Þjóðviljinn - 23.09.1960, Blaðsíða 5

Föstudagnr 23. september 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (5
SÉromboli gýs alltaf öðru hvoru, en ekki miklum gosum.
Leyndardómar eldfjallanna
Vísindamenn geta enn ekki skýrt til
hlitar orsakir náttúruhamfaranna
Hrakinn frá V estur-Þýzkalaudi
vegna „vináttu við gyðinga”
Gyðinqar mega enn þola svívirðingar og
misþyrmingar eins og á valdatímum Hitlers
! 46 ára gamall þýzkur kaupsýslumaöur, Max Kauf-
| mann aö' nafni, hefur ákveðið' að setjast endanlega að í
Hollandi ásamt fjölskyldu sinni. Landar hans flæmdu
Kaufmann og fólk hans burt úr föðurlandi þeirra vegna.
! „vináttu við gyðinga“.
Brezk blöð skýrðu frá þessu um að dvelja þar ókeypis í
í fyrri viku. Hatrið sem vakið sumarleyfi sínu, og hol’enzk-
var gegn gyðingum á Hitlers- ur kaupmaður sendi honum
tímanum í Þýzkalandi, er enn 1200 marka ávísun.
við lýði, og sýnir mál Kauf- ■ Þýzk blöð skýra frá því, að
| mrnns það ljóslega. ; Kaufmann og konu hans hafi
|. í þorpinu Köpernah, þar sem ’ verið tekið af fagnandi mann-
hann bjó, varð kaffihúsaeig- fjölda, sem færði þeim ógrynni
| andi einn, sem er gyðingur fyr- af blómum. Þau bæta því við.
i ir allskonar svívirðingar af, að Kaufmannshjónin séu
' hálfu gvðingahatara og ný- fyrstu Þjóðverjarnir sem fái
1 nazista. Gekk þetta svo langt slíkar viðtökur í Iiollandi síð-
— Hvernig stendur á öll- ^ miklu meiri þekkingu á himin-
um þessum náttúruhamförum,1 geimnum heldur en á hinni 60
spyr fólk. — Eru þetta ef til km þykku jarðskurn undir fót-
vill afleiðingar neðanjarðar1-
k jamorkusprenginga ? — Geta
tæknilegar og vísindalegar til-
raunir orsakað slík umbrot
náttúrunnar sem þessi?
Sl'íkur ótti er ástæðulaus.
Sprengikraftur ja-fnvel sterk-
ustu kjarnorkusprengja er
sáralítill í samanburði við það
ógnarafl, sem losnar úr læð-
ingi við eldgos. Þetta gifurlega
afl sem brýzt um í iðrum jarð-
ar birtist okkur í eldgosum og
jarðskjálftum_
Vísindin hafa enn ekki get-
ar skýrt alla leyndardóma.
eldfjallanna. Vísindamenn hafa
Loiiis Armstrong
ætlar til
um okkar. Þeir geta enn ekki
séð fyrir þær hræringar sem
Verða undir þessari skel. Eld-
gosin eru hinsvegar sönnun
þess að þar eru mikil umbrot
og vitna um þann kraft sem
þar býr.
Lengi vel álitu jarðfræðingar
að eldgígar næðu niður úr jaró'-
að ofstækismennirnir lögðu
henldur á gyð’nginn og mis-
.þ>~T>idu honum. Gyðingurinn
kærði nokkra þorpsbúa fyrir
yfirvöldunum vegna þessara
misþvrminga.
36 manns voru látnir vitna
í málinu, og kaupsýslumaður-
an styrjöldinni lauk.
Kaufmann fékk mörg at-
vinnutilboð og hefur nú góða
stöðu hjá flutningafyri-'tæki.
Hann sagði við blaðamenn:
„Okkur líkar mjög vel við
Hollendinga. Samt er það ekki
auðvelt að setjast að í ókunnu
iandi og verða að byrja að
inn Kaufmann var sá eini sem
þorði að segja sannleikann og | byggja upp að nýju. En allt
taka máilstað gyðingsins. Fyrir þetta verðum við að gera
skurninni niður í glóandi, fljót- j réttinum sagði Kaufmann, að vegna þess að ég sagði sann-
andi steinlög. Ránnsilmir CZO ; sex þcrpsbúar gerðu sér stöð-. leikann“.
jarðskjálftamælingastöovú ! ugt far um að sýna gvðingn- j ‘
vegar um heim hafa þó I:om.ð!um hverskonar móðganir og
flestum jarðfræðingum á þá! svivirðingar. Þe'r hefðu líka
skoðun nú, að ekki sé sLÖJugt gengið svo langt að ráðast á
samband milli eldgíga og fljúl- kaffihusaeigandann með lík-
andi jarðefna. Sumir halda því amsmeiðingum.
þó fram, að jarðskurnin bráðni
alveg á vissum stöðum og að . Va rð gjaldþrota
þar myndist eldgígar. Rann- i
sóknir í þessu efni eru erfið-; við Þennan framburð Kauf-
Ofsahraði í
farþegaflugi
ar vegna þess að eldstöðvar
manns brauzt
Flugfélög verða að búa sig
undir að farþegaflug með flug-
gyðingahatur . vélum sem fljúga hraðar en
eru allar hver annarri frá- meðborgara hans út í virku ! hljóðið hefjist þegar á þessum
brugðnar Eldgigurinn Halem- - ofstæki' Hann rak b^eiðastöð, | áratug.
aumau á' Hawai er líkur hver,! en ÞnrPsbúar steinhættu að | Á þessa leið mælti Hildred.
þar sem bráðið grjót vellur í sklpta vlð hann’ Þannig að fyr- ! aðalformaður Alþjóðasam-
sífehu — stundum út vfir í irtæki llans varð gjaldþrota. bands flugfélaga (IATA), við
barmana. Eldfjallið Etna spúir , Þe»ar frá þessu var skýrt opnun. 15. aðalfundar sam-
Kong
o
hraunleðju og ösku. Frá sum-
í 'hollenzkum blöðum, tóku bandsins í Kaupmannahöfn.
Louis Armstrong, hinn kunni
bandaríski jazztrompetleikari
og söngvari, fer í næsta mán-
uði flugleiðis til Kongó.
Þar í landi ætlar Armstrong
að halda fjölmarga hljómleika
og einnig í öðrum Afríkulönd-
um. Hann leikur og syngur m.
a. í Leopoldville og Brazzaville,
höfuðborgum beggja hluta
Kongó. Auk þess mun hann
koma fram í höfuðborgum nær
allra annarra Afríkuríkja nema
Suður-Afríku.
Ný eldfjöll
Þekkt eru 430 virk eldfjöll á
jörðinni. En stöðugt eru að
myndast nýjar eldstöðvar, t.d.
við jarðskjálftana í Chile í
sumar. En nýjar eldstöðvar
geta líka myndazt án þess að
slíkar náttúruhamfarir hafi
skeð. Hinn 21. febrúar 1943
gekk bóndi einn í Merikó út bréf að streyma til Kaufmanns, Flugfélög í Vestur-Elvkópu
a_vel 'birtan maisakur smn og öskuregn t d hefur! Þar sern foik lysti yfir stuðn' °S Bandaríkjunum reikna með
sá þá reyk koma upp milli Temfeoro á Sunda_;yjum VOsið ingl við hann og aðdáun á að ein milllón farÞeSa ferðist
maisjurtanna. Er hann nalgað- kúbikkílómetrum af ösku d heioarieúca hans. Frá hóteli með flugvélum þeirra á þessu
ist staðinn varð hann igripinn . . ‘ . einu í Hollandi fékk hann boð ári.
, , T„ Z. i einu gosi Sum eldfjoll, ems;
undrun og skelfmgu. Jorðm var ■ ,, , ,, .1 - '
, , . , , , . . P , Og t.d. Stromboh, gjosa alltaf
þakm þykku lagi af dökku s ' . .... ’ _
Eteinryki og jarSnprunga M ”?***
tmt yfir akurirn. mOTyaoEa ricmitepu °AÆÍ
T » , ,, ir morghundruð ara hvild
J arðsprungan helt afram að 6
vaxa, og næsta dag urðu allir
þorpsbúar að flýja staðinn. Nú
stendur þarna eldfjallið Pari-
Árið 1960 er eitt mesta jarð-!
cutin. Það er orðið 700 metra sií3alftaar 1 sögu s'íðari tíma.
hátt og er stöðugt að hækka MarSir tuSir þúsunda manna
og spúir reyk, ösku og glóandi hafa heðlð bana af völdum
grjóti án afláts. jarðskjálfta í ár. í vor urðu
miklir jarðskjálftar í Agadir í
Ný eldfjöll geta aðeins mynd- Marokkó. Skömmu síðar urðu
azt' í eldfjallabeltinu svokall- mjög mannskæðir jarðskjálftar
aða, sem nær frá Kyrrahafs- ; Iran og núna síðast hafa
strönd Ameríku yfir Japan, mörgþúsund manns farizt í
Sunda-eyjar til Afriku og það- Qhile og þar ihefur gífurlegt
an til ítalíu og íslands.
Engiiin við stýrið
450 mílna leið
Brezkur togari, Stella Leon-
is, hefur siglt frá miðum við
Norður-Noreg alla leið heim til
Hull, 450 sjómílna leið, þótt
enginn maður kæmi við stýrið.
Skipið var búið sjálfvirkum
stýrisútbúnaði af svipaðri gerð
og þeirri sem notuð er í flug-
vélum.
eignatjón orðið vegna jarð-
skjálfta. Borgir 'hurfu í ösku,!
strandlínur breyttust og nýjar:
eyjar mynduðust, fjallalands-
lag gjörbreytti um svio, ár
skiptu um farvegi o.s.frv. Tíu
metra iháar flóðbylgjur skullu
á ströndum Filippseyja oig Jap-
ans af völdum jarðhræringanna1
|u - f 1 Náunginn sem er að tala í hljóð-
LjIIIII íll premur nemann heitir Josep Ileo og lieí'-
ur liann öðlazt talsverða frægð fyrir það að vera skipaður
„forsætisráðherra“ í ríkisstjórn sem ekki er til. Hann er einn
í þeirra manna, sem heimsvaldasimiar hafa reynt að ota fram
„ , . _ í Kongó til að hindra að auðhringarnir misstu gróðaaðstöðu
Jafnframt byrjuðu eldfjollm , _T„ . ,, . Tl ..... . .
. , ,. ... . sinu þar. Nu er ævintýrinu með Ileo lokið. Eítir að liann
að gjosa. Gloandi grjot, gjall v , _ ._
í Chile og skoluðu burt þorpum
og bæjum.
og aska ruddist úr iðrum jarð-
ar upp um gosgígana, færandi
með sér eyðileggingu og dauða.
hvarf í skuggann hefur Mohutu hershöfðingi reynt að hrifsa
til sín völdin, og hefur hann nú útnefnt enn einn ger\i-for-
sætisráðherra. Heitir sá Bombuku.