Þjóðviljinn - 24.01.1959, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 24.01.1959, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagnr 24. janúar 1959 IMOÐVILJINH -refanrll: flameimngarflokkur albýöu — Sóslallstaflokkurlnn. - RltstJórar; Magnús Kjartansson, Slsurður Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjórl: Jón ujurnuBOn Biaöamenn. Asmundur Slgurjónsson, Guðmundur Vigfússon, ívar H Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V. P*rlðbjófsson. - Auglýsingastjórl: Guðgeir Magnússon Ritstjórn. af- ffrelðsla. augJýsingar. prentsmfðJa: Skólavörðustíg 19. — Síml: 17-500 (ð línur. — Askriftarverð kr. 30 á mánuði — Lausasöluverð kr. 2.00. Prentsmiðja Þjóðviljans. ^__________________________________ Enginn tapar, enginn græðir! Atvinnuleysingjar í bandarísku borginni Baltimore b'ða þess í langri röð að fá greiddan atvinnuleysisstyrk sinn. Tala skráðra atvinnuleysingja í Bandaríkjunum, sem lækkaði nokkuð yfir sumarmánuðina, er nú iaftur komin yfir fjórar milljónir. Metatvinnuleysi víða um Vestur-Evrépu og Ameríku í gær birtist í Alþýðublaðinu ný og stórmerkileg hag- rræðikenning, og mun liún vart eiga sinn líka í umræð- ’tm um efnahagsmál fyrr og EÍðar. Er það Benedikt Grön- dal sem kemur henni á fram- íæri, en Alþýðublaðið tilkynn- :r í gær að liann hafi verið ráðinn ritstjóri í viðbót við pá sem fyrir eru, og eru þeir þá orðnir jafnmargir og Bakkabræður — fyrir voru sem kunnugt er Gísli og Helgi. Kenning Benedikts sannar að bessi samlíking er ekki úr iausu lofti gripin, en hún er s.voh’jóðandi: „Kunnur bag- íræðingur hefur sagt um til- !<>gur ríkisstjórnarinnar nú, sið liann sjii eklíi nokknrn að- i la í íslenzku þ jóðlífi, sem geti hagnazt á þeim ráðstöf- unum, sem lagðar eru til. I-ætta þýðir, að enginn tapai* á þeim, því enginn getur tap- að án }*ess að annar græði sem tapinu nemur. Þetta eru a thyglá sverðar upp! vsinga r, >em hver maður ætti að í- huga“. Upplýsingarnar eru íannarlega athyglisverðar, en verr fer ef menn íhuga þær. að mun láta nærri að árs- tekjur ís'enzkra launa- manna séu í heild 3000 milljónir króna, miðað við nú- gildandi kaupgjald. Þegar Al- þýðuflokkurinn leggur nú til að allt kaup verði skert um næstu mánaðamót um 13,4%, ;-afngildir það því að a'lt iaunamagnið lækki um 400 milljónir króna á ári. Á móti kemur svo pparnaður sá sem íelst í niðurgreiðslu vísitöl- '.;nnar um 13 stig. en rikis- í tjórnin gefur siálf unn að -ú upphæð nemi 75 milljónum í:róna á ári. Jafnframt lofar h íkisstjórnin því að Jækka verðlag með niðurfærslu og viðbótarniðurgreiðslum um 10 stig 1. marz n.k. Miðað við kostnaðinn af að greiða niður 13 vísitölustig myrdi sú lækkun — ef hún kemur þá til framkvæmda — færa launþeg- :im um 60 milliónir króna, Sftir erú þá 265 míiljonír króna sem launafú'gan slcerð- ist um án þess að nokkrar hætur komi á móti en það er ,= em næst 9% raunveruleg lækkun. Og svo segir Bene- ‘ dikt Gröndal að „enginn tapi“ & þessum ráðstöfunum. Tfverjum er það til hagsbóta " * að launaupphæðin er skert í.em svarar 400 milljónum /rón.a á ári? Benedikt Grön- dal kemur ekki auga á neinn l „sem geti hagnazt á þeim ráð. ; stöfunum", en hann er áreið- nlega einn um þá speki. Allir í’ðrir skilja að þeir sem greitt liafa launin, atvinnurekendur í, viðtækustu merkingu þess crðs, spara útgjöld sem lækk- vninni nemur. Og þeir svara meira en þær 265 milljónir sem teknar eru af launþegum bótalaust. Lækkun sú sem af niðurgreiðslunum stafar er einnig óskert hagsbót fyrir þá, þar sem féð til niður- greiðslnanna hefur verið og verður tekið af almenningi með allsherjar skattheimtu. Eina kvöðin sem lögð er á atvinnurekendur er sú að þeim er gert að lækka verð á framleiðslu sinni og þjón- ustu sem svarar nokkrum (' hæsta lagi sex) vísitölustigum, og á þó reynsfan eftir að skera úr að hve miklu leyti sú lækkun kemur til fram- kvæmda. En jafnvel þótt það fyrirheit standist fullkomlega, nemur sú endurgreiðsla að- eins nokkrum tugum milljóna af þeim 400 miiljónum sem launamagnið skerðist um. Auk þess fá allir'atvinnurekendur í sjávarútvegi auknar tekjur samkvæmt samningum ríkis- stjórnarinnar, þrátt fyrir þennan stórfellda niðurskurð á kaupgialdi, og sú upphæð hefur einnig verið og verður tekin með almennri skatt- heimtu. Það er því sannarlega ekki mikill vandi að sjá „að- ila í íslenzku þjóðlífi, sem geti hagnazt á þeim ráðstöf■< unum, sem lagðar eru tii“; hitt ætti að vera vandasamt að finna nokkurn ísiending sem sé jafn steinblindur og Benedikt Gröndal, að sjálfs hans sögn. A ð því var vikið hér í b'að- ■ inu í gær hversii ógnarleg fvrirmunun það væri hjá Al- þýðuflokknum að birta aðeins marklaust blaður .um þær ráð- stafanir. sem flokkurinn yill láta gera. Með því atferli er reynt að halda umræðunum um vandamálin á svo fábjána- legu stigi áð engit tali tekur. Hitt værj ólíkt karlmannlegra að viðurkenna staðreyndir og reyna síðan að færa rök að því að óhjákvæmilegt sé að skerða kjör launþega til hags- hóta fyrir atvinnurekendur; sanna að alþýða manna búi við of góð kjör, hafi of mikið að bíta og brenna, þannig að þjóðarframleiðslan fái ekki undir staðið og atvinnurek- endur séu að komast á vonar- völ. Engin slík rök hafa enn komið fram í Alþýðublaðinu eða í ræðum leiðtoga Alþýðu- flokksins á þingi. En ef til vill er ástæðan sú að leiðtog- a r Alþvðuflokksins hatfi leitað að slikum rökum en ekki fundið þau, að þeir viti sjálf • ir að þéir eru að níðast á trúnaði þess fólks sem veitti þeim brautargengi V síðustu kosningum, og því grípi þeir til þess ráðs í vanda sínum að hrópa annan daginn að }>eir séu í raun og veru að auka kaupgetuna og bæta kjörin og hinn daginn að eng- inn græði og enginn tapi og allir geti verið jafn innilega ánægðir! Vaxandi atvinnuleysi er það efnahagsvandamál, sem nú veldur mestum áhyggjum með- al flestra þióða í Vestur-Evrópu og Ameríku. 1 sumum löndum, svo sem Vesíur-Þýzkalandi, It- alíu og Bandaríkjunum, hefur verulegt atvinnuleysj verið landlægt undanfarinn áratug. Önnur ríki, svo sem Bretland, Frakkland og Svíþjóð, hafa til skamms tíma sloppið betur. Á síðasta ári tók þó að síga á ógæfuh’.ið í flestum löndum sem búa við samkeppnisskipu- lag. Samdrátturinn í atvinnulifi Bandaríkjanna hafði áhrif í öllum þeim löndum, sem veru- lega eru háð bandarískum markaðssveiflum. í Bandaríkj- unum sjálfum komst tala at- vjnnuleysingja á útmánuðum síðastliðinn vetur yfir fimm milljónir manna. Síðan hefur framleiðsluskerðingin sem varð þegar samdrátturinn í at- vinnulífinu varð mestur unnizt upp að hálfu leyti, en ekki hefur dregið úr atvinnuleysi að sama skapi, Stórfyrirtækin hafa lagt kapp á að bæta sam- keppnisaðstöðu sína með auk- inni vélanotkun, hálf- eða ál- sjálfvirkar vélar hafa leyst verkamenn af hólmi. Þegar vetraði för atvinnuleysi í Bandáríkjunum að aukast á ný, og þegar nýjustu skýrslur voru gerðar voru skráðir at- vinnuleysingjar 4.130.000. Samdrátturinn í bandarísku atvinnulífi hefur komið ó- þyrmilegast vjð Kanadamenn, þá þjóð sem háðust er viðskipt- um við Bandaríkin. Kanada er ejn helzta hráefnalind banda- risks iðnaðar, og það er gömul og ný reynsla að hráefnafram- ieiðendur fara verst útúr við- skiptakreppu. í fyrravetur komst atvinnuleysið í Kanada upp í tíunda hluta vinnufærra manna, og sýnt þykir að það verði enn meira á þessum • vetri. Skýrslur sem sýna tölu skráðra atvinnuleysingja í Kanada urn niiðjan deserpber voru birtar á mánudagjnn i Ottawa. Samkvæmt þeim voru 440.000 Kanadamenn atvjnnu- lausir, 79.000 fleiri en í nóvem- ber og 48.000 fleirj en á sama tíma árið áður. A tvinnuleysi hefur vaxið jafnt ■**• og þétt í Bretlandi undan- farna mánuðj og er nú orðið meira en nokkru sinnj f.vrr síð- an heimsstyrjöldinni síðari lauk. Tala atvinnuleysjngja er komin yfir hálfa milljón og ótt- inn við að atvinnuleysið auk- ist setur um þessar mundir svip sinn á stjómmálabaráttuna í Bretlandi. Mest er atvinnuleys- ið í iðnaðarborgunum í Mid- lands og námuhéruðum Suður- Wales. Ákveðið hefur verið að loka mörgum kolanámum þar og í Skotlandi, vegna þess að kolanotkun þverr eftir því sem olíunotkun eykst í iðnaði, á járnbrautunum og við hitun húsa. Námumenn í Belgiu, Frakklandi og Vestur-Þýzka- landi hafa sömu sögu að segja og starfsbræður þeirra í Bret- landi, atvinnuleysið bitnar harðar á þeim en nokkurri stétt annarri. í Vestur-Þýzka- landi hafa námueigendur við orð að segja upp 100.000 kola- námumönnum, meðan verið er að grynna á kolabirgðum sem safnazt hafa fyrir. í Norðurlöndum hefur at- vinnuleysið lengi verið mest í Finnlandi og Danmörku og svo er enn. Um miðjan þenna.i mánuð voru um 100.000 manns ákráðir atvmnulausir í Danmörku. Um og yfir fjórð- ungur málara, múraca og ófag- lærðra verkamanna hefur enga atvinnu og lifir á atvinnuleys- isbótum. í Finnlandi er ástand- ið enn verra, þar voru um 160,000 manns atvinnulausir um iniðjan desember. Minna er um atvinnuleysi í Noregi og Svíþjóð, en það er þó meira en nokkru sjnnj fyrr síðan stríði lauk. Um miðjan janúar voru skráðir atvinnuieysingjar í Noregi 47.800 og hafði fjölgað um 6000 síðan í desemberlok. í þessari tölu eru. ekki meðtald- ir 6600 menn. sem fengið hafa atvinnubótavinnu. í < Svíþjóð hefur atvinnuleysi vaxjð jafnt og þétt síðan í sumar., Skrán- ing 15. janúar sýndi að fala at- vinnuleysingja er komin upp í 73,000 og er fjórðungi hærri en á sama tíma í íyfra. Að meðtöldum þeim sem, fengið hafa atvinnubótavinn.u hafa yfir 80.000 vinnufærir menn í Svíþjóð fengið að keruia á at- vinnuleysinu. „Þetta eru í- skyggilegar tölur“, sagði Bertil Olsson formaður vinnumark- aðsstjórnar sænska ríkisins, þegar skýrslan var birt. Svíþjóð, Finnland og Noregur eiga sammerkt I því að i öllum þessum löndum er at- vinnuleysið mest meðal skógar- höggsmanna og annarra verka- manna við timburiðnað. Sam- drátturinn í atvinnulífi í Vest- ur-Evrópu og þó. einkum Ame- ríku hefur haft. í för með sér að eftirspurnin eftir timbri og trjákvoðu úr skógum Skand- inavíu og Finnlands hefur stór- minnkað, en afurðir skóganna hafa verið meðal stærstu lið- anna i útflutningi þýssara landa vestur á bógin-n., Bæði í Finnlandi og Svíþjóð. reyna menn að bæta sér upp þyerr- andi sölu í Vestu.r-Evrópu og Ameríku með því að auka við- skiptin við hin kreppulausu lönd í Austur-Evrópu.. • Sví- ar hafa þegar samið við sovét- stjórnina að tvöfalda yiðskipti landanna á þessu ári frá því sem var í fyrra, og ekki var fyrr búið að mynda stjóm í Finnlandi eftir mánaðar stjórn- arkreppu en viðskiptamáía^áð- herrann lagði leið sína til Sov- étríkjanna til að ræða um auk- in viðskipti. * 1ET.Ó.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.