Þjóðviljinn - 03.05.1959, Qupperneq 4

4)
í> J ÖÐVILJINN
Sunnudagur 3. maí 1959
m
I SKÁKÞÁTTUR i.
!_ |
Frá skákbinginu í Moskvu
Friðrik Ólafsson, sem ný- Mifgert vandræðabarn í fram-
lega er kominn heim frá ,haldi skákarinnar og skortir
austurreisu si.mi, hefur góð- mJö-r athafnasvið.
fúslega látið iþættinum í té
eftirfarandi skák frá skák-
þinginu í Moskvu.
11. Kcl
12. De2
13. Rb3
O—O
c5
Bb7
Hvítt: Lutikoff (Sovétr.)
Svart: Friðrik Ólafsson.
(Slavncsk vörn).
1. (14 (15
2. c4 c6
3. Rf3 Rf6
4. Rc3 dxc4
5. e3
Slavnesk vörn lifði
iblómaskeið á árunum 1935 —
37 og komu þar til áhrif frá
einvígjum þeirra Aljéchins
og Euwe um heimsmeistara-
titilinn, en þar var henni
mjög beitt. Síðar ihafa þó
stórmeistaramir gripið til
hennar annað kastið, þótt
ihún. 'Kafi hórfið mjög í skugg-
ann fyrir kóngsindverskri og
Niemzo-indverskri vörn.
Er 'hér fremur um breytta
tízku að ræða, heldur en það
að vörnin sé ekki talin vel
teflandi. Fimmti leikur Luti-
koffs er sjaldgæfur, og er
algengast 5. a4 og síðar e3.
Friðrik Ólafsson
14. Hf—cl
15. Bd3
16. Bel
DbG
Hf—d8
spil fyrir staka peðið í þessu
falli.
17. — — Rc5
18. Bb5 Rd5
19. Rxc5 Bxc5
20. Rb3 Be7
21. Rd2 Rc7
Bezt telur Friðrik nú 22. Bd3.
Næsti leilkur hvits er tví-
eggjaður og ryenist ekki vel.
22. Rc4 Da7
23. Re5 Rxb5
24. axb5 Hd5
25. Rc6 Bxc6
26. Hxc6
Eftir 26. bxc6 mundu svörtu
hrókarnir og drottningin gera
aðsúg að peðinu og vinna
það.
26. — — Db7
27. HaG Hxa7
28. bxaG Db6
29. Hcl Hd6
30. Hc8f Bf8
31. Df3
All tvíeggjað væri 16. e4
Lutikoff gefur peðið á a6 af
frjálsum vilja og hyggst ná
sókn í staðinn, en Friðrik
hrindir 'henni auðveldlega. 31.
Ha8 var tilraun til að halda
peðinu, en eftir 31. — —
Dc6 32. Ha7 — Hd8 hótar
svartur að leika Bc5 og síðan
Ha8 og vinna peðið og ekki
verður séð, að hvítur geti
spornað við því. 1 þeirri við-
ureign má segja að hvítur
tefli með mannj minna vegna
5. — — b5 cxd4. 17'. e5 — Bxf3. 18. hins notalitla biskups á
Þessu á 5. a4 einmitt að gxf3 o. s. frv. 31. Dxp6
spyrna gegn 16. cxd4 32. Hc7 f6
6. a4 b4 17. Rfxd4 33. Dh5 Hd8
7. Ra2 a5 34» h4 Dd3
8. Bxc4 e6 Það er segin saga, að svartur 35. Df7ý Kh8
9. O—O Rb—d7 fær þægilcgt tafl, ef hvítum 36. h5 Ddl
10. Bd2 tekst ekki að halida peði á mið- 37. Kfl Dd3f
Þessi biskup verður hvítum horðinu, en eftir 17. exd4 38. Kgl
BÆJARPÓSTURINN
1. maí — „Þú sást hann ganqa í gömlum íötum
heim" — Óskasýn yfirstéttarinnar — Útvarps-
hneykslið
ÞAÐ ER 1. maí, hátíðisdagur
hins vinnandi fólks; hinn ár-
legi frídagur, þess fólks, sem
öðrum fremur skapar Verð-
mæti þjóðarinnar. Eg sit inni
í stofukytrunni minni og
hlusta á útvarpið: menning-
arstofnunin hlýtur að minnast
slíks dags með fagnandi stolti.
Það eru leikin ýms lög af
plötum, og allt í einu heyrí ég,
að Elsa Sigfúss er að syngja
í útvarpinu. Og hvað skyldi
hún nú vera að syngja? Nátt-
úrlega hvetjandi baráttu-
söngva í tilefni dagsins, seg-
ið þið. Ónei, ríkisútvarpið á
íslandi hvetur fólk ógjarnan
til baráttu fyrir einu eða
neinu, nema auðvitað Atlanz-
hafsbandalagi og eilífu her-
námi á íslndi, — allra sízt vill
íslenzka útvarpið eiga þátt í
því að kynna baráttu Jslenzkr-
ar verklýðshreyfingar og sókn
hennar frgm til æ bjartara lífs;
og þess vegna syngur hin vin-
sæla söngkona gömlu plötuna:
„Ó hafið lágt við litla glugg-
ann hans og lofið dagsins
þreyfta barni að sofa.“ Mikil
lifandjs ósköp held ég að yfir-
stéttinni líði vel undir þessum
söng; það mætti segja mér, að
Kjartan Thors og Birgir Kjar-
an tárfel'du af hrifningu. Hér
er svo ekki verið að setja fram
neinar kröfur um mannsæm-
andi lífskjör, hér er lýst kjör-
■um verkamanns nákvæmlega
eins og Kjartan Thors vill að
þau séu: Hann reikar heim til
sín að afloknu löngu dagsverki
(fyrir smánarkaup, auðvitað),
kaupir grjóthart og myglað
brauð í hliðargötu, því að
hann hefur ekki ráð á að
kaupa neitt, sem kallazt getur
matur; og þegar hann nálgast
húsið sitt, nei, fyrirgefið, það
er ekki hús, heldur kofi, þá
hleypur berfættur og skítugur
og hungraður tötralýður á
móti honum: börnin hans. Og
„sú hönd var snauð er miðla
vildi gjöfum.“ og fúin og
rammskekkt bjálkahurð felluy
að gisnum stöfum að baki þess-
arar umkomulausu fátaektar.
„En inni gerðist sama saga og
fyrr, hjn sjúka móðir brosti
gegnum tárin. Það búa hetjur
bak við lágar dyr, og bættar
flíkur hylja dýpstu sárin. Frá
þreyttum sálum lyftast bæn-
arljóð. tveir lítilmagnar þung-
um steini velta. í brjóstum
snauðra brennur fórnárglóð —
börnin fá mat en fore’drarnir
svelta.“ Hér höfum við það.
Svona voru kjör ótrúlegra
margra alþýðufjölskyldna á fs-
landi, og svona væru þau enn
í dag, ef ,,litilmagnarnir“ hefðu
ekki lært að skilja mátt sam-
taka sinna og í krafti þess
máttar velt grettistökum úr
þeim vegi, sem lá til stór-
bættra lífskjara, fegurra
mannlífs. Frá þjóðskáldsins
hendi er þetta kvæðj ágæt lýs-
ing á lífi og kjörum verka-
mannaf.iölskyldu á atvinnuleys-
is- og kreppuárunum, og víst
er hér margt vel og fallega
sagt. eins og vænta mátti: Og
kvæðið speglar einnig óskasýn
yfirstéttarínnar, atvinnurek-
endavaldsins: örsnauðan verka-
lýð, sem gerir sér jafnvel gr.iót-
hart og myglað brauð að góðu
og býr í ónýtum kofa. Það eina
sem hér er krafizt fyrir hönd
verkamannsins, er þetta: „Ó,
hafið lágt við litla gluggann
hans og lofið dagsins þreytta
barni að sofa,“ — það er allt
og sumt. Af því að yfirstéttin
nýtur „góðs af vérkum sem
hann vann.“ þá er fína fólkið
vinsamlega beðið að vera ekki
með neinn djöflagang „við
Svart: Friðrik
ABCDEFGH
ABCDEFGH
Hvítt: Lútíkoff
Friðrik á nú kost á að ganga
í lymskulega gildru: 38.-----
De2? Þeim leik svarar hvít-
ur með 39. Hd7!! — Dxelý
40. Kh2 og nú verður svartur
að gera svo vel og tefla til
þráskákar með 40. —■ —
Dxf2, þar eð 40. — — Hc8
dugir ekki vegna 41. h6! og
hvítur vinnur.
Hins vegar má hvítur ekki
leika 39. h6? vegna 39.------
Dxelf 40. Kh2 — Bd6f o. s,
frv.
38. ------------- h6!
Hótar De2 og gerir iþar með
allar vonir hvíts að engu.
39. Hcl Dd5
40. f3 a4
41. Hc7
42. B,S3
Hvítur fær við
lengur.
43. Kh2
44. bxaS
45. Ha7
46. Kh3
47. Bc7
48. Bd6
Db3
Dxe3f
ekkert ráðið
ríi
a3
bxa3
Dd4
D(15
Ha8
Lútikoff er ekki á því að
gefast upp fyrr en í fulla
hnefana. Eftir hrókakaupin.
ynni Friðrik auðveldlega á
frípeðinu.
48. ----Hxa7
49. Dxf8f Kh7
50. De8 Df5f
og Lutikoff gafst upp.
UNGLINGAR
óskast til blaðburðar um
Hringbrau!.
Sólvallagötu.
Hveriisgötu.
ÞJÖÐVILIINN
litla gluggann hans,“ þegar það
kemur af dansleikjunum og úr
veizlunum, góðglatt og vel á
sig komið í alla staði. Já „lofið
dagsins þreytta bai-ni að sofa,“
— þeim mun betur sem hann
sefur að nóttunni. þeim mun
meira gagn verður yfii'stétt-
inni að vinnu hans á daginn.
— Þessi plata mátti sem sé
heyrast í útvarpinu 1. maí. hér
yar ekkert, sem meiríhluta út-
varpsráðs stóð neinn stuggur
'af. En hversvegna fengum við
fkki að heyra samfellda dag-
skrá úr sögu verkalýðshreyf-
ingarinnar? Hversvegna feng-
um við ekkj að heyra frá bví
sagt, að „lítilmagnamir“ neit-
uðu að sætta sig við myglað
brauð til fæðis, rifna tötra t.il
klæðis og kalt. og lekt kofa-
skrifli til íbúðar? Hvers vegna
fengum við ekki að heyra frá
því sagt að verkamennirnir í
kofunum bundust samtökum og
heimtuðu að fá að ala börn sín
upp við mannsæmandi skil-
yrði, í stað þess að láta þau
ganga berfætt og hungruð um
göturnar eins og réttlausan
tötralýð? Hversvegna var ekki
rifjuð upp fyrir okkur öflug
menningarsókn verkalýðsins á
síðasta árat.ugnum á bessum
degi? Eða halda menn kannski,
að hinar st.órst.ígu framfarir
hér á öllum sviðum standi ekki
í neinu samhandi við baráttu
verkalýðsins fyrir bættum lífs-
kjörum? Öllum þessum spum-
ingum má svara á eina leið: ís-
lenzka ríkisútvarpinu er
stjórnað af slíku afturhaldi, að
það bolir helzt. ekki að heyra
verkalýð nefndan öðru vísi en
gert er í kvæðinu. sem ég
vitnaðj í áðan. Bókstaflega öll
félaimsamhönd virðast eiga
gre'íVn aðgang að hljóðneman-
um, nema samtök verkalýðs-
ins, Albvðusamband íslands;
jafnvel hrossimnm er gert
hmrra undir höfði en verka-
lýðnum Landosambanrli hesta-
rnanna er puðvplkomið að fá
útvarn'ð lánað oina kvöldstund.
En bótt fiandskanur útvarpsins
í garð vprkálvðsins verði á
engan hátt bót. mnelt bá virð-
ist mér hit.t þn öHn a1varlegra,
að sumir „verkbtðpforingjar"
okkar í dag, prf+akar beirra
mannp sem í krpfti vissunnar
um ré+t sinn lögðii hornstein-
inn að hpildarspm+ökum verka-
Ivðcinq. skuli pðpfoða útvarps-
ráð við að svívirðá verkaiýðs-
samtökin. Sumum „verkalýðs-
fnnnoinm“ okkar í dag virðist
skítsama þótt samtök verka-
lvðs séu hundsuð og beim gerl
læora undir höfði en kapp-
reiðahrossum, — aðeins ef
hann Jóbpnn Bigúrðsson fær að
seeia fáein orð í ú+varnið á al-
h+óðlegum hátíðisdegi verka-
lýðsins. Svo ömurlega stað-
reynd varð maður að horfast
í augu við 1. maí 1959.