tepptir þar sumarlangt, una: á morgun Grímur Magnús-
þegar brirnaði stöðugt við son, Langholtsvegi 86. Sími 5459.
Sandinn. NÚ er þar oft ekki -ánnan í hvitasunnu: Skúli Uhor-
flugveður dögum og vikum oddsen- Laufásvegi 35: Simi 3704'
saman og skapillur hættir Bólusetnlng gegn barnaveiki.
maður að dásama tæknina, Pöntunum veitt móttaka þriðju-
þegar maður stígur um borð daginn 3. júní nk. kl. 10—12 f.h.
í togara eða mótorbát og býr 1 síma 2781.
sig undir 10—12 tíma sjó-
veiki til Reykjavíkur. — „Og
seinast iþegar ég sá hann, þá
var hann oní Kó, og renn-
blautan á hárinu ég uppúr
sjó hann dró“.

sér yfir þeim ilm, sem ætlar
Reykvíkinga lifandi að drepa,
gúanó. „Hann Marinó í gúanó,
hann spilar á píanó“. — Ver-
tíð er nýlokið og það er eins
og sterkur erfiðismaður hafi
teygt úr sér og lagzt til
hvíldar. Þorskanetin liggja
dreifð um græna geira ailt
upp undir björg. Sjálfum
finnst staðarmönnum heldur
dauflegt. Allar ákvarðanir
miðast nú við fyrir og eftir
þjóðhátíð. — I Vestmannaeyj-
um búa einhverjir harðdug-
legustu sjómenn við norður-
höf og þar eru gerðarlegar
konur. Eins og víðar á Is-
landi er þar margt afrekið
unnið á sjó þótt enginn verði ^ardagur 31. (Petrone la)
c „ r T „•» 152- dagur arsins. — Tungl a
frægur ems og Carlsen. Litið fyrsta Uvartill; t hásnðrl kl. 18.32 23.00 Dagskráriok.
er um slikt talað, það heyrir Árdegisflóð kl. 10.15. Síðdegisflóð (Hvítasunnudagur).
Fastir liðir eins
og venjulega. Kl.
12.50 Óskalög sjúkl
inga (Ingibj, Þor-
bergs). 19,30 Tóri-
leikar: Samsöngur
(pl.). 20.30 Einsöngur: Elsa Sig-
fúss syngur. 20.45 Leikrit: ,,Það
kveldar" eftir Georgias Theótok-
as, í þýðingu Ingólfs Pálmasonar.
Leikstjóri: Þorsteinn Ö. Stephen-
sen. 21.15 Tónleikar (pl.): L’Ar-
lesienne, svíta eftir Bizet (Sin-
fóníuhljómsv. í Philadelphíu leik-
ur; Stokowsky stjórnar). 21.40
Upplestur. 22.00 Fréttir og veður- «
fregnir. 22.05 Tónleikar: Þættir
úr klassískum tónverkum (pl.) -
til daglegu lífi. Aftur hafa ki. 22.43.
þeir gaman af sterkum mönn-
um. Ef sjómaður hefur sleg- Ríkisskip
izt .við 7 Ameríkana í Ham- Hekia
borg og haft betur er líklegt
að hann verði frægur í Eyj-
um. — „Hann drekkur kakó
og reykir grúnó og notar
strigaskó".
FÁTT er nú orðið um góða
bjargmenn. Eggjatöku er lítið ,._
sinnt, einum Reykvíking til
mikillar sorgar. Það er ekki & V
laust við, að hann hugsi til
þess fjarræna möguleika ef
allar búðir í Reykjavík fyllt-
ust af svartbakseggjum á
vorin. En þeir eru orðnir van-
ir að höggva stórt í Eyjum
og vopn þeirra eru hraðskreið-
ir mótorbátar. Það er kannski
ekki von að þeir nenni að
dútla við að tína egg. Kná-
legur stráklingur sagði mér
þó að hann hefði fengið 1500 j
svartfuglsegg í einni ferð,‘
„Ertu bjargmaður?" sagði ég.
„Sveitamaður úr Reykjavík“,
hefði hann getað sagt, en
liann sagði það ekki. ,,Það
þarf ekki að síga, maður tin-
Lágfjara kl. 1627.
Kaupmannahöfn.
11.00 Messa í Dómkirkjunni.
14.00 Messa i kapellu Háskóla.ns.
15.15 Miðdeg'istónleikar (plötur).
Framhaid á 7. siðu.
Vísir opinberar afstöði sina til
atWnnureksturs bæjarfélaganna
Hlakkar yfir fjárhagsörðugleikum nokkurra bæjarút-
gerða og telur fjarstæðu að veita nýjan gjaldfrest
Heilclsalablaðið Vísir reynir í íyrradag að gera sér mat
úr bví aö nokkrir nýsköpunartogarar hafa verið aug-
lýstir til uppboðs vegna fjárhagsörðugleika útgerðanna.
Allir eru togarar þessir I eigu bæjarfélaga út á landi eða
félagssamtaka sem fólkið á þessum stöðum hefur skapað
til að eignast skipin og gera þau út til atvinnuaukningar
á viðkomandi stöðum.
Það hlakkar greinilega í þessu málgagni voldugustu
einokunarheildsala Reykjavíkur yfir fjárhagsörðugleikum
Jiessara skipa. Það er eins og Vísh* sjái nú loks möguleika
á því að sá draumur rætist, að fólkið út um land verði
svlipt þessum þýðingarmiklu atvimiutækjiun sem hafa
fært því ómetánlega björg í bú á undanfömum árum.
Ef til vill er til of mikils
mælst að Vísir reyni að gera
sér grein fyrir því hvemig á-
• statt væri, ekki aðeins í kaup-
. stöðunum út um land heldur
einnig í landinu almennt, hefði
liin fjandsamlega afstaða heild-
salaklíkunnar og Framsóknar-
foringjanna til nýsköpunarinn-
ar og þó alveg sérstaklega til
togarakaupanna orðið ofan á
og engin endurnýjun þessara
stórvirkustu atvinnutækja
landsmanna farið fram.
VTeit ekki þetta málgagn auð-
ugustu einokunarheildsala
Reykjavikur að það eru framar
. ölhi öðru þau verðmæti sem
nýsköpunartogararnir hafa afl-
að sem hafa haldið lífinu í
þjóðinni síðan afturhaldið allt
sveik stefnu framfaranna og
atvinnulegrar uppbyggingar,
sem Sósíalistaflokkurinn og
verkalýðshreyfingin markaði
á árunum 1944;—47.
Eða hvernig halda menn
au atvinnuástaridið í landinu
og gjaldeyrisöflun þjóðar-
innar stæði nú ef fylgt hefði
verið ráðum Björns Ölafs-
sonnr og Framsóknaraftur-
hald .’.ns, sem enga mögu-
leika eygðu 1944 aðra en þá
að leggja hepdur í skaut,
íána erlendum þjóðum inn-
stæðurnar sem þjóðin eign-
aðist á stríðsárunum og taka
’upp slaginn við verkalýðs-
hreyfinguna til þess að
þrýsta niður kaui»gjaldi og
lífskjörum?
Enginn efast um hvernig
• komið væri. Þótt afturhaldinu
liafi tekizt að snúa hjóli fram-
' vindunnar aftur á bak og skapa
atvinnuleysi og fátækt á þús-
undum alþýðuheimila sem áður
bjuggu við næga atvinnu og
vaxandi hagsæld væri ástandið
nú hálfu verra hefði ekki tek-
izt að vimia bug á fyrirætlun
um svartasta afturhaldsins 1944
og taka upp þá stórbrotnu
framfarastefnu sem Sósíalista-
flokkurinn og þá framar öllum
foraiaður hans, Einar Olgeirs-
son, átti höfuðþáttinn í að
móta.
Hef&i stefna Vísisliðsins og
Framsóknar sigrað, þá væri
hér aJgjört hallæri og full-
komnasta eymd ríkjandi. Þetta
ætti Vísir að gera sér ljóst
áður en hann heldur áfram
svipuðum skrifum og í fyrra-
dag.
Og þá skaðaði ékki að heild-
salablaðið gerði sér örlitla
grein fyrir því hvaða atvinnu-
tæki og hvaða stétt manna
það er sem aflað hefur ails
þess gjaldeyris, sem gert hefur
éigendur hans og húsbændur
að milljónaeigendum. Sjálfir
afla þessir sýklar á þjóðar-
líkamanum einskis gjaldeyris.
þeirra hlutverk er að valsa
með þann gjaldeyri sem út-
gerðin og sjómannastéttin afl-
ar, okra á innflutningnum og
féfletta þjóðina á hinn svívirðti-
legasta hátt.
Það er áreiðanlega of
snemmt fyrir heildsala og
málgagn Jieirra að fagna því
að bæjaifélögin og samtök
fólksins verið svift þeim bjarg-
vættum sem togararnir liafa
reynzt lömuðu atvinnulífi kaup-
staðanna út um land síðustu
árin. Slíkt myndi mæta svo
almennri fordæmingu og rétt-
mætri andstöðu almenningg í
landinu áð engri lánastofnun
eía ríkisstjórn yrði stætt á.
Vísir og aðstandendur hans
verða því áreiðan’ega að sætta
sig við , nýjan gjaldfrest“ áð-
ur en sá draumur einokunar-
klíkunnar rætist að fólkið verði
svift atvinnutækjunum og þau
lög’ð í hendur útge.i'ðarauð-
■ vaidsins og stórbraskaranna
sem Vísir heldur að hafi einka-
rétt á. að reka togaraútgerð.
Þjóðin keypti ekki togarana
til landsins til þess að þeir yrðu
eitthvert leikfang í höndum
einkabraskaranna. Þeir voru
keyptir tij þess að verða at-
vinnutæki í höndurn fólksins í
iandinu og til þess að afla
gjaldeyris fyrir þjóðarheild-
ina. Almenningur man enn
rivernig útgeröarbraskararnir
lögðu skipunum við landfest-
ar þegar eitthvað bjátaði á
og skeyttu engu þótt hundruð
og jafnvel þúsundir manna
væru sviftir atviimu og iíís-
framfæri. Það var sjónarmið
gróðans eins sem réði. Þjóðiri
kærir sig ekki um áð þessi saga
endurtaki sig. Og þess vegna
munu fáir taka undir þá kröfú
★ Nú finnur AB-blaðið for-
ustumömium SovétrSkjauna það
helzt ‘til l’oráttu að þeir stundi
ekki sjósókn eða landbúnað'
sér tii lífsframfæris! Og það
sem merkilegra er: þessari upp-
iioildsalablaðsins að bæjarfé-
icgin og samtök a’mennings
verði svipt þeim atvinnutækjum
scm hafa bjargað þjóðinni frá
algjöru hallæri á tímum ir.ar-
sjallstefnu og afturhalds og
sem eru um leið undirstaða at-
v ínnulifsins í kaupstöðum
landsins.
En fróðlegt er fyrir íslenzka
alþýðu að hafa fengið enn einu
sinni staðfestingu á hug einok-
unarheildsalanna og stórbrask-
aranna sem voldugastir eru í
Sjálfstæðisflokloium,' til vel-
íerðar- og hagsmunamála al-
íaennings í kaupstöðum lands-
ins. Af þessari afstöðu Vísis
ma glöggt marka hve nauðsyn-
legt er að fólkið sé á verði og
noti hvert tækifæri til að ef’a
samtök sín og aðstöðu. Eitt
miki'sverðasta atriðið í því efni
er að hnekkja á sem áhrifa-
ríknstan hátt valdi e'nokunar-
heildsaianna og braskarastétc-
arinnar almennt, sem er uppi-
staðan í Sjálfstæðisflokknunl
og hefur gert bæði Framsókn
og AB-broddana að þægum og
viiialiprum þjónum sínum.
götvun AB-manna er ætlað að
vera rök fyrir því að nýtt
þjóðfélag, með uýrri manngerð
og hærri hugsjónum en fyrir-
finnast í hnlgnandi skipulagi
kapííalismans, sé ekki í sköp-
un í Sovétríkjunum. Þar þajrf
svo ekki frekar vitnanna rið
að dómi Stefáns Péturssonar
og annarra skriffinna AB-blaðá
ins. Þetta er hin fullgilda sönn-
un sem engar staðreyndir fá
raskað.
★ Hér liefur veríð sett
fram merlcileg kenfning sem
vissulega á skilið að henni sé
veitt athygli. Og það eitt er
rist að hvergi öriar á henni
í fræðiriium sósíaiismans fram
á okkar tíma. Stefán Péturs-
son er óumdeilanlega höfund-
ur kenningarinna r. Engum öðr-
um hefur komið til hugar að
fomstumenn verkalýífeins og
þjáðfélags sósíalismans iyú’iðu
að stunda sjósókn eða land-
búnað sem aðalatvinnu til þess
að villast ekld inn á bliiul-
götur kapítaiismans. Enda á
Stefán eftir að sýna fram á
livernig Stalín, Molotov og Vis-
hinskí ætíu að koma sjósókn-
inni og Iandbnnaðarstörfunum
af samtímis því sem þeir hafa
á hendi foruslu milljónaþjóð-
ar sem stenður í uppbyggingu
nýs þjóðfélags mec' öllum þeim
Framhald á 6 síðu.
m
SKAK
Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Ný islenzk skákbók
Hinir ötulu útgefcndur Skák-
ritsins hafa sent frá sér bók um
skákþing Norðurlanda, er fram
fór í Reykjavík sumarið 1950.
Þetta er fjölritaður bæklingur,
44 blaðsíður að stærð, snyrtilegur
að frágangi og hofur að geyrna
ailar 45 skákirnar, sem tefldar
voru í landsiiði og er meira en
helmingur þeirra með skýringum.
Verð bókarinnar er 30 kr. og
má fá hana hjá bóksölum, en
einnig beint frá afgreiðslu Skák-
ritsins, Njálsgötu 15.
Erlendis tíðkast að gefa út
bækur um meiri háttar skák-
þing, og þótt ekki fari mikið fyrir
þessu þingi okkar á alþjóðamæli-
kvarða, er það engu að síður
myndarlegasta skákþing, sem
haldið hefur verið á íslandi, og
hugstætt íslenzkum skákunnend-
■ifB
tfili
wm
Sjá, allir forða eér frá honum og fela
sig, eins og hann væri likþiár. — Hann
er meira en líkþrár, hann er okrari,
hljómaði allt um kring; og Hodsja Nas-
reddín iðraðist gárlega:, og endurtók eið
sinn: Ég skal drélckja honum í sömu
ir þau bara“. — Vestmanna- tjörninni.
Okrarinn gekk fram án þesa að bíða eft-
ir að röðin kæmi að sér. Leiikerasmiðurinn
og dóttir hans komu á eftir. ~ Fi'iður
sé með þér, æruverði Tsjafaí', sagði stór-
vezírinn vingjarnlega. Flyttu emjrnum er-
indi þitt, ' J '
Ó, mikli herra, byrjaði okrarinn, og sneri
sér að emírnúm sem hraut hástöfum, —
þessi maður, leirkerasmiðurinn Níjas,
skuldar mér 100 dali beint og aulc þess
300 daii í vexti. 1 morgun var gjalddagi
lárisins, en liann borgaði mér ekki.
Vezúrinn sneri sér að leirkerasmiðnum:
Játar þú þessa skuld? Leirkeragmiðurinn
svaraði veikri röddu: Já, vitri og féttláti
vezír, ég játa, og viðufkenni að. gjalddaginn
er kominn. En ég bið um mánaðarfrest, og
vona að éinírinn auðsýni mér náð og misk-
unn,
um, ekki sízt fyrir þá sök að
islendingar iunnu þarna meiri
sigur en nokkurn hafði órað
fyrir.
Ég- get mér þess til að ýmsir
muni sakna skáka úr öðrum
flokkum, ekki sízt meistaraflokki,
því að þar voru margar skemmti-
legar skákir tefldar, en . ekki
verður á allt kosið, útgáfa ís-
lonzkra skákbóka er áhættusamt
fyrirtæki enn sem komið er.
Hitt er alltaf mikiis viroi að
hafa allar skákir landsliðsins t:l-
tækar á einum stað. — Það er
ekki s'öur fróðlégt að kynnast
keppendunum í striðu en iJiðu,
oft sézt bezt hvað í manninum
býr, þegar hann á 1 vök að
verjast.
Ýmsar af skákunum í bókinni
eru manni cnn í fersku minni:
hinn fallegi ' vinningur Baldurs
geg.n Storm Herseth og viður-
eign hans við Vestöl í siðusru
umferð, er réð úrslitum, skákir
Guðjóns M. við Július Nielsen og
Kinnmark, maraþon þeirra Vestöis
og Guðmundar Ágústssonar. En
ekki þarf að blaða lengi í bclc-
inni til að finna skemmtilegar
skákir,1 sem - eigi hafa verið birt-
ar fyrr.
1 þriðju skálf bókarinnar eigast
Nielsenarnir dönsku við, Julius
hefur hvitt en Palle velur kóngs-
indverska vörn gegn drottningar-
peðsbyi'jun. Eftir .13. leilc hvíts er
þessi staða komin upp:
Síðustu leikirnir voru: 12. Rd4x
Re6 Rg4xBe3 13. Ddl—d3. Palle
lék nú DdS—g5, sem lítur ekki
illa út, en Julius nær sér nú
niðri á honum á skemmtilega.n
hátt: 14. h2—hl! Dg5—f6, drottn-
ingin verður auðvitað að greta
þess að riddarinn’ sleppi ekki yf-
ir á e7 með skák, en -svartur
hótar nú bæði bxcG og Dxc3, svo
að allt virðist vera í lagi, en
þá kom 15. of—e5 ! Mergurinn
málsins er sá, að eftir dxe3,
fxe3 valdar biskupinn á g2 ridd-'
arann á c6, svo að svarta drottn-
ingin getur ekki drepið hann,
Palle lék 15. — DÍ6—e6 og fram-
haídið varð 16. Dd3xe3 b7xc6 17.
Bg2xc6 Ha8—b8 18. De3xa7 og
hvítur vann. Þetta var fyrsta
skákin sem Palle Nielsen tefldi í
landsliði á ævinni, en bann lét
þessar ófarir ekki á sig fá. Hann
hefur tekið örum framförum síð-
an, og á nýafstöðnu skákþingi
Danmerkur hlaut hann önnur
verðlaun í landsliði, einum vinn-
ing -fyrir neðan Danmerkurmeist-
arann Christian Paulson og háif-
ura öðrum fyrir ofan nafna sinn
og keppinaut í þessari skák.
00 IPI 'Wý. Ég£
<3 £ kX * á X k
03 WW X II Á .
Ul 'éð Wk r!l!
siá é
co i A & #H li
to ■ £
>—* 15 w. .:||2 m
þráutin er tekin úr tefldri skák.
I-Ivítur er bersýnilega í sókn, og
nú er spurt, hvernig vinnur hann
fljótast? Reynið að finna beztu
leiki hv'.ts og svarts og sendið
leikjaröðina með skýringum. —
3 stig.
ABCDEFGH
A B C D E F G H

OO I i mW-
U 4 1 1
íO ■ 1 p|É
m m 'X fi! mé
• k XXit'Wt
co u
csi ■ iM ■ iMé
r-H m 'öaiS Kn