Þjóðviljinn - 24.12.1952, Blaðsíða 4

4
ÞJÓÐVILJINN
Jól 1952
legrar niðurlægingar var hið fíngerða blóni kínverskr-
'ar hámenningar sprottið, en þaðan er líka stigin sá
máttuga frelsisbylgja sem í dag flæðir yfir öll Kína-
lönd. Hið ótrúlega burðarþol kínverskrar alþýðu
hefur loks reynzt þess umkomið að lyfta sér upp úr
moldinni, bylta af sér okinu, jafnt innlendu sem er-
lendu, hrista af sér sníkjudýrin og kvalarana —
breiða út faðminn mót morgni og sól í stað þess að
fleygja sér á grúfu og bíða eftir högginu.
Maó forseti, sjálfur bændaættar og sonur góðrar
móður, studdi að vísu forustu sína við menntamenn
og verkalýð bæjanna, en enginn vissi þó betur en hann
áð vakning og fylgi sveitabænda og kvenna var frum-
skilyrði sigursællar baráttu, enda eru það bóndinn
og konan sem af dýpstri lotningu tala um lýðfrelsun-
ina og það nýja Kína sem verið er að skapa. Að dvelja
meðal þessa fólks er eins og að finna hræðilegan veru-
leika orðinn að fögru æfintýri. Það er eins og að
hlusta á fugls^öng um óttuskeið. Það er eins og að
ganga nxeðal nýútsprunginna blóma. Hvað verður úr
fílábeini og postulíni keisaranna frammi fyrir þessu
morgunsæla brosi? Hvað verður úr jaði og perlum
lénsdrottnanna frammi fyrir þessum forvitnu, elsku-
legu augum? Ekkert er fegurra en „sál sem rétt er
vÖknuð“.
Mér er næsta minnisstæður oddviti í sveitaþorpi
einu, Sen Tsaótsjú að nafni, hrukkóttur af striti og
raunum, bitinn af veðrum. Ég mun seint gleyma
hversu hlý hin kræklótta, sinabera hönd hans var
þegar hann leiddi mig inn í þorpið sitt. Röddin sveifl-
gðist milli sársauka og harðneskju þegar hann var að
segja frá hinni ömurlegu fortíð sinni og annarra
þorpsbúa. En þegar talinu vék að framtíðinni upp-
ljómaði hann allur og endurtók hvað eftir annað
að hann ætti enga betri ósk okkur til handa en að við
yrðum eins hamingjusöm og hann.
Þegar verkamannskonan Sang Ta-sjang var búin
að segja frá hundalífinu sem fjölskyldan varð að
þola á dögum Nankingstjórnarinnar, þá mælti hún
tárfellandi: Áður vorum við eins og munaðarlaus
börn, en svo kom Maó og gekk okkur í móður stað.
Þessi 53 ára gamla kona lærði að lesa og skrifa 2
þúsund kínversk tákn á 35 dögum og barðist nú fyrir
því af kappi að kynsystur hennar freistuðu hins sama.
Daglega gengur hún út á götuna og kunngerir boð-
skap hins nýja tíma og vilji nágrannamir ekki hlýða
á mál hennar, þá snýr hún því í ljóð, syngur það með
góðum árangri og leikur undir á hljóðfæri.
Meðal þess fólks er varð okkur einna handgengast
var liðlega tvítug stúlka — nafn hennar á íslenzku
Islcnzku Ktnafararnir.
mundi vera Blómið hreina. Hún var ærið smá vexti og
hafði ekkert það til að bera er einna mest þykir prýða
vestrænar kvikmyndadísir. Andlit hennar bar öll ein-
kenni þolandans: það var sem þroti umhverfis augun
eins og hún hefði grátið nýlega og í þeim virtust
stýrur. Svo var það einn dag að ég lá rúmfastur að
læknisráði. Bar þá meðal annars svo til að drepið er
varlega á dyr og inn gengur Blómið hreina. Aldrei
hefur hæverskari gest borið að beði mínum. Aldrei
hef ég séð þvílíka fortíð 1 neinum augum. Aldrei hef
ég séð þvílíka framtíð í neinu brosi. Aldrei hef ég
séð gráa fyrnsku og bláa bernsku renna jafn undar-
lega saman í einni ásjónu. Ég varð allt í einu gripinn
þeirri einkennilegu tilfinningu að öll kínversk alþýða,
kynslóð eftir kynslóð, fetaði hljóðlega inn gólfið í
þessari veru og tyllti sér á rúmstokkinn minn. Við
tókum tal saman eftir því sem efni Ieyfðu. Rödd
hennar virtist allt í senn: rödd móður, systur og dótt-
ur. Það var eins og herbergið fylltist ómælanlegri
sorg, óendanlegri þrá, ósegjanlegum fögnuði. Austur
og Vestur eru ekki lengur til — einungis manneskjan
var til, ódauðleg í lífsþorsta sínum og frelsisstríði.
Það stóð heima: þau systkinin voru þrjú, tvær systur
og einn bróðir, börnin mín voru líka þrjú, tvær systur
og einn bróðir — var þetta ekki merkilegt ? Ó bara að
það yrði friður um allan heim. Bara að fólk fengi að
lifa og elska og starfa.
Við höfum orðið að þola mikið, sagði hún meðal
annars; þessvegna elskum við Maó svona heitt. Ég
vissi ekki hvort þetta var spaklega mælt eða barnalega
#