Þjóðviljinn - 09.07.1954, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 9. júlí 1954
þlÓiVÍLJINN
fttgefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — SósiaUstaflokkurlnn.
Fréttastjórl: Jón Bjarnason.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (á.b.)t SlgurBur GuBmundsson.
Blaðamenn: Ásmundur Slgurjónssoi.. Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjórl: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiSsla, auglýsingar, prentamiBJa: SkólavörBustíg
Í9. — SSml 7600 (8 línur).
JLskriftSLrverð kr. 20 á mánuBl S Reykjavík og nágrenni; kr. 1T
nnnars staðar á landinu. — LausasöluverB 1 kr. elntakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hverjir viija bandaríska árás
frá Isiandi?
Þegar hernámssamningurinn var loks borinn undir Al-
þingi íslendinga haustiö 1951, eftir að stjórnarskrá ís-
lands hafði verið þverbrotin um vorið, bar Einar Ol-
geirsson m.a. fram þá breytingartillögu að eftirfarandi
ákvasði yrði fellt inn í samninginn:
„Nú hefja Bandaríki Norður-Ameríku árásarstríð og
skal þá þessi samningur samstundis úr gildi fallinn. Skulu
Bandarikin þá tafarlaust flytja allan her sinn burt af
íslandi“.
Stuðningsmenn hernámsins héldu því fram að slíkt á-
kvæði væri óþarft; til þess myndi aldrei koma að Banda-
ríkin hæfu árásarstríð, en þeim var þá á það bent að
þeim mun meiri ástæða væri til að fella þessa grein inn
í samninginn ef hún væri sjálfsögö, og sízt myndu Banda-
ríkin þá hafa nokkuð, við hana að athuga. Engu að
síður var þessi tillaga Einars Olgeirssonar felld af öll-
um þingmönnum íhaldsins, Framsóknar og Alþýöuflokks-
ins — aðeins sósíalistar greiddu henni atkvæði.
Nu ’er ekki að efa að ýmsir þingmenn hafa trúað því
statt og stöðugt að hernám íslands væri bundiö við
„varnir“ einar, að aldrei gæti til þess komið að Bandarík-
in hæfu árásarstríð — þótt jafn barnalegt trúaratriði
sé ekki sæmandi alþingismönnum. En hvernig skyldi
þeim sömu trúmönnum lítast á heimsástandið nú, þegar
öllum er ljóst að árásaröflin í Bandaríkjunum verða æ
oísafengnari í áróðri sínum og að þau móta stefnuna
að mjög verulegu leyti? Hvað segja þessir sömu þing-
menn, þeir sem greiddu atkvæði í góðri trú, um ummæli
bandarískra ráðamanna eins og þau sem rakin voru í
yfirlitsgrein Magnúsar Torfa Ólafssonar hér í blaðinu í
gær? Mikill áhrifamaður vestanhafs og blaðaútgefandi,
John Fox, komst svo að oröi í málgagni sínu, Boston
Post, nýlega:
„Vér álítum að Árásin mikla, sú síðasta . . . hljóti ó-
hjákvæmilega að eiga sér stað áöur en fimm ár eru liðin
.. . Vér álítum einnig að líkurnar á að við verðum til þess
að gera hana séu að minnsta kosti 50 á móti 50 .. . Hver
sem greiðir fyrsta höggið vinnur heiminn“.
Ummæli svipuð þessum, hafa fallið í hundraða- og
þúsundatali 1 bandarískum blöðum og ræðum stjórn-
málamanna síðustu árin og hafa aldrei veriö háværari
en nú, þegar miklar horfur eru á því að takast muni að
binda endi á styrjöldina í Indó Kína eins og Kóreu-
stríðið áður og framundan geti verið friðartímabil. Það
er augljóst mál að bandaríska auðvaldið óttast ekkert
eins og friðarskeið í heiminum og að valdamiklir menn
vestanhafs eru reiðubúnir að grípa til örþrifaráða.
Af þessum ástæðum eru nú leiðir Bandaríkjanna og
Vesturevrópulandanna að skilja í veigamiklum málum;
þjóðir Vesturevrópu eru ekki reiðubúnar til að fórna
sér vegna þess að bandaríska auðvaldið er orðið tryllt
af ótta við dauðastríð sitt.
En hvað þá um ísland? íslenzk stjórnarvöld bera sína
miklu ábyrgð á kalda stríðinu og þeirri hættu sem það
leiddi yfir mannkynið með því að heimila Bandaríkj-
unum herstöð á KeflavíkúrflugVelli þegar 1946 og sí-
vaxandi ítök síðan. Þessi stefna hefur alltaf verið rök-
studd með því að hér væri um „varnir“ að ræða, ekkert
annað, og eins og áður er sagt er ekki ástæða til að efa
að ýmsir þingmenn hafa trúað því. En þá ber þessum
sömu þingmönnum einnig að standa við þá trú og hegða
sér í samræmi við það. Þeim ber aö taka upp hina ein-
földu og skýru tillögu Einars Olgeirssonar til ítrekaðrar
yfirvegunar og koma þeim sjónarmiðum sem þar eru
mörkuð á framfæri við Bandaríkjastjórn. íslenzkt frum-
kvæði í því efni gæti skipt verulegu máli. Og nú eru að-
stseðurnar það skýrar að engir geta verið andvígir jafn
sjólfsögðum fyrirvara aðrir en þeir sem vitandi vits vilja
kalla yfir þjóðina þau örlög að ísland verði vettvangur
bandarískrar árásarstyrjaldar.
Allf of háir vexfir ein ástæSan fi!
fogarasföðvunarinnar
í sambandi við stöðvun togaranna hefur Þjóðvilj-
inn margssinnis bent á það hvílík fjarstæða það væri að
láta þjóðbankann hirða árlega stórfelldan gróða af út-
gerðinni — en að sjálfsögðu er það- eitt aöalverkefni
bankans að styðja og styrkja atvinnuvegina. Er nú svo
komið að hver togari neyðist til að greiða um 1000 kr.
dag hvern í vexti af lánum sínum en mjög verulegur
hluti af þeirri upphæð er beinn gróði fyrir bankann.
Eins og nú er háttað eru
vextir af afurðalánum 5%. Út-
vegsbankinn tekur þó aðeins í
í sinn hlut y2% af afurðalán-
I um þeim sem þar eru fengin,
en endurselur síðan seðlabank-
anum afurðavíxlana jafnóðum
og innheimtir fyrir hann 4y>%
vexti.
Þetta er mjög fróðleg stað-
reynd. Þegar Útvegsbankinn
veitir afurðalán, tekur hann á
sig alla þá áhættu sem því
fylgir og hefur alla fyrirhöfn
af lánveitingu og innheimtu.
Þó telur hann y2 % nægja fyrir
sig. Sést bezt af því ' hversu
stórfelldur gróði seðlabankans
er og hversu stórlega væri
hægt að lækka þessa vexti án
þess að ganga nokkuð á raun-
verulega hagsmuai bankans.
S’íkt okur á afurðalánum
mun óþekkt annarstaðar. Lán
út á afurðir sem bíða útflutn-
ings eru ósambærileg við venju-
legar lánveitingar bankanna.
Þau fela í sér fulla trvggingu
og þeim fylgir engi.n fjárfest-
ing; öllu heldur má líkja þeim
við lán út á gjaideyrise'gn.
Auk þess á það, e-ins og áður
er sagt, að vera eitt helzta
verkefni bankanna að efla at-
vinnuvegina og sérstaklega að
auka útflutning og gjaldeyris-
öflun, en stefna seðiabankans
hefur þveröfug áhrif, dregur
úr atvinnulífi og gjaldeyrisöfl-
un, eins og ástand togaraflot-
ans nú sannar bezt — þó þar
komi að sjálfsögðu margt
fjeira til en vaxtastefna. þjcð-
bankans eins og margsinnis
hefur verið rakið hér í blaíinu.
Eins og hiutur Útvegsbank-
aus sannar bezt ættu 1%
heildarvextir af þessum lánum
að vera nægilevir. Munu helztu
keppinautar okkar einnig búa
við slík vaxtakjör, og gcfur
auga le'ð að beir hafa þá þeim
mun betri aðstöðu til að keppa
un afurðasölu á heimsmark-
aðinum.
Yngsti sundniað-
nrinn á Sandi 7 ára
Sandi.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
S.l. laugardag lauk sundnám-
skeiði því sem • hér heíur verið
haldið undanfarið, og urðu þátt-
takendur yfir áttatíu. Kennari
var Sigurður Helgason íþrótta-
kennari frá Stykkishólmi. Jafn-
hliða sundnámskeiðinu fór fram
keppni í samnorrænu sundkeppn-
inni og hafa 20% íbúanna nú
synt 200 metrana. Yngsti þátttak-
andinn var 7 ára, og meira en
helmingur allra nemenda barna-
skólans hafa lokið sundinu. í
þessu sambandi má geta þess
að árið 1951 syntu aðeins 2% af
íbúum sveitarinnar.
Sundnámskeiðinu lauk með
keppni í 100 metra brjngusundi
og var keppt um sundbikar
slysavarnadeildarinnar Bjargar.
Keppendur voru 6, og varð Er-
lingur Vigfússon hlutskarpastur.
„Philips fréttirwí
Hafin er útgáfa á „Philips frétt-
um“ og er þeim ætlað að koma
út 3—4 sinnum á ári og flytja
fréttir af framleiðsluvörum og
nýjungum hollenzku Philipsverk-
smiðjanna. í fyrsta heftinu er á-
grip af sögu Philipsverksmiðj-
anna, sem voru stofnsettar 1891
í hollenzka smábænum Eindhov-
en, sem þá var smábær en telur
nú 140 þús. íbúa. Viðtæki og fleiri
framleiðsluvörur verksmiðjanna
eru kunn hér á landi, m. a. má
geta þess að öflugasta röntgen-
tækið er hingað hefur komið, og
sjúkrahús Akureyrar á, er frá
Philipsverksmiðjunum, svo og
þrívíddartæki Stjömubíós. Útgef-
andi „Philips frétta" er Snorri
B. Arnar, umboðsmaður verk-
smiðjanna hér á landi.
Landsbanki Isiands græðir áriega milljónatugi, m.a. með alit of
háum vöxtum áx lánum til útfiutningsframleiðsiunnar. Til að
dylja þessa miklu auðsöfnun eru framkvæmdar liinar ltynleg-
ustu afskriftir; m.a. er Landsbankahúsið í Reykjavík ásamt
innbúi bókfært á EINA KRÓNU cins og sést á myndinni hér
fyrir ofan úr reikningum bankans.
(?Kippir i hjartarótunum, sem
liggja gegnum pyngjuna”
Aðalmálgagn íhaldsins hefur sem kunnugt er
hafið mikla áróðursherferð til að undirbúa —
flokksþing Alþýðuflokksins! Talar sú staðreynd
sínu skýra máli um hvað er deilt í Alþýðuflokkn-
um, en auðvitað lýsir íhaldið því af mikilli til-
finningu hversu annt því sé um að gengi Alþýðu-
flokksin$ verði sem mest! Þessum áróðri er svar-
að 1 forustugrein Alþýðublaðsins í gær, en þar
segir m.a. svo:
„Ást íhaldsins á Alþýðuflokknum œtti og að
verða fylgjendum jafnaðarstefnunnar nokkurt
íhugunarefni. Hvað gengur íháldinu raunverulega
til? Er því allt í einu orðið svona vel við Alþýðu-
flokkinn og málefni hans eða setur að því hrœðslu,
sem er þess eðlis, að það býr hatur sitt í sýndar-
zimbúðir og réttir það fram sem ást og umhyggju?
Er hér kannski um að rœða kippi í hjartarótunum,
sem liggja gegnum pyngjuna“...
Og Alþýöublaðið svarar sjálft spurningum sín-
um á þessa leið:
,,íhaldið beitir öllum ráðum til að hindra það,
að verkalýðshreyfingin á íslandi verði samtaka og
einhuga í baráttunni fyrir bœttum kjörum al-
þýðunnar af því að þaö yrði á kostnað forrétt-
indastéttanna sem bera Sjálfstæðisflokkinn uppi.
Sameinuð alþýða væri afl, sem myndi ógna völd-
um og áhrifum íhaldsins. Sigurður Bjamason taí-
ar þess vegna um það sem hann óttast mest, þegar
hann biður Alþýðuflokkinn að láta þaö ógert að
sameina íslenzkan verkálýð".