Þjóðviljinn - 13.09.1957, Qupperneq 5

Föstudagur 13. september 1957 — ÞJÓÐVILJINN ,-t- (5
Hættan frá helrykinu er nú
þegar fyrir hendi
SérfrœSingur brezku Kjarnorkumála-
stjórnarinnar skýrir frá niSurstöSum sínum
Helrykiö frá tilraunum með kjarnorkuvopn stoínar nú
hætta stafaði af sjálflýsandi
úrum og klukkum og öllum
geislalækningum. Einkum taldi
Þá var dr. Carter spurður,
hvort það væri sem óbreytt-
ur borgari eða sem vísindamað-
ur, sem hann hefði áhyggjur
af afleiðingum tilrauna með
kjarnorkuvopn.
Blinda, sykursýki
Hann benti einnig á, að
geislun gæti valdið mjög marg-
víslegum sjúkdómum og áverk-
um. Af stökkbreytingum hlyt-
þegar heilsu manna um heim allan í hættu.
Sérfræöingur frá brezku kjarnorkurannsóknarstöðinni
i Harwell sló þessu föstu á fundi Brezka vísindafélagsins hfnn varhugavert að gegnum-
. . ., . lýsa þungaðar konur.
nú i vikunm. 3 v 6
Á þinginu, sem að þessu
sinni er haldið í Dýflinni, höf-
uðborg Irlands, kom það í hlut
dr. T. C. Carters að ræða um
geislunarhættuna, sem að
heilsu manna steðjar. Dr.
Carter er erfðafræðingur og
starfar fyrir Læknisfræðirann-
sóknaráð Bretlands í rannsókn-
arsf'ð brezku Kjarnorkumála-
stjórnarinnar í Harwell.
„Öll geislun er hæltuleg“
Þegar ein,n, af v áheyrendura
spurði, hvenær geislun af völd-
'íim helrýks frá kjarnorku-
sprengingUm í tilraunaskyni
yrði komin á það stig að háski
stafaði af, svaraði dr. Carter:
„Öll geislun er hættuleg".
„Menn verða að gera sér
Ijóst að það er óhrekjanleg
staðreynd, að öll geislun sem
lífverur verða fyrir veldur
stökkbreytingum erfðaeigin-
leika. Þess vegna er þýðing-
arlaust að spyrja: Hvenær
kemur að því, að hætta verð-
ur á ferðum? Hættan er nú
þegar fyrir hendi“, sagði
hann.
Enginn vafi
„Haldið þér að tilraunirnar,
sem nú er verið að fram-
kvæma, séu hættulegár að því
leyti að þær valdi stökkbreyt-
ingum ?“ var önnur spurning,
sem lögð vár fyrir dr. Carter.
Háhn svaraði: „Auðvitað
valdá þær stökkbrevtingum. Úr
því að um helryk er að ræða
á annáð borð, liggur í hlutarins
eðli að það veldur nú þegar
einhverjum st:kkbreytingum“.
Öngþveifi í
ineglnlaiid heldur eyjar?
Rannsóknir jarðeðlisíræðiársins gerbreyta
hugmyndum manna.
Nú er fariö að vora á suðurhveli jaröar, og vísinda-
mennirnir á ísflæminu umhverfis Suöurheimskautiö
kúa sig undir að sækja enn léngra inn á ókannaöar
slóöir.
Samræmdar rannsóknir ]eið-*löOO m undir sjávarborði
Vetnissprenging á Kyrrahafi.
Hann kvaðst ekki geta svar- ust andvana fæðingar, van-
í gær sögðu þrír ráðherrar í
Thailandi af sér og hafa þá
níu ráðherrar yfirgefið stjórn
Pibulsonggrams á þrem vik-
iim. Fyrstur reið hermálaráð-
herrann á vaðið. Jafnframt
hafa. yfir 60 þingmenn flestir
þeirra háttsettir herforingjar,
eagt sig úr stjórnarflokknum.
Flé«l drekMr
líundruðiiin
í fyrradag urðu mikil flóð í
Ankara, höfuðborg Tyrklands.
og næsta nágrenni. Tyrknesk
etjórnarvöld tilkynna, að 85
menn hafi drukknað, en frétta-
rijarar fullyrða að tala drukkn-
aðra skipti hundruðum.
Líbanonsstjórn tilkynnti i gær,
að níu menn, þrír þeirra úr
lögregluliði hennar, hefðu beðið
bana í gær i viðureign í fjöil-
um nærri landamærum Sýr-
lánds.
að öðru en því, að ertduHaka að
öll geislun spillti erfðaeigin-
leikum, og því vildi hann vara
við að beina nokkurri geislun
að mönnum að óþörfu. Það
væri hinsvegar ekki viðfangs-
efni vísfndanna, hvaða geislun
værí þörf og hver óþörf.
„Það sem rnenn verða að gera
er að ráða við sig ó féiags-
legum og pólitiskum forsend-
um, hversu mikil spjöll á erföa-
eiginleikum þeir vilja sætta sig
við til að ná hverjum þeim
ávinningi sem jjeir telja að um
sé að ræða.
Það er ekki um að villast
að hér er goldið verð, og menn
verða að ráða það víð sig,
hvers virði bað er, sem þeir
gjalda þessu verði“.
Úr, geislunarlækningar
Dr. Carter iagði áherzlu á,
að ekki mætti láta sér sjást yf-
ir geislunarhættuna, er stafaði
skapanir, og meðfæddur fávita-
háttur. Geislavirk efni, sem
söfnuðust fyrir í líkamanum,
gætu valdið beinkrabba og
hvítblæði. Geislun gæti einnig
valdið sykursýki og blindu.
Taldi hann, að helryk frá til-
raunum með kjarnorkuvopn
og notkun geislivirkra efna í
daglegu lífi hefðu í för með
sér verulega aukningu á þess-
um sjúkdómum og áverkum.
angra frá mörgum þjóðum
á Suðurskautslandinu er einn
þátturinn í Alþjóðlega jarðeð!-
isfræðiárinu.
Ekkert land
Rannsóknirnar hafa þegar
orðið til þess, að vísindamenn-
irnir eru farnir að efast um
að nokkurt Suðurskautsland sé
til. Athnganir þeirra til þessa
benda eindregið til þess að hug-
myndir manna um landafræði i
nágrenni suðurheimskautsins
hafi verið rangar í verulegum
atriðum.
Hvernig sem vísindamennirn-
ir mæla, tekst þeim ekki að
hafa ujap á meginlandinu, sem
talið hefur verið að lægi geymt
undir jökulhjálminum.
Ilafið botnfrosið
Hversu vandlega sem jökla-
fræðingar okkar hafa mælt
þykktina á ísnum, hefur okkur
ekki tekizt að finna neitt meg-
inland, segir prófessor Avisuk,
fyrirliði j"klafræðideildar sov-
ézka rannsóknarleiðangursins.
— Mælingar á þykktinni á
ísnum al!t að 400 km í allar
áttir1 frá rannsóknarstöðmni
Prófessor Creary, forstöðu-
maður jöklarannsóknardeildar
bandaríska leiðangursins á
Mary Birds landi, sem iiggur
að Kvrrahafi, hefnr svipaða
sögu að segja. Einnig þar nær
ísinn víðast niður á sjávar-
botn. Á þessum slóðum er ís-
inn að meðalta’i þriggja kíló-
metrá þvkkur og helmingurinn
af honum er undir sjávarmáli.
Norsk-brezk-sænski leiðang-
urinn á Landi Maud drottn-
inga'f' hefur svipaða sögu að
segja: Einnig þar nær ísinn á
mörgum st"ðum r.iður á sjáv-
arbotn. ’
ísinn kaffærði lamlið
Þessar niðurstöður hafa orð*
ið til þess, að vísindamennirnir
hafa orðið að endurskoða fyrri
hugmyndir, sem voru á þá
leið, að mikið megin’and, sjötta
heimsálfan, lægi grafið undir
ísnum við suðurskautið. Þeir
verða að gera ráð fyrir þeim
möguleika, að þa.ð komi á dag-
inn að Suðurskautslandið reyn-
ist ekki vera neitt land heldur
klasi stórra klettaeyja, sem
gnæfa á stöku stað uppúr ísn-
\im.
Þá þarf að skýra mjmdun
Mirní hafa sýnt að næstum, iökulbreiðunhar rniklu. Hugs-
hvarvetna nær jökullinn nið-. an'e§ skýring.er að þarna liafi
ur á sjávarbotn. Á lessu stóra
svæði er hreinasti viðburður að
rekast á fjallatinda. Mestallt
fiæmið er ís, sem nær langt
niðurfyrir sjávarborð.
ændur þrestgf® es?
iréEiskn stléralmii
Franska stjórnin á í vök aö verjast fyrir atlögu bænda
sem fá vaxandi stuðning meðal hægri flokkanna, en
lif stjórnarinnar veltur á afstööu þeirra.
Bændur unnu mikinn sigur
á mánudaginn, þegar þingflokk-
ur kaþólskra sendi frá sér yfir-
af vaxandi notkun geislavirkra j lýsíngu, þar sem stuðningi er
efna í daglegu lífi. Geislunar- heitið við kröfur bændanna.
Stjórnin talin af.
Þessi afstaða kaþólskra hefur
Sgefið öllum þeim, sem beina
geiri sínum að Gaillard fjár-
málaráðherra og stefnu hans,
nýjan baráttuþrótt. Fréttarit-
ari Reuters í París lætur svo
um mælt, að eins og nú sé
komið hallist flestir stjórnmála-
menn þar í borg að því, að
SAS
fær samkeppni
á lieiniskautsleið
Hingað til hefur Norðurlanda-
flugfélagið SAS setið eitt að
farþegaflutningnm um norð-
urheimskautsleiðina milli Ev- dagar stjórnar Bourges-Maun
oury séu taldir.
Bændur krefjast þess að þing-
ið verði kallað saman þegar í
stað, til að ræða ákvörðun
Gaillards um að lækka hveiti-
verð til þeirrá að miklum mun.
rópu og Asíu og Ameríku. Nú
ei’u önnur flugfélög að búa
sig undir að feta í slóðina.
Bandarísk vél hefur flogið
reynsluferð um he’msskauts-
svæðið til London og Parísar og
hoilenzka félagið KLM boðar
að flugferðir um heimsskauts-
lcndin milli Amsterdam og
Tokyo muni hefjast að ári.
Tilslakanir ónógar.
Áður hafði Bourges-Maun-
oury reynt að bjarga stjórn
sinni með því að taka ráðin
af Gaillard og ganga nokkuð
til móts við kröfur bænda, en
þeir gera sig a’ls ekki ánægða
með þær tilslakanir.
Kommúnistar hafa frá upp-
hafi verið á bandi bændanna.
Þeir hafa nú einnig fengið lof-
orð um stuðning þingflokks i-
haldsmanna, sem telur 103
menn, Ef kaþólskir snúast nú
á sömu sveif, er kominn traust-
ur þingmeirihluti gegn stefnu
stjórnarinnar.
Af hendingarverUfall.
Samtökum bænda þykir ráð-
legast að hafa hitann i haldinu
og herða nú sem mest sóknina
gegn ríkisstjórninni. I þessari
viku á að efna til tveggja daga
afhendingarverkfalls á hveiti,
reisa umférðatálmanir við vegi
og oddvitar og hreppsnefndar-
menn i sveitunum ætla að segja
af sér unnvörpum t.il að mót-
mæla stefnu stjórnarinnar.
verið meginland fyrir langa
löngu, en það hafi smátt og
smátt sigið undir ísfarginu,
þa.ngað til svo var komið að
mestallt svæðið var komið nið*
urfyrir hafsborð.
ísir.n helmingi meiri en
talið var
Einnig verða menn að end-
urskoða hugmynd'r sínar um
skautið. Ilingað til hefur vorið
talið, að þar væru um það bil
20 milljónir rúmkílómetra af
ís.
Ef nú suðurheimsltautslandið
fyrirfinnst ekki, þá fyl!ir ísinn
það rúm, sem menn höfðu ætl-
að því. Má því búast við aö ís-
magnið sé frá 50% upp í-tvö-
falt meira en menn höfðu ætl-
að.
Makaríos erkibiskup á Kýpur
kom í gær til New York til að
vera við hendina þegar SÞ
taka Kýpurmálið til umræðu.
í dag gengur Makarios á fund
Harrimans fylkisstjóra í Neiv
York.
MSevem í Kremt
Aneurin Bevan, talsmaður
brezka Verkamannaflokksins
um utanríkismál, er kominn til
Sovétríkjanna ásamt konu
sinni. 1 gær ræddu þau við
fulltrúa í Æðsta ráðinu í Kreml
og skoðuðu siðan söfn þar, með-
al annars skrifstofu og ibúð
Leníns.