Þjóðviljinn - 29.03.1961, Page 6

f?— Miðyikudagpr ,£9.. njjirz lögju-—-
IIIÓÐVILIINNl
I Útcrefandl: Öameinlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnii.
\ Rltstjórar: Magnús KJartansson íáb.), Magnús Torfi Ólal'sson, Sig-
• * urSur Guðmundsson. — Préttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
BJarnason — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — RitstJórn.
! ■ afgreiösla auglýsingar, prentsmiöja: Skólavörðustíg 19. — Síml
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3 00.
PrentsmJðja Þjóðviljans
Þeir kusu ekki frelsið ■
¥>íkisstjórnin ákvað í gær að berja í gegn á Alþingi M
illa undirbúið og lítið athugað frumvarp þriggja §§§
stjórnarþingmanna um breytingar á lögunum um síld- §§§
arútvegsnefnd, útflutning á síld, hagnýtingu markaða M
o. fl. Flutningsmennirnir virðast eiga þá eina hugsjón j§|
í þessu máli að fjölga um tvo í síldarútvegsnefnd, tvo §§§
menn úr hópi „síldarsaltenda“ á Norður- og Austurl. f§§
og á Suðvesturlandi, og hefur verið í það látið skína M
utan þings og innan og þarna sé fyrirhugaðir §§|
bitlingar og aukin völd handa Sveini Bene- §§
diktssyni og Jóni Árnasyni. Flutningsmenn frum-
varpsins eru einmitt Jón Árnason þessi og meðflutn- ^
ingsmenn Kjartan J. Jóhannsson og toppkratinn Egg- J§
ert G. Þorsteinsson. Málið hefur legið í nefndarsalti í §
efrideild síðan í febrúar og talið víst að það yrði látið J§§
daga uppi. Engin umsögn um málið liggur fyrir frá §jj
síldarútvegsnefnd. Það var ékki fyrr en nú fyrir nokkr- §§i
um dögum að stjórnarliðið tók kipp og afgreiddi máli𠧧
úr efrideild, en þingmenn Alþýðubandalagsins og
Framsóknar lögðu til að málinu yrði vísað til ríkis- §§§
stjórnarinnar og látin fram fara heildarendurskoðun á |||
lögunum um síldarútvegsnefnd, sem eru orðin nokkuð §s
gömul, frá 1934. j§§
Krlstín Thoroddsen
I n m e m o r i a m
p^n stjórnarliðið tók engum sönsum, Sveinn og Jón §§§
urðu að fá sinn bitling og sína nýju aðstöðu. Málið M
kom til neðri deildar í fyrradag og vannst enginn tími §§}
til að veita því nokkra viðhlítandi athugun í nefnd. §§|
Samt hugðist ríkisstjórnin beita þeim einstæðu bola- II
brögðum að berja málið í gegn á síðasta degi þingsins s
og hélt áfram fundum um málið síðdegis, sem kalla má
einstætt á næstsíðasta degi þingsins og útvarpsumræð- §§§
ur framundan um kvöldið, og boðaði framhaldsfund á ||j
miðnætti! Rök fluttu ráðherrar og stjórnarlið engin s§
fyrir þessum fáránlegu vinnubrögðum enda munu þau fH
langsótt og torfundin. Víttu þingmenn Alþýðubanda- H
lagsins og Framsóknar í neðrideild harðlega þetta fram- I§
ferði og lögðu til að málið yrði ekki afgreitt á þessu
þingi. Hj
j umræðunum minnti Einar Olgeirsson á fyrirheit rík-
isstjórnarinnar um verzlunarfrelsið. Þegar núv.
stjórn kom til valda hljómaði í síbylju söngurinn um
að nú væri runninn upp tími verzlunarfrelsis, nú skyldi
öll einokun og höft liðna tímans afnumin. Hvað hefði
þá verið eðlilegra, spurði Einar, en að þessir þrir ridd-
arar hinnar frjálsu verzlunar hefðu lagt til er þeir
flytja frumvarp um síldarútvegsnefnd, að á síldarsölu-
málum skuli frelsið ríkja hér eftir, allt skuli þar frjálst
og óbundið, allri einokun og höftum af létt? En hinir
þrír riddarar frjálsrar verzlunar og stuðningsmenn
frelsisstjórnarinnar kusu ekki frelsið í þessum málum.
Þeir kusu að viðhalda einokunaraðstöðu síldarútvegs-
nefndar og leggja stjórn hennar til tvo úr innsta hring
frelsisboðendanna! Og þegar forsætisráðherra skaut inn
í að þessir þingmenn hefðu skoðanafrelsi, þá benti
Einar á, hvert það leiddi að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði snögglega innleitt skoðanafrelsi þingmanna
sinna í síldarútvegsmálum. Jafnskjótt og þingmenn-
irnir hefðu farið að hugsa frjálst hefðu þeir komizt að
þeirri niðurstöðu að allt blaður ríkisstjórnarinnar um
frjálsa verzlun væri tómt þvaður og flýtt sér að flytja
frumvarp um síldarútvegsnefnd, sem gerði ráð fyrir að
þar væri haldið allri einokuninni og öllum höftunum,
aðeins bætt við 2 postulum frjálsrar verzlunar til að
stjórna einokuninni og ihöftunum. Taldi Einar að full
þörf væri fyrir ríkisstjórnina að athuga sinn gang og
stjórnarstefnuna, ef ' það hefði slík áhrif á
stjbrnarþingmenn að þeim væri veitt skoðanafrelsi á
eiiíu einasta sviði!
jjegar þetta er skrifað er enn óvíst hvort ríkisstjórnin
tekur þeim sönsum að hætta að berja í gegn frum-
Framhald á 10. síðu
Kristín Thorcddsen fæddist
29. apríl 1894 á ísafirði,
dóttir þeirra hjóna Theódóru
Thorcddsen og 'Skúla Thor-
oddsen, og var sjötta barn, af
13 systkinum. Sex ára gömul
fluttist 'liún til Bessastaða og
ólst upp þar og í Reykjavík,
er fjöiskyldan flutti þangað.
Hún var tvo vetur í Mennta-
skó’anum, en leiddist námið
og hvarf úr skóla, þótt, henni
væri í raun og veru mjög
létt um að læra, einkum
■tungumál. Árið 1914 fór hún
t:l Kaupmannahafnar og tók
að leggja stund á það, sem
síðan varð lífsstarf hennar:
hjúkrun sjúkra. I þrjú ár
vann hún á bamaspítala í
Kaupmannahöfn, sem kenndur
er við Louise Danadrottningu
og tók þar próf í barna-
hjúkrun. Þaðan fór hún til
Esbjerg og var þar í tvö ár
og lauk fullnaðarprófi í
hjúkmn.
Þá hvarf hún heim til ís-
lands og vann um skeið á
á röntgenstofu Gunnlaugs
Classens, en útþráin var rik
í henni og þegar augJýst var
eftir barnahjúkrunarkonu á
danskan barnaspítala í Val-
pariso í Chile, héldu henni
engin börd. Hún var í Chile
í þirjú ár og starfaði bæði
á spítalanum og kenndi hjúkr-
unarkonum, enda varð hún
snemma mjög vel að sér í
spánskri tungu. Hún hvarf
heim til íslands 1923 og vami
iiimiiimimimiiiiiimiiiiimmmiiimmiimiiiimiiimiiiiiiimiiiiiimiiiiiiii
Þriðja skák Botvinniks og Tals
Þjóðviljanum hefur nú borizt
þriðia einvíg'sskák þeirra Bot-
vinniks og Tals. Botvinnik
hafði hvítt og féllu 8 fyrstu
leikirnir eins og í fyrstu skák-
inni en 'i 9. leik kom Bot-
v:nnik með nýjung og fómaði
síðan r'ddara í 14. leik, senf
hann var.n þó strax aftur og
fékk yfirburðarstöðu. Tal
reyndi að skapa hættu, en
Botvinnik tókst að losa sig úr
henni. Tal hefði e.t.v. getað
bætt stöðu sína með því að
skipta upp á drottningunum
en það hefði samt ekki bjarg-
að henni. I 33. leik neyddi Tal
Botvinnik til þess áð láta sterk-
an b'skup fyrir riddara en það
bætti ekki stöðu hp'-'s, fórmði
hann þá peði í 37. leik til þess’
að koma biskun sínum í leikj
inn en (Botvinnik varðist árás-
inni snilldarlega. Tal var ný
kominn í t'ímaþröng og átti
ekk; lengur viðreisnar von,
(Skýringar þess eru bvggðar
á umsöga dr, Euwe í Isyestía).
1. c4, Rr6, 2. Rc3, e6, 3. d4,
Bb4, 4. e3, 0-0, 5. Bd3, d5, 6.
a3, dxc, 7' Bxc4, Bd6, 8. Rf3,
Rc6, 9. b4, e5, 10. Bb2, Bg4,
11. d5, Re7, 12. h3, Bd7, 13.
Rg5, Rg6, 14. Re6, fxe, 15.
dxe, Kh8, 16. exd7, Dxd7, 17.
0-0, Df5, 18. Rd5, Rg8, 19.
Dg4, Dc?, 20. De2, Df5, 21.
Dg4, Dc2, 22. De2, Df5, 23.
e4, Dd7, 24. Ha—dl, Ha—d8,
25. Dg4, De8, 26. g3, Rh6, 27.
Dh5, Rg8, 28. De2, Rg6—e7,
29. Re3, Rh6, 30. Rg4, Rxg4,
31. hxg4, Rc6, 32. Kg2, Be7,
33. Bd5, Rd4, 34. Bxd4, exd4,
35. Bc4, c5, 36. b5, Bf6, 37.
f4. d3, 38. Hxd3, HxH, 39.
BxH, Bd4, 40. e5, g6, 41. Hhl,
Kg7 42. De4. b6.
I þessari stöðu lék Botvirv-
ik biðleiknum Bc4 og Tal gaf
skákina daginn eftir án þess
að te.fla hana frekar. Eftir
43. —— De7 kæmi g5 með
hótuninni 45. f5, Hxf5, 46.
Hxh7+, KxH7+, 47. Dh4f, Kg7,
48. Dh6 og mát.
enn á röntgenstofu Classens.
En aflur greip útþráin hana
og nú fór hún til Bandaríkj-
anna og vann á epítala í New
York. Þar fékk hún sparað
saman nokkuð fé svo að hún
gat kostað sig á Bedford
College í Lundunum, fram-
haldsskóla fyrir hjúkrunar-
konur, þar sem hún Jærði
bæði heiisuvemd og spítala-
stjórn. Að námi loknu í Lund-
únum fór hún aftur heim lil
íslands cg seftist þar að fyr-
ir fullt cg allt, enda þá orðin
einhver lærðasta og reynd-
asta hjúkrunarkona lar.dsins.
Næstu ár starfaði hún á veg-
um Rauða krossins, hélt
hjúkrunarnámskeið um allt
land og var í Sandgerði nok'kr-
ar vert ðir og stundaði sjúka
sjómenn. Þá gerðist hún yfir-
hjúkrunarkona á holdsveikra-
spítalanum í Laugamesi, en
1931 varð hún forstöðukona
Landsspíta’ans og gegndi því
starfi til 1954, er hún sag'ði
því lausu, tæplega sextug að
aidri. Hún andaðist 28. febrú-
ar þ á.
Kristín heitin Thoroúdsen
virðist hafa verið fædd til að
verða díkónissa, til að líkna
þeim cg lina þjáningar þeirra,
sem sjúkir em. Hún gekk
ekki að starfi sínu af skyldu-
tilfinningu einni. Hún gerði
það ekki s!zt vegna þess, að
henni var gefin óvenjuleg
líknarlund, að hugga og
þjóna þeim sem bágt áttu.
Það var vitað að forstöðukona
Landsspítalans gekk stofu-
gang á degi hverjum og tal-
aði við 'hvem einasta sjúk-
ling, spurði um líðan hvers
manns, yljaði hverjum sjúk-
ling með sínu milda móður-
lega brosi. Hver sjúkur mað-
ur, sem var undir mnsjá
hennar, var barnið hennar.
Það er mikið og mæðusamt
starf að vsra forstöðukona á
stómm spítala. En starf
Kristánar Thoroddsen var
aldrei markað köldum emb-
ælti.sblæ. Hún tók persónuleg-
an þátt í þjáningum hvers
manns, sem henni var á hend-
ur faliim, enda mun margur
minnast þessarar óvenjulegu
konu þegar hún er horfin af
„s tof uganginum1 ‘.
Kristín Thoroúdsen var alin
upp á menntuðu og viðsýnu
heimili cg drakk ung í sig
hugmyndir, sem markað hafa
mest sögu vora á þessari öld:
hugmyndirnar um rétt lanis-
ins til sjálfstæðis og rétt
smælingjans til að lifa mann-
sæmandi lífi í landinu. Hún
var jafnan reiðubúin til að
verja þessar hugmyndir og
kcm þá í ljós, að á bak við
hinn milda svip bjó skaphiti,
sem sætti sig aldrei við au-
virðileikann í hvaða mynd
sem hann birtist og hver sem
í hlut átti.
Krislín Thoroddsen hafði
valið sér það lífshlutskipti að
græða mein annarra, en sjálf
gekk hún ekki heil til skóg-
ar. Lengstan hluta ævi sinn-
ar var hún sjáif sárþjáð, en
sýndi sér enga hlífð, hélt á-
fram að þjóna öðrum, þótt
sjálfri væri henni hjúkrunar
þörf. í þessum kaldranalega
heimi er jafnan of fátt, um
slíkar manneskjur og þ\rí er
mikil 'hryggð við fráfall
Kristínar Thoroúdsen.
S. '