Þjóðviljinn - 16.07.1961, Blaðsíða 4

• '-' .. . yyrrf rT'trrXf*il’í'AO'" 'V
4) _ ÞJÓÐVILJINN — Sunniudagur 16. júlí 1961
(feMjWggCMlWCg

: - v:;
• '

: :'''•'::•:

/ró Árna Bergmann
Kvikmynda-
háfiS
Moskvu 10. júlí. — Unrl-
anfárnai- vikur hafa bygg-
ingarverkamenn unnið nótt
sem dag á Púsjkíntorginu, og
yfirverkfræðingurinn hefur
lekki sofið í marga sólar-
hringa. Verið er að ljúka við
mikið og gott kvikmyndahús,
serr/IJheita skal Rossía. Þar
verður 2500 manna sýning-
arsaiiir með 34 metra breiðu
og 14 metra háu sýningar-
tjaldi, sem getur þolað allar
gerðii- kvíkmynda. Og það
verða 120 hátalarar til að
trygoja stereojfíónlskt hljóð,
og margt fleira mætti telja
upp húsiru til ágætis. En til
hvefs eru mennirnir að flýta
sér? Vegna þess, að í þessu
kvikmyndahúsi fer fram cnn-
ur alþjóðlega kvikmyndahá-
tiðiri, sem efnt er til í
Moskvu.
Þetta er mikil hátið. Fimm-
tíu og þrjú lönd taka þátt
í henni og þar að auki þrjár
clþjóðlegar stofnanir (þ.á.m.
Sameinuðu þjóðirnar og -UN-
ESCO). Til keppni hafa ver-
ið sendar 33 „fiction“- kvik-
myndii- og 36 stuttar dókú-
mentalmyndir. Og það koma
margir gestir: Visconti er í
dómneýnd, Rosselini verður
hér og einnig Lollohrigida,
Sophia Loreii, Jean Marais og
mrrgir aðrir. Moskva er mjög
spennt. Eg hef heyrt, að há-
tíðanefnd hafi fengíð mörg
tilboð frá sveitasetrum píón-
era í héraðinu kringum borg-
ina; börnin bjcða stjörnum
tjaldsins í heimsókn til skrafs
og ráðagerða.
.1 gærkvcld setti Fúrtseva
(menntamálaráðherra hátíðina
að viðstöddum öðrum leið-
togum flokks og stjóinar.
Hún sagði að kvikmynda-
festivalið í Moskvu væri með
yngstu kvikmyndahátiðum,
en hefði samt þegar hlotið
almenna viðurkenningu, það
sýndi þátttakan. Ráðherrann
lýsti sérstakii ánægju sinni
yfir því, að svo margir full-
trúar Asíu- og AMkulanda
taki bátt í festivalinu ásamt
fuiltrúum landa, þar séxu
kvikmyndalistin stendur á
gömium merg. Fúrtseva legði
einnig út af ei ■'kunnarorðum
mctsins: Fyrir húmanisma í
kvikmyndagerð, fyrir frið og'
vináttu þjóða; hún talaði um
samvizku listamarmsins, sem
býður honum að þ.ióna húm-
ánísUskum hugsjónum með
list sinni, fcýður honum að
vemda manneskiuna. Við opn-
unina töluðu einnig þeir 'Bob-
rovnikoff borgarstjóri og
WatkirR, formaðu r alþjóða-
snmtaka kvikmyndaframleið-
ehda; sló hann frú Fúrtsevu
igullhamra og var máli hans
vei tekið.
I tilefni onnunarinnar vnr
friunsýnd ;iý sovézk kvik-
mynd, „fyrsta fei'ðin til
stjarnanna“, sem fjallar að
sjálfsögðu um Gagarini. 1
myndinni er rakin forsaga
geimflugs, allt frá flugdraum-
um fornaldarmanna fram á
okkar daga, minnzt á fanta-
síur Jules Verne og starf Trí-
olkovskís, sýndir spútnínkar
og ferðalag hundanna Bélku og
Btrélku ásamt öðrum lífver-
um. Mssta a-thygli vakti sá
þáttur myndarinnar, sem seg-
ir frá því, hvernig geimflug-
rnenn eru valdir og þjálfaðir
Þeim er stillt upp við töflu
og þeir látnir leysa. stærð-
fræðiþrautir, meðan segul-
bandstæki æpir að þeim röng-
um svörum, og er þetta gert
til cð prófa athyglisgáfu og
viðbragðsflýti. Gsimflugmönn-
um er rólað i marga klukku-
tíma, þeir settir í stól sem
hristir í þeim hvert bein, þeir
settir í skilvindu, sem snýst
svo hratt með þá, að blóðið
verður jafnþungt kvikasilfri.
Við sjáum þá líka glíma við
þyngdarleysi, sem hægt er að
í vissum gerðum
Og læ’knar sitja við
mælitæki og fylgjast með
hjartslætti, blóðþrýstingi og
viðbrc.gðum heilans, —- ganga
úr skugga um að maðurinn
geti flogið. Og það heltast
margir úr lestimi.
Próíraunum er haldið á-
fram. Þarna er t.d. hljóðlausi
klefinn, þar sem geimfarinn
situr í margfl daga við algera
þögn, svo að hann venjist við
;'einveru geimsins, — og hef-
ur honum spröttið myndarlegt
skegg áður en hann sleppur
út.
Að iokum er ÖlÍhm undir-
búningi lokið, og hópur stál-
hraustra og þrautþjálfaðra
manna biður kallsins. Flug-
morguninn vaknar Júrí Gag-
arín með eðlilegari hjartslátt
og bros á vör. Hann er færð-
ur í búning sinn rauðan, ek-
ur út að flugtökustað, kyss-
ir vini og lærifeður, veifar
til jarðarbúa, stígur inn í
klefa sinn Halló jörð, segir
hann, ég er geimfari. Allt
reiðubúið til flugs. Siðan sjá-
um við myndir, sem sjón-
varpstæknin skilaði niður á
jörðina: Gagarín situr i klefa
sínum, borðar úr túbum, gef-
ur skýrslur. Og svo ér lent,
flogið til Moskvu, sem er í
miklu hátiðaskapi. Standa
þeir Krústjoff og Gagarín á
grafhýsi Len'irs með sigur-
bros á vör.
Þetta er mjög fróðleg kvik-
mynd, gerð í hátíðlegum og
og rómantískum tón. Var
henni vel tekið af áhorfend-
ei;u þægileg í meðförum og
seld á viðráðanlsgu verði, eft-
ir því sem hér gerist.
Ekki veit ég hvernig vérzl-
unarviðskiptum íslar-is og
SovétUkjannn er háttað þéssa
mánuðhia. Hitt veit ég —
að Mos'kvubúar vilja meiri
fisk.
oa
Lisí
legf líf
dag-
Svo nsfndist mikil sýning,
sem nýlega var haldin í sýn-
ingarsölum 'i hesthúsi keis-
scgumyndum, og öll skreyt-
ing var miklu hóflegri, ein-
faldari en áður hefur t»ðk-
azt. I stuttu máli —; frjáls-
leg me&ferð á þjóðlegri hefð
í iitavali og formum.
Sýningin „List og daglegt
líf“ er meðal aruars nokk-
urskonar lausn á deilumáli
einu. Eins og kunnugt er hef-
ur abstraktlist átt erfitt upp-
dráttar í Sovétríkjunum. Ýms-
ir aðilar hafa barizt gegn
henni á þeirri forsendu að
hún skírskotið ekki til maru-
legs lífs, — en þeir hafa
samt sem áður átt erfitt með
íslenzkur
fiskur
„búa til“
(flugvéla.
Það er orðið alllangt sið-
an íslenzk þorsk- og karfa-
flök hafa sézt í matvöruverzl-
unum hér 'í Moskvu. Eg hef
heyrt allmargt fcl'k furða sig
á þessu, það spyr hvernig á
þessu standi, og ég kanri’ þá
éngin svcr við þessum spurn-
ingum, því miður. Nú er það
ekki svo að fólk hæli íslenzk-
um fiskflökum sem einhverri
sérstakri gæðavöru. En menn
sakna þeirra' vegna þess, að
þau ui>pfylla ákveðnar þarfir,
Lollobrigida og Loren
ítalskir gestir á kvikmyndahátíðinni
í Moskvu.
arans, rétt hjá Kreml. Þar
■var listiðnaður margskonar og
svo húsgögr.i.
Þeir bollar, diskar, vasar,
teppi, stólar sem á þessari
sýningu voru taka langt fram
þvi sem áður hefur sézt hér
í Soyé.tríkjunura. Þav sást lít-
ið sem ekkert af skrautmun-
um í nokkurskonar raunsæis-
stíl — með landslagi eðai
að neita þv'í að abstra.ktlista-
verk geti verið ,,fallsgt“,
eins og til dæmis sérkennileg-
ur steinn eða klettaveggur. Nú
lítur helzt út fyrir að náðst
hafi þegjandi samkomulag
um það, að tilraunir með ab-
straktlist í Sovét séu bezt
kc.Tnnar. á verkstæðum listiðn-
r.ðairmanna.
Þetta var frcðleg sýning.
Grúsía átti athyglisverða mund
í fornum stíl, sem Ttu út
eins og þsir væru nýsloppn-
ir unp úr tvö þúsund ára
grö,f. Leníngrad sýndi ágæta
glermuni og postul'ín. En
beztu munina á þessari sýn-
ingu áttu, að mínu viti, Lit-
háiyr og Eistlendirigar, —
einkum báru húsgögn þeirra
af
JarShiti
Eitt af eldtjöllumini á Kamstjakaskaga, helzta eldíjalla- og jarðhitasvœðl Sovétríkjanna.
Sovétríkin eru mikið jarð-
'hitrland. Kamtsjakaskagi og
Kúríleyjar hafa lengi verið
fræg af stórum hverasvæð-
um, Enn sem komið er er
þessi jarðhiti sáralítið not-
aður, og hafa nokkur sov-
ézk blöð tekið þetta mál til
umræðu að undanförnu. Á
Kúnasjír, sem er ein Kúríl-
eyja, er mikið hverrsvæði og
gott rétt við flæðarmál, og
er þar nýlega tekið ti] starfa
Titið hielilsuhæli, ssm berst
með ágætum árangri við húð-
sjúkdóma cg aðrar plágur.
Einhver svipuð starfsemi mun
vera á Kamtsjötku, og þar er
nú veríð að réisa fyrstu raf-
stöðina hér í Sovétríkjunum
sem knúin veiður hveraorku.
Þetta verður lítil stöð uppá
fimm þúsutid kwt, enda reist
i tilráunaskýni fyrst og
fi'emst.
En það er viðar heitt vatn
í jörðu 'í Sovétríkjunum én ,í
Framhald á 10. sí<