Þjóðviljinn - 11.12.1956, Page 2

2) ÁS ÞJÓ'ÐVILJINN —- ÞrLðjudagur 11, desember 1956
~k - í dag er þriðjudagurmn
11. desetnber. Ðamasns.
— 345. dagur ái-sins. —
Tungl í hásuðri kl. 19.17.
— Árdegisháflæði kl.
11.45. Síðdegisháflæði um
miðnætti.
Þriðjudagur 11. desember
Fastir liðir eins
og venjulega. Ki.
18.30 íþrótt.ir
(Sigurður Sig-
urðsson). 18.50
Þjóðlög frá ýmsum löndum. —
19.10 Þingfréttir. 20.30 Erindi:
Sæmundur fróði (Vilhjálmur Þ.
Gislason útvarpsstjóri). 21.00
Erindi með tónleikum: Jón Þór-
m’insson talar um ungverska
tonskáldið Béla Bartók. 21.45
íslenzkt mál (Ásgeir Blöndal
Magtrússon kand. mag.). 22.10
,,Þriðjudagsþátturínn“. — Jón-
as Jónasson og Haukur Morth-
ens hafa stjórn hans með hendi.
23.10 Dagskrárlok.
Islandsmót í
körfuknatileik
Á sunnudaginn var klukkan
átta hófst íslandsmót í körfu-
knattleik í íþrótahúsinu að Há-
logalandi. Við setningarathöfn
gengu liðin sem keppa inn á
leikvöllinn undir íslenzkum fána
og síðan setti forseti ÍSÍ, Bene-
dikt G. Waage, mótið með ræðú.
Að því búnu hófst keppnin.
Úrslit urðu þessi: ÍR vann
Ármann, ÍKF vann KR, íþrótta-
félag stúdenta vann Gosa.
Mótið heldur áfram í kvöld
klukkan átta og þá keppa eftir-
talin lið: íþróttafélag' stúdenta
og ÍFK, Ármann og Gosi, ÍR og
KR. Strætisvagnar ganga frá
Lækjartorgi að Hálogalandi
klukkan 7,35.
Ungverskt flótta-
fólk hefur viðdvöl
hér á landi
Tvær bandarískar miliilanda-
flugvélar, , fullskipaðar ung-
versku flóttafólki, komu við á
Keflavíkurflugvelli í síðdegis í
gær á leið sinni frá Evrópu
vestur um liaf. Þegar flugvél-
arnar voru komnar hingað inn
yfir land, var Keflavíkurflug-
völlur lokaður vegna dimm-
viðris og var þá vélunum snúið
til Reykjavíkur. Ekki kom þó
■til þess að þær lentu liér á
Reykjavíkurflugvelli, því að
nægilega rofaði til á Keflavík-
urflugvelli til þess að þar væri
lendandi. Með flugvélunum
munu hafa verið á annað
hundrað Ungverjar.
Eimskip
Brúarfoss fór frá Vestmanna-
eyjum í gæ'rmörgun áleiðis til
Rostokk. Dettifoss átti að fara
frá Reykjavík í gærkvöld áleið-
is til Hamborgar. Fjallfoss fór
frá Hamborg sl. laugardag áleið-
is til Reykjavíkur. Goðafoss
kom til Riga 7. þm; fer þaðan
til Hamborgar og Reykjavíkur.
Gullfoss fór frá Kaupmannahöfn
sl. laugardag áleiðis til Leith
og Reykjavíkur. Lagarfoss fór
frá Reykjavík 2. þm áleiðis til
New York. Reykjafoss fór frá
Vestmannaeyjum í fyrradag á-
leiðis til Hull, Grimsby, Bremen
og Hamborgar. Tröllafoss fór
frá New York 4. þm áleiðis til
Reykjavíkur. Tungufoss fór frá
Hull 7. þm álgiðis -ti! Reykjavík-
ur.
Skipadeild S.Í.S.
Hvassafell fór 9. þm frá Norð-
firði áleiðis til Finnlands. ÁVfí-
arfell er í Piraeus. Jökulfell'
fer í dag frá Kotka áleiðis til
Akureyrar. Dísarfell átti að fara
frá Rostokk í gær áleiðis til
Austfjarðahafna. Litlafell losar
á Vestf jarðahöfnum. Helgafell
er á Akureyri. Hamrafell er í
Reykjavík.
HEIMSBOKMENNTA-
SACA
Síðaia
bindi
heimsbóJcmennta-
sögu Kristmanns
Guðmundssonar
er lcorhiö út.
A
Fæst hjá bóksölum
og umboðsmönnum
Sókaútgáfu
Menningarsjóðs.
Með útkomu þessa bindis
er lokið útgáfu fyrstu almennu
bókmenntasögunnar, sem út
kemur á íslenzka tungu.
Rit þetta fjallar um helztu skáld
aJlra tíma. Þaö er prýtt fjölda
mynda.
Verð fyrra bindis: 75 kr. ób., 105
kr. í skinnlíki, 130 kr. í skinnbandi.
Verð síðara bindis; 90 kr. ób,
125 kr. í skinnlíki, 155 kr.
í skinnbándi.
I
I
I
I
I
Félagsmenn
í bókaútgáfu
Menningar-
sjóðs:
Minnizt
þess, að þér
fáið auka-
bækur útgát'-
unnar með
afsiætti. — Efl-
ið yðar eigið
bókmenntafélag
með því að
kaupa
Menningar-
sjóðsbækur
til jólagjafa.
Keykvíkingar:
Vitjið féiags-
bókanna að
Hverfisgötu 21:
1
Rókaútgáfa Mennmgarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins
Ríkisslcip
Hekla er á Austfjörðum á norð-
urleið. Herðubreið er væntan-
leg til Reykjavikur í dag frá
Austfjörðum. Þyrill er í Reykja-
vík. Oddur er á leið frá Vest-
fjörðum til Reykjavíkur. Baldur
á að fara frá Reykjavík á morg-
un til Snæfellsness og Hvamms-
fjarðar. Skaftfellingur á að fara
frá Reyk.iavík fil Vestmannaeyja
í dag.
Frétt frá orðuritara
„Forseti íslands hefur í dag
sæmt Jörgen Bukdahl, rithöf-
und, riddarakrossi hinnar ís-
lenzku fálkaorðu.
Reykjavík, 8. des 1956 — Orðu-
ritari“
Jólasöfmin Mæðrastyrksnefndar
Jöklar h.f. og starfsfólk kr. 1000.
00. Sonur úr Norðurlandi kr.
100.00. H. Ólafsson & Bernhöft
kr. 300.00. Helgi Magnússon &
Co kr. 500.00. Starfsfólk hjá H.
Magnússyni & Co kr. 300.00.
Starfsfólk í útibúi Búnaðarbank-
ans kr. 200.00. Garðar Gíslason
h.f. kr. 400.00. Bílaiðjan h.f.,
starfsfólk, kr. 295.00. Starfsfólk
Almennra trygginga kr. 360.00.
Kexverksmiðjan Esja og starfs-
fólk kr. 720.00. A.B, kr. 100.00.
Starfsfólk Búnaðárbankans kr.
835.00. Veiðarfæraverzlunin
Verðandi kr. 1000.00. Björgvin
& Óskar kr. 200.00.
Gilly Skúladótt
'106, og Bjarni
Seljalandí við
Laugardaginn
1. desember síð-
astliðinn opin-
beruðu trúlofun
sína ungfrú
ir, Langholtsvegi
S, Þórarinsson,
Seljalandsveg.
HJONABAND
Síðastliðinn laugarclag voru gef-
in saman í hjónaband af séra
Óskari J. Þorlákssyni ungfrú
Lilja Guðrún Guðmundsdóttir
og Sígurður Jónsson kaupmað-
ur. Heimili þeirra er að Kapla-
skjóli 5.
Orð um Bélca Bcsrtók
Kl. 9 í kvöld flytur Jón Þórar-
insson „erindi með tónleikum"
um ungverska tónskáldið Béla
Bartók, og skulum við áðeins
vekja athygli á því.
Béla Bartók fæddist árið 1881
í bænumf?) Nagyszentmiklos í
Ungverjalandi. Hljómiistargáfa
hans kom snemma i ljós, og
tiu ára að aidri kom hann
fram sem píanóleikari og tón-
skáld. Hann stundaði tónlist-
arnám í Búdapest 1899—1903,
en 1907 varð hann kennari i
píanóleik við tónlistarskólann
þar í borg; og það starf hafði
hann á hendi um rösklega 30
ára skeið. Hann var á unga
aldri undjr miklum áhrifum
af Liszt; en Brahms og Strauss
og jafnvel Debussy orkuðu
einiiig fast á liann.
Um 1905 tók Bartók að fá. á-
huga á ungverskum þjóðlög-
um, og upp úr því ferðaðist
hann um landið þtvert og
endilangt og safnaði þeim.
Til þess að fá úr því skorið
að hve mildu leyti eða að
hvaða leyti ungversk þjóðlög'
væru sjálfstæð, safnaði hann
einnig lögutn í Slóvakíu, Rúm-
eníu, Serbiu, Búlgaríu og enn-
þá viðar; og hefur hann ritað
margt um þá tónlist er hann
viðaði þannig að sér.
Alls safnaði hann um 6000
ungverskum þjóðlögum,
nokkru með vini sínum
skáldinu Zoltan Kodaly;
kom það á daginn að hann
hafði uppgötvað miklu sjálf-
stæðari og frumlegri tónlist en
menn grunaði almennt að tiL
væri í Ungverjalandi.
Þótt Bála Bartók hefði aldret
gert annað en safna hinum
ungversku þjóðlögum, væri
það eitt gild ástæða til að
minnast hans ævinlega með
virðingu í menningarsögunni.
En hann var líka mikið tón-
skáld, eitt hið mesta á síðari
tímum; og' naut tónlist hans
að mörgu góðs af þjóðlegri
ung'verskri alþýðutónlist,
Kunnur tónlistarmaður sagði
um hann að hann væri; ef tiL
vill lúnn eini, sem tekizt hefði
að skapa samræmda heild af
frumstæðum og hálistrænum
túlkunaraðferðum í tónlist.
Béla Bartók hélt til Banda-
ríkjanna árið 1940, þar eð and-
rúmsloftið í ríki Ilorthys var
orðið honum óþolandi. Hann
kom þangað sjúkur og með
tvær hendur tómar, ■ en skap-
aði þó eftir það ýms beztu
verk sín. Hann andaðist árið
1945. Hann var mikill pers-
ónuleiki.
Skrifstofa
Vetrarlijálparinnar
er í Thorvaldsenstræti 6, húsa-
kynnum Rauðakrossins, sími
80785, opin alia virka daga kl,
10—12 árdegis óg 2—6 síðdegis.
styðjið Vetrarhjálp-
að
tón- Styrkið og
og' ina.
Gjafir til Dvalarheimilisins
Gjáfir til Dvalarheimilis aldr-
aðra sjómanna hafa borizt frá
eftirtöldum: Frú Halldóra Han-
sen Þórshöfn við Langanes, til
minningar um mann hennar
Hans M. Hensen skipstjóra frá
Sörvogi í Færeyjum og tvo syni
þeirra kr. 1600,00. Frá Jóni
Haraldssyni og konu hans vegna
vinnings í happdrætti D. A. S.
kr. 5000,00. Sveinn Þorkelsson
áheit kr. 150,00. Sigurður
Björnsson kr. 5000,00. Anton
Bjarnason kr. 5760,00. Jón
Magnússon Kanada kr. 10000,00.
Býst hann við að flytja heim
til íslands innan skamms og
hefur beðið um vist á Dvalar-
heimilinu. Alþýðuhúsið Iðnó
kr. 1000,00. Áheit frá NN. kr.
50,00. Jóhanna Eii-íksdóttir Mið-
túni 8 vegna vinnings í happ-
drætti D. A. S. kr. 1000,00. Árni
Sigurjónsson Vestmannaeyjum
vegna vinnings í happ-
drætti D. A. S. kr. 5000.00.
Börn Einars heitins- Þorsteins-
sonar fyrrv. skipstjóra kr.
10000,00, er bætist við herberg-
isgjöf, er þau gáfu við lát hans.
Einnig voru heimilinu gefnir
margir góðir munir úr dónarbúi
þeirra hjóna, svo sem hæginda-
stólar, málverk, bókaskápur og
margar ágætis bækur og margt
fieira. Allar þessar gjafir og
þær óskir, sem þeim fylgja,
sýna ljóslega áhuga og velvilja
til þessa málefnis hjá fólki
hvaðanæva af landinu og' einnig
hjö löndum erlendis. AHir óska
að heimilið verði sem fyrst full-
búið og getí tekið við þeim
mörgu, sem eftir því biða. Við
sem stöndum fyrir þessum
framkvæmdum, vonum að þess-
ar heillaóskir rætíst sem fyrst
og munum gera allt til þess að
heimilið verði opnað í náinni
framtíð. Svo þökkum við öllutn
gefendum góðar gjafir og' all-
an hlýhug til heimilisins. — F.h.
Dvalarheimilisins — Þorvarður
Bjömsson.
DAGSKRÁ
Alþingis
þriðjudaginn 11. des. kl. 1.30
Efrideild:
1. Tollskrá o.fl., frumvarp. Frh,
2. umræðu.
2. Eignarskattsviðauki, frv. 2.
umræða.
3. Eftirlit með skipum, frv. 2.
umræða.
4. Skipakaup o.fl., írv. Fram-
hald 2. umræðu.
5. Verðlag og' kaupgjald, frum-
varp. 2. umræða.
6. Kosningar til Alþingis, frv.
3. umræða.
Neðri deild:
1. Bifreiðaskattur ó.fl., frum-
varp. 1. umræða.
2. Vöruhappdrætti fyrir Sam-
band íslenzkra berklasjúk-
linga, frv. 1. umræða.
3. Afnot íbúðarhúsa, frv. 2. urnr.
4. Orlof, frv. 2. umræða.
Garðs apótek
er opið daglega frá kl. 9 árdegis
til kl. 20 síðdegis, nema á laug-
ardögum lcl. 9—16 og sunnu-
dögum kl. 13—16.
Málverkasýning'
Ragnars Lárussonar í Listvina-
salnum við Freyjugötu er opin
daglega kl. 10—22. Sýningin
hefur verið allvel sótt, og
skemmtilegar myndir hins unga
málara hafa vakið athygli. Sýn-
ingirt er opin til næstu helgar.
V0 !R tmi
Næturvarála
er í íngólfsapóteki í Fiseher-
sundi, sfmi 1330.