Þjóðviljinn - 20.03.1955, Qupperneq 7

Sunnudagur 20. marz 1050 — ÞJÓÐVILJINN_ (7
6ABASIGLIN6
Eftir JÓNAS ÁRNASON
ANNAR HLUTI
Hamborgar
Músikk
Á meðan hugurinn tekur sína
útúrdúra heldur Goðanesið á-
fram ferð sinni til Þýzka-
lands.
„Finnið þið lyktina af Tjall-
anum?“ sagði Ragnar loft-
skeytamaður eitt sinn erhann
hafði staðið stundarkorn við
opinn glugga í brúnni. Við
höfðum lagt að baki Atlants-
hafið með sína voldugu breiðu
ölduhryggi og vorum komnir
í annan sjó með krappari
báru. Vindur blés af suðvestri
og bar með sér keim af kola-
reyk og verksmiðjustybbu.
Það var lyktin af Tjallanum.
Við vorum komnir í Norður-
sjóinn.
Og þá þýddi ekki lengur að
hlusta á íslenzka útvarpið.
Við höfðum heyrt sæmilega í
því suður undir Hjaltland, en
eftir að kom niður í Norður-
sjó heyrðist það aðeins ó-
glöggt, eða svona álíka illa
og það hefur lengstum heyrzt
heima í Neskaupstað á kvöld-
in í vetur. Þá lét Ragnar
okkur fá músikk frá-Lúxem-
búrg, eða London, eða ýms-
um þýzkum stöðvum. Stöku
sinnum stillti hann líka á am-
erískar hemámsstöðvar í
Þýzkalandi, en þær eru þar
hvorki fleiri né færri en sex
eða sjö.
Mest voru þetta auðvitað
dægurlög, enda þýðir yfir-
leitt ekki að bjóða mönnum
aðra músikk á togurum. „All-
ar þessar sinfóníur, og allur
þessi sísmoll og krúsmoll, og
allt þetta allegrettó con svín-
aríó getur verið gott til síns
brúks“, segja þeir, en telja
hinsvegar að til að njóta slíks
þurfi fíngerðari eyru heldur
en þau sem hafa ekki vanizt
öðrum sinfóníum en þeirri
einu stóru sinfóníu sem vind-
ar hafsins leika upp aftur og
aftur í fjórum meginköflum,
vetur, sumar, vor og haust,
— og hafa ekki lært að skilja
annað allegrettó en skröltið í
spilinu og skellina í hlemnum
þegar trollið er tekið.
Þó vissi ég um einn togara-
mann sem hugsaði mikið um
klassíska músikk og vildi
helzt ekki tala um annað en
Beethoven og Bach meðan
hann hausaði þorskinn. En fé-
lagar hans gátu ómögulega
trúað því að þetta væri af
einlægni sprottið, og stríddu
honum og kölluðu hann Tosc-
anini. Stundum kom hjálpar-
kokkurinn fram á dekkið og
hrópaði til hans að í útvarp-
inu núna væri yndisleg sónata,
hreint og beint hrífandi són-
ata, sem hann mætti alls ekki
missa af. Lika var honum
stundum boðið upp á menúett
á dekkinu að lokinni aðgerð.
Og seinast gafst maðurinn
upp á að efla klassískan
músikksmekk um borð í tog-
aranum, og fór að hausa
þorskinn án þess að minnast
á Beethoven eða Bach. En
mér er vel kunnugt að tón-
listaráhugi hans var einlægur,
þ\ú að hann sótti hverja þá
hljómleika sem buðust, þegar
hann var í landi; og einu
sinni bað hann um frí einn
túr til að geta séð Rígólettó í
Þjóðleikhúsinu, en útgerðar-
maðurinn sá sér því miður
ekki fært að verða við bón
hans, það vantaði menn um
borð til að hausa þorskinn.
Að slóa
Og Goðanesið hélt áfram ferð
sinni til Þýzkalands.
Upphaflega var ætlazt til að
skipið seldi á vesturþýzkan
markað í Cuxhaven langar-
daginn 18. desember, en þeg-
ar við áttum eftir um það
bil sólarhrings siglingu þang-
að, barst skipstjóra skeyti
um að fiskverð á vesturþ>rzka
markaðnum hefði lækkað m jög,
og skyldi hann því breyta á-
ætlun og selja fiskinn til
Austur-Þýzkalands og landa í
Hamborg. Þetta var á fimmtu-
degi. En í Hamborg var ekki
hægt að taka á móti fiskin-
um fyrr en á sunnudagskvöld,
og máttum við koma þangað í
fyrsta lagi á laugardagskvöld.
Af þessum sökum var nú tek-
ið það ráð að ,,slóa“, eins
og þeir kalla það á sjónum,
sigla hæga ferð og spara olí-
una. Við slóuðum suður að
skipi því sem heitir P8 og er
hið yzta af átta skipum sem
liggja við festar með stóra
vita upp úr sér miðjum og
varða leiðina inn að strönd-
inni og síðan upp í Saxelfi'.
Skip þessi gefa líka frá sér
drungaleg hljóðmerki ef þoka
er á eða mikill dumbungur.
Þau heita P8, P9, P10, Pll
og P12, og er það leiðin inn
að mynni Saxelfar, en síðan
heita þau Elbe 1, Elbe 2 og
Elbe 3, og er það leiðin upp
í Saxelfi. Við vorum komnir
lágum þar um kyrrt unz
nokkuð var liðið á laugardag,
en héldum þá af stað í áttina
til lands. Við PIO stönzuðum
við aftur sem snöggvast og
þar kom lóss um borð til okk-
ar, og réði hann eftir það
ferðinni til Hamborgar.
Það hafði verið niðaþoka á
Saxelfi síðan á föstudagskvöld
og engjn skip komizt frá
Hamborg alla nóttina. En nú
hafði þokunni létt, þó mistur
væri að vísu mikið, eins og
raunar oftast er í útlöndum,
°g þegar við nálguðumst ár-
mjmnið fórum við að mæta
skipunum. Þau komu i óslit-
inni röð út úr mistrinu, stór
flutningaskip hinna ýmsu
þjóða heims; brezkir kolakláf-
ar, gamaldags, klunnalegir og
svartir; straumlínulöguð
sænsk dísilskip, grámáluð á
skrokkinn með skínandi hvíta
yfirbyggingu; bandarísk olíu-
skip með stjórnpalli fremst
og annan stjómpall aftast,
eins og tvíhöfðaðir stórgrip-
ir og stríddu á móti rótgrón-
um hugmyndum manns um
eðlilegt útlit skipa; og þama
komu skip frá Argentínu og
Grikklandi; frá Kanada og
Finnlandi; frá Panama og
Libanon. Þegar ég var búinn
að telja 150 skip, þá hætti ég
að telja og fór inn í loft-
skeytaklefann að spyrja Ragn-
ar frétta.
Hann var að hlusta. 1 tæk-
inu hjá honum heyrðist dönsk
rödd sem sagði: „Gúdmúndúr
Thorlakúr". Þetta var Skagen
Radio að kalla á íslenzka
mótorbátinn Guðmund Þorlák
sem var staddur í slæmu
veðri með bilaða vél um 30
mílur suðvestur af Kristians-
sand og hafði sent frá sér
„May Day“, en það þýðir á
talstöðvamáli sama og SOS
á morsmáli, beiðni um hjálp,
og Skagen Radio var að til-
kynna honum að hjálpin væri
á leiðinni. Gúdmúndúr Thor-
lakúr var beðinn að ganga úr
skugga um að gott ljós væri
á lanternunni. Ég hafði einu
sinni verið á Guðmundi Þor-
láki og hlaut að eiga þama,
kunningja, en sem betur fór
var auðheyrt að báturinn
mundi ekki vera í bráðri
hættu staddur.
Hamborg
fer framhjá Cuxhaven, sem
stendur við mynni árinnar,
og þangað til maður kemur til
Hamborgar. Við komum til
Hamborgar, eða réttara sagt
Altona, sem er útborg hennar
og fiskiskipahöfn, kl. 8 á
laugardagskvöld þann 18. des-
ember.
Við lágum þama rúma tvo
sólarhringa. Flestir notuðu
drjúgan hluta þess tíma til að
fara i búðir og kaupa jóla-
gjafir handa ástvinum sínum
fyrir þá ákveðnu upphæð í
gjaldeyri landsins sem hverj-
um manni var úthlutuð, — en
það er gömul reynsla, að þar
sem verzlanir em margar og
stórar, þar fer lengiá tími í
það fyrir ókunnuga að finna
hinn rétta hlut, heldur en
þar sem verzlanir eru færri
og minni. Margir fengu sér
líka bjórsopa og fóm á
skemmtistaði, enda hefur
Hamborg löngum haft orð á
sér fyrir að vera gleðiborg
talsverð, og er þama meðal
annars heilt hverfi með
skemmtistað í hverju húsi.
Hverfi þetta heitir Sankt
Pauli og heyrist oft nefnt í
textum þýzkra dægurlaga.
„Ich liebe dich, und du liebst
mich in Sankt Pauli“, og þar
fram eftir götunum. Þó er ég
hræddur um að skemmtistað-
irnir í Sankt Pauli séu ekki
að sama skapi merkilegir sem
þeir em margir, og ekki að
sama skapi menningarlegir
sem þeir eru stórir.
Við fómm nokkrir saman inn
á einn þeirra, og þar var það
helzta skemmtiatriðið, að tólf
ungar stúlkur gengu fylktu
liði fram í salinn og sýndu
mönnum brjóstin á sér nakin.
Höfðu þær auðsjáanlega ver-
ið valdar með tilliti til þess að
skemmtistaðurinn gæti státað
af sem óvenjulegastri fjöl-
breytni í þessu efni. Enda or-
sakaði sýningin gríðarlega
hamingju meðal samkvæmis-
gesta, einkum karlmanna
þeirra sem nokkuð vom við
aldur. Á eftir röltum við um
aðalgötuna á Sankt Pauli og
skoðuðum í glugga skemmti-
staðanna, og ef dæma mátti
af myndaútstillingunum, sner-
ist prógramm þeirra allra
mest um konubrjóst. Ég fór
að hugsa að fróðlegt væri að
vita hve miklar meðaltekjur
hver skemmtistaður hefði af
hverju brjósti. Maður þarf
eklci að vera neinn sérstakur
siðapostuli, né bera neina sér-
staka umhyggju fyrir tign og
Það er um sex klukkustunda
hæg og varúðarfull sigling
að P8 á föstudag seint og upp Saxelfi . frá þvi maður
virðingu kvenlegs yndisþokka„
til að láta sér blöskra svona
verzlunarhætti.
Ævintýri
Annars veit ég ekki til að
neitt það kæmi fyrir skips-
menn Goðanessins þar úti í
Hamborg sem sérstaklega
væri í frásögur færandi. Hef-
ur þó sjaldan skort ævintýr-
in þegar íslenzkir togaramenn
hafa dvalizt í erlendum höfn-
um, og eru um það margar
merkilegar sögur, sumar
sjálfsagt ýktar nokkuð. Ég
get ekki stillt mig um að láta
ykkur heyra eina þeirra, enda
sýnir hún vel þann anda sem
ríkir í þeim flestum.
En það var einhverju sinni.,
að f jórir íslenzkir togaramenn
fóru inn á skemmtistað 'í
enskri borg, og skulum við
láta borgina heita Grimsby,.
Þarna var helzta skemmtiat-
riðið ekki konubrjóst, heldur
maður nokkur sem nefndist
Big Bill, og var hann kynnt-
ur sem heimsins stærsti mað-
ur. Gekk Big Bill fram á
gólfið svo að allir mættu
undrast stærð hans, og var
hinn hróðugasti, og slíkt hið
sama eigandi skemmtistaðar-
ins, sem gekk á eftir honum
og réði sér ekki fyrir ánægjn
yfir því að geta sýnt gestum
sínum svona stóran mann, og
þreyttist aldrei á að lofsyngja
hann sem langstærsta mann
í öllum heiminum. Kom þar„
að löndum vorum þótti nóg
um. Slógu þeir í glösin og
lýstu því yfir, að Big Bill væra
eins og hver annar smá-Bill
í samanburði við ýmsa Is-
lendinga; til dæmis hefðu þeir
einn um borð sem héti Johm
Svarfdæling og gæti Big Bilá
hæglega staðið á tánum und-
ir útréttum handlegg hans, og
skyldu þeir sækja John Svarf-
dæling ef eigandi skemmti-
staðarins tæki ekki aftur full-
yrðingar sínar um að Big
Bill væri stærsti maður £
heimi. Gerðu sig síðan líklega
til að framkvæma hótun sína
og risu allir á fætur.
En eigandi skemmtistaðarins
hafði sýnilega orðið skelfingm
lostinn við þessa frétt. Kom
hann nú að borðinu til þeirra
félaga og heilsaði upp á þá
auðmjúklega, og bar sig illa„
sagði að ef þeir gerðu alvöru
úr að sækja John Svarfdæl-
ing, þá yrði það slíkt áfall
fyrir mannorð sitt og álite
skemmtistaðarins, að hanm
biði þess líklega aldrei bætur,,
og mundi sennilega enda með>
því að fara á hausinn; en ef
þeir vildu hinsvegar vera svo
góðir að minnast ekki meira á
John Svarfdæling, þá væri sér*
sönn ánægja að bjóða þeim
ókeypis hverjar þær veitingar
sem þeir girntust. Og eftir
nokkra umhugsun féllust þeir
félagar á að gera Tjalla-grey-
inu þennan greiða.
Á meðan hafði Big Bill staðið
á miðju gólfi, eins og illa
gerður hlutur, en samkvæmis-
gestir voru farnir að hreyta
í hann skætingi og kalla hanra
Little Bill. Og skipaði nú eig-
andinn honum að hafa sig
sem skjótast burt úr saln-
um.
Að svo búnu pöntuðu landar
vorir dýrar veigar og skáluða
fyrir John Svarfdæling.
Og lýkui* svo þessari sögu.