Þjóðviljinn - 26.10.1956, Qupperneq 6

g) _ ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 26. október 1956
Þiéowiunm
Útgefandi:
Sam.einingarflokkur alpýðu — Sósíalistaflokkurinn
Happdrætti Þjóðviljans

í
h
í Ttgáfa verklýðsblaða hefur
alla jafna byggzt á nægi-
legum skilningi og fórnfýsi al-
þýðunnar sem þau eiga að
þjóna með túlkun sinni og
inálflutningi. Blóð alþýðunnar
geta ekki vænzt stuðnings úr
annarri átt. Miklu fremur
gjalda þau þess að vera mál-
svarar alþýðunnar og berjast
fyrir hagsmunum hennar.
iA.uðmenn og auðfyrirtæki
reyna t.d. í lengstu lög að
ganga fram hjá málgögnum
alþýðunnar með auglýsingar
sínar, en þær eru sem kunn-
ugt er einn helzti fjárhags-
grundvöllur blaðaútgáfu nú á
tímum.
Þjóðviljinn hefur löngum
orðið að treySta á skiln-
ingsríka afstöðu alþýðunnar
og það traust hefur heldur
aldrei brugðizt. Fjárhagur
hlaðsins hefur aldrei verið það
traustur að útgáfa þess væri
möguleg án þess að þessi
skilningur alþýðunnar væri
fyrir hendi. Blaðið hefur því
hvað eftir annað leitað til vel-
unnara sinna og stuðnings-
manna og þeir jafnan brugð-
izt við af þeirri rausn og
myndarskap sem fleytt hefur
biaðinu yfir erfiðleikana og
gert því fært að gegna því
hlutverki að vera baráttumál-
gagn íslenzkrar alþýðu og ís-
lenzks sjálfsæðis. Enn er leit-
að til alþýðunnar, til allra
þeirra Islendinga sem skilja
og meta þátt Þjóðviljans í
Aljekhin-mótið í Moskvu
framfarasókn þjóðarinnar og
þeir beðnir um stuðning við
happdrætti blaðoins, sem dreg-
ið verður í að loknu tuttugu
ára afmæli þess nú um mán-
aðamótin.
^T'íminn til stefnu er skamm-
ur, aðeins sjö dagar. En
hann er nægilega langur til
þess að hægt er að ná glæsi-
legum árangri í fjáröflun fyr-
ir blaðið leggist nógu margir
á eitt og einbeiti sér að sölu
happdrættismiðanna. Svo góð-
ir vinningar eru í boði að það
á að auðvelda mjög starfið
að sölu happdrættisins.
Flokksmenn og fylgjendur
þurfa að leggja hér sameigin-
lega hönd að verki og tryggja
sem beztan árangur. Því er
treyst að allir þeir sem leitað
hefur verið til um liðsinni
bregðist vel við og að nýir
kraftar gefi sig fram. Enn eru
mörg tækifæri ónotuð til þess
að koma happdrætti Þjóðvilj-
ans á framfæri og afla blað-
inu nauðsynlegra tekna. Þessi
tækifæri þurfa flokksmenn og
stuðningsmenn Þjóðviljans að
nýta sem bezt þá fáu daga
sem eftir eru til stefnu. Verði
það gert af nógu mörgum
þarf ekki að efast um árang-
urinn. Þá verður sala happ-
drættisins í samræmi við þann
mikla hljómgrunn sem stefna
og barátta Þjóðviljans hefur
hlotið meðal íslenzkrar alþýðu
á undanförnum tveimur ára-
tugum.
Grundvöllur framtíðarlausnar
Þess er nú að sjálfsögðu
beðið með nokkurri eftir-
væntingu hvaða leiðir verða
valdar til lausnar á erfiðleik-
um atvinnuveganna og við-
reisnar efnahagslífsins eftir ó-
stjórnartímabil íhaldsins. Eng-
in von er til þess að enn
liggi fyrir fullmótaðar tillög-
ur í þessum efnum svo vanda-
samt sem viðfangsefnið er og
margþætt, en að þeim er nú
unnið á vegum ríkisstjórnar-
innar. Karl Guðjónsson sem
var talsmaður Alþýðubanda-
lagsins í útvarpsumræðunum
um fjárlögin vék nokkuð að
vandamálinu í ræðu sinni og
komst m.a. svo að orði:
„T»r.ð er grundvöllur að fram-
* frambúðarlausn þess vanda
sei i að steðjar á efnahags-
sviöinu að framleiðslan verði
stórlega aukin. Til þess þarf
þrennt að ske:
1. Það þarf að afla nýrra
framleiðslutækja. 2. Það þarf
að nýta vinnuafl landsmanna
betur en nú er gert. 3. Það
þarf að rýmka um efnahag
framleiðsluatvinnuveganna
fyrst og fremst með því að
létta af þeim milliliðaokri, sem
tim skeið hefur sífellt færzt
5 óhóflegra horf og tekur til
útflutningsviðskipta, þjónustu
og innflutningsverzlunar, þ.e.
' til allra þáttanna sem ihaldið
vildi engan gaum gefa meðan
það hafði aðstöðu til að beina
baráttu þeirra er að útgerð
unnu eingöngu til andófs gegn
kaupi sjómanna og verka-
fólks.“
í þessum ummælum Karls
Guðjónssonar koma áreið-
anlega fram viðhorf verka-
lýðsstéttarinnar og alls al-
mennings í landinu til þess-
ara mála. Alþýða’ manna og
raunar þjóðiri öll að fáeinum
gróðamönnum undanskildum
ætlast nú til þess að gripið
verði til allt annarra og heilla-
vænlegri ráða en tíðkuðust í
valdutíð íhaldsins. Stefna nú-
verandi ríkisstjórnar er líka
mótuð í samræmi við þetta.
Störf hennar að aukningu
framleiðslutækjanna og upp-
byggingu þróttmikils atvinnu-
lífs í landinu eru mikilsvert
framlag til þess að treysta
grundvöll efnahagslífsins. En
allir eru sammála um að
meira þarf að koma til. Að því
verkefni er nú unnið að finna
leiðir til lausnar á vandamál-
unum sem eru í samræmi við
hagsmuni almennings. Þau
vinnubrögð eru afleiðing þess
að íhaldið hefur verið sett til
hliðar en fulltrúar vinnustétt-
anna tekið höndum saman um
ríkissjórn og stjómarstefnu.
Moskvu 16. október.
Hinn 9. þ.m. hófst í Moskvu
minningarskákmót um skák-
snillinginn A.A. Aljekhin, sem
lézt fyrir 10 árum.
Keppendur eru frá 12 þjóð-
um og 16 að tölu. Eiga Sovét-
ríkin þarna fimm fulltrúa, en
flestar aðrar af helztu skák-
þjóðunum eiga einn hver.
Þátttakendur, taldir eftir
keppnisnúmerum, eru þessir:
M. Najdorf Argentína, W.
Unsicker Vestur-Þýzkaland, M.
Tajmanoff Sovétríkin, B.
Sliwa Pólland, G. Stáhlberg
Svíþjóð, S. Gligorie Júgóslav-
ía, M. Botvinnik Sovétríkin,
W. Uhlmann Austur-Þýzka-
land, P. Keres Sovétríkin, H.
Golombek Bretland, V. Smys-
loff Sovétríkin, V. Ciocaltea
Rúmenía, L. Pachmann Tékkó-
slóvakía, D. Bronstein Sovét-
ríkin, N. Padevski Búlgaría
og L. Sabo Ungverjaland.
Ekki er laust við, að þess
Freysteinn Þorbergsson
verði vart meðal áhorfenda,
að þeir sakni þeirra Friðriks
Ólafssonar og Bent Larsens í
þessum félagsskap. Var þeim
ekki boðið, en S. Reshevski
Bandaríkjunum hafnaði þátt-
töku. Af öðrum góðum skák-
mönnum sem verða að láta
sér nægja áhorfendasætin 1
þetta sinn, má minna á þá
Matanovic og Ivkoff Júgó-
slavíu og Petrosjan, Geller og
Spasskí frá Sovétríkjunum.
Skal nú vikið að sjálfu mót-
inu.
1. umferð 9. október.
Najdorf — Sabo y2 - %
Unsicker — Padevsky y2 - V2
Tajmanoff —Bronstein 1-0
Sliwa — Paehmánn 0-1
Stáhlberg — Ciocaltea 1-0
Gligoric — Smysloff x/2 - %
Botvinnik — Golombek 1-0
Uhlmann — Keres 1/2 - V2
Bronstein teflir frumlega að
vanda. Þegar í 6. leik fer
hann út af troðnum slóðum í
kóngsindverskri vörn. En Taj-
manoff er vandanum vaxinn
og tekur karlmannlega á móti.
Nýjar leiðir kosta mikla um-
hugsun. Þeir leika aðeins 8
leikjum fyrstu þrjár klukku-
stundirnar. Síðan hlýtur Bron-
stein að ljúka 20 leikjum á
7 mínútum. Verður baráttan
nú æ harðari. Kóngi Bron-
steins er ekki lengur lífs auð-
ið í heimahúsum. Verður hana
að smeygja sér í gegnum ó*
vinahringinn, út á miðjan völl.
Bronstein fórnar skiptamun
til þess að b'.iðka goðiu. Öðr-
um manni fórnar hann tii
þess að ná gagnsókn. Loks
þegar tímaþrönginni er lokið
og tími vinnst til liðskönnun-
ar, hefur gagnsókn hans fjar-
að út. Liðið er fallið,
Heimsmeistarinn beitir Pan-
off-Botvinnik árás, gegn Caro-
Freysteinn Þorbergsson,
einn af íslenzku skák-
mönnunum sem kepptu á
olympíuskákmótinu í
Moskva i sl. mánuðí, varð
eftir þar í borginni er
mótinu Var lokið. Fylgist
hann með Aljekin-mót-
inu, sem nú stendur yfir,
og mun senda Þjóðviljan-
um fréttabréf frá því.
Fyrsta bréf Freysíeins
birtist hér í dag.
V._________________________
Kann vörn Golombeks. Nær
hann brátt frumkvæðinu á
aðalvígstöðvunum, fær valdað
frípeð, kemur hrók upp á
sjöundu línu og skiptir nú
upp. Endataflið vinnur hann
svo með vísindalegri ná-
kvæmni.
Keres reynir nýja leið í
Tarrasvörninni á móti Uhl-
mann. Þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir, tekst honum ekki
að koma i veg fyrir jafn-
teflisdauðann.
2. umferð, 10. október.
Najdorf — Unsicker 1-0
Padevsky — Tajmanoff 0-1
Bronstein — Sliwa 1-0
Pachmann — Stáhlberg x/2 - x/2
Cioc^ltea — Gligoric 0-1
Smysloff — Botvinnik % - x/2
Golombek — Uhlmann x/2 - x/2
Sabo — Keres 1-0
ppa
Padevsky fær sterkt frípeð,
en er á eftir í byggingu stöð-
unnar. Tajmanoff rænir peði
M. Tajmanoff
og verður ekki meint af, tefl-
ir rökrétt og nær að lokum
óstöðvandi sókn. Þannig tek-
ur hann forustuna i mótinu,
Bronstein og Sliwá tefla
spænska leikinn rólega fram-
an af, en skyndilega leikur
Bronstein riddara ofan í peð
á drottningarvæng. Er það
upphaf sterkrar kóngssóknar,
sem lyktar svo, að kóngur
Sliwa stendur berskjaldaður
fyrir mátsókn Bronsteins.
Smysloff og Botvinnik
heyja harða baráttu. Botvinn-
ik vinnur peð, en Smysloff
hefur sókn og vinnur peðið
aftur. Hefur hann nú frum-
kvæðið, en heimsmeistarinn
verst fimlega, og eftir 46
leiki er hann úr allri hættu.
Sabo fórnar skiptamun til
þess að sundra peðaborg and-
stæðingsins. Verða biskupar
hans nú mjög sterkir og tína
upp veiku peðin, en Keres
nær hvergi gagnsókn. Enda-
taflið, með tvö peð og biskup
á móti hrók, virðist að vísu
ekki vera auðunnið, en Sabo
er þéttur á velli og þéttur I
Framhald á 10. síðu
'r\ 'F>
Ut varpstíðm di
EG mælist tii þess við út-
varpsráð, að maður verði send-
ur með upptökutæki í hring-
ferð um annes og eyjar til
að safna cfni úr lífi fólksins
sem útskaga byggir í blíðu og
stríðu: Þessir tryggustu hlust-
endur útvarpsins fá þar sjald-
an inni, nema þeir verði fyrir
því óláni að hey brenni, bátar
lendi í hafvillum eða snjóflóð
falli á bæi. Saga þessara
byggða, náttúruauðlegð þeirra
og daglegt líf innbyggjaranna
eru óþrotleg náma fyrir glögg-
eygan gest, og væri honum lag-
ið að búa efni til flutnings,
þyrfti sízt að kvíða fábreytni:
fólk að starfi, skemmtan og á
heimilum sírium er einmitt það
sem vantar í útvarþið — ekki
þessar eilífu ytri lýsingar og
frásagnir, heldur æðaslög lífs-
ins sjálfs.
Kvæði kvöldsins er einhver
bezta nýjung sem útvarpið hef-
ur komið með lengi: stutt sí-
breytilegt urvalsefni. Steini
Steinarr var fyrstum falið
Ijóðavalið, og nú hefur Snorri
Hjártarson tekið við Hæf-
árí menn úr hópi eldri
Ijóðnsmiða hefðu vart get-
áð ■ tT þess \:álizt; Er> veyr.a
þeirl'ar hættu 'á öidungadrottn-
un, sem stöðugt vofir yfir, vil
ég ekki láta undir höfuð leggj-
ast að benda á það í tíma, að
bæði ljóðskáld og vandlátir lés-
endur eru oft orðnir prýðilega
að sér í ljóðlist langt innan við
fimmtugt. — Flutningur ljóð-
anna hefur oftast tekizt miður
en valið. Mætti ekki auka fjöl-
breytnina með því að fela
skáldunum sjálfum að fara
með ljóð sín öðru hverju, þeg-
ar valin eru verk eftir núlif-
andi skáld sem auðvelt er að
ná til?
Kvæði kvöldsins er aldrei
kynnt fyrr en eftir á, og er
sízt ástæða til að fetta fingur
út í það. En hvernig er því
farið með útvarpsdagskrána:
er hvergi hægt að fá vitneskju
um hvernig hún hefur verið í
öllum atriðum? Eins og menn
vita, er iðulega horfið frá liinni
prentuðu dagskrá að, , verulegu
leyti, og sumt efni er ekki
kynnt fyrr en að því kemur
eða að flutningi ioknum. I>es3
vegna er nauðsynlegt að eyðu-
fyllingar og breytingar séu
annað hvort birtar eftir á, eða
dagskrám «•* nð' khsti
varðveitt á söínum í 'ehdér'’ - ri
mynd. 'E.A.