Þjóðviljinn - 26.09.1956, Side 6

:$fc) .— ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 26. september 1956
ÞlÓÐVlLIINH ]
Útgejandi:
* ”>fíintngarflokkur alpýOu — Sósialistaflokkurinn |
Ef svartur drepur drottn-
inguna, verður hann mát
Við hlið íhaldsins
•(ií ður en bráðabirgðalögin um
stöðvunina á dýrtíðinni voru
gefin út var eins og kunnugt
er boðað til sameiginlegs
fundar allra stjórna verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík.
Var málið lagt þar fyrir og
ýtariega rætt. Niðurstaða
fundarins varð sú að lýsa yfir
fylgi við bann við verðhækk-
unum og festingu á vísitölu-
greiðslu miðað við 178 stig
fram að næstu áramótum.
Yfirgnæfandi meirihluti fund-
armanna stóð að samþykkt
þessarar ályktunar. Aðeins
örfáir íhaldsmenn hreyfðu
mótmælum og greiddu at-
kvæði gegn henni. Einn af
forustumönnum Alþýðuflokks-
ins í verkalýðshreyfingunni
talaði á fundinum og lýsti sig
eindregið fylgjandi setningu
bráðabirgðalaganna um stöðv-
unina.
í þessum fundi mættu að
** sjálfsögðu stjómarmeðlim-
ir Sjómannafélags Reykjavík-
ur. Enginn þeirra hreyfði á
fundinum andmælum gegn
þeim leiðum sem ræddar voru
til stöðvunar á dýrtíðinni og
fólust í bráðabirgðalögunum.
Ekki varð því annað greint en
þeir væru því samþykkir að
lögin væru sett. Hafði og áð-
ur verið haft samráð við for-
mann félagsins og lýsti hann
sig fylgjandi þeim leiðum sem
ræddar voru og ofan á urðu
raeð útgáfu bráðabirgðalag-
anna.
TVTú hefur hins vegar brugð-
■*• ’ ið svo við að stjórn Sjó-
mannafél. Reykjavíkur legg-
ur fram og lætur samþykkja
á fundi í félaginu ályktun í
svipuðum anda og flokkur at-
vinnurekenda hefur verið að
paufast við að fá samþykkta í
nokkrum félögum en með lé-
legum árangri. Er látið að
því liggja í þessu plaggi for-
usú’manna Sjómannafélagsins
pð ríkisstjómin hafi með setn-
iugu stöðvunarlaganna svipt
verkalýðsfélögin „helgum og
dýxmætum“ rétti sem ekki
megi skerða undir neinum
kringumstæðum.
Að sjálfsögðu rekur mál-
gagn atvinnurekenda, Morg-
unbiaðið, upp mikið fagnaðar-
óp út af þessum liðsauka í-
haMsins við þá iðju sem það
hefur stundað að undanförnu.
Svo ýfir sig glaþt er þetta
má'gagn milliliðanna og
braskaranna að það fer ekki
fram á neitt minna en að for-
sætisráðherra segi af sér og
biðjist afsökunar frammi fyrir
alþ jóð!
Morgunblaðinu skal ráðlagt
að stilla gleði _ sinni og kröf-
um í hóf. Það hefur enginn
héraðsbres'tur orðið þótt
hægri menn í stjórn Sjó-
mannafélags Reykjavíkur hafi
lýst eigin innræti og raun-
verulegri afstöðu sinni til rík-
isstjómar vinstri flokkanna
og þeirra vandamála sem hún
é við að glíma.
Ijetta em sömu mennirnir
*■ sem við hlið Stefáns Jó-
hanns, Haralds Guðmunds-
son og annarra slíkra voru al-
gjörlega andvígir því að
vinstri flokkarnir tækju hönd-
um saman um stjórnarmynd-
un. Þeir vildu aldrei einangr-
un íhaldsins heldur stjórnar-
þátttöku þess með öllum þeim
afleiðingum sem hún hefði
haft í för með sér fyrir af-
komu og aðstöðu vinnustétt-
anna. Þessir menn beittu öll-
um hugsanlegum ráðum til að
hindra myndun núverandi rík-
isstjórnar, en voru ofurliði
bornir. Og þegar þeir eru
komnir í ný og innileg póli-
tísk faðmlög við íhaldið, eins
og á sér nú stað í kosning-
unum til Alþýðusambands-
þings, þarf engan að undra
þótt ástin á íhaldinu og ó-
vildin til ríkisstjórnarinnar sé
ekki lengur falin. Hægri
mennirnir þurfa að launa í-
haldinu liðveizluna opinber-
lega. Það er krafa íhaldsins
og hægri mennirnir eru van-
ir að hlýða fyrírskipunum
þess.
¥*essi framkoma forustu-
manna Sjómannafélags
Reykjavíkur gefur vissulega
tilefni til nokkurrar upprifj-
unar á fortíðinni. Hafa þeir
alltaf reynzt svona skeieggir
forverðir þess að samningum
væri ekki breytt með lögum
og það þótt öðruvísi hafi á
staðið en nú? Hver var t.d.
afstaða þessara hægri manna
þegar Stefán Jóhann batt
vísitöluna við 300 stig 1947
og þróun verðlagsins reyndist
sú að allir launþegar voru
rændir 55 vísitölustigum?
¥¥ægri mennirnir í Sjómanna-
■*••*■ félagi Rvíkur þögðu þá
ekki aðeins, heldur börðust
þeir með hnúum og hnefum
fyrir framgangi kaupbinding-
arinnar og töldu það engu
varða þótt stórfé væri haft
af verkafólki og launþegum
með kaupbindingunni. Þeir
lögðu líka blessun sína yfir
þær gífurlegu tollahækkanir
sem Stefán Jóhann stóð þá
fyrir að leggja á nauðsynja-
vörur almennings og sem áttu
höfuðþáttinn í að auka dýrtíð-
ina á sama tíma og kaup-
gjaldið var bundið með lög-
Slík var frammistaða garp-
anna í stjórn Sjómanna-
félags Reykjavíkur þá. Þá
var kaupbinding, tollahækk-
anir og vöxtur dýrtíðarinnar
•hin ákjósanlegustu úrræði að
dómi þeirra. Þeir krupu í full-
kominni auðmýkt. Engin mót-
mæli. Ekki orð um helgan og
dýrmætan samningsrétt sem
ekki mætti skerða. Þeir gerð-
ust forgöngumenn og tals-
menn árásanna á lífskjör al-
þýðu og kröfðust þess að
verkalýðurinn sætti sig mögl-
unarlaust við kúgunarlögin.
í keppninni við Holland í
fjórðu umferð úrslitanna tókst
Arinbimi að vinna Muhring
fljótt og fallega. Muhring er
einn í hópi kunnustu skák-
meistara Hollendinga. Hér kem-
ur þessi skák.
HOLLENZKUR LEIKUR
Arinbjöm Muhring
1. Rgl—f3 f7—f5
2. g2—g.3 Rg8—f6
3. Bfl—g2 d7—d6
4. d2—d4 e7—e6
5. c2—c4 Bf8—e7
6. Rbl—c3 0—0
7. 0—0 Dd8—e8
8. Hfl—el De8—g6
Svartur virðist halda, að
hann komi í veg fyrir e2-e4
með þessu. Sennilega v.ar betra að leika Rf6-e4.
9. e2—e4! f5xe4
10. Rc3xe4 Rf6xe4
11. Helxe4 Rb8—c6
Svartur mundi missa drottn-
inguna, ef hann dræpi hrók.
inn: 11. - Dxe4? 12. Rh4, og
drottningin á engan undan-
komureit.
12. He4—el Rc6—b4!f
Lítur vel út, því að hvernig
á hvítur að komast hjá því
að missa skiptamun? En betra
var 12. - Bf6 og staðan er
nokkuð jöfn.
13. a2—a3! Rb4—d3
Svartur uppgötvar á síðustu
stundu, að 13. - Rc2 14.Rh4! Bxh4
15. Be4 Df7 16. Dxc2 kostar
peðið á h7, því að hann verður
að bjarga biskupnum á h4.
14. Hel—e3 Rd3xcl
15. Halxcl Be7—f6
16. Ddl—e2 Dg6—g4
Svartur stendur illa að vígi,
því að hann er orðinn á eft-
ir vegna riddaraleiðangursins,
sem heppnaðist svo illa. Hann
finnur bezta varnarleikinn, sem
kemur í veg fyrir Bh3 og þar
með fall e6-peðsins. Leiki hvít-
ur nú 17. h4, nær svartur að
bjarga peðinu: 17. h4 Bd7 18.
Kh2 Bc6 19. Bh3 Bxf3 og hvít-
¥7n þegar gerðar eru ráð-
“ stafanir, í fullu samráði
við verkalýðssamtökin, sem
fela í sér, með eftirgjöf á sex
vísitölustigum, ekki aðeins al-
gjört bann við öllum verð-
hækkunum, hverju nafni sem
nefnast, heldur beinlínis lækk-
anir á ýmsum vörum eins og
átt liefur sér stað að undan-
förnu, þá geta menn eins og
Garðar Jónsson, Jón Sigurðs-
son & Co. ekki orða bundizt
af vandlætingu. Þá þurfa þeir
nauðsynlega að láta til sín
heyra í mótmælaskyni við
hlið íhaldsins, fulltrúa milli-
liðanna sem þrá það eitt að fá
óbundnar hendur til hömlu-
lausra verðhækkana eins og
tíðkuðust í valdatíð íhalds-
stjórnanna. Og sjálfsagt ber
að skilja mótmæli hægri
manna alveg sérstaklega sem
vanþóknun þeirra á þeim
kjarabótum hlutarsjómanna
sem fglast í verðlagsbinding-
unni! Er ekki ótrúlegt að sjó-
menn leggi slíka varðstöðu
um hagsmuni þeirra allræki-
lega á minni og þakki hana
að verðleikum.
ur nær aðeins kaupum á e6-
peði og d4-peði. Hins vegar
hótar svartur vitaskuld ekki
að drepa á d4 í þessari stöðu
(Bxd4?, He4).
17. IIe3—e4 Dg4—h5
18. h2—h4 Bc8—d7
19. Bg2—h3 Ha8—e8
Nú dugar 19. - Bc6 ekki
vegna 20. Bxe6f og 21. d5,
svartur hlýtur því að láta peð-
ið.
20. Bh3xe6f Bd7xe6
21. He4xe6 ....
Nú virðist svartur geta unn-
ið peðið aftur með 21. - Bxh4,
því að þá strandar 22. Hxe8 á
Hxe8 og bjargar biskupnum síð-
an, og 22. gxh4 strandar á Dg4f
og vinnur hrókinn á e6. En Arin-
björn ætlaði sér að leika 22.
Hael! og þá missir svartur
mann, vegna þess að bæði
hrókur hans og biskup standa
í uppnámi, og hvítur drepur
með skák á e6, ef hrókurinn
er drepinn. Skemmtileg flétta!
21...... He8xe6
22. De2xe6f Kg8—li8
Hvað er þá orðið okkar
starf
í sex hundruð sumur?
Höfum við gengið til góðs
götuna fram eftir veg?
J. H.
Þessi vísuorð komu mér
í hug, þegar ég heyrði í út-
varpinu 15. þ. m. tilkynn-
ingu frá einum kirkjusöfnuði
hér í bænum, þar sem verið
var að lýsa fjáröflun til nýrr-
ar kirkjubyggingar. Þar var
þess getið, að stjórnendur
kirkjubyggingarinnar gæfu út
gjafabréf handa þeim, sem
eitthvað vildu láta af mörk-
um, sem hljóðuðu upp á upp-
hæð þá, sem hlutaðeigandi
vildi fram leggja til hjálpar
við að koma upp „musteri
drottins".
Þegar ég var í barnaskóla,
var það eitt af því, sem kenn-
^ari minn sagði okkur börnun-
um, þegar hann var að kenna
kristinfræði, að páfinn í Róm
hefði sent hingað til lands
legáta til að selja aflátsbréf,
syndakvittanir, til fjáröflunar
við byggingu Péturskirkjunnar
í Róm. Þessi aðferð hefur verið
talin eitt af því hæpnasta,
sem sú virðulega stofnun,
sem hann stjórnar, hefur tek-
ið sér fyrir hendur í fjáröfl-
unarskyni, þó að allt til
þessa tíma hafi ýmsar henn-
ar fjáröflunarleiðir ekki þótt
fylgja ströngustu kenningum
Krists.
Ef við lítum á þessi bréf,
gömlu syndakvittanir páfa,
og hinar nýju kvittanir, sem
á að gefa út, þá er á þeim
svolítill stigsmunur, en alls
enginn eðlismunur. Stigs-
munurinn liggur aðallega í
því, að páfinn var þama á
sínum tíma með hreina verzl-
un; menn gátu „ömgglega‘“
fengið vissa friðþægingu fyrir
ákveðið gjald, en nú hefur
þessu farið aftur — enda
32. g3—g4? ....
En hér leikur Arinbjörn af
sér. Bezti leikurinn var 23.
De4, er valdar riddarann og
hótar að drepa á b7. Hvítur á
þá peði meira og góða stöðu.
Hins vegar verður afleikurinn
til þess, að skákin vinnst fyrr
en ella!
23. ... Dh5—g6?
Svartur finnur ekki beztu
vörnina: 23. - He8! 24 Dd7
He7 25. Dc8f He8, og hvítur
verður nú að drepa á h5, ef
hann vill komast hjá þrátefli:
25. gxh5 Hxc8 26. h6! og hvítur
á frelsingja á f-línunni og á
að vinna.
24. IIcl—el Dg6—c2
Svartur uggir ekki að sér.
25. De6—£7!!
og svartur gafst upp, hann má
ekki drepa drottninguna vegna
máts, og Hg8 dugar heldur
ekki vegna He8 og vinnur.
Skýringar Arinbjarnar Guð-
mundssonar og Guðmundar
Arnlaugssonar.
krónan minnkað í verði frá
þeim tíma.
Nú er engu lofað beinlín-
is, aðeins að nafn gefandans
skuli varðveitt frá gleymsku,
ásamt því hvað hann var
rausnarlegur. En milli lín-
anna má lesa, að þetta muni
vera þó nokkuð ömggur veg-
ur til sáluhjálpar.
Ef nokkuð er, þá tel ég
að þessari verzlunaraðferð til
fjáröflunar við kirkjubygg-
ingar hafi hrakað að mun.
Það er allt óákveðnara, sem
menn fá fyrir peningana en
áður. Þessu þyrftu forráða-
menn og prestur að kippa í
lag sem fyrst til að auglýs-
ingin beri þann árangur, sem
vonazt er eftir, og sem hann
bar hjá læriföður þeirra í
þessum efnum á sínum tíma.
Eg hefði mikla tilhneig-
ingu til að ræða kirkjubvgg-
ingarmál í heild út frá þeirri
þörf, sem sé á nýjum kirkj-
um í Reykjavík eins og er, en
ætla að geyma það í bili, og
aðeins geta þess, að af
„kristilegum bróðurhug‘“ geta
þessi safnaðarbrot (óháði
söfnuðurinn og fríkirkjusöfn-
uðurinn) ekki notað sama
guðshús, fríkirkjuna, til starf-
semi sinnar, sem að allra
dómi, er til þekkja, væri mjög
auðvelt. Þess í stað skal eyða
byggingarefni og vinnuafli i
byggingu nýrrar kirkju.
Einnig á að byggja nýja
kirkju við Langholtsveg, enda
þótt allir viti, að Laugarnes-
kirkja geri meira en geta full-
nægt allri starfseminni, en
þar kemur aftur til greina
að hinn kristilegi andi milli
þeirra hópa er í hlut eiga er
kannske eitthvað örlítið öðru-
vísi hvers til annars én meist-
arinn frá Nasaret hafði hugs-
að sér hann á milli guða
bama.
Eftir þeim kristindómi, sem
Framhald á 11. síðu
Ný „aflátshréf"