Þjóðviljinn - 18.03.1954, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 1S. marz 1954 — ÞJÓÐVTLJINN — (11
Framhald af 7. síðu.
falda og augljósa með óbrotn-
um skilgreiningum, kjörorðum
og kröfum, rólfestum í með-
vitund þjóðanna; að bregða
með slíkum skilgreiningum og
skýrum og gagnorðum tillög-
um ljósi yfir hin brýnustu
heimsvandamál, og stuðla að
baráttunni fyrir lausn þeirra í
því Ijósi á hverjum stað og á
hverjum tíma.
í þessari baráttu hefur mik-
ið unnizt á. Jafnvel inn í vit-
und margra þeirra stjórnmála-
manna, sem ekki árna þó
Heimsfriðarhreyfingunni neins
góðs, eru þegar brennd kjör-
orð sem þessi, og liggja þeim
á tungu án þess þau séu til
hennar rakin — eru jafnvel á
dagskrá slíkra stórveldaþinga
sem Berlínarfundar fjórveld-
anna um daginn: „Ráðstafanir
til að draga úr alþjóða við-
sjám (lessening of internation-
al tension); friðnum má og
verður að bjarga; allan ágrein-
ing meðal stórveldanna má
leysa með samningum“, o. s.
frv. — fleyg viðkvæði og eggj-
unarorð þeirrar vaknandi sam-
vizku í brjóstum manna, sem
Friðarhreyfingin er orðin.
Og hún hefur líka orðið hin
slæma samvizka heimsins, sem
öllu framar hefur t. d. átt þátt
í að opna augu manna fyrir
hryllingi KóreustyTjáldarinnar
og knýja þannig á urn lausn
þeirrar deilu. .Skýrslur alþjóð-
legra nefnda, beint- og óbeint
á vegum hennar, hafa fært ver-
öldinni heim sanninn íTm þá ó-
heyrilegu, hluti, sem þar hafa
í orðið, svo sem um sýkla-
hernaðinn, sem rannsakaður
var af nefnd er forseti friðar-
hreyfingar Frakklands, Yves
Farge, var formaður að. Orð,
sem hann mælti fyrir skýrslu
sinni á fundi Heimsfriðarráðs-
ins í Berlín í júlí ’52, og Kr.
E. Andrésson tilfærir í bækl-
ingi sínum um ráðstefnuna,
Skulu bræður berjast? — lýsa
vel þessum þætti í starfsemi
Heimsfriðarhreyfingarinnar:
„Það sem ég hef orðið sjónar-
vottur að, hefur opnað augu
mín fyrir því, að skyldan býð-
ur oss að sýna enn meiri þol-
inmæði, þrautseigju og skiln-
ing og leita að víðari grUnd-
velli fyrir sameiginlegar að-
gerðfr. Þjáningarnar og
grimmdarverkin léggja hverj-
um þeim, sem elskar börn sín
Og heimkynni og finnur sér
misboðið með grimmdinni,
þær skyldur á herðar að taka
afstöðu og hefja upp raust
sína. Þær skýrslur, sem ég fæ
hér í hendur heimsfriðarráð-
stefnunni og þær sannanir,
sem ég legg fram fyrir sýkla-
hernaðinum verður að kunn-
gera öllum mönnum, öllum sem
vilja vera menn. Þeir verða að
fá að vita: Þannig er nútíma-
styrjöld rekin, svona er henni
í dag háttað í einum hluta
heimsins. Það liggur fyrir öll-
um, hvort sem þeir skilja það
enn eða ekki, að verða að
skipa sér í fylkingu undir á-
kyeðna fprystu. „Hafið gát!
, <5.æjj.ð ykkar“j verðum 'Mér að
fatóps tjl alþ-a. Hy«h kseru-
laus er pg ekki starfar tekur
á sig ábyrgð, sem' hann fær
aldrei varið fyrir samvizku
sinni né íyrirgefna".
Þá er enn að nefna nokkur
dæmi um ákveðnar kröfur og
tillögur um lausn heimsvanda-
mála, sem friðarhreyfingin hef-
ur mótað og fylgt á eftir að
marki eða hrundið í fram-
ktæmd.
Á fundi heimsfriðarráðsins í
Berlín í febrúar 1951 var sam-
þykkt að hefja undirskrifta-
söfnun að áskorun til fimm-
veldanna, Frakklands, Bret-
lands, Ráðstjórnarríkjanna,
Bandaríkja Norður-Ameríku og
Kína að gera með sér friðar-
sáttmála, þar sem samkomu-
lag þessara ríkja væri frum-
skilyrði til þess að forða mætti
heimsstyrjöld. Þriðjungur alls
mannkynsins, eða 606 milljón-
ir karla og kvenna undirrituðu
með eigin hendi þessa áskorun,
þeirra á meðal 16 milljónir
manna á ítalíu og 5.9 milljón-
ir í Vestur-Þýzkalandi. Á Vín-
arþinginu var þessi áskorun
ítrekuð, og nefnd sú, sem þar
var skipuð til að fylgja fram
ályktunum þingsins, sendi er-
indi þetta bréflega ríkisstjórn- .
um allra landa heims.
Sú þróun heimsmála, sem
birtist í stöðvun vopnavið-
skipta í Kóreu, í afstöðu
stjórnmálamanna eins og t. d.
Winstons Churchills til stór-
veldafundar, í fundi fjórveld-
anna í Berlín og ákvörðun um
væntanlegan fimmveldafund í
Genf — allt sýnir þetta þann
þunga almannaálits og eftir-
gangs 'um. jgkvæð viðbrögð
gagnvart kröfum Heimsfriðar-
hreyfingarinnari sem óráð hef-
ur þótt að standa í gegn.
Svipað er að segja um þann
hljómgrunn, sem mótmælunum
gegn endurhervæðingu Japans
hefur verið skapaður í Asíu
fyrst og fremst, á sama hátt og
í Evrópu gegn endurhervæð-
ingu Þýzkalands, sbr. frakk-
nesk-belgísku ályktunina í því
efni, sem mjög er sammála
Varsjárávarpinu til Sameinuðu
þjóðanna, og tillögur Grote-
wohls til Bonnstjórnarinnar á
grundvelli tillagna Parísar-
fundarins 1951 um endursam-
einingu Þýzkalands.
Mér vinnst ekki að þessu
sinni tími til að segja nema í
fáum orðum frá friðarþingi
þjóðanna í Vínarborg í fyrra-
vetur, og aðeins til fyllingar
þeirri hugmynd um Heimsfrið-
arhreyfinguna almennt, sem
þessu erindi var ætlað að gefa.
Þátttakendur voru um 1880
frá samtals 85 löndum, og
þingið stóð frá 12.—19. des-
ember, daga og nætur að
kalla, því utan allsherjarfunda
og þeim jafnvel samtímis voru
nefndafundir og samkomur
ýmiskonar fulltrúahópa, svo
sem t. d. frá Norðurlöndum,
með rithöfundum, vísinda-
mönnum, stúdentum, prestum,
sem voru yfir 60 á þinginu, og
öðrum þvílíkum af ýmsum
stéttum, störfum og þjóðernum.
Skilyrði til þátttöku og mál-
frelsis á þinginu var sá skiln-
ingur einn, hvað sem skoðun-
um ökipti í stjómmálum eða
öðru, að állar deilur iþjóða í
milli megi og eigi að leysa á
friðsamlegum grundvelli og ó-
lík hagkerfi þurfi ekki að
standa þar í vegi. — Það var
líka raunin, að söfnuðurinn var
harla mislitur, víðar en á hör-
und; ég nefni til dæmis furðu-
lega óraunhæf sjónarmið og
óráðskenndan ótta við rúss-
neska árás yfirvofandi í Ev-
rópu, sem lýst var í ræðum
nokkurra íulltrúanna á kvöld-
fundi Norðurlandanna. Til
skilnings á þeim anda hins
vegar, sem mestu réði og end-
anlega um stefnu þingsins,
störf og ályktanir, sem af-
greiddar voru samhljóða með
atkvæðagreiðslu í þinglok, þá
vel ég nokkrar málsgreinar úr
ræðu ítalsks þingmanns úr
flokki kristilegra demókrata,
Raphaels Terranova, en hann
talaði fyrir eina stærstu og
sundurleitustu sendinefndina á
þinginu og þangað komna í
forboði landstjórnar sinnar.
„Þjóðirnar hafa ekki ætíð
yfir sér þær ríkisstjórnir, sem
þær eiga skilið. Um það getið
þér og vér öll borið dæmi. Vér
erum hér kornin til að leita
allra leiða, kanna alla mögu-
leika til þess að hindra end-
anlega tilgangslaus hjaðninga-
víg. Vér .viljum ekki biða þess
aðgerðalaus, hvað aðrir geri,
og þá í voru nafni, eins og
það mun verða látið heita, því
að með því móti myndum vér
verða samsek þeim, sem æskja
stríðs og að því róa.
Ef þér, ef vér þegðum, myndi
dauðinn hafa orðið. Vér viljum
þvert á móti leggja • áherzlu á
: rét-t vorn. tií lífáins. “
Fundur vor er í sjálfu sér
srgú'r. Vér' sonnum með honum
— og vér munum færa á það
æ ríkari sönnur — að austur
og vestur, fólk af hinum fjar-
skyldustu hugsjónum, og trúm
getur mætzt undir merkjum
friðarins og komizt hjá því að
berast á banaspjótum á víg-
völlum...
Það er tilgangslaust að tala
um frið, ef enginn fær sig til
frumkvæðis um að ryðja hindr-
unum haturs og misskilnings
úr vegi. Á meðan aðrir ör-
vænta álengdar og þylja það
sem ritað er um „frið á jörðu,
með þeim mönnum er vel
vilja“, þá verður þetta þing
þjóðanna, þar sem saman er
komið fólk af hinum margvís-
legustu trúar- og stjórnmála-
skoðunum, að finna lausnarorð--
ið til þess að stórveldin, sam-
einuð á breiðum alþjóðlegum
grundvelli, fremji raunhæfan
frið á jörð.
Þjóðirnar hindra ekki stríð
með viðbúnaði til víga. Til þess
að styrjöldum linni verður
friður að semjast í hjörtum
manna, verður að draga úr við-
sjám með þjóðum og djúpið
að brúast, sem staðfest er á
milli þeirra og mannkynsheild-
arinnar... Það verður að
knýta að nýju rofin tengsl og
það ljós að tendrast í vitund
manna, er sameinar þá innst
inni, hvað sem líður lit og
þjóðernum, trúar- og stjórn-
málaskoðunum.
Með þessu móti einu. verður
lokið hinum „vopnaða friði“,
sem óhjákvæmilega leiðir að
striði. Með þvi móti einu, að
menn mæli hver annan málum,
Erlend tíðindi
Framhald af 6. síðu.
sem hann stimplaði „undirróð-
urssamtök“ og var listinn
lagður til grundvallar við brott-
rekstrana. Það voru dómsmála-
ráðherrar Trumans sem hófu
ofsóknirnar gegn foringjum
Kommúnistaflokks Bandaríkj-
anna með þeim árangri að þeir
hafa síðan tugum saman verið
dæmdir í margra ára fangelsi
fyrir að „kenna og útbreiða
Marx-Leninisma“.
fTiil að réttlæta þessar aðfarir
var auðvitað rekin gífurleg
áróðursherferð með öllum þeim
áróðursmeðulum sem tiltæk
voru. Nú er McCarthy að sölsa
undir sig uppskeruna af því,
sem þá var sáð. Tilraunir Eis-
enhowérstjórnarinnar til að
keppa við hann í að virkja
kommúnistahræðsluna í Banda-
ríkjunum í eigin þágu hafa
sannað að á þeim vettvangi er
hann ósigrandi. McCarthy er
ábygðarlaus og getur því alltaf
leyft • sér að yfirbjóða ríkis-
stjórnina. Þetta *fékk vesalings
Stevens hermálaráðherra að
reyna um daginn eins og frægt
er orðið. Þegar félagar Mc
Carthys á þingi höfðu talið
Stevens á að hætta við að
bjóða honum byrginn gegn
munnlegu loforði um að Mc
Carthy skyldi ekki framar lít-
illækka hérshöfðingja í yfir-
heyrslum, hélt. Stevens sig hafa
unnið frægan sigur. En Stevens
var varla horfinn úr augsýn
þegar McCarthy sagði blaða-
möhnum að hermálaráðherr-
•ann hefði ekki gétað sýnt ‘al-
gerari uppgjafarmerki þótt
hanri héfði komið til sín skfíð-
andi á hnjánum. Blaðamenn í
Washington hafa það eftir ýms-
um ráðamönnum þar að þetta
kvöld hafa Steveiís hringt til
þeirra og sagt snöktandi að
hann ætti nú einskis annars
kost en að segja af sér vegna
þess að eftir skiptin við Mc
Carthy sé hann sviptur allri
virðingu í augum hersins.
rátandi hermálaráðherrar
eru að vísu dálítið kátleg
fyrirbrigði en fleirum og fleir-
um er nú að verða ljóst að
uppgangur McCarthys í Banda-
ríkjunum er ekki lengur neitt
gamanmál. Brezki blaðamaður-
inn heimsfrægi Vernon Bartlett
komst svo að orði í síðustu
verður keppninni um yfirburði
í krafti atóm- og sýklavopna
lokið. Með gagnkvæmri við-
leitni einni saman til að
fremja frið, hvað sem hann
kostar, verður forðað þeirri
styrjöld sem steðja virðist að,
hröðum skrefum ...
Stöndum vér einangruð,
sundruð og klumsa, munum
vér verða henni að bráð. Stönd-
um vér sameinuð, munum vér
leggja grundvöll að bræðralagi
með þjóðum heimsins, bræðra-
lagi, þar sem sérhver þjóð mun
fá að njóta í friði þess lífs og
vaxtar, sem hún keppir að.
Og til þess erum vér skyld-
ug“.
Þessi orð hins ítalska þing-
manns eru táknræn fyrir þann
anda sem mótaði stefnu, störf
og ályktanir Vínarþingsins.
(Niðurlag á morgun).
viku að afstöðu Eisenhowers
til McCarthys svipaði mjög til
þess hvernig Hindeuburgh for-
seti afhenti Hitler á sínum tíma
völdin í Þýzkalandi. „En Eisen-
hower hefur ekki einu sinni þá
afsökun að vera elliær", segir
Bartlett. Fréttaritari New York
Timcs í London, Drew Middle-
ton, hefur það eftir einum a£
sendiherrum A-bandalagsríkj-
anna þar í borð að tregða
Frakka og ítala að staðfesta
samningana um stofnun Vest-
ur-Evrópuhers stafi af „vaxandi
ótta við að fasisminn sé að
læsa klóm sínum um Banda-
ríkin og að Vestur-Evrópuher-
inn sé skref í styrjaldarátt“
(N. Y. T., 5. marz).
Ritstjórar Monthly Review
segja í greininni sem áður
var getið að enginn vafi sé á
að MeCarthy stefni að því að
ná völdum í republikanaflokkn-
um pg Verða frambjóðandi
hans í forsetakosningunum
1956. Jafnvel þótt honum takist
það væri of snemmt að spá
fullum sigri fasismans í Banda-
ríkjunum. Horfur séu á því að
þjóðfélagsvandamál eins og at-
vinnuleysi og lækkandi af-
urðaverð bænda dragi athygli
manna frá kommúnistagrýl-
unni. McCarthy stendur að því
leyti ver að vígi en Hitler að
hann hefur ekki neina lýð-
skrumsstefnuskrá í félagsmál-
um að bjóða. Og það sem meira
er, ef hann reyndi að koma
saman slíkri stefnuskrá myndu
milljónararnir nýríku tvímæla-
laust snúa við honum bakinu.
Huberman og Sweezy, sem báð-
ir hafa orðið fyrir barðinu á
rannsqknarréttí. McCá'rthys, eru
því tiltöluleg'á vorigóðir um
framtiðifta þótt upþgangur
hans sé mikill í svipinn.
M. T. Ó.
Iþsrétfir
Framhald af 8. síðu.
einn frá ÍR og 1 frá Ármanni,
auk KR-inga, svo segja verður
að þessir tveir „rivalar“ KR og
þó samherjar, hafi ekki fjöl-
mennt til keppni þessarar, og
virðist það óþarfa sparsemi við
svona hátíðlegt tækifæri. Beztu
afrek í mótinu urðu:
Langstökk án atrennu:
Guðm. Valdimarsson KR 3,10
Guðjón B. Ólafsson KR 3,09
Daníel Halldórss. ÍR 3,08
Þrístökk án atrennu:
Daníel Halld.s. ÍR 9,61 ungl.met.
Guðjón B. Ólafsson KR 9,22
Guðm. Valdemarsson KR 8,97
Kúluvarp:
Guðm. Hermannsson KR 13,55
Friðrik Guðmundsson KR 13,38
Aðalsteinn Kristinsson Á 12,46
Hástökk:
Guðjón Guðmundss. KR 1,70
Birgir Helgason KR 1,65
Pétur Rögnvaldsson KR 1,65
fL£labfögð á Vestfjörðum
Framhald af 4. síðu.
Flateyri:
Reitingsafli og stundum all-
góður var í mán., mest 8000 kg.
í sjóferð, 3 bátar gengu og auk
þess togarinn, en afli hans var
tregur. Aflahæsti báturinn,
Sjöfn fékk 50 smál. í 11 sjó-
ferðum.
Þingeyri:
Þrír bátar hafa stundað veið*
ar úr landi.