Þjóðviljinn - 08.11.1957, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 8. nóvember 1957
Febrúarhyltingin í Résslandi 1917
»/
fíialdið hrakið á undanhald
Framhald af 7. síðu.
endur að atburðunum. Nú
fengu þeir að nágrönnum sig-
urre'fa fulltrúa byltingarinnar.
Sagt er, að þingmenn í dúm-
unni hafi haldið, að sovétfull-
trúarnir væru komnir til þess
að handtaka sig, þegar þeir
héldu inn í höllina, en það var
öðru nær; þeir voru komnir
til þess að segja þeim að fara
að stjórna. Sovétin vildu ekki
taka völdin í sínar hendur,
mikill meiri hluti byltingar-
manna var undir áhrifum borg-
aralegra lýðræðissinna, og nú
skyldi dúman hefjast handa
um það að koma á lýðræði
í Rússlandi, en undir eftirlitl
sovétanna. Þessi ráðstöfun get-
ur ýmsum virzt undarleg á
vorum dögum, þegar þess er
gætt að margir helztu leiðtog-
ar byltingarinnar teljast Marx-
istar. En þess verður að gæta.
- að það stendur hvergi í marx-
ískum fræðum, að jafnfrum-
stætt land og Rússland var um
þessar mundir geti hoppað inn
í sösíal'smann. Kenningar sósí-
aiismans eru upphaflega hugs-..
aðar og bókfærðar í háþróuð-
ustu iðnaðarl. heims, Englaridi.
Frakklandi og Þýzkalandi; og
Karl Marx hefði sennilega
haldið þann mann skrítinn í
kollinum, sem hefði spáð því,
að Rússland yrði fyrst tjl þess
að taka upp sósíalíska samfé-
lagshætti. Ein af aðalkenning-
um Marxismans fjallar um
þróun þjóðfélagsskipunarinnar;
hvaða forsendur liggi til grund-
vallar þess, að samfélagshættir
lénsveldis leysi þrælaþjóðfélag
af hólmi, og síðan tekur borg-
aralegt lýðræði við og gengur
af lénsveldinu dauðu. En borg-
aralegt lýðræði er langt frá
því að vera alfuJlkomið, auð-
valdsskipulagið, sem hefur get-
ið það af sér, er sjálfu sér
sundurþykkt, þess vegna hljóta
sósíaliskir samfélagshættjr að
léysa það af hólmi. — En í
Rússlandi var lénsveldi að
mestu leyti enn þá við lýði;
þar hafði þjóðfélagið ekki
kom:zt á stig hins borgaralega
lýðræðis, sem átti að plægja
jarðveg fyrir sósíalismann. —
Af þeim sökum var það rök-
rétt eftir bókstaf Marxismans,
að byltingarmennirnir legðu
vö'din í hendur borgaralegs
þings, en biðu sjálfir átekta
til þess að vera við öllu búnir,
ef þjóðfélagsbyltingar yrðu á
Vesturiöndum, en þau hlutu
samkvæmt kenningunum að
hafa forustuna. Það er degin-
um ljósara, að flestir forystu-
menn rússnesku .alþýðubylting-
arinnar töldu, að allt væri
unnið fyrir gig, ef slíkar bylt-
ingar yrðu ekki einnig á Vest-
urlöndum. Þannig segir
Trotsky í ræðu 8. nóvember
1917; — „Ef Evrópa verður
áfram undir stjórn heims-
valdasinnaðrar burgeisastéttar,
þá er rússneska byltingin ó-
hjákvæmilega glötuð'*. (Ten
days, New York 1934, bls.143),
Bolsévikaflokkurinn undir for-
ustu Lenins var einn svo ó-
háður bókstaf fræðikenning-
anna, að honum tókst það, sem
aðrir töldu ómög'uiegt.
Þann 12. marz kaus dúman
bráðabirgðastjórn undir tor-
sætj Lovoffs fursta. Þetta var
stjórn rússneskra stóreigna-
manna afturhaldssöm í meira
lagi og reyndi um skeið að
semja við keisarann. En i
annarri álmu þinghallarinnar
sátu sovétfulltrúarnir, flestir
mensévikar, sem vildu sam-
vinnu við borgarastéttina. og
dálítill minnihlutí af bolsévik-
um, og athafnjr beggja aðiia
í dúmunni og sovéti rákust
þráfaldlega á. Þannig kom upp
í ríkinu tvöföld stjórn, bráða-
birgðastjórnin og sovétin, er.
að baki beggja 'stóð hinn bylt-
ingarsinnaði fjö’.di, sem hafði
urinið orrústuria og vænli stórra
hluta. En það gerðust engin
kraftaSjeijk >og hungruðyny og
in var sett á laggirnar, kröfð-
ust bolsévikar, að hinir sósi-
alísku flokkar skipuðu stjórn,
stórjarðir yrðu teknar eign-
arnámi, átta stunda vinnudag-
ur lögleiddur, matvörubirgðir
gerðar upptækar og úthlutað
til þess að koma í veg fyrir
hungursneyð og leitað yrði
samráðs við alla verkalýðs-
flokka í ófriðarlöndum um
sameiginlega baráttu gegn auð-
valdinu og til þess að koma á
frið.i. Þessu neituðu mensévik-
ar og þjóðbyltingarmenn. Þó
gaf sovét Pétursgarðs út ávarp
tíl þjóða Evrópu í marz 1917
og bað um „réttlátan frið án
landvmninga og skaðabóta“,
Avarpið bar þann eina ávöxt,
að verkamannaflokkar Vestur-
evrópu lögðu að sósíaldemó-
krötum í Rússlandi að standa
með bráðabirgðastjórninni og
halda styrjöldinni áfram, unz
þýzka herveldið væri sigrað.
Mensévikar og þjóðbyltingar-
menn létu sannfærast, hættu að
mestu íriðartali, og einn helzti
for'ngi þjóðbyltíngarmanna,
Framhald af 1. síðu.
Þetta er vitanlega fyrst
og fremst gert til þess að
geta rekið áróður um að í-
lialdið sé alitaf að gera nýj-
ar og nýjar byggingaáætlan-
ir. En er það sæmandi að
nota þetta í áróðursskyni tii
þess að blekkja fólk ?
Þeim sem eiga sökina á
iiúsnæðisvandræðunum ferst
ekki að hafa slíkar blekk-
ingar í frammi.
Undanhald enn!
Nú loks, eftir 2 ár, hefur
íhaldið fallizt á það sjónar-
mið okkar sósíalista að byggja
ekki nýja Höfðaborg inni við
Elliðaárvog. Nú flytur það
tillögu um að hætta við þetta
en dreifa 1 þess stað 200 í-
búðum í einnar liæðar raðhús
á „nokkrum stöðum‘!,
Sérstaklega ískyggilegt.
Það er annars óákveðið og
allt á huldu með bvggingu
þessara íbúða. Það er sérstak-
legg. ískyggilegt í tjliögum í-
haldsins, um staðsetningu í-
búðanna, og bendir til að al-
varan sé minni en líta á út
fyrir, að sum hverfi eru alls
ékki byggingarhæf og í öðrum
hefur ekki verið unnið nema að
litlu leyti að undirbúa þau und-
ir byggingu.
0g svo segist íhaldið
vera að byggja íyrir
íátæka húsnæðis
leysingja!
I 6. lið „áætlunar" sinnar
ráðgerir íhaldið að selja 120
íbúðir við Gnoðarvog. Þessar í-
búðir kosta án eldhúsinnrétt-
ingar, dúka og hreinlætistækja
230 þús. kr. 3ja herbergja í-
búðin og 182 þús. kr. 2ja herb.
íbúð.
Samt gerir íhaldið ráð fyrir
að lán bæjarins á íbúð verði
ekki hærra en 50 þús., gegn
jafnháu framlagi ríkisins, eða
öruggu lánin aðeins 100 þús.
kr. á íbúð. Við skulum gera
ráð fyrir að A- og B-lán fáist
út á íbúðirnar, kannske 70-80
þús. kr. En þá vantar enn á
annað hundrað þús. kr. sem
kaupandinn þarf að útvega. Og
svo segist íhaldið vera að
byggja fyrir herskálabúa! Það
er þó augljóst að fólk í her-
skálum og öðrum slíkum íbúð-
um getur yfirleitt' alls ekki
keypt slíkar íbúðir.
Lán bæjarins verði
hækkuð.
Við leggjum því til að við
þessa tillögu íhaldsins, þ.e. á
undan síðustu málsgrein 6. liðs,
bætist; Auk þess telur bæjar-
stjórn óhjákvæjnilegt að bær-
inn láni sérstaklega 70-80 þús.
kr. á hverja íbúð til 20 ára,
með eins hagkvæmum vaxta-
kjörum og fært þykir, til þess
að gera því fóiki sem íbúðirn-
ar eru ætlaðar mögulegt að
eignast þær.
Gjaldþrot íhaldsins.
íhaldið er alltaf að hæla sér
af bjargráðum sínum og fram-
kvæmdmn í byggingarmálunum.
Veruleikinn er nú hinsveg-
ar sá, að þegar íiiahlið
hrökklaðist úr ríkisstjórn
skyhli það við hið marglof-
aða veðlánakerfi sitt gjald-
þrota og tæmt.
Núverandi ríkisstjórn varð
því að byggja það upp að nýju,
með ríkisframlagi og fl. tekju-
liðum, en það er stærsta átak
sem gert hefur verið í hús-
byggingamálum liér. En þegar
öllu hefur verið skilað í rúst
verður það ekki byggt upp á
einu ári. Þeim, sem þannig
skilja við ferst ekki að vera
með svigurmæli í garð þeirra
manna sem eru að vinna það
verk að byggja upp það sem
hinir skyldu við í rústum.
□
Ilér hafa verið rakin aðal-
atriðin í ræðu Guðmundar Vig-
fússonar. Bæjarstjórnarfundur-
inn í gær fór hinsvegar þannig
fram, að langt var liðið á
kvöld þegar loks aðaldagskrár-
mál fundarins komst til um-
ræðu og verður því ekki frek-
ar sagt frá þessum umræðum
að sinni.
þrey.ttum fjölda .var tilkynnt, Alexander Kerensky varð her-
að það yrði að hakla stríðinu. málaróðherra. Þar með voru
áfram. . þáugað ti.l Þjóðveijar apic rússnesku verkalýðsflokk-
væru sigraðir. Var ekki von að . , . ,, . . .
, , - arnir orðmr abyrgxr fynr
menn spyrðu: var það til þess
arna, að við steyptum keisar- styrjaldarrekstrinum nema
anum af stóli? boisévikar, en jafnvel hluti
Áður en bráðabyrgðastjórn- þeirra var ó báðum áttum.
MIÐGARDUR
ÞÖRSGÖTU 1
Leggjum áherzlu á góðar veitingar á samigjömu verði
Komið og njótið þeirra á vistlegum stað
í dag er næstsíðasi söludagur í 11. flokki. —
Munið að endurnýja.
Happdrætti Háskóla fslands