Þjóðviljinn - 28.04.1955, Síða 5

Fimmtudagur 28. apríl 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Sigurjón Einaxsson, stud. theol:
Sameinumst í órofa fylkingu
undir merki friðarins
Spyrjið einhvern að því hvað
honum sé helgast, hvexju hann
'unni mest, hvað það sé, sem
hann vilji leggja mest í sölurnar
fyrir.
Og hverju mun hann svara?
Hann mun svara því, að líf
hans og ástvina hans eða eignir
hans, verðmætin, sem hann hef-
ur skapað hörðum höndum og
heitu hjarta, sé það sem hann
unni mest.
Slík er tilfinning sérhvers
manns, slíkt er honum í blóð
borið.
Og þetta hefur verið aðall
mannsins frá alda öðli. Að þessu
hefur hann hlúð, þetta er sá
gi-óður, sem við öll viljum sízt
að kali.
En hver hefur svo verið
reynsla þeirrar kynslóðar, sem
þessi öld hefur alið? Hvernig
hefur hinum venjulega 20. aldar
manni gengið að hlúa að því sem
hjarta hans er kærast?
Tvær heimsstyrjaldir hafa geis-
að, tvisvar hefur nær gervallur
heimurinn flotið í blóði saklauss
fólks.
Spx-engjurnar hafa hvinið yfir
höfði ómálga barnsins, boðað
ógn og dauða, níst hjörtu millj-
ónanna, þuri-kað út þorp og
borgjr .... á kornfrjóum akri
hefur hönd sáðmannsins verið
sniðin af.
Tvívegis hefur sti’iðið sæi't og
hrjáð það mannkyn er jöi'ð þessa
byggir. Engin orð geta lýst
þeiri'i ógn, sem styrjaldirnar
hafa haft i för með sér, engin
tunga tjáð þá eyðingu rnanns-
lífa og sóun verðmæta, það er
aðeins eitt — við vitum að
þetta hefur gerzt.
Og við vitum meira, við vit-
um, Sð það er ekki hægt að
loka augunum fyrir þeirri stað-
reynd, að hætta getur verið á
að þi'iðja heimsstyrjöldin kunni
að breiðast út, einmitt nú á
þessari öld.
Og við vitum, að öll þau múg-
morðstæki, sem fram að þessu
hefur verið beitt í styrjöldum
mannkynsins, eru barnaleikur í
samanburði við þau tæki, sem í
dag biða fullsmíðuð í vopnabúr-
um stórveldanna.
Múgmorðstæki, sem ekki að-
eins boða nokkrum hluta mann-
kyns eyðingu og dauða heldur
gjörvöllu mannkyninu.
’ Vopn, sem til að mynda gætu
þurrkað okkur íslendinga út á
einni nóttu og gert land okkar
óbyggilegt um aldaraðir.
Slíkur er sá feigðarboði, sem
£ dag lykur um lönd.
Og það er vegna þessa, sem
við komum hér saman í dag.
Það er vegna þessa sem milljón-
ir manna um gervallan heim
stiga nú sameiginlega á stokk
og strengja þess heit — allir
sem einn — að bægja þessum
háska frá dyrum. Það er vegna
þessa, sem aliir friðelskandi
menn um allan heim, hvaða
stjórnmálaskoðun sem þeir hafa,
fylkjast nú undir merki Heims-
friðarhreyfingarinnar.
Það hefur verið reynt að telja
fólki trú um að þessi hreyfing
eé aðeins dulbúinn áróður vissr-
ar lífsstefnu, og kommúnisti hef-
ur hver sá verið kallaður er þar
hefur lagt hönd að verki. Það
getur þvi varla hjá því farið að
sú hugsun hvarfli að manni, að
þeir menn sem slikum áróðri
hampa hæst séu á einhvern hátt
bundnir þeim öflum í heimi hér
sem líf sitt og tilveru eiga undir
striði, nærast á stríði.
, Og sé það kommúnismi, að
, vera með friði þá bjóðum við þá
, velkomna í voran hóp.
Allir heiðarlegir menn hata
stríð. Allir eru þeir sammála
um, að stríð sé glæpur, allir eru
þeir sammála um að styrjaldir
séu svörtustu fingraför mann-
, anna á sögu sinni.
Það skiptir ekki máji hvort
maðurinn er hvitur eða svartur,
, hvort hann er Asíubúi eða Evr-
, ópumaður, Islendingur eða Rússi,
, trésmiður eða bóndi — allir ala
' þeir í brjósti sér þá eðlislægu
, þrá að varðveita heímilin sem
, þeir stofnuðú, húsin sem þeir
, reistu, kornið sem þeir sáðu og
sáu spretta úr jörð.
Slík löngun er sameiginleg
I milljónunum, hún er sameigin-
í leg gjörvöllu mannkyni.
Menn getur greint á um
stjórnmálastefnur, menn getur
greint á um hvort leggja beri
meiri áherzlu á landbúnað eða
sjávarútveg, hvort faglærðir og
ófaglærðir verkamenn eigi að
heyja stéttarbaráttuna sameig-
inlega. En um eitt getur menn
ekki greint á, að stríð er sá
glæpur, sem í eitt skipti fyrir
öll verður að sporna við, mann-
kyninu til heilla og farsældar.
Og við sem kennum okkur
við kristna lífsstefnu getum ekki
þolað blóðsúthellingar, það stríð-
ir gegn þeim kenningum sem
okkur eru helgastar, það er and-
stætt lífsskoðun okkar. Þess
vegna erum við á móti stríði.
Og allir heiðarlegir menn
hljóta að vera á móti stríði. Menn
getur greint á um orsakir stríðs-
ins, en það er of seint að byrgja
brunninn, þegar barnið er dottið
í hann. Það er of seint að vera
á móti striði eftir að fyrstu
vetnissprengjunni hefur verið
varpað og borgirnar eru rjúk-
andi rúst.
'í>
Sigurjón Einarsson
Það er nógur tími að bera
saman bækurnar þegar búið er
að visa hinum illa vágesti frá
dyrum.
Ef það kviknar i húsinu þinu,_
þá seztu ekki niður og ferð að
hugsa um upptök eldsins — þú
hringir á slökkviliðið til þess
að slökkva eldinn.
En það sem er framar öllu er
að forða þvi að meinvætturin
losni, ófriðarbálið kvikni.
Á þvi veltur velferð mann-
kynsins, en þvi getur heldur
enginn forðað nema mannkynið
sjálft.
Með þvi að vera á móti stríði
og með því að koma til liðs
við þau öfl, sem berjast gegn
þvi, með því að leggja aJlt í
sölurnar, sem þú getur til þess
að visa þvi frá dyrum, ert þú
að byggja upp þina eigin lífs-
hamingju, leggja varanlegan
stein í þann arín er ylja mun
sjálfum þér, börnum þinum,
komandi kynslóðum.
Og brýnasta verkefnið er, að
allir menn, allt mannkynið geri
sér það ljóst. að það hatar stríð
og sameiginlega verður það að'
birta þennan vilja sinn.
Og sameiginlega getum við lát-
ið þennan vilja i Ijós með því
að Ijá nafn okkar undir kröfuna
um algjört bann á kjarnorku- og
vetnisvopnum. Það er fyrsta
skrefið til algjöri-ar afvopnunar
þjóðanna.
Þetta virðist ofureinfalt.
0.g með undirskriftum milljón-
anna reisum við þann múr, sem
engar vigvélar komast yfir, eng-
ar vetnissprengjur geta eytt.
Og hver og einn, sem skrifar
undir leggur stein í þennan múr,
þennan allsherjar varnargarð
marinkynsins gegn styrjöldum.
Með þessari undirskriftasöfnun
hefur alþýða heimsins, allir heið-
arlegir frelsisunnandi menn tæki-
færi -til þess að birta þennan
vilja sinn á ótvíræðan og ein-
faldan hátt.
Kannski aldrei fyrr í verald-
arsögimni hefur hver einstak-
lingur haft annað eins tækifæri
til þess að ráða framvindu sög-
unnar.
Hér getur verið um líf og
dauða að tefla.
Baráttan við tröllið
Annarsvegar hvort heimurinn
sém við byggjum á að verða
rjúkandi rúst hruninna borga eða
hinsvegar heimkynni frjáls fólks
þar sem menning vex, réttlæti
ríkir.
Ég veit að ég þarf ekki að
spyrja þig að því, áheyrandi
minn, hvorn kostinn þú velur, en
þetta skaltu hafa í huga þegar
undirskriftalistinn kemur til þín
— þú átt þú leikinn, þú ert
einn af milljónunum.
Síðan Heimsfriðarhreyfingin
var stofnuð hefur mikið áunnizt
og framtíðin mun sanna okkur
hvílikum Grettistökum hún á
eftir að lyfta.
Með sameig'inlegu átaki allra
friðarsinna getur bann gegn
kjarnorku- og vetnissprengjum
orðið að einni allsherjar sókn
gegn stríði.
Slíkur getur máttur þessarar
undirskriftasöfnunar orðið. Og
þessvegna má heldur enginn frið-
arsinni skerast úr leik, enginn
bregðast. Á því getur oltið fram-
tíð okkar, framtíð alls mann-
kyns.
Og hver sem bregzt, þegar um
slíkt er teflt, hann er svikari,
svikari við sjálfan sig, komandi
kynslóðir, lífið sjálft.
Við Islendingar megum heldur
ekki liggja á liði okkar. Sæmd
okkar er undir þvi komin að
þátttaka, okkar verði sem mest
og -við sýnum með þvi að friðar-
vilji okkat' sé meiri en orðin
tóm.
Hreyfing okkar mun verða of-
sótt af vissum aðilum nú eins
og hingað til, en það á aðeins
að stæla okkur, eldurinn að
herða okkur, því ábyrgð okkar
er mikil.
Tilvera okkar, sem þjóðar er
undir því komin að komið verði i
veg fyrir nýtt heimsstríð.
Og þessvegna, hvar í flokki
sem við stöndum, hvað svo sem
okkur greinir á um málefni líð-
andi stundar þá sameinumst í
eina órofa fylkingu undir merki
friðarins, und,ir merki þeirrar
hugsjónar er hæst gnæfir. Það
er skylda okkár við sjálfa okkur,
framtiðina, lífið sjálft.
Iþjóðsögu einni segir frá trölla-
byggð nokkurri í fjalli einu
nálægt híbýlum manna. Meðal
annars höfðu tröll þessi þann
leiða sið að bregða sér heim til
fólksins og taka endurgjaldslaust
það sem þeim datt í hug í það
eða það skiptið. Ekki þótti
mannfólkinu þau neitt sérlega
góðir nágrannar, og fóru að
velta þvi fyrir sér hvernig hægt
myndi vera að verjast ágengni
þeirra. Hið fyrsta ráð var ráð
einstaklingsins, a.ð veita viðnám
sjálfur og einn, sem þó kom að
litlu haldi þar sem við slíkt of-
urefli var að eigæ Rann þá upp
fyrir mönnum að þeir yrðu að
vinna sama-n, bindast samtökum
og verja sig í sameiningu og^.
eftir því sem samtök þeirra urðu
sterkari, fór að halla meira og
meira á tröllin, þrátt fyrir það
þó að árásir þeirra færu harðn-
andi eftir því sem varnarsamtök
mannanna efldust. Loks kom svo
að síðasta bardaganum, þá voru
tröllin orðin algerlega óð og
gættu þess ekki að upp var að
renna nýr og bjartur dagur, en
við það urðu þau að steindröng-
um og standa þar enn til minn-
ingar um heimsku -sína og
illsku.
Þetta er gömul saga, en þó er
hún ennþá ný, því að enn i dag
stendur íslenzkur verkalýður i
sömu varnarbaráttunni við tröll
hins forna og úrelta þjóðskipu-
lags, tröllið sem nú birtist í
mynd atvinnurekenda. og ríkis-
stjórnar á Islandi. Þetta er tröll-
ið sem við erum að berjast við
i dag og enda þótt það sé tröll
með öllum þeirra verstu einkenn-
um, þá er það þó la.ngt frá því
að vera ósigrandi, en til þess að
sigra s]ika fordæðu verðum við
að standa saman, allir sem einn
maður, þar má engin sundrung
eiga sér stað. Þessi barátta er
nú búin að standa á annan mán-
uð og er það langur tími, en því
megum við ekki gleyma að hver
vika. og hver dagur sem líður,
er alltaf að færa hinn bjarta
sigurdag nær og nær, sigurdag
verkalýðsins, þegar tröll og for-
dæður þær sem nú er barizt við
breytast í bautasteina til minn-
ingar um sina vonlausu baráttu
fyrir dauðadæmdu málefni, eigin-
hagsmunum auðvaldsstéttarinn-
ar. Öllum er það vitanlega ljóst
að auðvald og braskarar sleppa
ekki þeim tökum sem þeir hafa
náð, nema til átaka komi. Þeir
eru þegar búnir að læsa hel-
greipum sínum um verkalýð
þessa lands, og alltaf heldur að
herða takið. Það er þetta hel-
greipatak sem verkalýðurinn er
að brjóta af sér með verkfalli
því sem nú stendur yfir.
En til þess að slíta sterkan fjöt-
ur þarf mikið átak, það vitum
við, en við vitum líka að þetta
átak eigum við til ef við erum
m 1 _ "•J
nogu vel samtaka og tileirikum
okkur kjörorð verkfallsmanna,
allir fyrir einn og einn fyrir alla,
þá er okkur fullur sigur vís.
Islenzkir verkamenn, hvar á
landinu sem þið eruð. Munið það
að nú eru það verkamennirnir í
Dagsbrún í Reykja.vík og félag-
ar þeirra sem standa i fremstu
eldlinunni og eru að berjast fyr-
ir ykkar hagsmunum ekki síður
en sínum. Veitið þeim þvi alla
Framhald á 6. síðu.
Áskorun til
Hreins Páls,
sonar
Einn af starfsmönnum B.P.
kom að máli við blaðið í gær
af tilefni þeirra ummæla
Hreins Pálssonar forstjóra fé-
lagsins við verkfallsverðina í
fyrrakvöld, að erindi hans við
benzíngeymslu B.P. í Laugar-
nesi s.l. mánudagskvöld hefði
verið að líta eftir að starfs-
menn hans stælu ekki benzíni
fyrir verkfallsverði. Kvaðst
þessi starfsmaður B.P. gera þá
skilyrðislausu kröfu til for-
stjórans að hann nafngreindi
opinberlega þá menn hjá fyr-
irtækinu sem hann tryði til
þjófnaðar á benzíni frá því
eða sem geymt væri á ábyrgð
þess — eða lýsi því að öðrum
kosti opinberlega yfir að hann
taki ummælin aftur og biðjist
afsökunar á þeim.
Kemur Þjóðviljinn hér með
þessari áskorun á framfæri.
Er ekki að undra þótt starfs-
mönnum þessa olíufélags þyki
ummæli Hreins Pálssonar niðr-
andi og ómakleg, meðan hann
færir ekki rök fyrir svo sví-
virðilegri aðdróttun.
Allar umbætur á húsnæðisírumvarpinu íelldar
gggpRk -
Fella að barnaf jölskyldur, ung hjón og
fólk úr heilsuspillandi íbúðum gangi
fyrir húsnæðislánunum
Sömu þingmenn felldu að Byggingasjóður verka-
manna fái lán til jafns við Byggingasjóð sveitanna
Þingmenn íhalds og Framsóknar felldu í fyrrad. allar
nreytingartillögur er þingmenn fluttu til umbóta á hús-
næðisfrumvarpi ríkisstjórnarinnar, en auk hinna ví'ötæku
breytingatillagna Einars Olgeirssonar, fluttu Lú'övík Jós-
efsson, Gylfi Þ. Gíslason, Karl Guöjónsson og Gils Guö-
mundsson margar breytingartillögur.
Sérstaka athygli munu veltja
tvennar atkvæðagreiðslur i þessu
máli. Ein breytingartillagan, flutt
sameiginlega af Gylfa, Karli og
Gils var sú, að Byggingarsjóði
verkamamia og Byggingarsjóði
sveitanna verði veitt jafnhá lán
af fé því, sem Veðdeild Lands-
bankans fær til umráða samkvæmt
frumvarpinu.
Þessa sjálfsögðu tillögu felldu
þessir þingmenn: Ólafur Thors,
Björn Ólafsson, Kristín Sigurðar-
dóttir, Sigurður Bjarnason, Ásgeir
Bjarnason, Einar Ingimundarson,
Eiríkur Þorsteinsson, Eysteinn
Jónsson, Gísli Guðmundsson,
Gunnar Gíslason, Halldór Ás-
grimsson, Helgi Jónasson, Ingólf-
ur Jónsson, Jón Pálmason, Jónas
Rafnar, Jörundur Brynjólfsson,
Kjartan J. Jóhannsson, Magnús
Jónsson, Páll Þorsteinsson, Pétur
Ottesen, Sig. Ágústsson, Skúli
Guðmundsson, Steingrímur Stein-
þórsson.
Var tillagan felld með 23 atkv.
gegn 10.
.Ein af breytingartillögum • Ein-
ars Olgeirssonar var þannig:
Eftirtaldir aðilar skulu sitja
fyrir lánum til bygginga sam-
kvæmt reglum þessa veðlána-
kerfis: 1. Barnafjölskyldur, 2.
Ungt fólk sem stofnar tll Iijú-
skapai', 3. Fólk sem býr í
heilsuspillandi húsnæði, er eliki
verður útrýmt samkvæmt III.
kafla þessara laga.
Þessar reglur eru í lögum um
smáíbúðalán, og taldi Einar sjálf-
sagt, að þær væru einnig teknar
upp nú um nýju lánin.
En svo brá við, að 18 alþingis-
menn felldu að þessar reglur skull
gilda um veitingu nýju lánanna.
Þeir voru.
Ólafur Thors i
Steingrímur Steinþórsson
Ásgeir Bjarnason
Sigurður Bjarnason
Eiríkur Þorsteinsson
Björn Ólafsson
Einar Ingimundarson
Eysteinn Jónsson
Helgi Jónasson
Jón Pálmason
Jónas Rafnar
Jörundur Brynjólfsson
Kjartan J. Jóhannsson
Magnús Jónsson
Páll Þorsteinsson
Pétur Ottesen
Sigurður Ágústsson ’
Skúli Guðmundsson
Var tillagan felld með 18:9 at-
kvæðum, 3 sátu hjá, 4 fjarverandi.
Boðar sú afstaða tæpast gott þeg-
ar þess er minnzt að lánunum á
að úthluta af einum Framsóknar-
manni og einum Ihaldsmanni, og
vilja stjórnarflokkarnir sýnilega
hafa frjálsar hendur við helmiriga-
skipti sin. jÍ
œ.