Þjóðviljinn - 20.01.1961, Blaðsíða 5

Fö.studagur 20. janúar 1961 — I>JÓÐVILJINJÍ — (5
Glöggt dæmi um að aftur er
tekið að rofa til í Bandar'kjun-
um eftir hina löngu nótt
maccartyisma og galdraofsókna
er að kvikmyndahöfundurinn
Balton Trumbo, sem verið hef-
ur á svörtum lista í HoIIywood
í meira en áratug, helur nú
fengið uppreisn æru.
'Bandaríska vikublaðið Time
birti nýlega grein um Trumbo
og rekur þar feril hans. Þegar
fyrir síðari heimsstyrjöldina
var hann orðinn einn kunnasti
tökuritahöfundur í Hollywood
og hróður hans óx enn á
stríðsárunum. Hann skrifaði
jafnframt, skáldsögur, ein
þeirra hlaut. verðlaun banda-
rískra útgefenda 1939.
Trumbo fór aldrei dult með
að hann var róttækur í skoðun-
Dalton Trumbo
verð. Brátt skaut líka upp í
Hollywood hópi stórsnjallra
höfunda sem enginn kannaðist
við. Einna frægastur þeirra
var höfundur sem nefndi sig
Robert Rich. 1957 hlaut hann
Óskarsverðiaun fyrir bezta
tökuritið, að kvikmyndinni The
Brave One. Þessi Robert Rich
var þó svo hæverskur að hann
lét ekki sjá sig þiegar vei-ð-
launin vcru afhent. Það kvisað-
ist þá að Robert, þessi Rich
væri reyndar enginn annar en
Dallon Trumbo. Nú er vitað
að Trumbo skrifaði tökurit að
hvorki meira né minna en 30
kvikmyndum meðan hann var
á svarta listanum, undir mörg-
um mismunandi dulnefnum.
Hann hefur enn ekki fengizt
til að skýra frá því hvaða
kvikmyndir þetta voru, en ef I
að likum lætur munu ýmsar af |
frægustu kvikmyncum Holly-
wood frá þessum árum vera
meðal þeirra.
Nú, tæpum fjórtán árum eft-
ir að Bandaríkjamenn fengu
martröð kommúnistahræðslunn-
ar, hefur verið frumsýnd í
Hollywood kvikmynd sem
Trumbo hefur samið und:r eig-
in nafni, gerð eftir metsölu-
bókinni Exodus. Önnur kvik-
mynd sem Trumbo samdi einn-
ig tökuritið að var frumsýrjd
fyrr í vetur og hefur hann
hlctið mikið hól fyrir báðar
myndirnar, svo mikið að talið
er að kvikmyndaakademían
sem úthlutar Óskársverðlaunun
um muni varla geta komizt hjá
því að sæma hann þeim í vor.
Myndin er tekin í Munchen efíir að bandarísk lierflugvél lirapaði þar niður í síðasta mánuði.
hefur hlekkzt á slðustu níu

Á síðustu níu árum hefur
hvorki meira né minna en 7062
baiularískum herraðarflugvél-
um hlekkst á og 3471 flugmað-
ur liefur beðið Ibana af slys-
förum.
Þetta er niðurstaða rannsókn-
ar sem bandaríska tímaritið
Look hefur látið gera' vegna
um og var í ýmsum andfasist-
ískum samtökum sem síðar
voru kölluð kcmmúnistísk.
Hann skrifaði iðulega greinar
í vikublað það sem bandarískir
kommúnistár gáfu út, New
Maases, og önnur róttæk rit.
Árið 1947, þegar galdraof-
sóknirnar í Bandaríkjunum
voru að hefjast var Trumbo
ásamt níu öðrum rithöfundum,
leikurum, og leikstjórum í
Hollywood kvaddur fyrir hina
„óamer'sku“ nefnd* fplltrúa-
deildar Bandarikjaþings. Þeir
neituðu allir að syara spurn-
ingu nefndarinnar hvort þeir
væru eða hefðu nokkru sinni
verið kommúnistar. F\Ti"'r þá
sök voru þeir allir þegar sett-
ir á svartan lista og fékk eng-
inn þeirra vinnu í bandarískum
kvikmvndaiðnaði og reyndar
vcru f'estar aðrar leiðir þeim
lokaðar einnig. Þeir voru
dæmdir í fangelsi fyrir að sýna
Banidiaríkjaþingi óvirðingu og
sat Trumbo í tíu mánuði í
fangeTsi ár'ð 1950.
Fyrstu árin eftir þessi ósköp
drógu þessir menn sem áður
höfðu verið meðal hæstlaunuðu
höfunda í Bandaríkjunum
fram léfið á ýmsum snöpum.
Og þeir voru reyndar m'klu
fleiri sem eins var ástatt um:
þegar verst lét voru hvorki
meira né minna en 259 kvik-
myndamenn og konur á hinum
svarta l\sta.
Rithöfundum gekk þó betur
að sigrast á erfiðleikunum en
leikurum og leikstjórum. Þeir
gátu skrifað undir dulnefni og
þannig komið verkum sínum í
Ákademían getur þá minnzt
þess að í fyrra sæmdi hún
frönsku leikkonuna Simone
Signoret verðlaunum fyrir leik
hennar í myndinni Room at
the Top, en Signoret hefur
aldrei, frekar en maður hennar,
leikarinn Yves Montand, farið
dult með róttækar skoðanir
sínar..
F-86
þess að flugslys verða nú æ
tíðari þar vestra. Eins og menn
minnast rákust tvær stórar
bandarískar flugvélar á í lofti
yfir New Ycrk i síðasta mánuði
og biðu 142 menn bana, en
daginn eftir ‘hrapaði bandarísk
herflugvél niður í Múnchen og
létu þá 50 menn lífið.
Áðallega orustuþotur
Það eru aðallega orustuþot-
ur bandaríska flughersins sem
hlekkist á. Slysin verða oftast
við flugtak eða lendingu. Á
þessum n'u árum hafa árekstr-
ar í lofti orðið níu til fimmtán
sinnum á ári.
Smíðlsgöllum að kenna
Rannsóknir sem gerðar hafa
verið hafa leitt í ljós að flest
slysanna hafa stafað af smíðis-
göl'um í vélunum.
Slikir gallar hafa m.a. komið
í ljós á hinni stóru sprengju-
þotu flughersins, B-52. Það eru
einmitt flugvélar af þessari
gerð sem eru sífellt á lofti með
vetnissprengjur innanborðs.
Þá hefur orustuþotum af
gerðunum F-86 og F-84 oft
hlekkst á við lendingu, vegna
þess að ýmsum mælitækjum er
svo illa fyrir komið í þeim að
flugmaðurinn á óhægt með að
fylgjast með þeim jafnframt
því sem hann stjórnar flug-
vélinni.
Margsinnis hefur komið fyrir
að sjálfvirkur útbúnaður hef-
ur brugðizt.
I sprengjuflugvélum af gerð-
inni B-47 ‘hefur hvað eftir ann-
að komið á daginn að súrefnis-
leiðslur hafa bilað.
Orustuþotur af gerðinni F-
104 Á hafa oft hrapað til jarð-
ar af því að hreyfill þeirra
hefur stanzað skyndilega.
iiiiiniiiisiiiiiiiiiiiiimsiiiiiimiumiii
Skortur á vcl meimtuðum
mönnum
Önnur orsök hinna tíðu slysa
er að sögn blaðsins sú að mik-
ill skortur er á vel menntuðum
flugmönnum. Stjórn bandaríska
flughersins segir að í tveimur
af hverjum þremur skiptum
sem herflugvél hrapar til jarð-
ar sé það vankunnáttu flug-
mannsins að kenna.
Á þremur síoustu árum hafa
12.100 þjálfaðir flugmenn far-
ið úr bandarlska flughernum.
B-52
Til þjálfunar þeirra hafði ver-
ið varið meira en milljarð
dollara, að sögn Look.
„Einhvern veginn er þó fyllt
í skarðið“, segir blaðið, „en
það hefur í för með sér a£
Ivannast nokkur við manninn hér á myiulinni? Eklii það?
Þetta er Jackie Coogan sem sjö ára gamall lék lilla drenginn
i kvilanynd Cliaplins, Borgarljósum, og varð heimsfrægur af.
Hann er nú orðinn, miðaldra maður, 47 ára gamall, og farinn
að láta á sjá. Haim liefur dregið fram lífið með ýmsuin liætti
og alltaf hefur hallað uiulan fæti. Fyrir nokkrum dögum varð
liann fréttainatur: Lögreglan í Malibu í Kalifornju handtók
liann heima hjá lionum fyrir að hafa eiturlyf í fórum sínmn.
E Óhemjulegt tap varð áE
Erekstri flugfélags Norður-E
Elanda, SAS, á síðasta ári.E
EReikningar félagsins liafaE
= enn ekki verið birtir, enE
-kvisa/.t hefur að tapið nemi=
= a.m.k. 80 milljónum sænskra =
= króna, eða rúmum liálfum §
Emilljarð íslenzkra. Tapið=
E nemur helmingnum af liluta- =
Efé félagsins. Það á sér ýms-E
Ear orsakir, m.a. kaup á hin-E
Eum dýru þotum, en þó muiiE
= óf tjórn einnig uin að kenna.E
F-104A
þrlr af hverjum fjórum flu
mönnum hafa ekki nægile
reynslu að baki. Óþjálfai
menn koma í stað þeirra 6(
111111111111 ;i 11111 m m m 1111111111111111111
,v fara“.
v