Þjóðviljinn - 23.08.1956, Page 5

£
Fimmtudagur 23. ágúst 1956 — ÞJÖÐVILJINN — (5
IÞessl skemmtilega frásögn
birtist í blaðimi Austurland
11. þ.m.
- Loksins kom síldin. Alls
staðar suðaði, nóg síld, mikil
síld, miklir peningar. Hver
fleyta var mönnuð og hver
maður, sem ekki var bundinn
i báða skó, vildi fara á síld.
Því var það svo, að margur
skrítinn fugl var skráður
skipverji hjá þeim Pétri og
Páli fyrir austan og vestan-
norðan og sunnan.
Einhverjir skritnustu fugl-
ár af öllum skrítnum fuglum
hafa sjálfsagt verið náungar
sem réðust á einn síðbúinn
Norðfjarðarbát. Þeir voru víst
úr höfuðstaðnum. Þar má
finna alla merkilegustu og ó-
merkilegustu menn þjóðarinn-
ár. Eg veit ekkert hvað þeir
heita, hér voru þeir almennt
Itallaðir fínu mennirnir. Þeir
voru líka geysi fínir. Þá
vantaði að visu hatta og
skjalatöskur, þegar þeir
komu, en fyrir fyrstu aurana
frá útgerðarmanninum keyptu
þeir sér þessa nauðsynlegu
ihluti, og þá var ekki lengur
'tun að villast, að hér voru
smjög fínir menn á ferð. Þeir
voru líka atkvæðamenn, sem
llétu sér ekkert óviðkomandi,
eins og eftirfarandi sögur
aína, e. t. v. lagaðar til í með-
förum margra.
Sagan hefst sem sagt á því,
að á götum Neskaupstaðar
toirtast áberandi fínir og kurt-
menn
eisir menn, annar stór, hinn
Htill. Það glansar á nýju
hattana. og fallegu skjala-
töskurnar. Svipurinn er mjög
hátíðlegur og fasið virðulegt.
Þeir taka óspart ofan fyrir
vegfarendum. Einnig heim-
Sækja þeir verzlanir því hér
@ru' umboðssalar stórra fyrir-
tækja á ferðinni. Þegar til-
vonandi viðskiptavinir óska
«ftir að fá að líta á sýnishom
«r svarið, að það sé því miður
• ■kki hægt, sýnisliornin séu á
íeiðinni með skipi, öðruvísi
hafi ekki reynzt unnt að
flytja þau vegna mikillar fyr-
| Srferðar.
( Fyrstu aurarnir frá útgerð-
armanninum urðu víst frem-
mr ódrjúgir. Hattarnir og
töskurnar dýr vara og svo
| voru þetta ekki bindindis-
æaenn. Útgerðarmaðurinn
heimilaði því úttekt í einni af
verzlunum bæjarins, auðvitað
I fínustu verzluninni.
Og nú er tekið til við að
verzla. Það er spurt um
ýmsa vöru, sem búðarfólkið
tínir fram af mikilli lipurð
óg ( kurteisi. en yfirieitt þyk-
ir varan ekki nógu fín, eða
ekki í tízku. Þegar verzlunar-
fólkið maldar í móinn og tel-
ur vöruna fína og nýjustu
tízku, er svarað kalt, en kurt-
eislega: „Afsakið, vitleysa.
Þetta er bara Villa Þórs
. 6tæll.“ En þrátt fyrir þessa
galla er allmikið keypt og síð-
an er sagt að þetta eigi að‘
skrifa hjá skipinu. Búðarfólk- ‘
ið rekur upp stór augu, hér«

______ „ ___ _
. 7*

Gömul teikning frá Búkarest, höfuöborg
Hjálmar Ólaísson:
Dncio felix
Nokkrar staðreyndir úr 12 ára sögu Rúmenska
alþýðulýðveldisins
er alls ekki um útgerðarvörur ,*
eða nauðsynjavörur sjómanna •
að ræða. Það vaknar hjá því;
tortryggni og það hringir í!
útgerðarmanninn til þess að'
fá staðfestingu á kaupunum. ■
Þegar útgerðarmaðurinn heyr- ‘
ir um hvaða vöru hér sé að.
ræða, þvertekur hann fyrir að«'
nokkuð slíkt sé skrifað. Fínu'
mennirnir verða geysilega í
reiðir. Þeir strunsa út úr
verzluninni og halda siðan á-.
fram að labba með sina fínu:
hatta og fínu töskur, og er;
óspart tekið ofan. Allt í einuí
mæta. þeir skipstjóra sínum.j
Þeir flýta sér að taka ofan. i
Hann tekur þurrlega kveðj-;
unni, eins og skipstjórar gerai
oft, og spyr hásetana hvert;
þeir séu eiginlega að fara.i;
Þeir segjast vera að labba.j
Skipstjóri segir þeim að hætta 1;
öllu helvitis labbi og skuli!
þeir fara strax að vinna með|
mannskapnum við að gerai
nótina klára. Fínu mennirnir;
segjast ekki vera ráðnir til!
að vinna við síldarnót á þurru;
landi og segjast þeir munul;
halda áfram að labba. Það;!
þykknar í skipstjóra og hann!
hreytir út úr sér: „Jæja!;!
Labbiði og' labbiði langt og!;
labbiði til helvítis.“ jj
Fínu mönnunum hefurl;
sjálfsagt ekki litizt á það;j
labb, þvi litlu síðar birtast];
þeir lijá mannskapnum. Þeirjl
þenja út bringuna og hrópa:|;
„líér erum við komnir. og$
þegar við vinnum bá vinnum ?
við á við þrjá.“ Eftir litlaí
stund er skipið farið á veiðar;!
með fínu mennina innanborðs. 1;
Allar veiðiferðir hafa ein-;j
hvern endi og svo var um!
þessa veiðiferð. Það var fljót-jj
lega komið að landi með góð-!;
an a!fla. Það lá vel á útgerð-j!
armanninum, og var hann ó-J;
sinkur á aurana. Og gátuj!
fínu mennirnir nú gert sér;j
glaðan dag. Þeir setja upp!;
fínu hattana, taka skjalatösk-;j
urnar og labba í land. Þegar!;
drukkið hefur verið hóflegajj
mikið vín, upphefst mikið ogl;
merkilegt Serðalag um Aust jj
urland. Það er ferðazt í nafni;j
ýmsra þekktra stofnana ogj!
oft skipt um nöfn. Venjulega;;
notazt við nöfn ýmsra merkra'!
manna.
Fyrst er það Eskifjörður,i;
sem fínu mennirnir heiðra!!
með heimsókn sinni. Þar;j
verður fyrst fyrir þeim stórt'
og mikið hús, sem reynist|j
á
snd
vera Hraðfrystihús Eskfirð-;
inga, og um leið og eru þeir!
orðnir starfsmenn Sölumið-;
stöðvar hraðfrystihúsanna.!
Þeir gera boð fyrir verkstjór-;
ann og kynna sig; eru í eft-i
irliti og óska eftir að skoða!
húsið. Sjálfsagti Augnablik!;
Framhald á 7. síðu. !
Rúmensku þjóðinni er nú
enginn dagur jafn hjartfólginn
og 23. ágúst. 1 dag eru liðin
12 ár frá því að andspymu-
hreyfingin rúmenska molaði
einræði Antonescus og fasista-
sveila hans við þau skilyi ði er
sköpuðust er Rauði herinn
hóf leiftursókn sína í Rúmen-
íu. Með atburðum þessum
urðu algjör straumhvörf í
sögu Rúmena. Komið var á
fót ríkisstjórn alþýðunnar
sjálfrar, þar sem hún varð að
fullu og öllu sinn eigin hús-
bóndi. 1 fyrsta skipti í sögu
þjóðarinnar liafði hún fullt og
óskorað sjálfstæði og heimti
þau réttindi að mega velja
sér sína eigin ríkisstjórn.
1 lok heimsstyrjaldarinnar
síðari var efnahagsástand
Rúmena mjög bágborið, væg-
ast sagt. Vegna aðgerða fyrri
ríkisstjóma, tjóns af völdum
styrjaldarinnar og ránshanda
þýzku nazistanna, var ærið
erfiði að endurreisa efnahag
þjóðarinnar eða öllu heldur
að skapa nýtt efnahagskerfi,
sem hefur að markmiði vel-
megun allra íbúa landsins.
Undir lolc seinni heimstyrj-
aldarinnar áttu erlendir auð-
jöfrar 80% af rekstursfé alls
iðnaðar í Rúmeníu. Þeir áttu
meira en 95% í rúmenska
olíuiðnaðinum, 95% allra
gasstöðva og raforkuvera,
94% allra lilutabréfa í sykur-
iðnaðinum o. s. frv.
Nú rekur rúmenska alþýð-
an sjálf iðjuver þessi sam-
kvæmt frumvarpi frá 1948 um
þjóðnýtingu aðaliðngreina
landsins. Allur obbinn af
rúmenskum iðnaðarfyrirtækj-
um er nú ríkiseign. I þróun
rúmenska iðnaðarins eftir
1948 hefur mest áherzla ver-
ið lögð á framleiðsluaukningu
í þungaiðnaðinum, sem nú er
orðinn 60% af allri iðnaðar-
framleiðslu landsins. Fordæm-
ið í þungaiðnaðinum hefur
stuðlað mjög eindregið að
framleiðsluaukningu í öllum
öðrum iðngreinum. Og í lok
ársins 1954 var fx-amleiðslu-
aukningin 92% miðað við árið
1950 og næstum því þi’eföld,
ef miðað er við iðnaðarfx-am-
leiðsluna 1938.
Fyrsta fimm ára áaétlunin
til uppbyggingar þjóðarbú-
skaparins (1951-1955) stóðst
fyllilega í öllum greinum iðn-
aðarins.
Hinn stórfelldi árangur í
framkvæmd fimm ára áætlun-
arinnar í þungaiðnaðinum hef-
ur ennfremur örvað landbún-
aðarframleiðsluna og fram-
leiðslu neyzluvarhings þannig
að lífskjör hins vinnandi fólks
hafa batnað að sama skapi og
afkoma þjóðarbúsins í heild
hefur færzt í hagstæðara
horf.
Mikilsverðum árangri hefur
verið náð í matvælaiðnaðinum.
Árið 1954 var framleiðsla úr
hveiti orðin sexföld miðað við
1938, sykurframleiðslan 1,2
sinnum meiri og sápugerð allt
að fjórum sinnum meiri en
1938. Stafar þetta einkum af
þvi, að í fimm ára áætluninni
er lögð sérstök áherzla á að
veita fé í matvælaiðnaðinn.
Framlög til hans ukust um
60% á árinu 1954 miðað við
árið á undan.
Frá lokum síðari heimstyrj-
aldarinnar hafa orðið miklar
breytingar í landbúnaði Rúm-
ena, sem haft hafa I för með
sér gjörbreyttan hag bændá
og búaliðs, er allt fram á
styrjaldarárin síðari bjuggu
við sánistu örbirgð.
Þegar á árinu 1945 var
komið á stórkostlegri umbót
í landbúnaðinum. Var 918
þús. leiguliðum úthlutað rúm-
lega einni milljón hektara
lands. Þessi ráðstöfun ásamt
fjölmörgum öðram hefur
stuðlað að aukinni framleiðslu
og bættum kjöram bænda.
Má þar til nefna fyrstu sam-
yrkjubúin, sem komið var á
fót 1949, og fjölgar þeim nú
Rúmeníu.
stöðugt. Stuðlar sú þróun
mjög að í’óttækri ummyndun
rúmensku þorpanna og síauk-
inni þróun í landbúnaði al-
þýðulýðveldisins. Nýjar teg-
undir samvinnu á sviði land-
búnaðar hafa verið upp tekn-
ar og gefizt vel. Félagssam-
tök hafa risið upp til að varð-
veita rétt og bæta hag vei’ka-
fólks sveitanna.
1 lok fyrra missiris 1955
vora samyrkjubú og vinnu-
sambönd bænda 5500, þar S
360 þús. fjölskyldur sem
búa á 1.300.000 dagsláttum
lands.
Með stofnun „Búvélabank-
ans“ hefur bæhdurn gcfizt
kostur á mjög hagkvæmum
lánum til kaupa á landbúnað-
arvélum og verkfæram. I
Rúmenska alþýðulýðveldinu
hefur verið komið á fót út-
lánum á landbúnaðarverkfær-
um og di’áttarvélastöðvum
og fá bændur þar lánaðar
vélar til jarðvinnslu sinnar.
Sextán stóriðjuver framleiða
einungis vélar og verkfæiá til
ræktunar. Framleiðsla drátt-
arvéla var árið 1954 50%
meiri en árið 1950.
Af þessum ástæðum hefur
landbúnaðarframleiðslan stöð-
ugt aukizt. Á árinu 1954 náð-
ist góður árangur á mörgum
sviðum. Sáðslétturnar stækk-
uðu, sérstaklega maísakram-
ir. Framleiðsla kommetia
jókst frá árinu 1953, og var
rúmar 9 millj. smálesta á
árinu 1954. Haustið 1954
voru 6 millj. hektara plægðir,
og af þeim 2 millj. hektara
plægðir með dráttarvélum
ríkisins. Sáðlandið á sl. ári
var 160.000 dagsláttum meira
en árið áður.
★
Sá árangur sem náðst hef-
ur í iðnaði og landbúnaði hef-
ur aukið viðskiptin, bæði í
vei’zlunum rikisins og verzl-
unum kaupfélaganna. Vöra-
magn og vöragæði hafa stór-
lega aukizt í borgum, bæjum
og þorpum um allt landið.
Árið 1952 nam vöraveltan í
verzlunum rikisins og kaupfé-
laganna 15 milljörðum lei, ár-
ið 1953 19 milljörðum lei, 22
milljörðum lei 0140 1954, og
vörasalan um mitt sl. ár var
þegar orðin 26 milljarðar lei,
og er hér gert ráð fyrir svip-
uðu vöraverði ö" árin. Auk
þess heíur saia b---. :*
Framhald á 6. síðu