Þjóðviljinn - 24.06.1956, Side 7

tJtiíwndurinn, sem
Só síalistaf lokkurinn
hélt í Reykjavík 3.
april 1949, til að
mótmæla inngöngu
Islands í Atlants-
haii'bandalagið og
árás lögreglu og
hvíitliða á alþýðu
bæjiarins, er senni-
Iega, f jöhnennasti
funirlur sem haldinn
hefiotr verið á Is-
landli. Kjörklefinn er
líka fundarstaður,
þa,ir sem við getum
mótMiælt hernáms-
stefmu íhalds og
skattpíningu Fram-
sókttar. Þau mót-
m»Jí berum við
fraioa í dag.
Sunnudagur 24. júlí 1956 — ÞJÓÐVILJIN^ — (7
jjKKUR dylst ekki, að það
voru ekki höfðingjar þessa
lands sem voru meginstyrkur
frelsisbaráttu aldarinnar sem
leið. Það var hinn lágvaxni
gróður íslands, fólkið sem líf-
ið hafði þrengt kosti, það fólk
skiJtii, þótt varla ætti fötin
utaná sig og ekki væri kynnt
í híbýlum þeirra, að betra var
að vera sjálfstæður og fátæk-
ur heldur en undirokaður og
fátækur.
Ekki er ýkjalangt síðan kon-
ungsvaldið ætlaði að fangeisa
okkar mesta baráttumann í
sjáiístæðismálinu og beitti við
það upplognum sökum og rógi,
ekki að vera háð duttlungum
eigandaas. En þessir sjálfsögðu
hlutir eru ekki í náðinni.
Oss skilst að baráttumark-
miðið sé hið sama á hinni 19.
og þeirri 20. öld, að verja
hinn lágvaxna gróður íslands,
verja atvinnuvegi, menningu
og siði hins íslenzka fólks og
hefja það upp í æðra veldi, að
við verðum sjálfstæð menning-
arþjóð á þeim grundvelli. Eng-
um dylst sem les gömul blöð
og tímarit, bréf Jóns Sigurðs-
sonar, Þjóðvilja Skúla Thor-
oddsens, Ármann á Alþingi
Baldvins Einarssonar, að at-
vinnuvegirnir og velgengni
Dríía Viðar:
og henni er jafngott að renna
saman við aðra þjóð, það er
ekkert sem aðskilur. Eg tala
hér um þjóðina, af því að það
er hún sem hristir ekki af sér
hlekkina, það er hún sem læt-
ur hernámið viðgangast, það
er hún sem er sinnulaus gagn-
vart þessu máli. En það er líka
hún sem hefur það í hendi sér
hvort við eigum að búa við
þessi ósæmdarkjör erlends her-
veldis áfram eða losna. Það er
undir henni sjálfri komið, en
ekki útlendingúnum í landinu,
hvert við erum sjálfstæð eða
ekki.
Sjáum við samt ekki ömur-
Hvað borgar sig
ég á hér við Skúla Thoroddsen n
sem barðist heitast og djarf- j
asi iyrir málstað lítilmagnans, j
málstað íslands og sjálfstæði. |
Það er heldur ekki langt j
síðan, og í minni flestra sem ]
nú geta lesið þetta, að auðvald •
þessa lands dæmdi menn frá <
kjörgengi og kosningarétti fyr- i
ir þær sakir að mótmæla af- 1
hendingu íslenzks lands í hend-
ur stórVeldis. $
Mýmörg dæmi væri hægt að
taka frá seinni árum um linnu-
lausan áróður gegn þeim sem
skapa vilja traustan og stöðug-
an atvinnugrundvöll verka-
fóltn,' ofsóknir og kalt stríð á
hendur þeim sem minna mega
sín í átökunum um sjálfstæði
landsins, sérílagi atvinnuof-
sóknir. Oss finnst sem atvinna
ætti að vera næg og trygg,
peningum fólks ætti ekki að
vera stolið af stjórnarvöldun-
i um sem raun ber vitni æ ofan
í æ með gengislækkunum og
dýil.íðaraukningu, oss finnst að
atvinnutækin, svo sem verk-
smiðjur og togaraflotinn eigi
þeirra var sterkur þáttur sjálf-
stæðisbaráttunnar. Eg finn
uppbyggingu landbúnaðarins
gegnsýra verk Eggerts Ólafs-
sonar.
Mikið hefur hér breytzt frá
því við fengum sjálfstæðið.
Stórstígar framfarir, meiri vel-
megun, bjartari framtíð. Þar
til nú að varla er hægt að tala
um framfarir í landi sem er
að kollsigla sig, þar sem at-
vinnuvegirnir eru sníkjudýr á
þjóðfélaginu, þegar „ckki borg-
ar sig“ að ráða sig á togara
cða vinna i landbúnaðinum,
heldur,, borgar" það eitt sig að
ávaxta peninga, kaupa íbúð,
flytja inn bíla, smygia inn
nælonsokkum, skrautgripum,
tóbaki og brennivíni. Það borg-
ar sig ekki að vinna meðan
það er vinna eins og hvað ann-
að að grafa sína eigin gröf
suður á Keflavíkurflugvelli. j
Okkur er illa í ætt skotið ef
við gefum upp menningu,i
tungu og siði. Þjóð sem hefur!
I
enga löngun til að lifa lífi sínuj
ein og óstudd er engin þjó<
leg og átakanleg dæmi í öllum
heimi, í frönsku nýlendunum,
á Kýpur, um þjóðir sem vilja
vera sjálfstæðar og berjast af
öllu afli svo að hver maður og
jafnvel börnin berjast, en er-
lendu herirnir fara ekki úr
landi?
Hér á landi er það enn í dag
sama fólkið sem á sjálfstæðis-
viljann og á dögum Jóns Sig-
urðssonar og Skúla Thorodd-
sens, það er fólkið sem vinnur
með höndum sínum, fólkið sem
byggir upp atvinnuve^ina, vlnnr
ur orfiöustu verkin, vill frekar
vera sjálfstætt og t-átækt held-
ur en undirokað og fátækt.
Það fólk er hin sjáifstæða ís-
lenzka þjóð.
Eg geri ráð fyrir að mörgum
hafi farið líkt og mér á undan-
förnum árum, að þeir hafi ótt-
azt afleiðingar þess sem nú er
að gerast í landinu vegna hinn-
ar erlendu hersetu og velt því
fyrir sér hvern veg losna
mætti úr öngþveitinu.
Einhvern veg verður að sjá
því fólki farborða sem er í
hernámsvinnunni. Það er ljóst
að ekki verður einkaframtakið
til þess að sjá svo um eflingu
atvinnuveganna að fyrir þörf-
um allra verði séð.
Unga fólkið þrífst ekki í
sveit eða þorpum landsins og
við sjáum hvernig Reykjavík
gleypir heilar sveitir og heil
þorp. Fólkið sem flytur til
dæmis norðan frá Hornströnd-i
um þar sem upprunalegast mál
var talað er komið suður á
Nesin þar sem íslenzkan er
ékki lengur í heiðri höfð. Því
túngumál hlýða tilgangi, og
þegar yfirboðari talar enga ís-
lenzku hværs á þá að vænta
af fólkinu sem þiggur vinnu
hjá honum og verður að gera
sig skiljanlegt? Eða finnst þeim
íslenzkan sín ekki hversdags-
leg þarna á Suðurnesjúm þar
sem talað er stórþjóðamál? ís-
lenzk tunga er töluð fallegust
og auðugust í sveitum landsins,
sveitirnar eru uppsprettulind
tungunnar, íslenzkan er upp-
runalega landbúnaðarmál,
þúsund ár að baki og á ótrúleg-
an skáldskapararf. íslenzkan
er áreiðanlega töluð verst og
ambÖgulegast í kaupstöðunum
og höfuðborginni, málfar barna
þeirra sem flytjast frá Horn-
ströndum dregur dám af mál-
inu hér, en reykvíkingar nema
ekki þeirra mál. Fólkið flykk-
ist frá lindinni, í kaupstaðina,
sumstaðar nemur landauðn,
sumstaðar er gamla fólkið eitt
eftir við búskapinn og ekki út-
lit fyrir að nokkur taki við.
Við getum búizt við að ambög-
ur kaupstaðarins komi til að
ríkja í málinu í náinni fram-
tíð.
Keykjavík á ekki heldur þau
uppvaxtarskilyrði ,sð bjóða
börnum og unglingum sem
æskilegt væri. Við getum séð
livernig afbrot unglinga fara
vaxandi frá ári til árs og eitt-
hvað af því má skrifa á reikn-
ing þess að athafnaþörf þeirra
fái ekki næga útrás í borg sem
þessari, en þó ætla ég að nefna
annað atriði-, vandamál hlið-
stætt okkar vandamáli þó í
ennþá ríkara mæli, og kemur
það okkur nokkuð við, en það
eru afbrot barna og unglinga
í Bandaríkjum Norður-Ame-
ríku. Með vaxandi ugg sjáum
við hvernig okkar þjóðfélag
verður smámynd af amerísku
þjóðfélagi með hásarblöðum
þess, afbrotahneigð, glæpasög-
um, slæmum kvikmyndum, og
þessa verstu hlið þess fáum við
í misstórum skömmtum, sjaldan
eða aldrei hinar góou hliðar
þess. Fjöldi manna úr landi
þessu búa hér á landi og hafa
útvarpsstöð sem allir lands-
menn geta hlustað á.
I súmar leið heyrði ég raéðu
negrakonu frá Bandaríkjununt.
Eg ætla að taka nokkur dænii
úr henni en þaú dæmi eru öll
tekin úr opinberum sk3'rslup)
og blöðum.
Hún segir: Glæpir hafa
vissulega verið til áður og
ekki bara í Bandaríkjunum og
segja má með sanni að 96%
af ungu fólki lifi löglegu líff
í þjóðfélaginu. Hin 4% sem eru
10—17 ára eru færð dómstól-
unum fyrir glæpi sem eru allt
frá ráni niður í morð. Engar
tölur né staðreyndir fá mælt
angistina og eyðiiegginguna
sem þetta hefur í íör með sér.
Dr. Fine, einn af meðrit-
stjórum New York Times,
hefur gefið út bók sem heitir
Milljón afbrotamenn og er þar
bent á að raunverulega hafi
meira en milljón og >4 barna
framið lögbrot árið 1952.
Skýrslan heldur áfram og seg-
ir að talan hafi aukizt með
jöfnum hraða næstu ár á eftir.
Það sem hér fer á eftir er
sýnishorn fyrirsagna úr blöð-
um New York borgar á einum
mánuði.
1) Unglingur segir frá hvers
vegna hann framdi morð.
2) 7 blaðsöludrengii i Bronx
pína þrjá drengi.
3) Fjórúm vopnuðum ungling-
um náð er þeir voru að elta
óvini sina.
4) Réttarrannsókn yfir
glæpaíélagsskap hafin.
5) Drengur lemur og rænir
62 ára gamla konu í lystigarði.
6) 16 ára drengur í raf-
magnsstólinn fyrir morð. fé-
lagar hans fá 20 ára fangelsi.
Dr. Beck sem er fyrir barna-
verndarstofnuninni í Washing-
ton D.C. segir: Við höfum eitt
Framhald á 10. siðu.