Þjóðviljinn - 25.11.1956, Blaðsíða 6

g) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagnr 25. nóvexnber 1956

þlÓÐVILJlNN]
Útgefandi:
| Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Við dyragætt íhaldsins
Tl/forgunblaöið birtir í gær
viðtal við Áka Jakobsson
þar sem hann staðfestir að sú
saga Morgunblaðsins sé sann-
leikanum samkvæm að hann
hafi vakið máls á því í Al-
þýðuflokknum að rétt væri að
slíta núverandi stjómarsam-
starfi. Kveðst Morgunblaðið
hafa hitt Áka að máli í fyrra-
dag og hafi hann skýrt þessu
málgagni stjómarandstöðunn-1
ar frá því að ,,hann hefði
fyrir skömmu lagt fram til-
lögu um það í þingflokki Al-
þýðuflokksíns, að miðstjóm
flokksins beindi því til for-
sætisráðherra, að stjórnar-
samstarfi við kommúnista
skuli slitið og ráðhermm
þeirra veitt lausn frá embætt-
um“.
essi játning Áka sjálfs á
erindrekstri hans fyrir í-
haldið er einkar athyglisverð.
Að sjálfsögðu fagnar Morg-
unblaðið mjög framtaki þessa
nýja liðsmanns Bjama Bene-
diktssonar og gefur tillögu
hans þann vitnisburð að hún
muni ,,eiga ríkan hljómgmnn
meðal almennra kjósenda Al-
þýðuflokksins“. Illa stenzt þó
þessi spá Morgunblaðsins þeg-
ar litið er til yfirstandandi
Alþýðusambandsþings sem
hefur svo að segja einróma
vottað sambandsstjórn traust
fyrir frumkvæði hennar að
r.úverandi ríkisstjórnarsam-
starfi. Gegn þeirri tillögu
greiddu aðeins 3 menn at-
kvæði af 328 fulltrúum sem
þingið sitja. Svo eindregin af-
staða er sjaldgæf á sam-
bandsþingum í meiriháttar
þjóðmálum og talar skýru
niáli um afstöðu fulltrúa
verkalýðsstéttarinnar um allt
land til þess samstarfs sem
tekizt hefur milli vinstri
flokkanna um ríkisstjórn og
stjóraarstefnu.
Ekki getur Áki þess í viðtali
sínu við Morgunblaðið
hverja afgreiðslu tillaga hans
hafi fengið í Alþýðuflokknum.
Sennilegast er þó að henni
hafi verið fálega tekið og
, hún hlotið litlar undirtektir
flokksbræðranna. Er ekki ó-
sennilegt að gremja Áka yfir
/ þeim úrslitum hafi ráðið
. mestu um það frumhlaup
, hans að trúa aðalmálgagni í-
. haldsins fyrir heimilismálum
. Aiþýðuflokksins, en ekki er ó-
j trúlegt að það verði litið al-
varlegum augum af ýmsum
forustumönnum flokksins,
sem ekki telja æskilegt að
það heimilisböl sem Áki veld-
ur sé auglýst opinberlega.
Verður ekki annað séð en Áki
• sé með þessu að ögra núver-
andi flokksbræðrum sínum og
gefa þeim til kynna að hon-
' um standi fleira til boða en
gegna húskarlsstörfum í
hægri klíku Stefáns Jóhanns
og Stefáns Péturssonar. Hann
• hefur að vísu ekki enn, svo
vitað sé, lagt fram formlega
inntökubeiðni í Sjálfstæðis-
flokkinn. En viðtalið við
Morgunblaðið og sú uppljóstr-
un sem í því felst er skýr
og ótvíræð yfirlýsing um að
þessi þingmaður Alþýðu-
flokksins standi nú við dyra-
gætt íhaldsins, reiðubúinn til
inngöngu þegar húsráðendur
telja heppilegt að veita hon-
um viðtöku í þann söfnuð
braskara og milliliða sem
dæmdur var til pólitískrar úti-
vistar með myndun núverandi
ríkisstjórnar.
í ki Jakobsson hefur fyrr
■‘“- en vænta mátti gert það
opinskátt og öllum ljóst að
hann rekur erindi íhaldsins
og vill greiða því leiðina til
valda. Gremjan og óvildin til
fyrri samherja, sem þó hafa
látið þennan pólitíska ferða-
mann eins afskiptalausan og
unnt hefur verið, virðist taka
öll ráð af skynsemi hans og
leiða hann í fáránlegar ó-
göngur. Núverandi samherjar
Áka eru sannarlega ekki öf-
undsverðir af samfylgdinni.
Eftir nokkurra vikna þing-
setu á vegum þeirra er hann
orðinn yfirlýstur bandamað-
ur íhaldsins og lýsir því opin-
berlega yfir í Morgunblaðinu
að hans heitasta ósk sé að
lyfta Ólafi Thors og Bjarna
Benediktssyni á ný í ráð-
herrastóla. Þróunin er hröð
og eftirtektarverð, ekki sízt
fyrir þá kjósendur úr Alþýðu-
flokknum og. Framsóknar-
flokknum á Siglufirði sem
veittu manninum brautar-
gengi til þingsetu og trúðu
því að enn væri hann and-
stæðingur íhalds og aftur-
halds.
Viðleitni manna af gerð Áka
Jakobssonar og Stefáns
Jóhanns til að greiða fyrir
valdatöku íhaldsins er að
vissu leyti skiljanleg. Hægri
menn Alþýðuflokksins eru
löngu slitnir úr öllum tengsl-
um við verkalýðshreyfingu
landsins og íslenzkar alþýðu-
stéttir. Þetta eru pólitískir
braskarar og lukkuriddarar
sem ekki byggja lengur á
neinum hugsjónalegum grund-
velli. Viðhorf þeirra mótast
ýmist af barnalegum fordóm-
um eða sjúklegri og óviðráð-
anlegri löngun í persónuleg
metorð og völd. Slíkir menn
eru íhaldinu auðunnið her-
fang. Þeir grípa hvert tæki-^
færi til að tjá því þjónustu-
lipurð sína og hollustu og
ætlast til viðeigandi umbunar.
Og það stendur aldrei á í-
haldinu að veita slíkum þjón-
ustumönnum virðulega viður-
henningu í orði og verki. Mál-
gögn íhaldsins hafa lengi rætt
af viðurkenningu og velvild
um stjórnmálastarf Stefáns
Jóh. og þeirra sem honum
standa næstir og nú er dag-
lega vitnað í Áka Jakobsson
sem óskeikult sannleiksvitni
og spámann á síðum Morgun-
«■ ý
SKÁKIN
■:■:■:■: Ritstjóri: ^ jí
r \\\\ GUÐMUNDUR ARNLAUGSSON
á — — «■
Hvítt: Svart:
N. Padevsky — M. Botvinnik
SIKILEYJABVÖBN
1. e2-e4 c7-c5
2. Bgl-f3 Bb8-c6
3. d2-d4 c5xd4
4. Bf3xd4 Bg8-f6
5. Bbl-c3 d7-d6
6. Bfl-c4
Ein af uppáhaldsleiðum hins
unga búlgarska meistara.
6. e7-e6
7. o—o Bf8-e7
8. Bcl-e3 o—o
9. Bc4-b3 Bc6-a5
Þessi leikur gerir svarti kleift
að opna biskupi sínum skjót-
lega útgöngu á reitinn b7.
Auk þess má nú á réttu
augnabliki skipta upp á ridd-
aranum og biskupnum á b3.
10. f2-f4 b7-b6
11. Ddl-f3 *
14. Bf6xe4
15. Df3-g4 Dd8-c8!
Ekki hefði 15. — g6 dugað til
að koma í veg fyrir f4-f5: 15.
— g6 16. f5! exf5 17. Hxf5!
gxf5 18.Rxf5 og erfitt er að
finna vörn gegn hótUnunum
Bd4 og Rh6f. En nú mundi
svartur svara 16. f5 með 16.
— e5 og framhaldið gæti orð-
ið 17. Rf3 Rxb3 18. axb3 Dxc3
19. Hael d5 og síðan Bc5.
16. Hfl-f3 Ba5xb3
17. a2xb3 f7-f5
18. Dg4-h4
Mjög flókið verður taflið eftir
18. gxf6, t.d. 18. — Rxf6 19.
Dxe6+ Dxe6 20 Rxe6 Bxf3 21.
Rxf8 Kxf8 22. Hxa7 b5 23.
Bd4, og svartur ætti að vinna,
þótt mjótt sé á munum. Önn-
ur leið er 18. — Hxf6 19. f5
exf5 20. Rxf5 Bf8 21. Rh6f
Hxh6 22. Dxc8 Hg6f 23. Kfl
Bxc8 24. Hxa7 Bg4 25. Hff7
Bh3f 26. Kel He6 (Botvinn-
ik).
18. e6-e5
19. Hf3-hS h7-h6
20. Dh4-h5
Síðasta tilraunin, hótanir hvíts
gxh6 og síðan hxg7 virðast
all óþyrmilegar.
20. Dc8xc3
21. Hal-dl e5xd4
22. Be3-d2
Ekki 22. Bxd4 vegna Dxc2 og
ef 23. gxh6, þá Rf6. Ekki dug-
ar 22. gxh6 heldur vegna 22.
— dxe3 23. hxg7 Dxg7f.
22. Dc3-c6
23. g5xh6 Be4-g5
En síður 23. — Rf6 vegna
24. Dg6.
24. Hh3-g3 Dc6-hlf
25. Kgl-f2 Bg5-e4f
og hvítur gafst upp.
Kröftugra sýnist 11. e5, en
eftir 11. — Re8 (Slæmt væri
11. — dxe 12. fxe Rd7 13.
Hxf7) virðist svartur hafa
jafnt tafl.
11. Bc8-b7
12. g2-g4
Islendingur getur sér frama í
keppni um nýjan ólympíusöng
Eða 12. f5 e5 13. Rde2 Rxb3
14. axb d5 og svartur hefur
frumkvæðið.
12. Ha8-c8
13. g4-g5
Botvinnik
ABCDEFGH
ABCDEFGH
Padevsky
Hvítur gat ekki leikið 13.
Rde2 vegna 13. — Rxe4 14.
Rxe4 d5 og vinnur manninn
aftur. Þarna er mikilvægt að
riddarinn á a5 valdar biskup-
inn á b7.
13. Hc8xc3
Mjög djarflega teflt!
14. b2xc3
Fyrir skiptarnuninn fær svart-
ur góð færi á skáklínunni
hl-a8. Hvítur átti greinilega
betri leið: 14. gxf6 Hxe3 15.
Dxe3 (en ekki 15. fxe7 Hxf3
16. exd8D Hxflf 17. Hxfl
Hxd8) 15. — Bxf6. Svartur á
þá biskup og peð gegn hrók,
og Botvinnik hefur sett traust
sitt á styrk biskupanna.
blaðsins. íhaldið þekkir sína.
Dersónulegir valdadraumar
einstakra vandræðamanna
ráða ekki á neinn hátt öriög-
um núv. stjómarsamstarfs.
Það verða málefnin sem
skera úr um framtíð þess og
hve samstaða vinnustétta
landsins reynist traust um
stjórnina og stefnu hennar.
Fylgi fólksins í landinu við
framfarastefnu ríkisstjórnar-
innar hefur sennilega aldrei
Þórarinn Jónsson komst í úrslit við þátt-
töku 392 keppenda írá 40 löndum
Alþjóðaolympíuráðið (Comité international olympiaue), sem
hefur aðsetur sitt í Lausanne, (Sviss), efndi til alþjóðlegrar
samkeppni um samningu nýs ólympíusöngs (jHymn olympique)
fyrir kór og hljómsveit, sem nota sltyldi hér eftir við setning-
ar- og lokaathöfn ólympíumótanna. Slík samkeppni mun ekki
hafa verið háð síðan á dögum Pindars, gríska lárviðarskáldsina
(fæddur um 441 f. Kr.).
Olympíuráðinu bárust 392
tónverk frá tónskáldum 40
landa, þar á meðal eitt frá Is-
landi. — Fyrsta könnun tón-
verkanna fór fram í Lausanne
dagana 26., 27. og 28. febrúar
1955. Féllu 388 handrit úr leik,
svo aðeins fjögur verkanna
komu til greina við úrslitadóm-
ínn.
í dómnefndinni við fyrstu
könnun tónverkanna áttu sæti:
Mlíe. Nadia Boulanger, ein
af frægustu tónlistarmönnum
Frakklands, og heimsfræg sem
tónlistarkennari, svo og Gian
Francesco Malipiero, frægasta
tónskáld ítala og Necil Kazim
Akses, helzti tónlistarfrömuður
Tyrkja.
í úrslitadómnefnd, sem kom
saman í Monte Carlo 18. og 19.
apríl 1955 áttu eftirfarandi 12
heimskunnir tónlistarmenn
sæti:
Fyrmefnd Nadia Boulanger,
sem var formaður dómnefndar-
innar, Necil Kasim Akses,
verið eindregnara og örugg-
ara en einmitt nú. Þetta veit
íhaldið og líðan þess í ein-
angrun og áhrifaleysi fer dag-
versnandi eins og skrif Morg-
unblaðsins og Vísis sanna
bezt. Þegar þannig er ástatt
er Ólafi Thors og Bjama Ben.
sannarlega ekki of gott þótt
þeir geti auglýst einn þján-
ingarbróður sinn, sem er
illa á sig kominn og biður
auðmjúklega um inngöngu í
musterið.
fyrmefnt tyrkneskt tónskáld,
George Auric, franskt tónskáld
og tónlistargagnrýnandi, með-
limur og meðstofnandi „Félags
hinna 6“ (,,Le Six“), Aaron
Copland, eitt þekktasta tón-
skáld Bandaríkjanna Arthur
Benjamin, tónskáld og hljóm-
sveitarstjóri í Sidney (Ástral-
íu), Frank Martin, svissneskt
tónskáld, Niels Viggo Bentzon,
eitt þekktasta tónskáld Dana,
Andrzej Panufnic, pólskt tón-
skáld og hljómsveitarstjóri,
Ernesto Halffter, spánskt tón-
skáld og hljómsveitarstjóri, Sir
Lennox Berkeley, eitt þekkt-
asta tónskáld Breta, Pablo
Casals, heimsfrægur spánskur
sellóleikari, og Alexander von
Spitzmiiller, austurrískt tón-
skáld.
Yfirumsjón með dómsað-
gerðum hafði með höndum
Pierre prins af Monaco, sem
stofnaði til verðlaunanna, 1009
dollara að upphæð, auk þess
sem fulltrúi ólympíuráðsins
átti sæti í nefndinni, en einn-
ig án atkvæðisréttar.
Islenzki þátttakandinn í sam-
keppninni var Þórarinn Jóns-
son, tónskáld, og var tónverk
hans eitt þeirra, sem komu
fram við úrslitakeppnina, þrátt
fyrir að hann hafði samið tón-
verk við sitt eigið frumsamið
ljóð, á þýzku, þar sem honum
var ókunnugt um að ákveðið
hafði verið í þátttökuskilyrð-
unum að styðjast bærí við
ijóðatexta eftir Pindar. Kanzl-
ari ólympíuráðsins telur það
vera heiður fyrir Þórarin að
FramhaJd á 10. síðu