Þjóðviljinn - 05.12.1957, Blaðsíða 1

Þegar sé hafizt handa um rót-
tækar aðgerðir í landheigismálnm
LandgrunrtiS er yfirráSasvœSi Islendinga einna
Larsen dsíur
1 fjórðu umferð á skákmót-
inu í Dallas vann Bent Larseia
Evans í 28 leikjum og biðskák
þeirra Larsens og Janovskyg
úr þriðju umferð lauk einnig
með sigri Larsens svo að hann
er nú efstur á mótinu með 3y%
vinning eftir 4 umferðir. Hanrí
hefur unnið þá Najdorf, Jan-
ovsky og Evans og gert jafn-
tefli við Gligoric.
Blaðinu er ókunnugt um úr-
slit í öðrum skákum í fjórðK
umferð nema að þeir Gligoric
og Reshevsky munu hafa
gert, jafntefli, Friðrik átti
að tefla við Najdorf.
11. þing Sósíalistaflokksins gerði einróma álykt-
un-um landhelgismál, þar sem. kraíizt var taíar-
lausra aðgerða, svo sem heitið var í stjórnarsátt-
málanum.
Ályktunin í heild er á þessa leið:
„11. þing Sameiníngarflokks;
alþýðu — Sósialistaflokksins
skorar á ríkisstjómina að hefj-
ast þegar handa um róttækar að-
gerðdr í 1 andhelgismálunum, svo
sem heitið var í stjómarsáttmál-
anum.
Telur flokksþingið, að land-
helgismálið og friðun íslenzka
landgTunnsins sé algert innan-
Tvennar sögur af
bardögum í Ifní
1 tilkynningu sem gefin var
út í Madrid í gær um bardag-
*
ana í nýlendunni Ifní á Atlanz-
hafsströnd Marokkós var sagt
að Spánverjar hefðu nú hrak-
ið skæruliða úr öllum stöðvum
þeirra í suðurhluta nýlendunn-
ar.
Málgagn Marokkóstjómar,
A1 Aram í Rabat, sagði hins
vegar í gær, að skæruliðar
hefðu sótt 20 km inn í Ifní
að sunnanverðu og héldu þar
velli.
góð.
rikismál vort og varar eindregið
við því að afgreiðsla. þessa mik-
ilsverða sjálfstæðis og hajrs-
munamáls sé látin, velta á við-
Lítíll sðdaraflí
Afli Akranesbáta var lélegur
í gær. Tíu bátar komu inn.
Aflahæstur var Höfrungur með
107 tunnur, næst var Sigur-
von með 84 og Keilir hafði 72
tunnur. Sumir bátanna höfðu
ekkert fengið. Síldin er
Hún er aðallega fryst.
Sandgerðisbátar reru allir í
gær, en afli var lítill. 16 bát-
ar komu að með samtals aðeins
356 tunnur. Aflahæstur var
GrundfirðingúT H. með 83 tunn-
ur, en nokkrir bátanna höfðu
engan afla.
Síldveiðibátar frá Hafnarfirði
hafa fengið lélegan afla undan-
fama daga. 1 gær komu til
Hafnarfjarðar 6 bátar og var
afli þeirra samtals aðeins 160
tunnur. Aflahæstur var Fjarð-
arklettur með 65 tunnur. Bát
amir réra allir í gær.
Rauðir fánar hlakta yfir
hollenzkum fyrirtækjum
Haldið er áfram að þjarma að Hollendingimi og hol-
lenzkum fyrirtækjum í Indónesíu, en ekki hefur þó kom-
ið til neinna alvarlegra átaka þar enn.
Verkamenn sjö stórra hol-
lenzkra fyrirtækja i höfuðborg-
inni Djakarta hafa dregið rauða
fána að hún yfir bækistöðvum
þeirra. Hollenzkir starfsmenn
þeirra hafa þó fengið að gegna
störfum sínum áfram. Djuanda
forsæt’isráðherra hefur skorað á
landa sína að sýna stillingu og
forðast óhappaverk.
Upplýsingamálaráðherrann
Sudibjo, sem er formaður nefnd-
ar þeirrar sem vinnur að því
að Hollendingar afsali sér völd-
um yfir Vestur-Irian (Hollenzku
Nýju Gujneu) hefur tekið undir
þessa áskorun forsætisráðherr-
ans. Baráttunni sé beint gegn
hollenzku stjóminni en ekki ein-
staklingum af hollenzkum ætt-
um.
Handtökur1
Um 20 menn hafa verið hand-
teknir í Djakarta, sakaðir um
hlutdeild í banatilræðinu við
Sukarno forseta í síðustu viku,
sem kostaði níu manns, mest
böm, lífið. Lögreglan segir að
þeir hafi játað.
Lögregla og her eru á verði í
Djakarta og öðrum borgum Indó-
nesíu, en ekki hefur enn komið
til óeirða þar. Hollenzka lögregl-
an heldur vörð um sendiráð
Indónesíu í Haag, en þar hafa
heldur ekki orðið neinar óeírðir.
horfi annarra þjóða eða málið sé
tafið vegna umræðna á alþjóða-
ráðstefnum.
Flokksþingið ítrekar fyrri sam-
þykktir flokksins um að land-
gnurnið sé yfirráðasvæði íslend-
inga einna og þeir einir ákveði
meö hverjum hætti auðlindir
þess séu hagnýttar í framtíðinni.
Treystir flokksþingið því, að
fulltrúar Alþýðubandalagsins í
ríkisstjórn og á Alþingi leggi
hér eftir sem hingað til ríka. á-
herzlu á skjóta afgreiðslu máls-
ins og noti hvert tækifæri
sem gefst til þess að skýra á
alþjóðavettvangi sérstöðu íslands
í þessum efnum.“
Skýlaus réttur íslendinga
til íslenzkra handrita
11. Þing Sósíalistaflokksins samþykkti eftirfar-
andi ályktun um handritamáliö:
„11. þing Sameiningarflokks alþýöu — Sósíal-
istaflokksins leggur áherzlu á skýlausan rétt ís-
lendinga til íslenzkra handrita og muna í dönsk-
um söfnum og skorar á ríkisstjórnina aö vinna
ötullega aö endurheimt þeirra.
Jafnframt vill þingiö þakka öllum þeim aöilum
í Danmörku, sem stutt hafa hinn íslenzka mál-
staö í þessum efnum.
Frestað hvaðeftir annað að
senda gervitungl USA á loft
Tilrauninni seinkaSi bceSi vegna veSurs og
galla sem komu I Ijós ó slSusfu sfundu \
HiÖ litla gervitungl Bandaríkjanna var ekki enn komiö
á loft þegar síöast fréttist í gærkvöld og haföi verið
frestaö hvaö eftir annaö aö skjóta því út í geiminn.
Fyrst var ákveðið að Vang-
uardflugskeytinu sem flytja á
gervitunglið á braut þess yrði
skotið á loft kl. 20 eftir ís-
lenzkum tíma. En því var síð-
an frestað til kl. 21.40, og aft-
ur til 21.45, síðan til 22.30 og
loks til 23.40, og ekki var vit-
að þegar blaðið fór í prentun
hvort skeytið hefði þá komizt
á loft.
Varað við bjartsýni
Það er bandaríski flotinn
sem stjórnar þessari tilraun.
Landvarnaráðuneytið í Wash-
ington varaði bandarískan al-
menning við því að vera of
bjartsýnn á að þessi tilraun
myndi takast; engin trygging
væri fyrir því. Einn af tals-
mönnum flotans sagði hins veg-
ar að líkumar væru 3 á móti
1 fyrir því að hún heppnaðist.
Ástæðan til þess að frestað
var hvað eftir annað að senda
gervitunglið á loft var sögð
fyrst og fremst sú að veður
væri óhagstætt á tilraunasvæð-
inu við Cape Camaveral í Flor-
ida. Það var dimmt yfir þar í
gærmorgun og allhvasst, en
vonir stóðu til að veður batn-
aði þegar á daginn liði.
Gallar á síðustu stundu
Vísindamenn flotans hafa
undanfama 6Ólarhringa kann-
að hvem hlut í Vanguardskeyt-
inu. Síðasta rannsóknin hófst
11 klukkutímum fyrir þá stund
sem fyrst hafði verið ákveðin
og leiddi hún að sögn frétta-
manna í Ijós að enn voru ýms-
ir gallar sem hæta þurfti úr.
Heyrist ekki í venjulegum j
viðtækjum 1
í gervitunglinu, sem er rúm
2 kíló og um 16 sm í þvermál,
em tvær litlar útvarpsstöðvar.
Þær em þó svo veikar aS
hljóðmerki þeirra munu aðeins
heyrast 1 sérstaklega sterkun*
viðtækjum og radíóamatörar
munu því ekki geta fylgzt með
ferðum tunglsins, þó að það
hafi komizt á loft. Það hefur
heldur ekki verið skýrt frá á
hvaða bylgjulengd þœr senda.
Ellefu athuganastöðvar
Gervitunglið er einnig svo
lítið að ekki verður hægt að
fylgjast með ferðum þess I
venjulegum sjónaukum og enx*
síður með berum augum, en
Bandaríkjamenn hafa 11 radíó-
Framhald á 12. síðu.
Margir biðu bana í járn-
brautarslysi í London
A.m.k. 30—35 memm biðu
bana í jámbrautarslysi sem
varð í suðausturhluta Ltmdúna
um kl. 17 i gær. Fuilskipuð
farþegalest ók af mxklum
hraða á aðra lest, sem elnnig
var fullskipuð farþegutm, við
St. Johnsstöðina.
Svartaþoka var þegar slysið
átti sér stað og torveldaði hún
einnig björgunarstarfið. Þriðja
lestin fór út af teinunum þeg-
ar hún rakst á brak úr hinum
tveím. Þoka vax í öllu Mið- og
Suður-Englandi I gær og olli
miklum vandlræðum.
Einn mesti jarðskjálfti á
þessari öld mældist í gær
Enn ekki vitað um upptök, en talið að
þau hafi verið einhvers staðar í Asíu
Jaröskjálftamælar um allan heim sýndu í gær einn
harðasta kipp sem talið er að komið hafi á þessari öld. í
Kippurinn var
að mæíingatæki
svo snarpur
fóru sums
staðar í ólag. Vísindamenn við
Kaliforníuháskóla sögðu að
jarðskjálftinn hefði a. m. k.
verið eins mikill og sá sem
lagði San Francisco í rústir ár-
ið 1906. Vísindamenn í Tokíó
sögðu hann hafa verið álíka
og þann sem lagði Tokio
og Jokohama í eyði árið 1923.
í gærkvöld var enn ekki vit-
að hvar jarðskjálftinn hefði
haft upptök sín. Fyrst var tal-
ið að það hefði verið í Mon-
gólíu eða á Malakkaskaga. I
Tokíó var talið líklegt að upp-
tökin hefðu veríð í Kína eða
Ytri Mongólíu.