Þjóðviljinn - 03.05.1959, Qupperneq 3

Simnudagur 3. maí 1959
ÞJÓÐVILJINN
(3
. Aíþýða Reykjavíkur!
X. raaí, 'hinji alþjóðlegi bar-
áttu- og hátíðisdagur verka-
lýðsíns hefur ekki hvað sízt
verio helgaður baráttunni
fyiir friði og bræðralagi allra
þjóða. í flestum löndum
■iheims fylkja verkalýðssam-.
tökin liði í dag og bera fram
sínar kröfur. Kröfur þessar
eru mismunandi eftir löndum
og aðstæðum, en allar stefna
þa»r að betra og fegurra lífi
fyrir alþýðu þessara landa.
Ein ein er sú krafa, sem
alþýðu allra landa er efst í
liuga, en það er krafan um
frið og afvopnun, krafan um
ban.n á framleiðslu og notkun
kjarnorkuvopna. En afl það
og tækni scm nútíma vísindi
ráöa yfir verði eingöngu not-
uð til aukinnar hagsældar fyr-
ir mannkynið.
Við tökum í dag af heilum
hug undir þessar kröfur og
við skulum vona, að hin. al-
þjóðlega verkalýðshreyfing
beri gæfu til að sameinast og
beita samtakamætti sínum
fyrir þeirri kröfu lífsins að
kjarorkuvopn verði bönnuð og
afvopnun verði komið á.
Við heitum fylgi okkar við
þessar Ikröfur og baráttu fyr-
ir þeim.
1 dag er við fylkjum okkur
undir fánum verkalýðshreyf-
ingarinnar skulum við aðeins
liugleiða gildi hennar fyrir
'íslenzka alþýðu. Það var t.d.
stór atburður, þegar eyrar-
karlamir hér við höfnina —
stofnendur Dagsbrúnar knúðu
fram fyrstu kauptaxta fé-
lagsins — það var ekki að-
eins kjarabótin iheldur líka
það, að þeir fundu að þeir
voru ekki aðeins fátækir og
einstalkir tómthúsmenn, held-
rir að sameinaðir í verkalýðs-
tfélagi sínu réðu þeir yfir
sterku afli — og þeir urðu
bjartsýnni á lífið og tilver-
una.
Og það var þetta afl —
afl verkalýðshreyfingarinnar,
sem átti eftir að setja eftir-
minnahleg mörk á íslenzkt
þjóðlíf.
Minnkandi stéttamunur,
bætt lífskjör, meiri rétt-
Indi, aultið öryggi íslenzkr-
ar alþýðu cru ávextimir
af baráttu verkalýðshreyf-
íngarimiar. Baráttan hefur
©ft verið hörð og erfið —
en sigursæl. — Það er þessi
tiarátta undanfarna ára-
tugi, sem ekki má heyrast
í útvarpinu í kvöld —
baráttan um upphaf verka-
lýðssamtakanna, stofnun
Alþýðusambandsins, för Ól-
afs Friðrikssoníir til Aust-
fjarða og miklir sigrar í
vinnudeihim, allt er þetta
bannað S útvarpinu í kvöld
og hvers vegna?
Ekki sízt vegna þess, að
þeir aðilar, sem sungið liafa
verkalýðssamtökunum ást
sína síðustu árin kæra sig
ekM um að þessi barátta verði
rifjuð upp og að það heyrist
í útvarpinu livar andstæðinga
veritalýðshreyfingarinnar hafi
verið að finna, á undanförn-
um áratu.gum.. Og ég skil
mæta vel, að þeir vilja ekki
slíka upprifjun.
Ég mótmæli í nafni al-
þýðusamtakanna valdníðslu
útrvarpsráðs á útvarpsdag-
skrá A.S.Í, í kvöld.
Við tökum undir mót-
Guðmundur J. Guðinundsson
í/erkamenn
eiga næsta
mæli síöasía Alþýðusam-
bandsþings og fjöhnargra
verkalýðsfélaga að undan-
förnu um framkomu út-
varpsráðs 1. maí!
Af kröfum dagsins eru
þrjár, sem ég vildi minnast
sérstaklega á:
Það eru mótmælin gegn
kjaraskerðingu ríkisvalds-
ins.
Það er krafan um brott-
för liersins og
það er krafan að hvika
hvergi frá 12 mílna líand-
helginni.
Við höfum hér oft áður
1. maí "mótmælt ýmsum að-
gerðum ríkisvaldsins í kjara-
málum, en sjaldan hefur ver-
ið ástæða til að mótmæla
kröftugar en nú, þegar rík-
isvlaldið með einni laga-
setningu á Alþingi stór-
rýrir kjör verkamanna
og 1 öggjafarvaldið er notað
til að ógilda kjaraákvæði í
samningum, sem verkalýðs-
félögin hiafa gert við at-
viimurekendur samkvæmt
lögheldum rétti.
Ég er hér fulltrúi Verka-
mannafélagsins Dagsbrún og
ég mótmæli þeirri kenningu
að 4000 kr. máiiaðarkaup
verkamanna só orsökin að
verðbólgunni í þjóðfélaginu —
ég mótmæli því að ríkisbú-
skapurinn geti ekki staðizt
án þess að svipta verkamenn
dýrmætum samningsbundnum
réttindum, sem þeir hafa náð
með baráttu samtaka sinna.
Ég mótmæli því, að verka-
mannakaup sé of liátt í
þessu landi og ég fullyrði
að íslenzkt þjóðfélag hefur
full efni á því að greiða
verkamönnum kaup sam-
kvæmt samningmn.
leik
Ríkisvaldið hefur leikið, en
nú eiga verkamenn næsta
leik — þeir munu ekki þola
sliriir kjaraskerðingar, þeir
munu svara með því að gera
samtökin það öflug að slíkar
aðgerðir sé ekki hægt að
framkvæma.
Og þeir munu gera sér
fulla grein fyrir því, að til
þess að liindra að Alþingi
sé notað áftur til slíkra
liluta, þá verða þeir sjálf-
ir að tryggja sér þau ítök
á Alþingi sem duga.
Dvöl erlends hers í land- s>
inu veitir ekki vernd gegn á-
rás, ef styrjöld brytist út
lieldur framkallar liættu. Það
er á allra vitorði að í nútíma
styrjöld verða útvarðstöðvar
beggja aðila fyrsta skotmark-
ið. Kenningin um að íslend-
ingum væri vernd að dvöl er-
lends hers í landinu hefur allt
af verið blekking, en með
komu kjarnorkuvopna og ann-
arra nýtízku heraaðartækja
er slíkt herfileg öfugmæli. —
Fyrir þá, sem vilja hafa her-
inn í landinu vegna þess að
hann bæti efnahag þjóðarinn-
ar, vil ég aðeins segja þetta:
Þess eru engin dæmi að þjóð,
sem hefur haft þjónustustörf
hjá erlendum her að einni að-
alatvinnugr. siuni, hafi hald-
ið efnahagslegu sjálfstæði
sínu eða skartað af blómleg
um efnahag til lengdar — en
það eru mörg dæmi til hins
gagnstæða.
Öttinn við að atvinnuleysi
héldi innreið sína á ný, ef
RÆÖA GUÐMUNDAR J.
FUNDINUM 1. MAl.
hernaðarvinnan hyrfi, hefur
afsannazt á undanförnum 2
árum, en þá hefur lítil hern-
aðarvinna verið en aldrei
meiri atvinna í landinu. Það
hefur enn sannazt, að þetta
land á ærinn auð.
Atvinnuleysi á íslandi, sem
stafiar af öðru en aflaleysi eða
veðurfari er vegna slæmra
stjcrnarliátta í landinu sjálfu.
Þjóð, sem glatar trúnni á
land sitt og eigin atvinnuvegi
verður aldrei langlíf í landi
sínu.
Krafan um brottför hers-
ins er kraSan um íslenzkt
öryggi, íslenzka reisn og
íslenzkt sjálfstæði.
1. maí í fyrra bárum við
kröfuna: — íslenzka fiskveiði-
lögsögu í 12 sjómílur — þessi
krafa er nú orðin að veru-
leika, íslenzk alþýða fagnar
af heilum hug stækkun land-
helginnar og þakkar öllum
þeim er þar áttu hlut að máli.
Hún þakkar líka þeim þjóðum
er viðurkenna og virða hina
nýju fiskveiðilandhelgi.
En við fordæmum ráns •
o,g ofbeldisaðgerðir Breta í
íslenzkri landhelgi. Árás
Breta á íslenzka landhelgi
er árás á tilveru þjóðar-
ini^ar í landinu. í þessu
máli verður íslenzk alþýða
að skilja að sigur í land-
helgismálinu er undir henni
sjálfri kominn — við verð-
lun að skapa það sterkan
sigurviija í landhelgismál-
inu, að hvaða ríkisstjórn,
sem tæki við völdiun á
íslandi finni það og skilji
að tilslökun í landhelgis-
málinu kemur ekki til mála.
Við hvikum ekki frá 12
mílunum! Hver alþýðumað-
ur verður að minnast þess,
lað liann er sjálfur ábyrgur
í þessu máli — staðfesta í
þessu máli verður ekkj sótt
í veizlusali né diplomata-
boð, hvert alþýðuheimili ,í
landinu verður að gera sig-
ur í þessu máli að sinum
sigri!
Svo kynleg eru örlögin að
ísland hefur verið flækt inn
í hernaðarbandalag — þessi
vopnlausa þjóð, sem hefur
Samtök Skagfirð-
inga gegu Bretum
Framhald af 12. síðu
virkri baráttu fyrjr landlielg-
um, með samþykkt ályktana
og- eggjana til ríkisstjórnar
landsjns og allra landsmanna
um samstöðu til raunhæfra
aðgerða í þessu nauðsynja-
máli.
Samíökin starfa á algerle^a
óflokkspólitískum, grundvelli “
Fundurinn gerði nokkrar á-
lyktanir, m. a. að kæra -Breta
fyrir Atlanzhafsbandalagjnu, svo
og þakkjr til landhelgisgæzlunn-
ar.
Til fundarins hafði verið boð-
að með ejns dags fyrjrvara og'
var hann þó vel sóttur, var sam-
bvkkt að halda framhaldsstofn-
fund bráðlega og almennur á-
hugi f.yrir að allir Skagfirðingar
gerist virkir félagsmenn. í
bráðabirgðastjórn er undirbúi
GUÐMUNDSSONAR Á UTI-
sett stolt sitt í það, að hafa
aldrei borið vopn gegn ann-
arri þjóð. Helztu' bandamenn
okkar í þessum hernaðarsam-
tökum eru Bretar — sam-
kvæmt reglum bandalagsins
eru Bretar ein helzta þjóðin,
sem á að verja okkur fyrir
árás. Ef farið væri eftir regl-
um bandalagsins ættu íslend-
ingar að biðja Breta að
vernda sig gegn árás Breta.
En ég spyr: er ekki kominn
tími til eftir iað Bretar hafa
haldið uppi ránum og oi-
beldi í íslenzkri landhelgt
í 8 mánuði, að við förum
að losa ísland úr slikum
liernaðarbandalögum?
Við viljum sýna mótmæli
okkar á kröftugri hátt en
þann að senda símskeyti til
London! Það er stundum
undan því kvartað, áð verka-
lýðshreyfingin komi ekki með
sparnaðartillögur, en hér er
ein: sendiráði Islands í Lond-
on verði lokað á meðan
Bretar halda uppi ránnm í
íslenzkri landhelgi!
ís’endingar! Krafan;
„eigi víkja í landhelgismál-
inu“ ómar um landið allt,
stolt íslenzku þjóðarinnar
og framtíðarmöguleikar eru
jí veði!
Reykvísk alþýða!
Látum kröfugönguna í
dag vera tákn þess að
við munum efla verka-
lýðssamtökin, tákn þess
að verkalýðshreyfingin
sættir sig ekki við að
kjaraákvæði í samning-
um séu rýrð af löggjaf-
arvaldinu, að við krefj-
umst brottfary hersins
af íslandi tafarlaust og
að við hvikum aldrei í
landhelgismálinu!
Albýða Reykjavíkur!
Á þínum herðum hvílir
bessi barátta og þú átt
að bera hana fram til
sigurs!
framhaldsstofnfund voru kosnir
formenn allra félaga er að fund-
inum stóðu, nema pólitísku fé-
laganna.
1 ynræða kjSr-
dæmanáisins
Stjórnarskrái'friunvarpið var
til 1. u'mræðu á fundi efri deild-
ar Alþingjs í gær.
Tók Gunnar Thoroddsen fyrst
til máls, en næst töluðu Her-
mann Jónasson og Sigurvin Ein-
arsson.
Forseti Páll Zóphóníasson
frestaði umræðu og sleit fundi
kl. 4, en tilmæli komu frá Gunn-
ari Thoroddsen og Sigurði
Bjarnasyni að halda umræðunni
áfram á síðdegisfundi. Hafnaði
forseti því á þejm forsendum að
nú. væri laugardagur og auk þess
væri hann sjálfur á mælenda-
skrá og enginn annar forseti til-
tækur.