Þjóðviljinn - 03.05.1953, Qupperneq 11

Sunnudagur 3. maí 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (lí
Ritstjóri: GuSmundur Arnlaunsson
FM Skákþiugi
Isleisdinga 19S3
EKfrert Gilfer — Friðrsk Ólafsson
1 d2—d4 f6
2 Rg'l—f3 g7—g6
3 g2—g3 Bf8—g7
4 Bfl-—g2 0—0
5 0—0 d7—d6
6 Bcl—f4 Rb8—d7
7 Ddl—cl c7—c5
8 c.2—c3 Dd8—b6
9 b2—b3 Hf8—e8
10 Rbl—d2 e7—e5
•11 Rd2—c4 Db6—c7
12 d4xe5 c6xe5
13 Bf4—h6 e5—e4
14 Bh6—f4 Dc7—c6
15 Rf3—e5 Rd7xe5
16 Rc4xe5 — Dc6—a6
• 17 Re5—-c4 Rf6—d5
18 Bf4—d2 Bc8—g4>
19 f2—f3 e4xf3
20 e2xf3 Bg4—f5
21 Rc4—é3 Rd5xe3
22 Bd2xe3 Da6—d3
23 Be3—d2 IIe8—e2
24 Hfl—dl He2xg2í!
og hvítur gafst upp.
Hverju mundirðu
leika ?
Hér kemur svo hið síðasta af
fjómm skákdæmum Egils Peder-
sen. Það hlaut 1. verðlaun í skák-
dæmasamkeppni „Socialdemokrat--
en“ 1945.
Egil Pedersen var kynntur hér
með nokkrum'orðum þegar þriðja
dæmið var birt, en í þeirri kynn-
ingu féll eitt orð niður: hann var
talinn kunnasti skákdæmahöfund-
ur Daná, en átti að standa að
hann væri einn kunnasti skák-
dæmahöfundur Dana. Nú sem
stendur eiga Danir nokkra ágæta
skákdæmahöfunda, sem kunnir
eru víða um heim, og er senni-
lega erfitt að segja hver þeirra er
kunnastur eða snjallastur.
En í dag má bæta þeim frétt-
um við, að Egil Pedersen varð
skákmeistari Dana í annað sinn
ABCDEEGH
Koss í kaoplbæti
Framh. af 6. síðu.
•g'læsimenni hið mesta með ó-
sviki'ð fiknbros á vör, hættuleig.
ur sálarró stúlkna á geligju-
skeiði.
Tveir kórnungir leikarar
koma allmjöig við sögu. Valiur
Gústafsson hefiur áður vakið
athygli veg.n,a mjög skýrrar
framsiaign.ar og öruggriar fram-
’komu á isviði, og það er ekki
hans ,sök j>ó að hann sé of
ungur og óþroskaður til þess
að leika á rnóti Herdísi Þor-
valdsdóttur; cn Hexter á iað
vera tveimiur árum eldri en
Corliss vinkona h.ans, hann
biður hennar, elskar hana í
fullri alvöru, Þama er um mis-
ræmi ;að ræða í leiknum, aSd-
ursmunur leikendanna öfuigur,
og næsta erfi-tt að fes.ta trún-
að á sia-mskipti hi.nn.a geðfelldu
'ungmenna. Enn yngri er Ólafur
Mixa, -en leikur einnig skemmti
iog fjörlega, þrátf fyrir
rangar áherzlur o-g óþarfar
hreyfingar.
Þóra Bong er hin góðia og
hljóðiáta móðir Dexters, eh
Valdimar Helgason eiginmað-
iii’ hennar, verkfræðing.ur að
mennt, en alls ekki réttur mað-
ur á þe-ssum stað. Röskleg o-g
ta.lsve.rt fyndm eriu hin ná-
gnannaþjónin, Anna Guð-
mundsdóttir o-g Ge-stur Páls-
son. Dót'tir þeirna. er Sigríður
Hagalín, laigieg, viðfeldin og
ástfangin stúl-ka eins og hún
á -að ve-ra. Sigríði hef ég -ekki
áður séð ne-ma í örs-máum lilut-
verkum, en eftir þessum leik
-að dæma e-r -hún enginn við-
vaningur len-gur; þó þyrfti hún
-að öðlast betra vald yfir hreyf-
ingum sínum. Doks er V.alur
Gíslas-on góðmannlegur ' og
virðulegur flo-taforingi, Emilíia
Jónasdóttir eldhússtúlka, -heimia
rik og föst fy-rir, og Klemenz
Jónsson húsamálari -og bregð-
ur aðeins fyrir í upphafi leiks-
ins; ' A: Hj.
k ' ' , k jjj 4 ■
Hvítur á leik. Síðasti leikur svarts
var Hb4xPd4.
-Lau-sn á 9. síðu.
núna um páskana. Keppnin um
fyrsta sætið var býsna spennandi,
Danmerkurmeistarinn frá í fyrra,
Christian Poulsen, var fremstur
langt fram eftir mótinu, en Egil
geystist fram úr honum á loka-
sprettinum; hann hlaut 8,5 vinn-
inga, en Poulsen 8; næstir þeim
komu fjórir menn jafnir með 6
vinninga. Palle Nielsen, sem vakti
athygli á Helsingforsmótinu fyrir
ágæta taflmennsku, lentl í 8. til
10. sæti, en alls voru keppendur
12. Jens Enevoldsen var ekki með-
ál þátttakenda.
Bæjarpósturinn
Framhald af 4. síðu.
Þá hafa menn það: lögin hans
Kaldalóns eru eftir Jón Þór-
arinsson".
Af þessu tiltefni sé ég mig
tilknúinn að lýsa yfir því, að
ég hefi aldrei sett saman
nokkurt tónverk með þessu
nafni, né heldur með mínum
minnsta fingri snert við lög-
um Sigvalda heitins Kalda-
lóns til að útsetja þau, raða
þeim saman í syrpu eða
„kviðu“ eða eigna mér þau
með nokkrum hætti. Hér er
því um meinlegan misskiln-
ing að ræða.
Ásakanir bréfritara á hendur
Árna Björnssyni tónskáldi í
þessu sambandi vegna tón-
verks hans .Heilög jól‘, sem
í mörg ár hefur verið flutt
í útvarp á jólum, eru mjög ó-
smekklegar og ómaklegar.
Með þökk fyrir birtinguna.
2. maí 1953. — Jón Þórarins-
son.
OSS HEFUR að lokum borizt
til eyrna vísukorn eftir sjö
ára telpuhnokka .senriilega
það fyrsta, sem frá henni
kemur; Á þessum degi -bók-
menntakynningarinnar . er
ekki úr vegi að ljúka póst-
iij jm með vísunni. . Hún er
að yrkja um húsið, þar sem
'hún á lieima, og vísan er
til svona;
Myndin á veggnum að glugg-
• anum snýr,
Guðmundur Jónsson í húsinu
býr,
hurðin á hjörunum hangir,
blómið í pottinum angir.
Framhald af 7. síðu.
arfél-aginu. Nú vom góð ráð
dýr, slík-t mátti auðvitað -ekki
-ske. Náungi einn s-em nýtur
náðar hjá útgerðarfél-aginu, v-ar
sendur á stúfama og leiddi hann
kon-unni fyrir sjónir hvílík
firra þetta væri. Ekki ættu út-
-gerðarmennirnir sök ó þessu
slysi. Og ættu þeir nú ofan á
alit annað' að far-a að greiða
dánarbætur, kannski h-undrað
þúsund fyrir hvert mannslíf, þá
væri útilokað <að þeir hefðu
nokk-ur róð með -að kaupa skip
í staðihn fyrir Vörð. Fólkið í
plássinu ‘hefði Þar með -enga
atvinnuvon. Auðvitað si-gl’aði
fórnarl-und ekkj-unn-ar, hvað var
það þó. hún og börnin hennar
liðu smávegis skort hjá því að
heil-t sjávarþorp legðist í :auðn.
En þ-að þurfti að ger.a vel við
iskipstjórann á V-erði. Eins og
fyrr hef-ur verið frá sagt, fékk
hann vel launaða virðingar-
-stöðu hjá fyrirtæki þeirra Vatn
eyringa. Stýri-maðurinn af Verði
(mágur ski-pstjóra) fékk skip-
stjórastöðuna á öðru nýi-a skip-
inu þeirra. Fékk svo ekki Gísli
skipstjóri fimmtíu þúsund
króna bifreið í f.vrrasumar út
á staurfótinn isinn? Enginn iaf
skipverjum hans hefur heyrt
þennan statlrfót nefndan fy-rr
en dómur í Varðarmálinu var
upp kv-eðinn. 'Var þessi staur-
fótur skipstjór.a búinn til hjá
dómsmála-ráðherra m-eðan, málið
lá þar, eða hefur borgardómari
slíkum ha-gleiksmönnum á -að
skipa?
Á sarria tí-ma og út-gerðarauð-
valdið á Patreskfirði með >að-
stoð dómsvaldsins í iandinu
-gælir við hina sek-u, haf-a nám-
fúsir og áhugasamir -afkomend-
■ur hinna látnu gla-tað. síðas-ta
von-ameistanum um það íram-
haldsnám sem þá hafði dreymt
um fagra draúma.
Friðrika Guðniundsdóttir.
Sófasett
og einstalíir stólar, margar j
gerðir.
Hásgagnabólstfim
Erlmgs Jénssonaf
Sölubúð Baldursg. 30, opin j
kl. 2—6. Vinnustofa Hofteig J
30, sími 4166.
Rssía EðvarSs Siggirðssonar 1 mal
Framhald af 7. síðu.
st-andið yrði enn verra, er -hern-
að-arvinnan og löndunarbannið
í Engl-andi, sem skapað hefiur
mjög mikla vinnu í landi.
f öllum bæjum og þorpum
úti á landi, iað undanskildum
suðvest-ur kiál’kanum, e,r at-
vinnuleysi orðið stöðugt og
mjög lalvarlegt. En ríksstjórn-
in hefur aðein-s eitt ráð við
þessum mikla vanda: hernaðar-
f-ramkvæmdir og aftur hern'að-
arframkvæmdir o-g er Þ-að að
sjálfsögðu meðal .annars igert
til þess að sætta verk-alýðinn
við hersetu i landinu.
Er ekki öllum ljó-st í hve-rt ó-
efni er komið ef -stór hluti laf
vinnufærum íslendingum er
bundinn við hernaðarfram-
’kvæmdir í landinu í stað þess
Spfengjuáfásir
Pramhald af 5. síðu
smíðum, Það -ha-rðrétti, sem við
urðum að þoJa, Varð ekki um-
flúið og var e-kki með ráði gert.
Það versta isem okkur var gert
stafaði af .rin-guJreið. Ringulreiðin
og skipuJagsleysið kom -nið-ur á
okk-ur“.
Frétt-a-m-enn spurðu, hvort nokk
uð hefði verið gert til -að snúa
'hu,g þeirra. „Engin tiJr-aun va-r
gerð rtij ,að þvinga okkur til að
s-kipta u-m skoðun", svaraði
Lord, Um trúarlíf fanganma
sa-gði hann: ,,,-Cooper biskup hélt
guðsþjóniustu á hverj-um sunn-u-
da-gs-morigni. Eg Jas ritningar-
greinar“.
Og síðan hófst ferðin heim.
„Eg ,get :e.kki lof-að nógu mikið
kurteisi, vinahó-t, gestrisni og
drengsk-ap ali-ra' þeirra Rússa
-sem við hiit-tum á leiðinni", seg-
ir Lord. Fa.n-g-arnir höfðu -búizt
við, að vörður mundi fyl-gjia þei-m
all-a leið, en á landamærunum
beið þeir-ra st-arfsmaður sovét-
ferð-askrif-stofunnar In-tourist og
afhenti þeim öll nauðsynleg skír-
teini o-g penimga — 60 rúblur á
m-ann fy-ri-r -hvern dag se-m ferð-
in til Moskva tók, — og s-a-gði
um leið: „Þið enuð nú frjálsir
-menn“.
■Engi.r ombættismenn urðu þeim
samferða í lestinni. Á leiðinni
töluðu þeir við fólk úr öjhim
stéttum — verkfræðinga, lækna,
.verk-a-menn. Rússarnir höfðu að-
eins ein-a kvört-un fram iað bera
—- að samferðamenn þeirr-a not-
uðu ekki það 'fé sem þeim hafði
verið fen-gið 'til f-ararinn-ar.. Þeir
létu und-an þrábeiðni Rússanma
og vörðu flestir fénu til ltampa-
vínskaupa.
Öllura þeim, félögum og einstaklingum, er
meö gjömm, heillaskeytum og á annan hátt,
sýndu mér vinsemd á sextugsafmælinu, sendi
ég alúöar þakkir.
GUÐGEIR JÓNSSON.
Öllum þeim, er minntust mín meö gjöfum,
skeytum og annan hátt á 60 ára starfsafmæli
mínu, vil ég færa mínar beztu þakkir. Sérstak-
lega vil ég nefna dr. Pál ísólfsson, stjórn Sinfóníu-
hljómsveitarinnar og Lúörasv-eitir Hafnarfjar.Ö-
ar, Reykjavíkur og Stykk-ishólms.
ALBERT KLAHN.
að vinna -að f-ra-mleiðsiustörf—
um. Slíkt er vís-asti vegurinn
til glötunar á sjálfstæði þjóðar-
innar.
í diag mótmælir -alþýðan því'
að lengr.a verði haldið ó þess—
ari ógæfubraut.
Hún ’krefst fullnar atvinnu
handa öilum við íslenzk fram-
JeiðsJu- og u-ppbygigingarstörf'
— en ekki herniaðarvinnu.
‘Hún krefst ríkisstjórnar, serrí',
vinnur -með hagsmuni verka-
lýðsin-s Oig framleiðsJustéttann-a.
til lands og sjávar fyrir au-g-
um.
Þe-gar -a'uðmiannastéttin, verð-
-u.r veruleg.a hrædd við samtök.
verkalýðsins igrípur hún ával-t.
'til ofbeldisins. Það kostaði
•marga verkamenn fian-gelsis-'
dó.mia o-g sviptingu m-annrétt-
inda -að mó-tmæJa fcaiuplækkuni.
í atvinn-ubótavinnunni 9. nóv..
1932. Það kostaði álíka marga
verkame-nn og ve-rk'alýðssinna.
þun-ga fangelsisdóima Oig. svi-pt—
ingu -mann.réttinda að mótmæla-
innlimun landsins ií h-ernaðar-
b-andalag 30. marz 1949. Og í
sambandi við verkföllin í vet—
ur hafia einstakir valdamenn,
hót-að að stofna innlendan her'
til höfiuðs verkia-lýðshreyfing-
unni.
Einhuga hefur verkalýðs--
hreyfingin ri-sið upp igegn h-ug-
m-yndinnl um stoínun innlends
hers o-g iþia-u mót-mæli undir-
strikum við kröftuglega í dag.
Eimum rómi krefjumst við f
dag fiuUrar siakaruppgjafar fyr-
i.r þá sem dæmdir voru vegn-at
atbu-rðannia 30. |marz.
Áheyr-endur igóðir!
Nú e.ru fjórir mánuðir líc5n-
ir síðan verkföllunum miklu’
lauk í d-eisember. Lausn þeirrat-
var með þeim hætti leins og'
al-lir muna, að xíkisstjórn og
Alþingi vo.ru knúin til undan—
halds. V-erkalýðurinn va.nn mik--
’ilsverðan si-gur í v-etur, enl;
áfram veirður þó að halda þar
sem þá v-ax frá horfið. EniS!
vanta-r fiulla vísitölu á kaupið,.
3 viknia orlofið er ekki fengið,
latvinnuleysistryggingarnar vanfr
ar, 40 stunda vinnuvik-an er ás
dagskrá o. s. f.rv. Ða-rá-ttan/
heldur áfram fyrir öllum þess-
um mál-um, -en takið eftir iað
öll enu þau þess eðlis, eins og:
í ve-tur, iað leysa má þau með
-aðgeirðium Alþmgis o-g fíkis-
s-tjórnar.
Þes-s v-egna -eru Alþin-giskosn—
ingarnar í sumár hið næsta og;
sjálfsiagðia skref í þess-ari bar->
áttu.
Ef launþegarni-r hefðu kos-ið'
rét-t við síðu-stu Alþingisko-sn-
ingar, þá hefðu þeir sparað séf:
verkföllin í vetur.
Ef launþegarnir kjósa rétt í
Alþin-giskosni.nigunu-m í sumar,
er það a’uðveldasti sigurinn r
h agsmiunab a r á 11 unn i.
Eit-t iaf hinum snjöllu kjörorð-
um 1. maí 1923 hljóðaði svo:
Ófæra menn úr embættum.
Hefði .alþýðan framfyl-gt
þessu vígorði væru kröfur okk-
-ar með öðrum blæ í dag. Þá
væ.ri hár enginn erlendur her
o-g sjálfstæði þjóðarinn-ar væril
borgið.
Við sk-ulum nú breyta þessiij,
gamla kjörorði örlítið og -haf#
-það svona: Ófæra menn úr rík-
isstjóxn o-g -af Alþi-nigi. Og þessa
skulum við framfylgj'a í kosrw-
ingunum. í sumar.