Þjóðviljinn - 01.10.1955, Síða 7

Láugardagur 1. október 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Finnbogi Rútur VaJdimarsson:
✓
Er f ramtíðarhöf n fyrir fiski-
flota Reykvíkinga í Kársnesi?
I Lesbók Morgunblaðsins,
15. maí 1955, birtist grein eft-
ir Árna Óla undir fvrirsögn-
inni „Port Reykjavik“. Fyrir-
ætlanir um höfn í Skerja-
firði“.
Árni Óla rekur þar fyrst
athuganir og áætlanir, er
gerðar voru laust fyrir síð-
ustu aldamót, af dönskum
verkfræðingum, en að tilhlut-
an bæjarstjórnar Reykjavík-
fjörður. Þar er í fjarðar-
mynninuu niikið af skerjum,
og séu þar sett upp nokkur
sæmerki og gerðir þar nokicr-
ir ieiðarvitar, þá baga þau
ekki innsiglinguna að neinum
mun, og þar eru meira að
segja svo mörg sund milli
þessara skerja, að jafnvel
seglsldp eiga hægt með að
koniast )>ar inn og út með
hvaða vindst.öðu sem er. Hins
Aðdýpið er langmest \ið sunnanvert
Iíársnes
K XttSHES
Við hina nýju Kársnesbryggju er nú 3.5 m dýpi við stór-
straumsfjöni. örskammt er út á hafskipadýpi, 5—6 m \ið
stórstraumsf jöru. I álnum vestur af Kársnesi er allmikið dýpi,
9—12 m, en þar er kjrr sjór í öiliun áttum. Helzt gætir þar
smá vindöldu í sunnan—suðaustanátt.
ur, um hafnargerð í Reykja-
vík. Verkfræðingurinn áætl-
aði að hafnargerðin mundi
kosta 4.6 milljónir. Það þótti
bæjarstjórninni gífurleg upp-
hæð, og féll málið niður.
„En svo er það í október
1902", heldur Árni Óla áfram,
„að í ísafold birtist grein
eftir kommandör R. Hammer,
sem hafði verið varðskips-
foringi hér við land í fjögur
sumur. Grein þessi hét „Um
hafnarfyrirkomulag í Reykja-
vik“. Hann bendir þar á að
hér eigi nú heima um 7000
manns, miklar framfarir í
landbúnaði og fiskveiðum sé
á uppsiglingu, fossaaflið og
steinaríkið hafi upþ á mikla
a uð'legð að bjóða — en þó
sé hér engin höfn. Það sé að-
kallandi nauðsyn, að höfuð-
borgin fái sem fyrst góða
höfn, þar sem ferming skipa
geti gengið hiklaust. Muni þá
kostnaður við skipaferðir
lækka stórlega, en auk þess
verði höfnin lyftistöng fyrir
allar framfarir innan lands.
Menn hafi verið að hugsa
um að gera höfn, þar sem
skipalegan sé og hlaða
þar skjólvirki, en þetta verði
svo dýrt, að fslendingar hafi
ekki fé að leggja í það eins
og þá var ástatt.
„En þess gerist ekki þörf.
Náttúran hefur hlynnt betur
að Reykjavík en svo. Nærri
bænum er staður, er hefur
til að bera öll skilyrði fyrir
að þar megi gera góða og
ódýra höfn. Það er Skerja-
vegar gera þessi sker það,
að inn á firðinum, fyrir innan
þverstefnuna milii Skiidinga-
ness og Seilu, verður pollur,
þar sein aldrei getur orðið
ókyrr sjór svo neinu nemi, og
er skipum þar alveg eins ó-
hætt og á poHinum á Isa-
firði".
Þessi grein hins danska
varðskipsforingja, sem vitan-
lega. var manna kunnugastur
hafnarskilyrðum kringum
landið eftir fjögurra ára
starf hér, kom mikilli hreyf-
ingu á málið. En fyrst og
fremst virðist hún hafa orðið
til þess að hleypa jörðinni
Skildinganesi í geypiverð.
Tryggvi Gunnarsson var lát-
inn bjóða í hana 7000 krón-
ur fyrir hönd bæjarstjórnar,
en eigandinn vildi fá 9000 kr.
Nokkrum árum síðar vildi
danskur fjármálamaður borga
eigendum jarðarinnar fyrir
hana 400 þúsund krónur í
hlutabréfum og 40-50 þúsund
í skuldabréfum. Páll Briem
amtmaður og Sigurður Briem
póstmeistari áttu jörðina. Um
skeið hugðist Páll beita sér
fyrir hafnarmálinu en hann
féll frá 1904 og féll málið
niður um nokkur ár.
Þá var það árið 1911 að
Einar skáld Benediktsson
komst í málið. Hann var þá
í sambandi ‘ við brezka f jár-
málamenn, og stofnuðu þeir
félag um hafnargerð við
Skerjafjörð, óg. skyldi höfn-
in heita „Port Reykjavík".
Sumarið 1913 voru fram-
kvæmdir hafnar við fyrstu
bry&gjusmíði, eþ um haustið
1913 hurfu hinir erlendu
menn heim og varð ekki
meira úr framkvæmdum, „því
að næsta sumar hófst heims-
mi j
(É/
/
Mynd þessi er af hafnargerðinni 4 Kársnesi, teikning Axels
Sveinssonar, hafnarverkfræðings. Húsið sem örin bendir á er
sumarbústaður sá sem Hannes Jónsson veitti lóðaleigusamning
til 50 ára. Ekki er ólíkiegt að sá samningur verði kaupstaðn-
um dýr, en hvað varðar HLnnes uin það, ef haun bara getu r
aflað sér atkvæða.
styrjöldin fj-rri. Reykjavík
hóf byggingu sinnar hafnar
og Port Reykjavik óx henni
aldrei yfir höfuð heldur vesl-
aðist upp vegna aðgerðar-
leysis.
Ámi Óla heldur áfram frá-
sögn sinni á þessa leið:
„Einar Benediktsson hafði
Skerjafjörður er höfn frá náttúrunnar hendi
KARSNE8
Einfalt sjókort af Skerjafirði.
Feitu línurnar sýna sjávarmál.
Hinar sýna mismunandi sjáv-
ardýpi miðað við stórstraums-
f jöru. Fyrir utan yztu línurnar
(t.d. kringum skerin) er haf-
skipadýpi, 6 m og þar yfir.
Innsiglingarleiðin er hrein,
hvort sem farið er rnilli sker j-
anna, eða milli lands og sker ja
við Suðurnes á Seitjarnarnesi,
en sú leið er nýlega mæld upp
og lýst með 2 ljósduflum.
Minnsta dýpi á þeirri leið er
6.6 m (211/2 fet). I 12 tíma á
hverjimi sólarhring allan árs-
ins hring er dýpið yfir 28 V2
fet.
Tíu þúsund sinálesta skip
geta því með góðu móti siglt
Inn á Skerjafjörð alian árs-
ins hring. Inn fyrir skerin á
miðjum firði kemst engin botn-
alda. Þar er djúpur pollur,
lygn og öruggur fyrir skip,
eins og Pollurinn á ísafirði.
samt óbifanlega trú á Skerja-
fjarðarhöfn og hann kom þvi
til leiðar að fossafélagið „Tit-
an“ keypti Skildinganessland
árið 1918 af hinu enska fé-
lagi.
Titan var þá með hinaf
stórkostlegustu fyrirætlanir á
prjónunum um virkjun Þjórs-
ár allt ofan úr óbyggðum, og
ætlaði sér að ná úr hentú
rúmlega milljón hesta orku.
Þegar nú félagið keypti Ski’d-
inganessland, var það ætíáti
þess að reisa þar ábui'ð; r-
verksmiðjur og gera þar fu i-
komna höfn. Aflið frá orí.u-
verunum við Þjórsá sk'yVdi
.; » /
leitt þangað í háspennulínú.'.t;
Og ef þessar fyrirætlar.ir
hefðu komizt í framkvæi >d
mundi hafa risið þarna við
Skerjafjörð engu minni bo.-g
heldur en Port Reykjavík vtr
ætlað að verða á sínum timá.
Allir vita hvernig fór uni
fyrirætlanir Titanfélagsins.
Mikill hluti af landi þess vlð
Skerjafjörð var tekinn eigh-
arnámi undir Reykjavíkur-
flugv'öll. En hafiiarsknytði
eru þarna enn hin sönni og
áður, og það mun margra
mál, að hvorki Hammer ué
Einari Benediktssyni h fi
missýnzt svo mjög er þé'.i*
töldu þarna hinn ákjósan’r v-
asta stað fyrir hafnargerð
Senn líður að því að Reyk ia
víkurhöfn verður of lítil. Jir
nú þegar farið að ráðgora <T
stækka hana og láta hana á
allt inn að Laugarnesstön■; -
ura. En hví skyldi ekki ge a
fyrst almennilega höfn í
Skerjafirði og flytja flugvöli-
inn eitthvað annað ?“
Alkunnugt er að Eggerí
Claessen bankastjóri bjó í
Framhald 4 8. síðu