Þjóðviljinn - 17.11.1959, Side 4

4) _ ÞJÓÖVILJINN — Þriðjudagur 17'. nóvember 1959
200 ára dánarminning
Hándel-hljómleikar
Þegar þýzka tónskáldið
Georg Friedrieh Hándel dó í
London 14. apríl 1759, nú
fyrir rúmum 200 árum, sögðu
eftirmæli um hann: „Hann
var ekki annan daginn harð-
stjóri og hinn daginn þræll,
ekki sitt á hvað: umvandari
eða smjaðrari. Sjálfstæði sínu
hélt hann óskertu, þegar aðr-
ir hefðu gengizt upp við að
vera þýlyndir. Hann var gjaf-
mildur, líka þegar efni hans
voru af skornum skammti“.
Þessar óhagganlegu lyndis-
einkunnir Hándels, samfara
hugmyndaauðlegð traustri
þekkingu og þrjózkufullri
atorku, gerðu hann í sögu
■Evrópu að fyrsta tónskáldi,
sem spannaði allan heiminn.
Hann er fyrsti „universalisti"
tónlistarinnar, eins og síðar
einnig Beethoven, og lyfti
þarmeð, ásamt Bach, barok-
stefnunni á hæsta stig al-
heimsviðurkenningar.
Þetta stórvirki vinnur
Hándel með svo fábrotnum
listgripum ,að undrun sætir.
Allar ítalskar óperur hans,
39 að tölu, bera þess ljósan
vott, að nýjungar leynast þar
fáar, en formið er allt hnit-
miðað og samþjappað, einksis
er vant og engu ofaukið. Með
óratónum sínum varð Hándel
vinsælasti kompónisti Eng-
lands, en í London var 'hann
búsettur í 48 ár samfleytt.
Minna má á Messías og Júd-
as Makkabeus. Hér skirrist
hann ékki við að taka algeng-
ustu alþýðustef til meðferðar,
jafnvel brot úr götuvísum
iðnsveina. — Þannig er músík
Hándels heimsmál, sem öllum
er skiljanlegt. Það er ofur
G. F. Hánðel
einfalt mál, en sterkt í snið-
um, skýrt og gagnhugsað.
Þetta vissi Beethoven manna
bezt, er hann sagði: „Hándel
skarar fram úr öllum. Hann
er meistari meistaranna. Leit-
ið hans og lærið að skrifa
stórfenglega á óbrotinn
hátt“.
Og þessi orð eiga enn er-
irdi til nútímans, sem er að
glata sjálfum sér í gönu-
hlaupum eftir oft og einatt
fánýtum og formlausum ný-
stárleik. Óslökkvandi lífs-
þróttur Hándel er enn óbrost-
inn.
Hljómleikarnir í Dóm-
kirkjunni, sem haldnir verða
í kvöld, þriðjudag kl. 9, á
vegum Ríkisútvarpsins, gefa
góða mynd af þessum krafti
og hugarfjöri Hándels. Þar
verða fluttir þrír konsertar
barok-meistarans, óperufor-
ieikur og tvær óperu- og óra-
tóríu-aríur.
Hans Antolitsch stjórnar
Hljómsveit Ríkisútvarpsins í
Öllum viðfangsefnum, en Páll
ísólfsson minnist 200. ártíð-
ar Hándels með ávarpi og
leikur einnig sóló-hlutverk í
orgelkonsert í B-dúr op. 4.
Þá spilar Jón Sen einleik á
bratz í h-moll-konsert Hánd-
els og Kristinn Hallsson
syngur hinar kunnu aríur úr
óperunni Xerxes, Largo, og
óratóríunni Messías, Hví æða
þjóðirnar ?
Hljómleikarnir hefjast á
óperuforleiknum Agrippina,
sem Hándel samdi 25 ára
gamall í Venezia. Þessi ó-
pera var hans fyrsta frægð-
arafrek. Og að lokum leikurV
hljómsveitin 5. Concerto
grosso op. 6 í D-dúr.
Nútíminn gerir æ meira til
þess að vekja verk Hándels
úr gleymsku. Merkasta
framlagið mun vera Hándeis-
félagið í fæðingarborginni,
Halle. Það gengst síðan 1952
árlega fyrir miklum Hándel-
hátíðahöldum þar í borg. Það
Stórgjöí til Slysavamafélagsins
Nýlátinn er Daníel Jónsson,
húsasmiður, Múla, Landssveit,
hinn mætasti maður, áttræður
að aldri, f. 15 sept. 1878 d.
22. sept 1959. Daníel var mikill
smiður bæði á tré og járn og
vinsæll meðal sveitunga sinna,
sem margt ósvikið handtak eiga
honum að þakka. Hann hefur
staðið fyrir og byggt mörg hin
myndarlegustu hús í sveit-
inni. Daníei var ókvæntur og
átti enga afkomendur. Hann var
jarðaður að Hagakirkju í Holt-
um 3. okt. sl. og var jarðar-
förin mjög fjölmenn. Daníel var
fæddur og uppalinn að Ak-
braut í Holtahreppi og átti þá
jörð. Hann arfleiddi Hagakirkju
að jörðinni til minningar um
foreldra sína Jón Jónsson og
Guðfinnu Finnsdóttur er þar
bjuggu. Er tekið fram að jarð-
eign þessa megi kirkjan ekki
selja. Skal sóknarnefnd kirkj-
unnar, eftir því sem unnt er,
sjá um að jörðin sé ætíð í
erfðaábúð þess manns sem held-
ur henni vel við og bætir eftir
föngum. Eftirgjald eftir jörð-
ina má aldrei vera hærra en
innlánsvextir þjóðbanka íslands
er því mikið fagnaðarefni, að
Ríkisútvarpið skul efna til
sérstakra Hándel-hljómleika
á þessu minningarári og
heiðra þannig það tónskáld í
Evrópu, sem á sínum tíma
sameinaði það þrennt: að
vera allra manna stórbrotn-
astur, alþýðlegastur. og list-
fengastur.
af sparifé og miðað við þann
höfuðstól er gildandi fasteigna-
mat skapar á hverjum tíma.
Allar aðrar eignir sínar á-
nafnaði hann Slysavarnafélagi
fslands til að mynda sjóð er
beri hans nafn. Vöxtum þess
sjóðs má stjórn Slysavarnafé-
lags íslands verja að meira eða
minna ieyti. þó aldrei öllum, til
bjargar og iíknar mönnum, sem
lenda í lífshúska á landi eða
sjó hér við land.
Skuldlausar eignir dánarbús-
ins námu kr. 114.553.53 þegar
frá er dregið matsverð jarðar-
innar kr. 14.100.00, nemur arfs-
hluti Slysavarnafélags íslands
rúmum eitt hundrað þúsund
krónum.
Þá hefur Slysavarnafélagi fs-
iands borist tvö þúsund króna
giöf í biörgunarskútusjóð Aust-
fiarða frá Önnu Biarnadóttur
Víðimel 56 Reykjavík, til minn-
ingar um mann hennar Siggeir
Jónsson útgerðarmann Fá-
skrúðsfirði.
Bæjarbókasafn Reykjavíkur,
sími 1-23-08:
Aðalsafnjð, Þingholtsstr. 29A.
Útlánsdeild: Alla virka daga
kl. 14—22, nema laugardaga
kl. 14—19. Sunnudaga klukk-
an 17—19. Lestrarsalur fyrir
fullorðna: Alla virka daga
kl. 10—12 og 13—22, nema
laugardaga kl. 10—12 og
13—19. Sunnuídaga kl. 14—
19.
Raunhæfasta líftrygging barna yðar
uldaúlpan með
Geislanum