Þjóðviljinn - 02.12.1959, Síða 6

þlÓÐVILIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurinn. - Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmunds-
son. - Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. - Auglýsinga-
stióri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
smiðja: Skólavörðustíg 19. - Sími 17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 30
á mánuði. — Lausasöluverð kr. 2.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Þingfrestun
ríkisstjórnin ein og nokkrir „sérfræðingar“ sem
hún velur sér að fjalla um þjóðfélagsvandamál
á íslandi, ráða fram úr .erfiðleikum í efnahagslífi
þjóðarinnar, velja leiðirnar til framtíðarinnar? A
hitt að verða verkefni Alþingis að sjá ráðherra setj-
ast snöggvast í sjö stóla, og fara síðan heim svo
ríkisstjórnin fái „vinnufrið“. Koma auðsveipt aftur
að loknum tveggja mánaða vinnufriði stjórnarinn-
ar, og afgreiða þá á fáum dögum mál sem úrslita-
áhrif hafa á þjóðarbúskap íslendinga næstu árin,
á lífskjör fólksins og rétt, gefa „úrræðum“ sérfræð-
inga stjórnarinnar lagagildi án þess að alþingis-
mennirnir hafi nokkurt. svigrúm til að kynna sér
þau.
fjess konar hugmyndir um hlutverk Alþingis virðast
r orðnar stjórnarstefna núverandi ríkisstjórnar. Má
teljast eðlilegt að grunnt sé á þeim í nazistadeild
Sjálfstæðisflokksins, sem nú er áhrifameiri í þing-
flokknum en nokkru sinni áður. Gerðum dug-
lítillar ríkisstjórnar og kreddubundinna sérfræðinga
er auðveldara að stjórna úr skúmaskotum að tjalda-
baki. Alþingi starfar hins vegar á opnu sviði og
þar beinist kastljós gagnrýni og umræðna að mönn-
um og málefnum.
jjað er því fjarri lagi að tekizt sé á um hégómleg
mál á Alþingi þessa dagana. Ríkisstjórnin og þau
öfl sem ráða henni hyggja á stórárásir á lifskjör
fólksins. En ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins er ekki sterk stjórn, hefur einungis
þriggja atkvæða meiríhluta á þingi. Hún mun því
reyna að koma fram fyrirhuguðum árásum á lífs-
kjörin með þeim aðferðum sem Birgir Kjaran
og Bjarni Benediktsson kynntu sér í námsdvölum
í Hitlers-Þýzkalandi, aðferð nazismans með árás
er dynji yfir þjóðina óviðbúna, og ætlað er að
hafa eins konar rothöggsáhrif á dómgreind fólks.
Þeim aðferðum hentar vel að „urræðin“ í mestu
vandamálum þjóðarinnar sé klakið út á klíkufund-
um ráðherra og dularfullra „sérfræðinga11 erlendra
og innlendra, án þess að alþingismenn eigi almennt
kost á því að kynna sér vandamálin, ræða þau á
þingi og leita úrræða, eins og þeim ber.
Fhnar Oigeirsson lét svo ummælt á Alþingi nú í
A vikunnj að sig tækí sárt að einmitt þessu
þingi, fyrsta þinginu eftir kjördæmabreytinguna,
skyldi sýnd óvirðing slík og felst í ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar, að reka þingmenn heim rétt þegar
þeir voru nýséztir á þjngbekki. Enda nægir ekki
að réttur þjóðarvilji komi fram í skipun þingsins,
ef Alþingi er jafnframt meinað að starfa með eðli-
legum hætti og málin fengin í hendur utanþings-
mönnum, sem litla yfirsýn hafa um íslenzkt þjóð-
líf og þarfir þess. Ráðherrarnir hafa heldur ekki í
umræðunum á Alþingi undanfarna daga andmælt
því, að þingfrestuninni væri ætlað að gefa ríkis-
stjórninni færi á að leysa ágreiningsmál með bráða-
birgðalögum næstu tvo mánuði, eig með slíkum
hætti að þægilegra væri að eiga ekki þjóðarviljann
yfir höfði sér í mynd sæmilega réttskipaðs þings.
TJíkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins hefur verið vöruð við að beita Alþingi bola-
brögðum. Hún virðist engu ætla að eira. En fram
mun koma, þó ofstækismenn Sjálfstæðisflokksins
geti ráðið í þetta sinn og takist að reka þingmenn
heim, að baráttunni um vald og virðingu Alþingis
er ekki lokið. Úrræðalaus og huglaus ríkisstjórn
Ólafs Thórs getur í svip óvirt Alþingi, en það á
eftir að hefna sín. — s.

Kjallarinn í Ingólfsstræti 8 var
á sínum tíma gerður allvistlegur.
Síðan hefur hann smátt og smátt
orðið hefðbundinn samastaður
bókamarkaða nokkrum sinnum á
ári. Þegar sagt var frá markaði
Jóns úr Vör fyrra sunnudag var
því heitið að minnzt skyldi á þann
sem opnaði þar á eftir:
Stefán Guðjónsson.
Þegar gengið er u~p Lauga-
veginn hægramegin og beygt
upp Klapparstíginn er lítil
!kompa rétt ofan við hornið.
Þangað var ævinlega. nota-
legt að koma þegar Halldór
í Hrauntúni ríslaði þar við
bækur sínar, það var ræðinn
karl og sjófróður um þjóðlega
hluti. Þarna hefur undanfarið
verið fornbókasala Stefáns
Guðjónssonar, — og þangað
erum við nú komin.
— Segðu mér Stefán, hvers-
konar starf er eiginlega þessi
fornbókasala?
— Fornbókasölu má flokka
í þrennt: bækur sem eru
einskis virði, nýjar bækur
sem maður kaupir undir
verði og rándýrar bækur sem
seljast ekki lengur.
Fornbókasala er lík fri-
merkjaverzlun að því leyti að
það eru allt af einhver sér-
stök ,,merki“ sem, hlaupa upp
’í voðamikið verð.
— Hvaða bækur telur þú
helztar í fyrstnefnda flokkn-
um?
— Ýmsar1 bækur sem bóka-
félög hafa verið að gefa út
í þúsundaupplagi, ýmsar bæk-
ur um dægurmál sem hafa
ekki gildi lengur, og jafnvei
sumar guðsorðabækur.
ekki þolir að vera opnað
þegar til kemur!
Þetta hefur breytzt mjög
til batnaðar á seinni árum;
hjá sumum forlögum er un-
un að sjá hve verkið er vel
af hendi leyst.
Kjörgripir
— I þriðja flokknum koma,
svo bækur sem eru hreinir
kjörgripir, bæði að frágangi
og efni. Má þar tel.ja ýmsar
þjóðlegar bækur, ljóðabækur
og margar fágætar bækur,
bækur sem ekki sjást lengur
nema endrum og eins. Þær
geta stundum hlaupið í ótrú-
legt verð, því eftirspurnin er
orðin miklu meiri en fram-
boðið. Þó þær séu dýrar hér
þá er það oft ekki sambæri-
legt við það sem er erlend-
is.
Of eða van
— Á uppboðum, heldur
Stefán áfram, geta bækur
farið fyrir vitleysislegt verð,
langt fyrir ofan alla sann-
igirni, — og þær geta líka
farið undir raunverulegu
verði. T.d. þegar 25 árgang-
ar af Náttúrufræðingnum
voru seldir fyrir 1600 kr.,
þar af 15 árgangar innbundn-
ir en 10 óbundnir, en það er
Stefán
Þórbergur efstur ó bloði
Hjólbörubækur
— En þýddu skáldsögurn-
ar?
— Þær tilheyra flestar
öðrum flokknum. Þýddac
skáldsögur sem gefnar eru
út fyrir jólamarkað eru oft
stórar bækur, — en inni-
haldið einskis virði þegar
farið er að lesa þær. . . Það
hefur einn merkur borgari
sagt að ekki sé hægt að
meðhöndla margar þessar
bækur öðru vísi en í hjól-
börum, þær séu svo þungar
og stórar., Það á við þær sem
segir í vísunni: „umbúðirnar
eflaust vætt, en innihaldið
lóð.“ Þessar bækur fara þvi
einnig í þann flokk sem er
sáralítils virði.
Fer batnandi
— Og í öðrum flokki?
— I öðrum flo'kknum eru
ýmsar viðhafnarútgáfur sem
rubbað er út fyrir jól, kannski
útgáfur einhverra góðskálda,
en misheppnaðar Það er t.d.
oft og iðulega að prentið er
þannig að maður er í vafa
um hvort maður er að lesa.
þá síðu sem blaðsíðutalið á
við, eða næstu síðu!
Frágangur á bókum er oft
til frámunalegrar skammar.
Verst er þó að oft virðist á
þeim forláta band — en sem
minna verð en ég myndi hafa
keypt þá fyrir inn í búðina.
Stundum er verið að bjóða
upp bækur sem enn fást hjá
forlögunum, eins og þegar
boðið var í Sjö töframenn
þrefalt verð við það sem
bókin var á sama tíma seld
’í Helgafelli! — Hlutleysi
Ríkisútvarpsins birtist nýlega
í því að verið var að hæia
bókauppboðum á kostnað
fornbókasalanna.
Mest af verliamönnum
— Og viðskiptavinirnir,
hverjir safna helzt bókum ?
— Það er mest af verka-
mönnum, eða mönnum sem
stunda erf'ðisvinnu. Það sýn-
ir að alþýðumenntun stendur
hér mjög framarlega, svo ó-
víða um heim mun vera betra.
— Og hverskonar bækur
eru helzt keyptar ?
— Mest er keypt af skáld-
sögum og ljóðabókum.
— Já, lesa menn enn ljóð?
-— Það er ákaflega mikið
kevpt af ljóðum. Svo er alltaf
mikið spurt um þjóðsögur, en
því miður er mikið ófáanlegt
af þeim bókum sem spurt er
um.
Stöðug eftirspurn
— Ferðabækur virðast vera
að dala. Sömuleiðis eru þýdd-
ar ævisögur mjög lítið eftir-
spurðar.
— En íslenzkar?
— Það virðist alltaf vera
stöðug eftirsourn eftir ævi-
sögum íslendinga.
Árbækur Ferðafélagsins eru
alltaf vei seljanlegar, og
sumar þeirra í háu verði,
enda má segja að það séu
bækur í fremstu röð sem Is-
landslýsing og um útlit og
allan frágang.
— Tímarit?
— Tímarit hef ég lítið
verzlað með, — það er aðal-
lega Helgi Tryggvason sem
hefur þau,
Halda að aldur eða
stærð ráði
— En hvað er svo að
segja um það fólk sem kem-
ur með bækur til að selja?
— Það er margt í forn-
bókaverzlun sem fólk á erf-
itt með að átta sig á. Það
er ekki alltaf mælikvarði á
verð bókar að hún sé orðin
gömul. Bók sem orðin ,er
hundrað ára getur verið sára-
lítils virði. Hér eru t.d. ís-
lenzkar réttritunarreglur frá
1859 — það er enn hægt að
fá þær hjá Bókmenntafélagina
fyrii* tvær krónur.
Margir sem koma með bæk-
Framhald á 10. síðu.